Figulus

Ik zou voor deze gaan: "Als ik vandaag een pistool op je richt met de intentie om je te vermoorden, moet je niet huilen of boos worden." De actie gebeurt terwijl de ander nog leeft en nog kan reageren.

Om de zin logisch te maken, moet je het moment van de emotie naar voorafgaand of afhankelijk van iets anders verschuiven.

Je gaat uit van een leider onder gelijken, en dat levert een fundamenteel verschil op.

God vermoord helemaal niemand. Alle leven is van Hem, daar kan Hij over beschikken wanneer het Hem goeddunkt. Op een dag zal Hij ook jouw leven tot Zich nemen. Hopelijk ben je dan niet zo boos.

Post hoc ergo propter hoc. Dus jij maakt de dieren onschuldig, maar Elisa schuldig. Wat is je criterium? Wie het meeste haren heeft?

Wanneer er een overvloed aan informatie is, kiezen mensen vaker voor de perifere route. Over het algemeen zorgt de perifere route voor minder duurzame en minder stabiele attitudeverandering.

Je zou kunnen zeggen: waar te veel is, ontstaat wrijving. Of het nu gaat om informatie, meningen, mensen, verlangens — zodra het begint te dringen, schuren de grenzen.

En het varken dat een van haar biggen opeet zou eigenlijk voor het gerecht gesleept moeten worden. Als er een varkensrechtbank bestond, dan had die zeug nu een flinke aanklacht aan haar staart hangen: "Moord met voorbedachte rade op eigen kroost." Maar helaas (of gelukkig, vanuit het standpunt van de natuur), leven dieren volgens instinct, niet volgens moraal. Eigenlijk is het vreselijk arrogant om in een gebied zo vol beren erop uit te trekken. Je zou kunnen zeggen dat de beren gewoon hun territorium verdedigen. Misschien zouden ze eerst even moeten overwegen of ze niet gewoon zelf

Je veronderstelt dat ik kindermoord goedkeur, terwijl ik nergens beweer dat het om moord gaat. Daarmee vecht je tegen een karikatuur van mijn standpunt, niet tegen mijn werkelijke woorden.

Je zegt dat moraal persoonlijk is en geen universele geldigheid heeft, maar tegelijk lijk je jouw morele oordeel wel als vanzelfsprekend 'juist' te beschouwen. Dat is opvallend. Want als alles subjectief is, wat maakt jouw moreel oordeel dan méér waard dan dat van iemand anders? Je lijkt toch ergens te vertrouwen op een objectieve basis, al wil je die niet expliciet erkennen. Het is misleidend en onredelijk om te doen alsof ik voor kindermoord zou zijn, enkel omdat ik weiger om morele oordelen los te koppelen van context, tekst en theologisch begrip. Mijn standpunt is niet dat kindermoord

Dus als iemand 42 kinderen laat verscheuren en zegt: ‘Ik voel dat dit moreel juist is’, dan mag jij dat walgelijk vinden, maar niet verkeerd noemen, want er is geen universeel fout. Toch? Als je morele oordelen reduceert tot persoonlijke meningen, dan betekent dat óók dat je afwijzing van bijvoorbeeld kindermoord of slavernij niets meer is dan een smaakverschil. De vraag is dan: waarom spreek je erover alsof het méér zou zijn dan dat? Vanwaar je boosheid? Ik merk dat dit onderwerp sterke gevoelens oproept, en dat begrijp ik ergens ook wel. Moraal raakt aan diepe overtuigingen, e

Dat is gerechtvaardigd omdat er tijdens oorlog nu eenmaal slachtoffers vallen. Als de poesjes van het zogenaamde edele verzet nu eens niet bij de baby's in de wieg gingen liggen...

Zolang het kind er maar blij mee is.

Als daar de hersenen mee ingeslagen kunnen worden, prima.

Wat een nonsens. De enige die ik de hersens zou kunnen inslaan is een moslim die een kind vermoord, dat is alles.

De observant. Bang voor een blauwe plek, of is de tribune je ding?

Als jouw moreel oordeel gebaseerd is op voorkeur, dan is 'onvoorstelbaar diep gevallen' niets anders dan een emotioneel geladen smaakverschil. Je verwerpt iets op basis van een maatstaf die je zelf als subjectief hebt gedefinieerd. Dat mag, maar het draagt dan geen universele geldigheid --- precies wat jij mij verwijt. Ik vind spruitjes vies --- jij beren die jongvolwassenen lekker vinden. Jij zegt het.

En ik probeer nog wel het tempo aan te passen aan je cognitieve vermogens.

Je verwart biologische overlevingsdrang met morele oordelen. Instinct zegt: "Blijf weg bij het gevaar." Moraal zegt: "Het is verkeerd om iemand in gevaar te brengen." Het eerste is een evolutionair reflex. Het tweede is een normatief oordeel dat zegt wat zou moeten, zelfs als het in strijd is met eigenbelang of groepsbelang. Bijvoorbeeld: opkomen voor een vreemdeling onderdrukt door je eigen groep — dat is moreel, maar niet instinctief of evolutionair voordelig. Als moraal puur voortkomt uit overlevingsvoordeel, dan zijn dingen als vergeving, opoffering of het liefhebben van j

Er is bij jou geen hoger moreel ijkpunt dan de mens zelf. En dus verandert moraal met de mens mee. Of dat nu langzaam gaat of snel doet niet ter zake. Zonder objectieve maatstaf kan je moreel bezwaar tegen slavernij of kindermoord niet meer zijn dan: “Ik vind het niet prettig.” Prima, maar dat is dan geen moreel absoluut bezwaar, maar een voorkeur. En daar mag een ander dus gerust van afwijken, zolang hij het “anders voelt”.

En wat als de meerderheid morgen besluit dat slavernij wél weer kan? Zou het dan moreel juist zijn? Als jouw hele moraal afhankelijk is van de grillen van de meerderheid, dan kan je vandaag slavernij veroordelen en het morgen weer verdedigen, simpelweg omdat “de meesten het zo voelen”. Dat is geen moraal, dat is groepsinstinct.

Precies. De slavernij werd afgeschaft toen de meerderheid ertegen was, niet omdat het ineens moreel verkeerd werd, maar omdat de morele wind draaide.

Het verschil is dat jij morele voorkeuren erkent als subjectief, en ik ze herken als ontoereikend. Want als moraal enkel een kwestie van voorkeur is, dan is slavernij pas verkeerd zodra de meerderheid het onprettig vindt. Dan zijn de Holocaust en kindermisbruik moreel neutraal, zolang iemand ze “persoonlijk waardevol” vindt. Mijn punt is dus niet dat jij ook mijn moraal moet aanvaarden, maar dat jouw eigen benadering moraal machteloos maakt. Het maakt ethiek tot smaak. En smaak kun je niet verdedigen of veroordelen, enkel in verschillen. Dus ja, ik bots met jouw idee dat “alles maar

"Alle moraal komt voort uit eigenbelang," zeg je, maar dat is nu juist het probleem. Want morele wetten die alleen gelden zolang het ons uitkomt, zijn geen wetten maar voorkeuren. Je stelt: "Jouw God is geen universeel fundament, want slechts een deel van de mensheid gelooft erin." Maar dat slaat de plank mis. Iets is niet onwaar omdat niet iedereen het gelooft, waarheid hangt niet af van populariteit. Anders zouden 2+2=4 pas kloppen zodra de meerderheid het gelooft. De vraag is dus niet of iedereen in God gelooft, maar of Hij bestaat en of Hij inderdaad het morele fundament is. En a

Jij zegt dat je geen God nodig hebt voor je normen, maar tegelijk stel je morele grenzen aan anderen, zonder universeel fundament. Dat maakt jouw verontwaardiging subjectief en onbewijsbaar: koud, omdat het uit eigenbelang voortkomt, niet uit waarheid. Je noemt koude rillingen emotie. Prima. Maar emotie is geen maatstaf voor rechtvaardigheid. Als dat zo was, zou een psychopaat gelijk hebben zodra hij iets ‘goed voelt’.