Hopper

4 uur geleden zei Hermanos2:

Dat is de reden waarom God vraagt om geloof en vertrouwen. Vanwege onze onbeantwoorde vragen. Die in dit leven niet opgehelderd worden. Zouden wij nu alles al weten dan kiezen we voor God op basis van feitenkennis. Blijkbaar is God niet op zoek naar zulke mensen. 

God legt in het boek Job Zijn beweegredenen uit. Een prachtig hoofdstuk. Daarna heb je echter nog precies dezelfde onbeantwoorde vragen als voorheen. En toch neemt Job genoegen met Zijn reactie en zijn vertrouwen is hersteld. Mooi. 

Tijdens dit leven zijn voor mij al vele (metafysische) vragen opgehelderd.   Maar dan bedoel ik geen vragen over feiten (fysica).

Maar je hebt zeker een punt dat kiezen voor God op basis van feitenkennis (fysica) zinloos is.

Dan blijf je in het denken hangen.

31 minuten geleden zei Hermanos2:

Zonder de aanwezigheid van de mens zou deze planeet veel beter af zijn. Dat geeft mij vertrouwen dat dit alles geen toeval is en dat er iets giga mis is gegaan. 

De mens gaat niet goed om met de planeet, hetgeen mij verteld dat 'de mens' een mislukt exemplaar is.

Redelijkerwijs is de mens binnen een eeuw uitgestorven.  Op misschien nog wat kleine enclaves na.  Opgeruimd staat netjes.

51 minuten geleden zei Hermanos2:

Sorry voor late reactie. Ik moest eerst contemplatie Googlen. 

Die verdieping plan ik niet. Die overkomt me. Niet bij iedere leesbeurt. Ik schreef al eerder dat de onderverdeling in hoofdstukken en verzen de doodsteek is voor het bijbellezen. 

Ik zit nu in de poëtische boeken. Ik put daar het meeste uit door grote lappen tekst te lezen, aan één stuk door. Niet analyseren of ontleden. Soms pauzeren. Job is mijn favoriet. Vier, vijf keer achter elkaar lezen. Breekt je af tot je in gruzelementen ligt. Telkens weer die oproep van God: 

Now prepare yourself like a man. I will question you and you shall answer me. 

Absoluut. Niets minder dan geniaal. 

Je omschrijft contemplatie.   En dat je niet wist wat contemplatie is, is een compliment.  Je kunt het namelijk nergens leren.

Wat verlossing betreft is misschien Efeziërs 2 : 14-15 wat een aanwijzing bevat.

Citaat

14 Want Hij is onze vrede, Die deze beiden een gemaakt heeft, en den middelmuur des afscheidsels gebroken hebbende,

15 Heeft Hij de vijandschap in Zijn vlees te niet gemaakt, namelijk de wet der geboden in inzettingen bestaande; opdat Hij die twee in Zichzelven tot een nieuwen mens zou scheppen, vrede makende;

Wat hier staat gaat niet over vechten en strijden maar over een-maken.  De Christus heeft ergens een muur gebroken.  Wat ik in 15 lees is dat 'die twee' in zichzelf tot een nieuw mens wordt geschapen.   Zoals ik dat interpreteer staat er in de mens ergens een muur, er is een gebrokenheid in de mens.  Christus maakt van 'die twee' weer een geheel.

Het woord 'waarheid' wil zeggen dat het al-tijd waar is.  I.m.o. moet je dat niet als een waarheid opvatten zoals wij die kennen.
 

Op 30-3-2022 om 14:06 zei Hermanos2:

Beginnende vandaag. Gewoon weer van voor af aan. Hele boek. 

Meelezers gezocht die op dit forum van gedachten willen wisselen over interessante stukken tekst. 

Iedere herlezing geeft verdieping en nieuwe ontdekkingen. 

Een vraag.  Komt die verdieping en nieuwe ontdekkingen voort uit contemplatie?

9 minuten geleden zei Hermanos2:

Ik blijf nieuwsgierig. 

Ik zal Kierkegaard citeren , een bekend christelijk denker: "Als men het kennen zijn rechten wil verschaffen dan moet men risico durven nemen, het leven in, de zee op en men moet schreeuwen dat God het horen kan. Maar men moet niet op het strand blijven staan om anderen te zien vechten en  strijden. Pas op die wijze komt men in het kennen tot de ware interpretatie. Maar dat houdt heel wat meer in dan op één been te gaan staan en Gods bestaan even te bewijzen of Hem op de knieën dank te zeggen. "

Wat staat hier?   Toezien hoe anderen vechten en strijden is zinloos.  Negeren is een vorm van toezien.  Wie Jezus volgt moet risico durven nemen en de weg van "ik ben de weg, de waarheid en het leven" inslaan.   Alleen in het leven is de ware interpretatie van de leer van Jezus kenbaar.   Jezus spreekt over 'waarheid', ook neem ik dat woord uitermate serieus.   En binnen die waarheid speelt Christus ook een rol.  Maar daar kom je uit bij wie of wat 'Christus' eigenlijk is.   Als mens moet je dat waagstuk aan gaan en niet je tijd verdoen met hen die willen vechten en strijden.

2 minuten geleden zei Hermanos2:

Jij en ik hebben tot nu toe zinvolle berichten uitgewisseld. Ik zie graag dat we die lijn voortzetten. De storende elementen negeren we gewoon. 

Ik heb 'de sneerder' op GG ook genegeerd.  Maar uiteindelijk kreeg deze denkrichting toch de overhand op GG.

Ik ben me er van bewust dat ik als ongelovige Jezus-volger een vreemde positie in neem, maar het is wel hoe het in de bijbel staat.  Joh 8:12.

22 uur geleden zei Hermanos2:

Hopper heeft GG verlaten en maakt hier een nieuwe start. Ik heb hem ook gelezen op GG en ben hier benieuwd naar zijn berichten. Ik wil op zoek gaan naar raakvlakken. Juist daar kunnen we elkaar vinden en opbouwen. 

Hier zijn dezelfde storende invloeden als op GG.   En daarmee bedoel ik niet de gelovigen.

2 uur geleden zei Hetairos:

Je hebt gelijk.

1.  Desondanks vormt iedereen zich een 'eigen beeld' van God. Maar dat is natuurlijk geen beeld (uitbeelding) van Gods uiterlijk, want een uiterlijk heeft God niet.

2.  Wat je in Christus kunt zien, is het karakter of wezen van God. En op dat punt wijken nu juist de meningen uiteen. Zet maar eens een topic op over het karakter van God; ik garandeer je dat het in de tweede reactie al tot verschillen komt. Ergo, het beeld dat men van God 'ziet' in Christus en daarmee dus het 'beeld' van Christus zelf, wordt gevormd door onderliggende vooroordelen. En die vooroordelen komen weer voort uit de cultuur, levensvisie/overtuiging, enz.

Neem nu een atheïst. Die beweert geen beeld van God te hebben. Maar ik vraag me dan af of hij überhaupt wel een gesprek over God kan voeren. Ik poneerde jaren geleden al eens een stelling op Fok! dat een atheïst zichzelf óók een beeld van God vormt, maar dat hij vervolgens ontkent. Als je iets wilt ontkennen, zul je je eerst een voorstelling moeten maken van wat je ontkent, dat gaat niet anders. Ik gaf toen aan, dat het 'beeld van God' dat hij vervolgens ontkent, ook door mij wordt ontkent. Dat vervolgens iedereen op Fok! over mij heen viel, kun je misschien wel begrijpen. 3.  Maar het punt dat ik wilde maken (en dus ook gemaakt heb) was dat een atheïst niet God zelf ontkent, want Die kent hij niet; maar dat een atheïst God helemaal niet wil leren kennen.

Een 'echte' atheïst is dus in wezen als een blaffende hond, die achter een hek zijn erf verdedigt en er per definitie van uit gaat, dat zich altijd slecht volk buiten het hek bevindt.

1.  Om met Meister Eckhart te spreken: Het hoogste en uiterste wat een mens kan loslaten, is dat hij God omwille van God loslaat. 

Wat Jezus weer gaf in de woorden: "Mijn God, mijn God, waarom hebt Gij mij verlaten?"

2.  Wat Christus betreft kan ik me dan niet uitspreken (zie 1.)   Wat Jezus betreft kan ik me richten op de leer welke hij heeft nagelaten.   Wat bedoelde hij met dit of dat?  Daar kunnen we het over hebben.  Iedere leer is multi-interpretabel, omdat niet alle leerlingen zich in dezelfde 'klas' bevinden.  (Nu vergelijk ik het maar even met een school, waar je in de loop der tijd leert.)

3. Misschien is dat verstandig van de atheïst?  Hij laat God van nature al los omdat hij God niet wil kennen.  Mocht God zich te kennen geven in het leven van de atheïst , dan staat de atheïst schaakmat.

30 minuten geleden zei Hermanos2:

Probleem in topic heeft ook te maken met het feit dat we de bijbel pas gaan lezen nadat we ons hebben laten ompraten om een bepaalde leer te volgen. Met die bril op gaan we vervolgens allerlei zaken erin lezen. Die er misschien niet eens in staan. En dan zijn er ook nog gelovigen die beweren dat je de bijbel niet moet lezen want het is een onbegrijpelijk boek. 

Een beetje gelijk hebben ze wel. 

Ondertussen laat God ons lekker gaar koken en kijkt toe hoe we vraagstukken proberen op te lossen. Want dat zegt veel over ons. 

Daarom kan er het zien zijn dat er in bv de bijbel een bepaalde gelaagdheid bestaat.  Als jij constateert dat je vandaag de dag een bepaalde tekst anders begrijpt dan 10 jaar terug, dan begrijp je ook wat ook bedoel.  Dan is er een bepaalde progressie geweest in jou.   Als je je hele leven hetzelfde leest, dan is er misschien wel starheid in jou.   De enige die dat kan bepalen ben je zelf.  Introspectie dus.

18 uur geleden zei Hetairos:

Dat heb jij ook een 'eigen', maar zeer uniek, beeld van Christus. Kijk maar in de spiegel. Maar 'beeldloos', nou nee. 

Zoals ik bv Exodus 20:4-6  begrijp is God beeldloos.   Omdat God beeldloos is mogen de gelovigen zich geen beeld van van God maken. (Gij zult u geen gesneden beeld maken noch enige gestalte van wat boven in de hemel etc etc).  In Joh 1: 18 staat ook dat niemand ooit God heeft gezien.   Alle dingen (dus ook jouw en mijn lichaam) zijn door Hetzelve gemaakt.

Uit dit en nog meer teksten begrijp ik dat God beeldloos is en de 'dingen' zijn door Hetzelve gemaakt (het geschapene, de schepping).

Jezus als zoon van God (Ik en de Vader zijn een) kan dan toch niet anders dan het 'beeldloze' zijn wat de vorm van een mens (Jezus) heeft aangenomen?

2 minuten geleden zei Hermanos2:

Het is moeilijk voorstelbaar wat Jezus in zijn laatste uren heeft doorgemaakt. Ik kan bedenken dat God op het laatste moment Zijn geest heeft weggenomen van Jezus om te bewijzen dat Jezus als volledig mens God niet verloochende. Daardoor was Jezus' trouw en onschuldig tot in de dood. Aldus was ook de vloek verbroken dat zonde de dood tot gevolg heeft. Want Jezus was zonder zonde. 

Ter overweging: Jezus was als mens geïncarneerd op aarde.  Mens-zijn betekend anders zijn dan de anderen.  Ik het uitspreken van het 'ik' ben ik een andere ik dan jij.  Jezus was als mens in het uitspreken van het 'ik' ook een andere 'ik'.   Anders kon hij bv zijn leerlingen niet onderwijzen.  Volgens de bijbel zijn Jezus en de Vader  Één (Ik en de Vader zijn Één).   Wellicht was er verlatenheid van God nodig om opnieuw Één te worden?   Dat alleen het Ene zonder zonde is?   Immers: om te zondigen is er een 'ander' benodigd tegen wie je de zonde begaat.  Zonder slachtoffer geen dader en zonder dader geen slachtoffer (tweeheid).

2 uur geleden zei Hetairos:

 

We hebben allemaal een eigen, en in zekere zin, uniek beeld van Jezus Christus in wie Hij was/is en wat Hij leerde.

 

Het is ook een mogelijkheid dat 'Christus' beeldloos is.

- Want waar twee of drie vergaderd zijn in Mijn Naam.

- Want Ik ben hongerig geweest, en gij hebt Mij te eten gegeven; Ik ben dorstig geweest, en gij hebt Mij te drinken gegeven; Ik was een vreemdeling, en gij hebt Mij geherbergd.

Misschien is de 'naam' van de beeldloze Christus wel 'Mij/Mijn/Ik'.

57 minuten geleden zei Hermanos2:

Wedergeboorte is een bekend en veel gebruikt woord bij christenen. Volgens mij verkeerd begrepen. Je kunt in deze wereld niet wedergeboren worden. Je kunt wel aan God te kennen geven dat je graag deel wil uitmaken van de herschepping. (pas dan vindt de nieuwe geboorte plaats, letterlijk) Dat doe je middels geloof, berouw, waterdoop en afstand doen van je oude persoon. Nu kun je alleen tot God naderen door Jezus. Dat geeft je die geborgenheid en veiligheid waarnaar je als gelovige zoekt. Wetende dat deze wereld je nog veel leed bezorgen kan maar je niet beroven kan van God. 

Er zijn veel christenen die geloven in een wedergeboorte/wederopstanding in deze wereld.   Je kunt dat 'verkeerd begrepen' noemen, maar het is een uitstekend voorbeeld van hoe Christus (of Jezus) door het geloof bepaald wordt.  De gelovige in kwestie leest dan in de woorden van Jezus wat hij zelf graag leest.  Zijn geest is dan in verwachting van iets.   Of zoals de auteur in de door mij geplaatste link zegt: "Je hebt de Bijbel als woord van God nodig om Jezus onder controle te kunnen houden".

Je schrijft: "Nu kun je alleen tot God naderen door Jezus."   En dat i.c.m. geborgenheid en veiligheid.    Het eerste gedeelte klopt (Niemand komt tot de Vader, dan door Mij.)

Maar hoe kan de wereld je dan niet beroven van God?  Sprak Jezus niet de woorden: "Mijn God, mijn God, waarom hebt Gij mij verlaten?"

Werd Jezus niet zelf berooft van God?

Ik kom ergens anders een kijk op Jezus tegen die een geheel andere is dan de doorsnee christelijke kijk op Jezus.

https://www.theologie.nl/blogs/radicale-theologie-en-deconstructie/

[quote]Ook in de interpretatie van Jezus’ onderwijs gaan er dingen vreemd. Bij ons is wedergeboorte een duidelijk omlijnd proces met duidelijke inhoud, terwijl Jezus de term juist gebruikt om de ongrijpbaarheid van de Geest aan te duiden.

Waar wij denken dat wedergeboorte redding betekent, was het bij Jezus het tegenovergestelde. Wie geleid wordt door de Geest is bereid verloren te gaan, dat wil zeggen: zijn leven te verliezen. Gered worden is niet het doel, maar je leven kwijtraken. Dát is het doel![/quote]

In deze zienswijze wordt je geloof duidelijk door Christus bepaald.  Je bent immers bereid -om net zoals Jezus- onrechtvaardigheid te ondergaan en je leven te verliezen.   Hoe dat handen en voeten krijgt kun je natuurlijk niet weten voordat je 'verloren' bent gegaan.  Het is een radicaal omgekeerde theologie dan welke gebruikelijk is in de christelijke kerken.   Wedergeboorte betekend dan 'verloren zijn'.

(P.S.   Om de een of andere reden komt de quote niet in zo'n mooi venstertje te staan, sorry.)

Ook binnen dezelfde geloofsstroming zijn er enorme verschillen tussen de gelovigen onderling.

Wie meent dat bv katholieken er qua geloof er allemaal hetzelfde in staan heeft het mis.  Mijn eigen  ouders -beiden katholiek- stonden er  heel verschillend in.  Mijn moeder geloofde sterk in Jezus, mijn vader liet zijn geloof door Christus bepalen.  Ik heb veel geleerd zodoende van 2 mensen die me nabij stonden.  Ik op mijn beurt sta als ongelovige weer in een andere verhouding tot 'de Christus'.  Ik kijk naar de verkondigde leer, niet naar de persoon Jezus.

Een antwoord op deze vraag is niet echt te geven.  Er is een 'lijden' noodzakelijk om dat wat we liefde noemen ten volle te beleven.

Niet alle vragen behoeven een antwoord.   Niet omdat ik dat antwoord niet kan geven, maar omdat je het antwoord zelf moet ontdekken.

1 uur geleden zei Hermanos2:

Misschien moet je het geen liefde noemen. Iedereen heeft al een idee, een voorstelling van wat liefde is. Gebaseerd op ervaring en het leven wat iemand geleefd heeft. Door het benoemen van liefde wordt liefde al beperkt en loopt het vast in  onszelf. Liefde verdient beter. 

Volledig eens.   Van liefde mogen we ons geen voorstelling maken.  Daarom zijn de woorden die Paulus aan de liefde geeft (1 Korintiërs 13) voor mij een 'spreken vanuit heiliging'.  (heelheid)

2 minuten geleden zei Robert Frans:

Nee, oordelen doet alleen God. De Kerk kan alleen aan de hand van bepaalde tekenen vaststellen dat iemand (mogelijk) alreeds in de hemel is en daarom ons tot voorspraak kan zijn. Maar dat is dan enkel de vaststelling van iets wat al gebeurd is; vele mensen zijn in de hemel en dus heilig, zonder dat zij ons bekend zijn. Deze heiligen vieren we op Allerheiligen.

De Kerk kan dus niet voor jou bepalen of je heilig bent of niet, maar je wel alle kennis en middelen aanreiken om heilig te worden. Wat je daarmee doet, is vervolgens aan jou.

Ik zie het zo dat 'de liefde' een mens heiligt.  Omdat liefde zonder oordeel is en bij mensen in elkaar spiegelt.  Dat is een woordloos spiegelen.   Daar is geen wereldse instantie voor nodig en ook geen oordeel.

Hallo Leonie.    

Zoek 1 Korinthiërs 13 eens op.  Dat is uit het hart geschreven en is een tekst waar zowel gelovigen als ongelovigen mee uit de voeten kunnen.

Als er iets een brug slaat tussen mensen is het de liefde wel.

https://www.statenvertaling.net/bijbel/1kor/13.html

4 uur geleden zei Wijngaard1990:

Hallo iedereen,

 

Laatst was er een akkefietje met mijn vrouw in de kerk. Ze komt zelf uit Zuid-Amerika en heeft een donker bruine huid en zwart haar. Mijn vrouw en ik kwamen aan in de kerk om mijn vader en de dominee te helpen met het klaarzetten van stoelen en tafels vanwege een informatie avond. Het ging allemaal goed tot een wat oudere man naar ons toekwam lopen en zei dat het wel tegen het geloof was dat ik (een blanke Nederlander) met een ‘zwarte’ (mijn vrouw) was getrouwd. En dat hij wilde dat wij twee de kerk verlieten. Ik was hier best geschokt over. Zeker omdat hij de term ‘zwarte’ gebruikte. Zowel mijn vader als de dominee sprongen ons bij, maar die oude man was er van overtuigd dat het een zonde was. Dus ik dacht bij mijzelf is dat een zonde? Een interraciale relatie? Of was die oude vent gewoon een racist?

Het is niet verstandig om geschokt te zijn over racisme.  Racisme an sich is 'zondig'.  Mijn credo is dan ook altijd: zoek de racist in je zelf.   Zo heb ik racistische vooroordelen in mijzelf onklaar gemaakt.   Om daadwerkelijke (naasten)liefde te beleven is er geen plaats voor racisme, homohaat, misogynie e.d.    Dat staat los van geloof m.i.   Racisme is vooral iets wat je jezelf aan doet.   Het is toch een leuk gezicht al die kleuren op straat?   Het is toch leuk om kennis te maken met andere culturen?  Ze zijn anno 2022 gewoon in Nederland te vinden!

Oordeelt niet, opdat gij niet geoordeeld wordt; want met het oordeel, waarmede gij oordeelt, zult gij geoordeeld worden, en met de maat, waarmede gij meet, zal u gemeten worden.   Racisme is een oordeel, dat is alles.

1 uur geleden zei Hermanos2:

Net zoals men niet letterlijk gekruisigd wordt, zo leeft Christus ook niet letterlijk in de gelovige. Men neemt zich zijn woorden ter harte. 

Ik wil ervan uitgaan dat de geest die God geeft wel verschillend kan zijn. De basis is levengevend. Die geest is bij iedereen gelijk. Daarbij kun je bidden om extra geest. Voor wijsheid, voor liefde, om vruchten van de geest te laten groeien. 

Met name bepaalde uitspraken van Paulus vind ik wel interessant.   Zeker omdat Paulus aanvankelijk een christenen-vervolger was.  Jezus spreekt ook over de 'de weg, de waarheid en het leven'.  Ik zie het dus zo dat Paulus een bepaalde (geestelijke) weg heeft afgelegd en dat zo de Christus in hem is gaan leven.  Zeker wat Paulus schrijft over de liefde en de spiegel spreekt mij aan.

48 minuten geleden zei 010:

Wat is er mis met haas? Hartstikke lekker! En van de botten met nog wat vlees erop kan je bouillon maken voor een lekkere soep.

Ik eet niet zo veel vlees.  Ik heb er in mijn leven een soort van natuurlijke weerstand tegen ontwikkeld.

Ben ik vegetariër?  Nee, dat ook weer niet.  Ik denk dat vooral vis en gevogelte wel gezond is.

Maar het is meer een 'gevoel' wat ik heb.  Misschien zijn die spijswetten zo gek nog niet.  Ongeveer wat Hermanos schrijft.  Zeker een varken eet ik niet.

Dus daarom: op naar de groentetuin!

Voormalige gelovigen/christenen kennen we allemaal wel.  Dat noemen we geloofsverlaters.   Maar zijn er op dit forum ook voormalige atheïsten?

Ik heb mijzelf tientallen jaren atheïst genoemd.  Echt gelovig ben ik als kind al nooit geweest.  Dan bekeer je jezelf al snel tot wat ik dan maar het naturalistische geloof noem.   Dat alles alleen bestaat uit het zintuigelijk waarneembare en dat is het dan.   Het naturalistische geloof (wat ik dan voor het gemak maar atheïsme noem) heb ik ook al weer geruime tijd verlaten.  Omdat ik nu in zie dat de stelling dat alleen het zintuigelijk waarneembare 'waar' is ook maar een geloof is.

Wil dat zeggen dat ik nu opeens een gelovige (in de klassieke betekenis) ben?   Nee, dat ook weer niet.  Maar er is wel meer dan alleen het zintuigelijk waarneembare.

2 uur geleden zei Hermanos2:

Die conclusie kan ik niet trekken uit Jezus' woorden. 

Geest is inderdaad de kracht van God. Geest in de mens geeft leven. God kan bepalen wat de geest kan bewerkstelligen. Vergelijk het maar op heel eenvoudige manier met zaken als röntgen, magnetisme, WiFi etc. 

Maar God's geest kan ook onze perceptie, ons bewustzijn verhogen. Bijvoorbeeld door het vermogen om te profeteren en visioenen waar te nemen. 

In de bijbel kun je ook lezen dat God wat geest wegneemt van Mozes en aan de ouderlingen geeft. Ook neemt Hij geest weg van Saul en geeft geest aan David. En Jezus blaast over de leerlingen, geeft hen geest. 

Zeer interessant allemaal. 

Ik trek die conclusie uit Jezus' woorden én uit de woorden van Paulus:  "Ik ben met Christus gekruist; en ik leef, doch niet meer ik, maar Christus leeft in mij".

Christus kan in de mens gaan leven door 'jouw' geest in Zijn handen te bevelen.  Dan leef ik, maar niet langer ik, doch Christus leeft dan in mij.

Als volgeling van Jezus ben je dan met Christus 'gekruist'.  Niet letterlijk gekruist uiteraard, maar wel je 'ik' gekruist in overdrachtelijke zin.

Ergens staat immers ook geschreven: "Wie Mij volgt, zal nooit in de duisternis leven, maar hij zal het licht hebben dat Leven geeft".  In dat volgen laat je jezelf op enig moment ook kruisen in navolging van Christus.

2 uur geleden zei Hermanos2:

De haas in inderdaad niet bestemd om als voedsel te dienen. Dan liever kool. Kun je lekkere soep van maken. Zag ik laatst in een grappige film van Louis de Funes. Voor die soep kwamen zelfs hooggeplaatste aliens naar de aarde. 

Koolsoep is oost Europees meen ik me te herinneren.  Misschien moet ik dat ook eens proberen.  Mijn vrouw maakte altijd soep van koolrabi, dat was lekker.  Maar op een gegeven moment verzin je toch weer andere dingen met kool.  Nu zo de zomer er aan komt is spitskool erg lekker om te eten wegens het frisse karakter er van.