Het hiernamaals

[Mammavanmeisje 0]

De laatste tijd spelen bij mij vragen over het hiernamaals.

Deze gaan met name over:

1. Hemel/Hel

2. Partners in de hemel.

1. Hemel/Hel

Ik vind het onverdraaglijk dat er kennelijk mensen naar de hel gaan. (Die nl. niet in Jezus geloven). Het wordt nog meer onverdraaglijk als het vrienden of familieleden betreft die ongelovig zijn. Het is zelfs zo dat ik dan maar liever geen kinderen gekregen had, want zij moeten ook kiezen voor of tegen Jezus als ze ouder worden. Er is dus een kans dat ze naar de hel gaan. Dan hadden ze toch beter niet geboren kunnen worden? Het idee van je eigen kinderen in de hel vind ik zo pijnlijk!

2.

Jezus zegt ergens dat er in de hemel geen huwelijk is. Ik snap daar niks van. Ik zou wel eeuwig met mijn man getrouwd willen zijn. De liefde is toch uit God? God is toch liefde? De meeste van geloof, hoop en liefde is de liefde... God hecht veel waarde aan een relatie man/vrouw en wil dat ze trouw zijn etc. En dan is het straks afgelopen of voor niks geweest?

Iemand die hierop reactie heeft?

[Hendrik-NG 220]

2.

Jezus zegt ergens dat er in de hemel geen huwelijk is. Ik snap daar niks van. Ik zou wel eeuwig met mijn man getrouwd willen zijn. De liefde is toch uit God? God is toch liefde? De meeste van geloof, hoop en liefde is de liefde... God hecht veel waarde aan een relatie man/vrouw en wil dat ze trouw zijn etc. En dan is het straks afgelopen of voor niks geweest?

Iemand die hierop reactie heeft?

Wat gedachten bij dit 2e punt:

Als ik die uitspraken van Jezus lees, dan denk ik dat ze in een bepaald verband staan. De tekst uit Mattheus:

22:23 Diezelfde dag kwamen er sadduceeën, die beweren dat er geen opstanding uit de dood is, naar Hem toe. Ze stelden Hem deze vraag: 22:24 ‘Meester, Mozes heeft gezegd: “Indien iemand kinderloos sterft, zal zijn broer zijn vrouw trouwen en voor zijn broer nakomelingen verwekken.†22:25 Nu waren er bij ons zeven broers. De eerste trouwde en stierf, en omdat hij geen nakomelingen had, liet hij zijn vrouw na aan zijn broer. 22:26 Zo ging het ook met de tweede, en met de derde, tot de zevende toe. 22:27 Het laatst van allen stierf de vrouw. 22:28 Van wie van de zeven zal ze bij de opstanding de vrouw zijn? Want allemaal hebben ze haar als vrouw gehad.’ 22:29 Maar Jezus antwoordde hun: ‘U zit op een dwaalspoor, omdat u de Schriften niet kent en evenmin de macht van God. 22:30 Want bij de opstanding huwt men niet en wordt men niet uitgehuwelijkt, maar is men als engelen in de hemel.

Het "huwelijk" staat in deze context gekoppeld aan het voortbrengen na nageslacht. Het zou dus ook zo kunnen zijn dat Jezus hier zegt dat men "bij de opstanding" als "engelen in de hemel" zal zijn, en geen nageslacht meer zal voortbrengen.

Dan zou je "huwen en gehuwd worden" kunnen lezen als een soort eufemisme voor "geslachtsgemeenschap".

Is maar een ideetje, want het Griekse werkwoord dat hier gebruikt wordt, betekent volgens mijn woordenboek niets anders dan "huwen" in de ons bekende betekenis van dat woord: 2 singles gaan voortaan verder samen door het leven.

Aan de andere kant: het gaat in bovenstaande tekst nadrukkelijk over het voortbrengen van nageslacht. En dat is ook het achterliggende thema in de OT-tekst die wordt aangehaald:

Deut 25:5 Wanneer twee broers bij elkaar wonen en een van hen sterft zonder dat hij een zoon heeft, dan mag zijn weduwe niet de vrouw worden van iemand buiten de familie. Haar zwager moet met haar slapen; hij moet haar tot vrouw nemen en de zwagerplicht tegenover haar vervullen. 25:6 De eerste zoon die zij baart geldt dan als zoon van zijn gestorven broer, opdat diens naam onder het volk van Israël zal voortleven.

Nog wat sterker associatieve gedachten bij het eerste (pijnlijke) punt dat je aanhaalt:

Die tekst uit Deuteronomium hoor ik ook op een andere manier na-echoën in Mattheus... God is er blijkbaar op uit om een "naam onder het volk te laten voortleven".

Jezus:

22:31 En wat de opstanding van de doden betreft, hebt u niet het woord gelezen dat door God tot u gesproken is: 22:32 Ik ben de God van Abraham en de God van Isaak en de God van Jakob? Hij is geen God van doden, maar van levenden.’

Die hel is er, volgens Jezus. Maar tegelijk is God geen God van doden, maar van levenden...

En misschien zouden we ook helemaal niet eeuwig gelukkig kunnen leven met de aanwezig blijvende mogelijkheid van ziekte, dood, ellende, zonde... En staat die "hel" vooral ook voor het "definitief afrekenen met dergelijke bedervers van het leven"? Is die "hel" ook gewoon levensnoodzakelijk??

Maar of je bij die "bedervers in de hel" ook moet denken aan mensen die het leven (van zichzelf of van anderen) bederven, dat weet ik niet...

Ik denk daarbij altijd aan deze uitspraak van God/Ezechiël, en vertrouw er dan maar op dat God ook het goede voorheeft met "ongelovigen":

Ezech 18:23 Denken jullie dat Ik het toejuich als een slecht mens sterven moet? – spreekt God, de HEER. Nee, Ik wil dat hij tot inkeer komt en in leven blijft.

(het gaat hier trouwens niet over ongelovig vs gelovig, maar over slecht vs tot inkeer komen... Misschien is dat nog wel belangrijker... )

[MysticNetherlands 298]

Aangaande punt 1, er staat geschreven dat iedereen naar zijn/haar daden beoordeeld zal worden, dus er is hoop voor de atheïst, de hindoe, de moslims en ja, zelfs de christen

[Bonjour 80]

Hoho. De hemel lijkt mij afschuwelijk. Ik wil niet naar een plaats waar ik een entiteit moet aanbidden die anderen martelt. Ik zou me als een nazi voelen. Het gaat in tegen elk gevoel van rechtvaardigheid dat ik heb.

[Robert Frans 1.653]

Wie zegt dat God mensen in de hel zou martelen?

[Bonjour 80]

Typisch een opmerking voor een katholiek. Kent de Bijbel niet.

Openbaring 20:15

[Robert Frans 1.653]

Helaas voor jou ken ik de Schrift wél. Daarbij voegen zulke opmerkingen qua argumentatie niet heel veel toe aan de discussie.

In de Schrift staat nergens dat God de helbewoners martelt, alleen dat ze pijn lijden, met "geween en tandengeknars." In het jou aangehaalde Schriftgedeelte wordt enkel een vuurpoel beschreven waarin een heel gezelschap wordt geworpen, meer niet.

[Bonjour 80]

En dat noem jij geen martelen?

Lijkt mij toch echt voldoende om iemand die zoiets doet voor oorlogsmisdaden aan te klagen.

[MysticNetherlands 298]

Bonjour ik probeer je gebrek aan intelligentie eigenlijk n beetje te ontlopen. Wellicht kun je je n beetje beperken tot de usual topics? Helaas kent dit forum geen filter op username.

[Bonjour 80]

Bij ons hebben we ook niet zo'n filter. Daar doen we het handmatig.

[MysticNetherlands 298]

Ehm.... Oh.

Ik doe echt mijn best te scannen op je username en dan vervolgens je gangbare onzin, hatelijke teksten, complete gebrek aan zelfs de meest basale filosofische inzichten, je scientisme, je middelbare school niveau kennis van je vakgebied, je onwil iets aan te nemen wat niet in je simpele wereldbeels past etc etc over te slaan maar je begeeft je helaas voor mij in vele topics met dat alles. Ik zal beter moeten opletten ben ik bang.

[Bonjour 80]

Blijf oefenen met opletten. Wellicht leer je iets.

Er zijn christenen die oefenen met niet opletten. Die zeggen hele domme dingen.

[MysticNetherlands 298]

Zijn er nog mods hier? Kan iemand alles vanaf t 4e bericht weggooien?

[Robert Frans 1.653]

Het vuur komt niet van God of van demonen vandaan. Het staat symbool voor de martelende, vernietigende wroeging die helbewoners hebben, voor het volstrekte gebrek aan liefde en hoop. Het is iets wat als het ware uit de helbewoner zelf komt; hij is zijn eigen beul.

Het vuur is in elk geval dus een literair, in dit geval apocalyptisch beeld, net zoals bijvoorbeeld de schilderijen van Jeroen Bosch en de werken van Dante hierin ook vrij duidelijk artistiek en zinnebeeldend bedoeld zijn.

In geen enkele volwassen christelijke verklaring is er dus sprake van een martelende God. De hel is niet méér dan het gevolg van de keuze consequent zonder God te leven. En die keuze maak je door je doen en laten, niet eens zozeer door wat je allemaal zegt.

De "helse beelden" proberen alleen in beelden te vangen hoe erg het moet zijn om geheel zonder God te moeten leven, in volstrekte eenzaamheid en in oneindige afstand tot alles wat licht, vreugdevol en liefdevol is.

[Bonjour 80]

En waar staat dat in de Bijbel?

[Gilgamesh 0]

Het vuur komt niet van God of van demonen vandaan. Het staat symbool voor de martelende, vernietigende wroeging die helbewoners hebben, voor het volstrekte gebrek aan liefde en hoop. Het is iets wat als het ware uit de helbewoner zelf komt; hij is zijn eigen beul.

Het vuur is in elk geval dus een literair, in dit geval apocalyptisch beeld, net zoals bijvoorbeeld de schilderijen van Jeroen Bosch en de werken van Dante hierin ook vrij duidelijk artistiek en zinnebeeldend bedoeld zijn.

In geen enkele volwassen christelijke verklaring is er dus sprake van een martelende God. De hel is niet méér dan het gevolg van de keuze consequent zonder God te leven. En die keuze maak je door je doen en laten, niet eens zozeer door wat je allemaal zegt.

De "helse beelden" proberen alleen in beelden te vangen hoe erg het moet zijn om geheel zonder God te moeten leven, in volstrekte eenzaamheid en in oneindige afstand tot alles wat licht, vreugdevol en liefdevol is.

Hebben de schrijvers van de Bijbel dat ook expliciet zo gesteld? In welk geval men zich kan afvragen waarom ze het dan ook niet expliciet zo opschreven.

[Olorin 155]

Fascinerend, jullie willen als ik het goed begrijp, nu een fundamentalistisch-protestantse uitleg van een katholiek horen?

[DeThomas 35]

Het martelen is hier op aarde anders al begonnen. Ik neem aan dat de TS oprecht gelooft in de Hel, maar haar zorgen omtrent haar kinderen zijn in dat geval gegrond. Het idee dat je kind in de Hel zit lijkt me als ouder onverdraagzaam. Als je met die kennis zelf naar de Hemel gaat, wat is die Hemel dan nog waard?

[MysticNetherlands 298]

Ik denk dat, zo je al in een hel gelooft (en dat doet de TS klaarblijkelijk), je je moet afvragen wie er allemaal in de hel komen. De Bijbel geeft aan dat ongelovigen naar daden beoordeeld zullen worden. En dat je dus, mits je dus in een oordeel en hel etc gelooft, als je luistert naar je eigen geweten je je best zou kunnen voorstellen dat n rechtvaardige God niet zomaar iemand in een hel slingert omdat ie niet geloofde. Of misschien niet 'goed genoeg', of 'juist genoeg' of 'lang genoeg' geloofde. Ik denk dat de Bijbel een heel ander slag mensen in gedachten heeft.

[Hendrik-NG 220]

Het martelen is hier op aarde anders al begonnen. Ik neem aan dat de TS oprecht gelooft in de Hel, maar haar zorgen omtrent haar kinderen zijn in dat geval gegrond. Het idee dat je kind in de Hel zit lijkt me als ouder onverdraagzaam. Als je met die kennis zelf naar de Hemel gaat, wat is die Hemel dan nog waard?

Ik kan me indenken dat er voorstellingen van de hel bestaan waarmee je anderen/jezelf dusdanig kan kwellen en pijnigen dat het onder de definitie van "martelen" valt. Maar voordat je een uitspraak in de mond neemt als "het martelen is hier op aarde al begonnen". moet je m.i. de vraag stellen:

a) waar komt die bepaalde voorstelling (in dit geval van "de hel") vandaan?

is het een juiste voorstelling?

Want tot die tijd is er in ieder geval ook sprake van zelfkwelling... En dat noem je volgens mij geen "martelen"...

NB: die "zorg om het lot van de kinderen" van de TS lijkt me congruent met "de zorg van God om het lot van zijn kinderen".

Het lijkt me dat ook een hel, als deze bestaat, daar niet los van gezien kan worden. En dus ten dienste zal staan van God en (zijn plannen met) "zijn kinderen die Hij liefheeft"...

Grote kans dat "wij mensen" het zijn die die "hel" nogal wraakzuchtig inkleuren... Ik denk dat de bijdrage van RobertF een goed aanknopingspunt kan zijn om dat "inkleuren van het beeld" nu eens op een andere manier te doen...

[Hendrik-NG 220]

Het vuur komt niet van God of van demonen vandaan. Het staat symbool voor de martelende, vernietigende wroeging die helbewoners hebben, voor het volstrekte gebrek aan liefde en hoop. Het is iets wat als het ware uit de helbewoner zelf komt; hij is zijn eigen beul.

Het vuur is in elk geval dus een literair, in dit geval apocalyptisch beeld, net zoals bijvoorbeeld de schilderijen van Jeroen Bosch en de werken van Dante hierin ook vrij duidelijk artistiek en zinnebeeldend bedoeld zijn.

In geen enkele volwassen christelijke verklaring is er dus sprake van een martelende God. De hel is niet méér dan het gevolg van de keuze consequent zonder God te leven. En die keuze maak je door je doen en laten, niet eens zozeer door wat je allemaal zegt.

De "helse beelden" proberen alleen in beelden te vangen hoe erg het moet zijn om geheel zonder God te moeten leven, in volstrekte eenzaamheid en in oneindige afstand tot alles wat licht, vreugdevol en liefdevol is.

Hebben de schrijvers van de Bijbel dat ook expliciet zo gesteld? In welk geval men zich kan afvragen waarom ze het dan ook niet expliciet zo opschreven.

Eén mogelijkheid waarom e.e.a. niet expliciet zo werd opgeschreven (Origenes, Peri archon):

Hierbij moet men één ding bedenken: de heilige apostelen hebben bij hun verkondiging van het geloof in Christus duidelijke uitspraken overgeleverd over bepaalde punten die zij noodzakelijk achtten voor alle gelovigen, ook voor degenen die minder ijver toonden om de goddelijke wijsheid te onderzoeken. Daarbij lieten ze het onderzoek naar de onderbouwing van hun uitspraken over aan hen, die de verheven gaven van de Geest mochten krijgen en van de Heilige Geest zelf de gave ontvangen hebben de wijze woorden te spreken en kennis over te dragen.

Maar wat betreft andere zaken hebben zij wel uitgesproken dat ze bestaan, maar zij zwegen over hun aard en herkomst. Daarmee hadden ze kennelijk de bedoeling toekomstige liefhebbers van de wijsheid de mogelijkheid te bieden zich te oefenen: iedereen die zich voorbereid had om waardig en geschikt te zijn de wijsheid te ontvangen, zou zo kunnen tonen tot welke resultaten zijn capaciteiten konden leiden.

Duidelijke uitspraak: "God haat en bestraft zonde. Ooit zet Hij daar een "punt" achter..."

Ruimte voor overdenking: "Wat is precies aard en herkomst van "zonde", "straf", "oordeel" etc etc?"

[Mammavanmeisje 0]

Ik denk dat, zo je al in een hel gelooft (en dat doet de TS klaarblijkelijk), je je moet afvragen wie er allemaal in de hel komen. De Bijbel geeft aan dat ongelovigen naar daden beoordeeld zullen worden. En dat je dus, mits je dus in een oordeel en hel etc gelooft, als je luistert naar je eigen geweten je je best zou kunnen voorstellen dat n rechtvaardige God niet zomaar iemand in een hel slingert omdat ie niet geloofde. Of misschien niet 'goed genoeg', of 'juist genoeg' of 'lang genoeg' geloofde. Ik denk dat de Bijbel een heel ander slag mensen in gedachten heeft.

Ik vind dat het dubbele van de Bijbel.

Aan de ene kant: 'wie in de Zoon van God gelooft heeft eeuwig leven, wie niet in de Zoon gelooft, die heeft het leven niet'. 'Niemand komt tot God de Vader dan door mij (Jezus)'.

Het geloof in Jezus is dan criterium.

Elders wordt inderdaad ook gesproken over 'oordeel naar daden'.

Het lijkt dan of daarnaast de daden ook meewegen?

[Hendrik-NG 220]

Het vuur komt niet van God of van demonen vandaan. Het staat symbool voor de martelende, vernietigende wroeging die helbewoners hebben, voor het volstrekte gebrek aan liefde en hoop. Het is iets wat als het ware uit de helbewoner zelf komt; hij is zijn eigen beul.

Het vuur is in elk geval dus een literair, in dit geval apocalyptisch beeld, net zoals bijvoorbeeld de schilderijen van Jeroen Bosch en de werken van Dante hierin ook vrij duidelijk artistiek en zinnebeeldend bedoeld zijn.

In geen enkele volwassen christelijke verklaring is er dus sprake van een martelende God. De hel is niet méér dan het gevolg van de keuze consequent zonder God te leven. En die keuze maak je door je doen en laten, niet eens zozeer door wat je allemaal zegt.

De "helse beelden" proberen alleen in beelden te vangen hoe erg het moet zijn om geheel zonder God te moeten leven, in volstrekte eenzaamheid en in oneindige afstand tot alles wat licht, vreugdevol en liefdevol is.

Hebben de schrijvers van de Bijbel dat ook expliciet zo gesteld? In welk geval men zich kan afvragen waarom ze het dan ook niet expliciet zo opschreven.

Andere mogelijkheid: het taalgebruik van die "bijbelschrijvers" was veel "beeldender" dan het taalgebruik van ons... En men citeerde vaak kort uit andere bijbelgedeelten om daarbij vooral ook bekend veronderstelde achterliggende ideeën in herinnering te roepen.

En daardoor denken wij bij een uitspraak als "Onze God is een verterend vuur!" wellicht al te snel: "Oh help... We zouden kunnen verbranden in een hels vuur!".

Maar een lezer uit vroeger tijden denkt bij dat citaat uit de brief aan de Hebreeën (12:29) aan wat Mozes zijn volk voorhield in het boek Deuteronomium:

4:24 Want de HEER, uw God, is een verterend vuur...

Schreef hij dat dan? Nee: hij schreef méér dan dat:

4:23 Zorg er dan voor dat u het verbond dat de HEER, uw God, met u heeft gesloten niet vergeet door tegen zijn gebod in iets af te beelden en een godenbeeld te maken. 4:24 Want de HEER, uw God, is een verterend vuur, hij duldt geen andere goden naast zich. 4:25 Als u eenmaal in dat land geworteld bent en er kinderen en kleinkinderen hebt gekregen, en u gaat u misdragen door een godenbeeld te maken, een afbeelding van wat dan ook, en u tergt de HEER, uw God, door te doen wat slecht is in zijn ogen – 4:26 ik roep vandaag de hemel en de aarde op als getuigen tegen u, dat u dan spoedig zult worden verdreven uit het land aan de overkant van de Jordaan, dat u in bezit zult nemen. Daar zal u dan geen lang leven beschoren zijn, integendeel, u zult worden weggevaagd. 4:27 De HEER zal u uiteenjagen en u wegvoeren naar vreemde volken, waar maar een klein aantal van u zal overblijven. 4:28 Daar zult u dan andere goden vereren, goden van hout en van steen, door mensen gemaakt, goden die niet kunnen horen en zien, niet eten en niet ruiken. 4:29 Maar ten slotte zult u de HEER, uw God, weer zoeken, en hem ook vinden, als u hem tenminste met hart en ziel zoekt. 4:30 Wanneer dit alles u overkomt zult u, door de nood gedreven, naar de HEER, uw God, terugkeren en naar hem luisteren. 4:31 Want de HEER, uw God, is een God van liefde. Hij zal u niet verlaten en u niet in het verderf storten. Wat hij uw voorouders onder ede heeft beloofd, vergeet hij niet.

Als het hier gaat om dat "verterende vuur", dan wordt dat in één adem genoemd met het "niet dulden van andere goden naast Zich": "God neemt zo veel ruimte in, dat er naast God niets vereerd kan worden... 'Wat vereerd wordt, wordt verteerd!'"

Maar is dat een verterend vuur dat het volk kan schaden? Nee: "Want de HEER, uw God, is een God van liefde. Hij zal u niet verlaten en u niet in het verderf storten."

Maar intussen neemt Hij zijn volk "volkomen serieus": het is een inzicht waar ze uiteindelijk zelf toe mogen komen, "door schade en schande wijs geworden" (vers 29, 30)...

Dat "verterende vuur": dat staat in ieder geval hier "symbool voor"...

[Hendrik-NG 220]

Ik denk dat, zo je al in een hel gelooft (en dat doet de TS klaarblijkelijk), je je moet afvragen wie er allemaal in de hel komen. De Bijbel geeft aan dat ongelovigen naar daden beoordeeld zullen worden. En dat je dus, mits je dus in een oordeel en hel etc gelooft, als je luistert naar je eigen geweten je je best zou kunnen voorstellen dat n rechtvaardige God niet zomaar iemand in een hel slingert omdat ie niet geloofde. Of misschien niet 'goed genoeg', of 'juist genoeg' of 'lang genoeg' geloofde. Ik denk dat de Bijbel een heel ander slag mensen in gedachten heeft.

Ik vind dat het dubbele van de Bijbel.

Aan de ene kant: 'wie in de Zoon van God gelooft heeft eeuwig leven, wie niet in de Zoon gelooft, die heeft het leven niet'. 'Niemand komt tot God de Vader dan door mij (Jezus)'.

Het geloof in Jezus is dan criterium.

Elders wordt inderdaad ook gesproken over 'oordeel naar daden'.

Het lijkt dan of daarnaast de daden ook meewegen?

Ik denk dat dat ook echt "dubbel" is: Christus is "de Weg" (= voor mij: "Alleen God kan je uiteindelijk vertellen wat goed en kwaad is"), maar tegelijk wil Hij ook dat je Hem "met hart en ziel zoekt" (Deut 4:29)...

Om het maar zo te zeggen: "De liefde moet toch echt van twéé kanten komen, wil het huwelijk bestendig zijn!"

[Robert Frans 1.653]

Ik vind dat het dubbele van de Bijbel.

Aan de ene kant: 'wie in de Zoon van God gelooft heeft eeuwig leven, wie niet in de Zoon gelooft, die heeft het leven niet'. 'Niemand komt tot God de Vader dan door mij (Jezus)'.

Het geloof in Jezus is dan criterium.

Elders wordt inderdaad ook gesproken over 'oordeel naar daden'.

Het lijkt dan of daarnaast de daden ook meewegen?

Dat komt omdat wij in het westen nog weleens de neiging hebben om geloven en doen als twee aparte dingen te zien. In onze filosofische, Griekse traditie verdelen we immers alles keurig in categorieën, in vakken. Daar is onze wetenschap ook op gebaseerd.

Maar in het oosten en ook in de bijbelse cultuur is dat onderscheid er helemaal niet. Daarin wordt alles als één geheel gezien, waarin niets op zichzelf staat. God is daarin een dynamische kracht, een Persoon waar wij ook deel van kunnen uitmaken, waar we samen de schepping mee voltooien. In zo'n cultuur is iets als de Drie-eenheid dan ook veel minder moeilijk te begrijpen: natuurlijk is alles één, dus zijn de drie Personen Gods dat ook tot in het volmaakte en is die eenheid ook de ene God zelf.

Het onderscheid tussen wat van de natuur is en wat van God, het onderscheid tussen rede en ervaring, zal men dan als heel kunstmatig en geforceerd zien. Al wat goed is is van God en ten diepste ook volmaakt één met God; al wat schitterend, inspirerend, de mens verheffend en waar is is "hemel," is het Rijk Gods.

Geloven en doen vormen dus één geheel en vullen elkaar harmonieus aan. Je gedraagt je immers naar wat je gelooft, maar zéker ook andersom: je gelooft naar wat je doet. Je zult vast weleens meemaken dat je pas zin krijgt om naar die verjaardag te gaan, als je daadwerkelijk gaat en er bent. Of dat je geloof juist versterkt werd doordát je ging bidden en niet dat je pas ging bidden als je geloof sterk genoeg zou zijn.

Daarom kan Paulus rustig zeggen dat je alleen door geloof gered worden en Jakobus vervolgens dat geloof zonder werken dood is. Beiden hebben gelijk, want geloof en werken zijn één.