Prot. 'trek' naar de RKK

[Dostojevski 0]

...

[LodewijkNapoleon 0]

Ik ga niet op ál die dingen in hoor, ook al weer zo flauw, je weet dat ik slecht typ.

Quote:

Op zondag 03 februari 2008 17:59:33 schreef ThomasM het volgende: Mja, dat is dus een beetje wat verzet opwekt. Jij leest twintig encyclieken en werpt je meteen op als de officiële persvoorlichter van de Kerk.

Kijk, dit soort dingen dus... Als jij zo spotterig doet, waarom dan raar opkijken dat ik dezelfde houding aanneem? Wat nog heel erg meevalt

Quote:

Weg2 en ik bouwen meer op katholieke intuïtie en krijgen dan te horen dat we het fout hebben, want encycliek zus zegt zo, etc etc.

Ha, ik heb juist het idee dat ik hier terechtgewezen wordt, en als ik denk dat dat onterecht is, ja dan onderbouw ik dat.

Quote:

Ik ben trouwens helemaal niet aanvallend: ik vind alleen dat je te kort door de bocht gaat.

En ik heb het idee dat je mijn positie gewoon helemaal niet begrijpt. Ik zeg niets anders dan wat een Hendro Munsterman beweerd over dit onderwerp hoor.

Quote:

Als je daar al niet tegen kunt moet je het zeggen. Dan zal ik je niet meer tegenspreken.

Again..

Quote:

Het is voor mij ook niet leuk telkens als ik het met jou oneens ben te horen dat ik het met de Kerk oneens ben.

Heb ik niet gezegd. Alleen dat je nogal afwijkt van wat de hoofdstroom beweert van mensen die zich hier me bezighouden in de Kerk.

Quote:

Jouw reactie op mijn kritiek is nogal buitenproportioneel, en ook nog eens onterecht, want zowel in het kader van het socialisme (hier offtopic) als in het geval van de oecumene valt mijn mening volgens mij perfect binnen de grenzen van wat de Kerk hierover leert.

Dat ligt eraan he? Met socialisme is dat twijfelachtig. In het geval van oecomene klopt dat wel, al was het maar dat je ook prima de integralist kunt uithangen binnen de dogma's, het is ook vooral een kwestie van houding, en dat is moeilijk in dogma's te vatten.

Quote:

Ik lees nu wat Vaticanum II schrijft over oecumene en krijg toch echt een andere indruk dan jij. Ik lees dat de sfeer goed moet zijn, dat je open moet staan voor dialoog en mensen van andere christelijke stromingen niet tegen de haren in moet strijken als je met ze in gesprek gaat.

Kijk, dat is al iets wat hier minder gebeurt, sommige zaken worden meer zwart wit gesteld dan dat nodig is. En als ik dan vraag: "Hebben jullie je ingelezen?" dan komt het antwoord: "Ehm nee eigenlijk niet". Maar wél meteen erbovenop met dat sarcasme.

Quote:

Ik lees echter nergens dat sfeer alles gaat oplossen.

Nee, en dat zeg ik ook niet.

Quote:

Wat ik begrijp als ik lees hoe Vaticanum II erover schrijft, is dat een open, constructieve sfeer de voorwaarden kan scheppen die het mogelijk maken dat protestanten terugkeren tot de Kerk.

Ik lees nu nét een boek over ecclesiologie en Vaticanum II waar dit ook terzijde wordt behandelt, en lees vervolgens dat men in Unitatis Redintegratio nu nét dat soort terminologie als "Protestanten terugkeren tot de Kerk" tracht te vermijden.

Quote:

Tegelijkertijd wijst het concilie erop dat je niet makkelijk moet denken over onderlinge verschillen

En terecht

Quote:

en geen oecumene moet bedrijven vanuit de arrogante, ijdele overtuiging dat anderen overtuigd moeten en zullen worden.

Juist! En dat is nu net het hele punt wat ik hier duidelijk probeer te maken.

Quote:

Ik lees dat het bij oecumene vooral gaat om het bewerkstelligen van dialoog en wederzijds begrip en samenwerking voor zover dat mogelijk en geoorloofd is .

Helemaal terecht. Combineer dat nu eens met mijn opmerkingen over organische ecclesiologie en dat jullie het te zwartwit neerzetten, en je bent eruit.

Quote:

Ik zie in de tekst van het concilie duidelijk het verlangen om ooit weer samen één te zijn en samen de Eucharistie te vieren.

Ja graag.

Quote:

Niet het verlangen om ooit een soort eucharistisch heilig avondmaal te vieren of een of andere compromis te sluiten op punten die voor de katholieke Kerk gewoon dogmatisch vastliggen.

M.a.w. dat lees jij in mijn woorden???

Quote:

Ik lees iig niks wat in strijd is met wat ik hier schrijf. De Kerk behoedt en verkondigt het Evangelie, de Waarheid en nog een hele zooi van die woorden-met-hoofdletters. Daarop zijn nimmer compromissen gesloten, er is wel sprake van doorontwikkeling en daar heb jij het zelf ook graag over, maar doorontwikkeling is geheel wat anders dan het ongedaan maken van absolute dogmatische waarheden die in de Kerk al twintig eeuwen verkondigd en gepraktiseerd worden. Dat zal nimmer gebeuren en dat is nu ik o.a. dit artikel over Augsburg 1999 heb gelezen, volgens mij ook dáár niet gebeurd.

Dat-zeg-ik-toch-ook-niet? Je hebt dogma's. Die zijn nogal ruim te interpreteren. Daarom hebben we een magisterium dat de uitvouwing van die dogma's begeleidt. Als die vermaledijde sfeer goed is tussen de oecomenische partners, dan heb je grote kans dat de ontvouwing, dan wel benadrukking van gemeenschappelijkheden daardoor beinvloed wordt. Kortom, dan is de Heilige Geest aan het werk. En daar zien we al 40 jaar heel reele resultaten van.

Quote:

In Augsburg heeft de Kerk zoals het hoort de maximale grens opgezocht van wat binnen de leer van de Kerk een geoorloofde conclusie is. Uit de toelichting (zie vooral de laatste alinea) blijkt dat bedoeld wordt dat de beslissing bij God ligt, het is zijn Genade die onze verlossing bepaalt en niet onze daden. Dat is voor zover ik weet altijd al binnen de katholieke grenzen gevallen, zij het dat zoals het artikel stelt over de neiging tot zonde (en hoe fout dat is) de meningen nog verschillen, alsmede over de vraag of God voor het verlenen van genade ook goede werken in beschouwing kan nemen.

Klopt. En hier is de Reformatie nu om begonnen. Terwijl er toch relatief eenvoudig een akkoord over kon worden gesloten. Niet door compromissen te sluiten, maar inderdaad, net zoals jij het zegt, de maximale ruimte op te zoeken, nuja, ook nog zwaar binnen de grenzen die het tijdelijk magisterium afbakent, maar toch. En als dit al in 40 jaar mogelijk is, dan duurt het écht nog geen 2 eeuwen meer voordat de Protestanten terug zijn in de Kerk (en een deel niet wellicht).

[LodewijkNapoleon 0]

Quote:

Op zondag 03 februari 2008 18:32:25 schreef ThomasM het volgende: Pius doet alsof de verschillen geen onoverkomelijke verschillen zijn, maar slechts een gevolg van een slechte sfeer. Dat vind ik te simplistisch, maar dan wordt mij weer verweten dat ik de leer van de Kerk niet goed versta.

Zoals het er nu staat is het ook nogal een karikatuur hoor.

[Olorin 155]

Quote:

Op zondag 03 februari 2008 18:11:02 schreef Sacerdos het volgende: Waar protestanten voor staan is niet te zeggen,er is allerlei leer bij de protestanten wat elkaar ook nog is tegen spreekt,dus waar ze voor staan weet eigenlijk niemand.Op Lutheranen en Anglicanen na. Een treffend voorbeeld van allerlei wind van leer en tegenspraak is de PKN .

En laat de gap nou net zijn dat Lutheranen ook deel uit maken van de PKN.

[Casper 0]

Quote:

Op zondag 03 februari 2008 18:32:25 schreef ThomasM het volgende: Fuseer je Caspers houding met die van Pius, dan kom je ongeveer waar ik sta. Dat er verschillen bestaan die niet te verzoenen zijn, lijkt me duidelijk. Casper doet alsof er niks anders bestaat dan dat, terwijl de insteek zou moeten zijn dat je zoveel mogelijk naar overeenkomsten zoekt.

De overeenkomsten zijn dacht ik al duidelijk.

Ik heb het er inderdaad niet over gehad gewoon omdat ik dat deel voor de discussie niet relevant vind.

het topic gaat over de protestantse trek naar de rooms katholieke kerk.

Hierop heb ik het gebaseerd.

Je hebt katholieken en protestanten.

Tussen heb zitten grote verschillen en inderdaad gelijkenissen.

Maar het zijn juist de verschillen die de stromingen apart maken.

Als je deze verschillen voor jou stroming niet ondersteund hoor je in principe bij de andere stroming.

Bijv: als katholiek ontken je de paus zijn bestaansrecht en vind je dat heiligen vereering niet kan.

of als protestant vind je dat de paus bestaans recht heeft.

En heiligen vereering kan.

In beide gevallen geloof je in de overtuiging van de andere stroming.

In dit geval de katholiek gelooft in protestantse overtuigingen en de protestant gelooft in katholieke overtuigingen.

Je ondersteund de geloofsstromings zijn regels op deze punten dus niet meer, dan vind ik dat je niet meer bij die geloofs stroming hoort.

eerder bij de andere.

Dit gebeurd dus waarschijnlijk als je de topic titel leest bij de protestanten die naar de katholieke kerk gaan.

[Michiel 14]

Hoeveel van de protestanten zouden een bewuste overstap maken naar de RKK? Bewust in de zin dat ze zich helemaal verdiept hebben in de leer van de RKK en haar rituelen en opzet.

[Casper 0]

Ja ik denk dat er protestanten zijn die niet door hebben dat er verschillen zijn en zich daar ook niet in gehinderd voelen.

Maar dan ben je niet echt een praktiserend protestant geweest.

[Robert Frans 1.653]

Quote:

Op zondag 03 februari 2008 19:14:37 schreef Michiel het volgende: Hoeveel van de protestanten zouden een bewuste overstap maken naar de RKK? Bewust in de zin dat ze zich helemaal verdiept hebben in de leer van de RKK en haar rituelen en opzet.

Een paar honderd per jaar, zo heb ik me weleens laten vertellen. En we mogen wel aannemen dat zij bewust toetreden, want zij die enkel voor de sfeer overstappen, vallen snel genoeg door de mand als ze eenmaal catechese volgen, of met de priester in gesprek zijn.

[Olorin 155]

Je hebt het over Nederland? Want wereldwijd zijn er ook katholieken die protestant worden. Met name pinkstergemeenten doen het goed in bepaalde landen.

[Robert Frans 1.653]

Sjaloom Gorthaur,

Ik doelde inderdaad op Nederland ja.

[St. Ignatius 48]

Quote:

Op zondag 03 februari 2008 19:14:37 schreef Michiel het volgende: Hoeveel van de protestanten zouden een bewuste overstap maken naar de RKK? Bewust in de zin dat ze zich helemaal verdiept hebben in de leer van de RKK en haar rituelen en opzet.

In mijn kerk zijn veruit de meeste mensen die katholiek willen worden afkomstig uit de 'klassieke' protestantse gemeenschappen. In ieder geval meer dan mensen die eerst ongelovig waren. Uit evangelische en islamitische hoek komt het slechts een enkele keer voor.

Je kan ook niet zomaar katholiek worden. Er gaat eerst een jaar catechesatie aan vooraf. Dus na een jaar zijn ze toch behoorlijk bewust van de kernpunten van de katholieke leer.

[Machiavelli 0]

Quote:

Op zondag 03 februari 2008 18:11:02 schreef Sacerdos het volgende: [...] Waar protestanten voor staan is niet te zeggen, er is allerlei leer bij de protestanten wat elkaar ook nog is tegen spreekt, dus waar ze voor staan weet eigenlijk niemand. Op Lutheranen en Anglicanen na.

Onzin, binnen de Anglicaanse kerk zijn minstens zulke grote verschillen als binnen de PKN en een kerkgenootschap als de GerGem is eenduidiger in haar leer dan de RKK.

Quote:

Op zondag 03 februari 2008 18:43:28 schreef Gorthaur het volgende: [...] En laat de gap nou net zijn dat Lutheranen ook deel uit maken van de PKN.

Hij doelt op de Lutherse kerken die in de Apostolische successie staan. Hij schijnt te denken dat dat garant staat voor een heldere en duidelijke leer.

Quote:

Op zondag 03 februari 2008 19:17:16 schreef Casper het volgende: Ja ik denk dat er protestanten zijn die niet door hebben dat er verschillen zijn en zich daar ook niet in gehinderd voelen. Maar dan ben je niet echt een praktiserend protestant geweest.

Onzin, als je protestant na langdurige bijbelstudie en intensief gebed 'inziet' dat de Bijbelse basis voor de Rooms-Katholieke leer sterker is dan voor de leer van 'de' protestanten, dan ben je in een aantal opzichten protestanter dan iemand die weliswaar protestants is, maar eigenlijk nauwelijks weet heeft van de bijbelse gronden voor haar leer. Ik vermoed dat jij tot die laatste groep behoort.

[Casper 0]

Machiavelli

Ik zie nu dat ik de tekst van michiel verkeerd gelezen heb

Ik dacht dat er stond hoeveel protestanten zullen een bewuste overstap maken.

Ik dacht dat hij doelde op het fijt dat er ook protestanten zijn die een overstap maken onbewust dat er verschillen zijn.

En hoezo is het eigelijk onzin wat ik zeg?

Ik weet zeker dat er protestanten onbewust een overstap maken

De text die je typt kan ik niet helemaal combineren met de quote die je erbij haalt.

Ik zal het feit dat je me indeeld in een bepaalde groep gelovigen maar terzeide laten

[Freefly4fun 0]

Quote:

Op zondag 03 februari 2008 19:52:18 schreef St. Ignatius het volgende: [...]In mijn kerk zijn veruit de meeste mensen die katholiek willen worden afkomstig uit de 'klassieke' protestantse gemeenschappen. In ieder geval meer dan mensen die eerst ongelovig waren. Uit evangelische en islamitische hoek komt het slechts een enkele keer voor. Je kan ook niet zomaar katholiek worden. Er gaat eerst een jaar catechesatie aan vooraf. Dus na een jaar zijn ze toch behoorlijk bewust van de kernpunten van de katholieke leer.

Ik kom uit de evangelische hoek en ga met pasen toetreden tot de katholieke Kerk.

[LodewijkNapoleon 0]

Om wat achtergronden van mijn denken te schetsen, een beschouwing nog uit de jaren zestig, dus nog vóór de daadwerkelijk grote oecomenische doorbraken, maar na Vaticanum II. Van de hand van J.F. Lescrauwaet (msc). Wat ik in deze discussie relevant vond, heb ik onderstreept:

HET OECUMENISME

De katholieke kerk, in algemeen concilie bijeen, heeft zich uitge­sproken over het herenigingsstreven, dat zich thans over heel de wereld onder de christenen openbaart. Naar deze uitspraak is door velen binnen en buiten de kerk met spanning uitgezien. Het is een weloverwogen en hartelijke erkenning geworden van de evangelische authenticiteit dezer beweging. Zo'n erkenning kan men niet vrijblijvend presenteren en de katholieke kerk heeft dan ook besloten tot een serieus engagement in de oecumenische beweging.

Deze beslissing schept werkelijk een nieuwe situatie, want de kerk had officieel tot aan 1960 een zeer gereserveerde houding in deze aangenomen. Vanaf de aankondiging van het algemeen concilie, waarin de oecumenische kwestie al aanstonds op de agenda kwam, tot aan de proclamatie van dit decreet op 21 november 1964 heeft zich een ingrijpende verandering van houding in de kring van het hoogste kerkelijke leerambt voltrokken.

Deze verandering laat zich alleen verstaan binnen de context van de tijdens het concilie ontwikkelde geloofsinzichten aangaande het mysterie der kerk, dat het centrale thema van deze kerkverga­dering was. Het decreet over het oecumenisme veronderstelt de constitutie over de kerk, zoals het voorwoord ten overvloede nog meldt, en de constitutie over de kerk verwijst naar dit decreet zo­wel door bepaalde onderwerpen als uitdrukkelijk (n. 15)' De besprekingen over de kerk als het volk Gods met zijn eigensoorti­ge eenheid, zijn historisch karakter en zijn voortdurend onder­weg-zijn met alle onvolkomenheden vandien, vormden even zo­vele aanleidingen om de verwantschap, de gemeenschappelijke verantwoordelijkheid en het lotgenoot-zijn van alle christenen bewust te maken. De hoofdstukken over het algemeen priester­schap, het collegiale ambt der bisschoppen en het dienend karak­ter van alle kerkelijke functies waren vervolgens als zodanig direct van belang voor de verhouding tot de andere kerken.

Ook bij de opstelling van de constitutie over de liturgie was het concilie zich bewust van de samenhang tussen de vernieuwing aan katholieke zijde en de toenadering van de christenen onder­ling (n. I), en dit besef deed zich met name gelden bij de be­sprekingen over de dienst van het woord, het gebruik van de landstaal, de beker-communie en de concelebratie. In deze con­stitutie, welke tijdens de eerste zittingsperiode behandeld werd, deed zich trouwens de visie op het kerkmysterie als volk Gods al gelden; de constitutie over de liturgie heeft van haar kant de be­sprekingen over de kerk tijdens de tweede zittingsperiode mede georiënteerd.

De bewogen discussie tenslotte tijdens de eerste zittingsperiode over de openbaring was ook aanleiding tot attentie voor de oecu­menische problemen; men bracht o.a. het bezwaar naar voren dat het ingediende ontwerp de dialoog met de niet-katholieke christenen ernstig zou hinderen.

Deze blijken van oecumenische gezindheid reeds tijdens de eerste zittingsperiode zijn ongetwijfeld te danken aan paus Joannes. De­ze had in de voorbereidingsperiode en tijdens de eerste conciliezit­ting geen gelegenheid laten voorbijgaan om de oecumenische be­tekenis, welke dit concilie zou kunnen hebben, onder de aandacht te brengen. Aan zijn inspiratie gaf paus Joannes bovendien een organisatorische vorm in het secretariaat ter bevordering van de eenheid onder de christenen, dat vanaf het begin het vertrouwen genoot van de meeste concilievaders. Dit secretariaat ontwierp ook grotendeels de tekst van het decreet over het oecumenisme. Het wist bovendien de luisterende aanwezigheid van de niet-­katholieke waarnemers in de concilie-aula, - welke aanwezigheid op zich al een voortdurende herinnering aan het oecumenisch streven was -, tot actieve medewerking te ontwikkelen door het organiseren van conferenties en het stimuleren van ontmoetingen. In de voorbereidingstijd hadden zich drie commissies afzonder­lijk met de oecumenische kwestie bezig gehouden. De commissie voor de oosterse kerken stelde een concept op over de beginselen

en wegen betreffende de verzoening met het oude christelijke Oosten. Hetzelfde deed de theologische commissie in het laatste hoofdstuk van haar ontwerp over de kerk, vooral met het oog op de gescheiden christenen in het Westen. Het secretariaat voor de bevordering der eenheid ontwierp een tekst over de algemene be­ginselen van oecumenisme. Alleen het eerstgenoemde ontwerp werd in de eerste zitting behandeld, het tweede terloops bespro­ken. Op I december 1962 beslisten de concilievaders met 2068 te­gen 36 stemmen, dat de drie ontwerpen tot één document versmol­ten zouden worden. Dit besluit vormt de oorsprong van het hui­dige decreet, waarvan de eerste tekst in april 1963 door paus Joannes geschikt verklaard werd voor discussie en aan de vaders gezonden. Hierop stuurden vier bisschoppenconferenties en nog vijftig Vaders hun voorstellen tot verbetering in. Tijdens de twee­de zittingsperiode besteedde het concilie elf vergadefingen aan het ontwerp, waaruit vijfhonderd suggesties ter versterking van de tekst resulteerden, onder welke er vijfenzeventig in naam van bisschoppengroepen werden ingediend. In de concilieaula wer­den 129 interventies voorgedragen, waarvan er 19 in nederlandse vertaling gepubliceerd zijn. Het secretariaat voor de eenheid was verrast door de vele aanmoedigingen om niet té voorzichtig te zijn. Het eerste ontwerp, dat dertien bladzijden tekst besloeg, werd bewerkt overeenkomstig de richtlijnen van de Vaders en kwam als een document van zestien bladzijden in de derde zit­tingsperiode opnieuw in bespreking. Vier vergaderingen werden er aan besteed. De meningen werden door stemmingen gepeild, terwijl er nog een laatste mogelijkheid was om wijzigingen voor te stellen. Er kwamen nog 1069 voorstellen binnen, waarvan de meesten echter met elkaar samenvielen. Het secretariaat legde negenentwintig tekstwijzigingen aan de Vaders voor, welke door de zeer grote meerderheid aanvaard werden.

Eén dag voor de eindstemming over het decreet in zijn geheel bood de paus na overleg met het secretariaat nog negentien verbeteringen aan: sommige waren woord-correcties, andere histori­sche of theologische preciseringen, alle waren van ondergeschikt belang (tekst in: Kath. Arch. zo, 1965, 192). Aangezien ieder de plechtige proclamatie van het decreet verwachtte, ontbrak de tijd om deze laatste wijzigingen nog te bediscussiëren. Werd deze tijdnood uitgebuit door de zeer kleine minderheid der vaders om hun tegenzin toch nog te doen gelden en wilde de paus zoveel mogelijk Vaders tot instemming bewegen? Niemand betwistte de paus het recht om zIjn eigen inzicht tot gelding te brengen, wel waren velen onaangenaam verrast door de procedure.

De eindstemming leverde 2054 stemmen voor, 64 stemmen te­gen het decreet. De plechtige proclamatie op 21 november 1964 kreeg de instemming van 2137 Vaders, terwijl 11 Vaders hun goedkeuring niet konden geven.

Hiermede engageerde de katholieke kerk zich weloverwogen in de oecumenische beweging. Dit engagement brengt de eis mee van een nieuwe bezinning over de positie, welke de katholieke kerk zichzelf in geloof meent te moeten toekennen temidden van de andere kerken. Dit engagement vraagt ook om daden: de katholieke kerk moet middelen zoeken en in praktijk brengen om samen met de andere kerken de weg te vinden naar de eenheid, die Christus wil. Deze twee eisen worden respectievelijk in het eerste en tweede hoofdstuk van het decreet aan de orde gesteld. Het derde en laatste hoofdstuk gaat nader in op de eigen situatie van de kerken van het Oosten en vervolgens op die van de refor­matorische kerken en kerkelijke gemeenschappen, met de bedoe­ling om de mogelijkheden tot dialoog en samenwerking onder de aandacht te brengen.

I. Positie van de katholieke kerk

Wanneer er sprake is van de kerk hangen in de katholieke ge­dachtengang de volgende schakels onlosmakelijk aan elkaar:

God is enig, niemand naast hem, enige Vader van al was is; 2. Deze heeft zijn enige Zoon tot de wereld gezonden, de unieke Christus, niemand naast hem, de enige en definitieve zelfopenba­ring des Vaders voor alle mensen in alle tij den, niemand na hem; 3. Deze zelfopenbaring des Vaders in Christus heeft zich aller­eerst voltrokken in het midden van de twaalf daartoe opgeroe­pen leerlingen, een uniek twaalftal van getuigen dat de kern vormt van de gemeenschap, die de Vader middels zijn Zoon in de wereld realiseert, en deze gemeenschap is één en enig; 4. Deze gemeenschap strekt zich uit door alle tijden tot aan de voltooiing der wereld, zij blijft zichzelf door de gedurige bediening van Christus' woord en sacrament, welke bediening volbracht wordt door de opvolgers der twaalf apostelen, die aldus het blijvend fundament der kerk zijn; 5. Zoals de gelovigen zich verzamelen rond de apostelen, zo worden de twaalf bijeen gehouden door Petrus, de sleuteldrager van Christus' huis, zo verzamelen zich de latere generaties rond het college der bisschoppen, dat op zijn beurt bijeen blijft rond de opvolger in het ambt van Petrus.

Deze gedachtengang zal aan de katholiek vertrouwd voorkomen. Het decreet herneemt deze traditionele voorstelling van zaken maar brengt bovendien enkele andere aspecten naar voren, die in het katholieke kerkbewustzijn op de achtergrond waren geraakt. Bovenstaand schema zou kunnen suggereren dat de erkenning van Christus' kerk een kwestie zou zijn van historische kennis en logica, en dat de eenheid van de kerk het resultaat zou zijn van beproefde organisatie. Hiertegenover stelt het decreet, dat de eenheid van de kerk' een heilig mysterie' is, waarvan de oorsprong en het oerbeeld 'de eenheid van de ene God in drie Personen' is. Het is de heilige Geest, die' de wonderlijke gemeenschap der ge­lovigen tot stand brengt en hen allen zo innig in Christus ver­bindt, dat Hij het beginsel van de kerkelijke eenheid is' (n. 2). De eenheid, welke de heilige Geest onder de mensen schept, is een eenheid van binnenuit; het volk van het nieuw verbond

wordt 'tot eenheid van geloof, hoop en liefde geroepen en bij­eengebracht'. Om het nieuwe gebod van de onderlinge liefde te kunnen vervullen ontvangen de leerlingen 'als Helper de Geest, om als Heer en Levenwekker bij hen te blijven'. Het is wederom de Geest, die 'de gemeenschap van Christus' volk in de eenheid bevestigt: ni. in de belijdenis van het ene geloof, in de gemeen­schappelijke viering van de goddelijke eredienst en in de broe­derlijke eensgezindheid van Gods huisgezin' (n. 2).

In de passage over de ene en enige kerk wordt de heilige Geest acht maal genoemd en in samenhang hiermee wordt de eenheid van de kerk van binnen naar buiten, van de geestelijke naar de institutionele zijde gedacht. Waar sprake is over het ambt van het Petro-apostolisch college en in het verlengde daarvan over het pauselijk-bisschoppelijke ambt, wordt in dezelfde zin ver­meld, dat 'Jezus Christus zelf in eeuwigheid de sluitsteen blijft en de herder van onze zielen', en dat de groeikracht aan de wer­king van de heilige Geest moet worden toegekend. Tenslotte wordt nog de eucharistie genoemd als het sacrament 'waardoor de eenheid van de kerk wordt verzinnebeeld en tot stand ge­bracht'.

De historische en institutionele gestalte van de kerk wordt aldus doorlicht, zodat haar geestelijke dimensie voor de gelovigen dui­delijk overheerst. Van de zijde der oosterse en der reformatorische christenen is al sedert lang de vraag gesteld naar de functie van de heilige Geest in de katholieke presentatie van de kerk. Van hun zijde werd wel eens laconiek opgemerkt, dat de katholieke kerk de heilige Geest niet meer nodig had, want zij had zelf haar eenheid waterdicht gemaakt! Het concilie heeft deze kritiek ter harte genomen, maar zeker niet uit overwegingen van hoffelijk­heid doch krachtens toenemend inzicht, dat het grote schisma der elfde eeuw in het Westen geleid heeft tot een overtrokken aandacht voor het institutionele en juridische, en dat de twist met de reformatie een te grote vrees ingaf voor de onzichtbare zijde der kerk.

Dit inzicht wordt breed verwoord in de constitutie over de kerk, waarin haar mysterie allereerst in een reeks van bijbelse beelden omschreven wordt, om tenslotte te verschijnen als 'het vanuit de eenheid des Vaders en des Zoons en des heilige Geestes tot een­heid gebrachte volk' (n. 4).

In het verlengde hiervan ligt de erkenning, dat het mysterie der kerk niet precies samenvalt met de pauselijk-bisschoppelijke kerk. De constitutie over de kerk leert, dat dit mysterie 'zich be­vindt in de katholieke kerk, die door de opvolger van Petrus en de met hem verenigde bisschoppen wordt bestuurd, hoewel er ook buiten haar schoot meerdere bestanddelen van heiliging en waarheid te vinden zijn als de eigen gaven van Christus' kerk' (n. 8). In het voorafgaande ontwerp van deze tekst stond: 'De kerk (van Christus) is de katholieke kerk'. Uit deze verandering blijkt, dat de belijdenis der katholieke kerk zelf de Petro-aposto­lische kerk te zijn vooral positief en niet exclusief bedoeld is. Men zou daarom wellicht deze bedoeling zo kunnen omschrij­ven: de Petro-apostolische kerk verwerkelijkt zich primair en optimaal in de katholieke kerk.

Waar de theologie het woord 'kerk' tot voor kort reserveerde voor de katholieke kerk en het ontwerp voor de constitutie over de kerk in de tweede zittingsperiode van het concilie vermeed om het woord 'kerk' voor de andere christenen te gebruiken, werd door verschillende concilievaders gevraagd om het kerkelijk ka­rakter van de andere christelijke gemeenschappen ronduit te er­kennen. Zij wezen op het vroeger gebruik aan katholieke zijde om de afgescheiden gemeenschappen in het Oosten als 'kerken' te benoemen, en vervolgens op het feit, dat de reformatorische ge­meenschappen juist als gemeenschappen feitelijk het heilsmys­terie bemiddelen. Paus Paulus opende de derde zittingsperiode met een nadrukkelijke aanspraak van 'de gescheiden leden van het mystieke Lichaam' als 'kerken': 'Wat zijn deze kerken ver van ons verwijderd en toch zo nabij!' (Kath. Arch. 19, 1964, 1161). Het decreet over het oecumenisme spreekt dan ook over 'de kerken van het Oosten' en 'de afgescheiden kerken en kerke­lijke gemeenschappen in het Westen'. De toevoeging van 'kerke­lijke gemeenschappen' werd ingegeven zowel door het feit, dat het precieze onderscheid tussen de begrippen kerk en sekte nog niet duidelijk is (de wezenlijke functie van bisschoppelijk ambt en sacrament), als uit respect voor bepaalde reformatorische groe­pen, die de naam van broederschap of societeit of gemeente be­voorkeuren boven die van kerk.

Uit de volgende paragraaf in dit opstel zal nog nader blijken hoe ver die erkenning van het kerkelijke karakter der niet-katho­lieke gemeenschappen door de katholieke kerk gaat. Door die erkenning wordt de positie, welke de katholieke kerk zelf gelooft in te nemen, moeilijker precies te beschrijven. Enerzijds hand­haaft de katholieke kerk haar identiteit met de Petro-apostolische kerk van het jaar dertig. Zij handhaaft deze overtuiging krach­tens geloof in Christus' belofte, dat zijn gemeente nooit overwel­digd zou worden (Mt. 16,18) en dat zijn Geest voor altijd werk­zaam in haar midden zou blijven (Jo. 14,16). Anderzijds erkent zij krachtens evidentie buiten de grenzen van haar geinstitutiona­liseerde eenheid kerkvormende elementen en werkzaamheid van de heilige Geest. In welke richting zij de verzoening van beide inzichten ziet, zal in de derde paragraaf ter sprake komen.

2. Positie van de andere kerken

De andere christenen staan in een positieve betrekking tot het historische mysterie van Christus en zijn kerk. Het decreet noemt in stijgende lijn de volgende betrekkingen: 1. de individuele christenen 'werden in het doopsel gerechtvaardigd door het ge­loof en in Christus ingelijfd; zij voeren daarom met recht de naam van christenen en door de zonen en dochters van de katho­lieke kerk worden zij terecht als broeders en zusters in de Heer

erkend'; in hun midden doen zich gelden 'het geschreven woord van God, het leven van de genade, geloof, hoop en liefde, andere innerlijke gaven van de heilige Geest als ook zichtbare elemen­ten'; 2. hun liturgische handelingen 'kunnen op verschillende wijzen, naargelang de structuur van een kerk of gemeenschap, werkelijk het leven der genade voortbrengen en moeten geschikt geacht worden om de toegang tot de heilsgemeenschap te ont­sluiten'; 3. hun kerken en gemeenschappen tenslotte als zodanig 'zijn in het heilsmysterie allerminst zonder betekenis en zonder waarde; de Geest van Christus weigert immers niet ze te gebrui­ken als heilsmiddelen' (n. 3). In het derde en laatste hoofdstuk van het decreet vindt men een nog meer gedetailleerde lijst van authentiek christelijke en kerkbouwende elementen respectieve­lijk in de afgescheiden kerken in het Oosten en in die van het Westen (n. 14-23).

De erkenning van deze heilswerkelijkheden in de persoonlijke, de sacramentele en de kerkelijke sfeer wekt in de katholieke kerk de overtuiging, dat die afgescheiden christenen 'op enigerlei wij­ze tot het volk Gods horen', en dat de katholieke, oosterse en reformatorische christenen 'in een zekere, zij het niet volledige gemeenschap' met elkaar staan. 'De katholieke kerk begroet de oosterse en reformatorische christenen daarom met broederlijke eerbied en liefde' (n. 3)'

Deze erkenning brengt complicaties met zich mee. De situatie­tekening, welke men voorheen aan katholieke zijde gewoonlijk voorhield was eenvoudiger. Men stelde: er is maar één kerk, in­nerlijk aaneengesloten en enig, daarbuiten is niet-kerk en alleen plaats voor sekten en schijn-kerken, waarin zich de 'ketters' en 'scheurmakers' verzamelen. Weliswaar heeft de katholieke kerk zich altijd verzet tegen de bewering, dat er buiten haar zichtbare grenzen door God geen genade geschonken zou worden, maar zij heeft er waarschuwend aan toegevoegd, dat men toch buiten deze kerk 'niet zeker kon zijn van het eeuwig heil' (Pius XII, Encycliek over het Mystieke Lichaam van Christus, n. 104)'

Dit decreet bevestigt niet alleen bij herhaling, dat het heil ook buiten de katholieke kerkgrenzen verwerkelijkt wordt, maar ver­mijdt ook de benaming van scheurmaker en ketter. Dit laatste werd niet ingegeven door motieven van tactische aard. Het de­creet verk!aart uitdrukkelijk, dat de zonde van afscheiding niet toegeschreven mag worden aan degenen, die thans geboren wor­den in de oosterse of de reformatorische gemeenschappen. De nu gebruikte term 'de van ons gescheiden broeders' bevat enerzijds de erkenning van het feit dat de oosterse en reformatorische christenen niet met ons één volle, en als zodanig zichtbare en be­leefbare gemeenschap vormen, maar accentueert anderzijds het even reële feit, dat wij ten overstaan van elkaar broeders in Chris­tus zijn. Tijdens het concilie heeft het latijnse spraakgebruik van 'fratres separati' zich nog ontwikkeld tot 'fratres a nobis seiuncti', hetgeen in het nederlands niet over te brengen is, maar het la­tijnse 'seiuncti' laat de positieve binding, die er tussen de ge­scheidenen bestaat duidelijker horen.

Opmerkelijk is ook, dat het decreet spreekt over de scheuringen die in de ene en enige kerk van God' ontstaan zijn (n. 3) als­mede over de scheuringen 'die het zonder naad geweven kleed van Christus beschadigen' (n. 13). Vasthoudende aan de identi­teit van de katholieke kerk met de eertijds nog ongedeelde kerk, wordt toch erkend, dat die eenheid geleden heeft. Al is de ka­tholieke kerk in het verlengde gebleven van de eenheid, welke de nieuw-testamentische gemeente bijeenhield, toch is haar eenheid niet zonder meer de eenheid ,die Christus wil. In overeenkomst hiermede luiden de beginwoorden van het decreet, die tevens als zijn titel en thema gelden: 'unitatis redintegratio', d.i. het weder­om integraal doen zijn van de eenheid. De nederlandse vertaling 'het herstel van de eenheid' draagt een bepaald aspect van het latijnse 'reintegratio' niet over, namelijk dat de volmaakte eenheid thans niet gevonden wordt in welke van de bestaande kerken ook, maar dat zij pas werkelijk zal zijn, wanneer alle gedoopten samen zijn in één kerk; allen worden immers gedoopt tot één lichaam (1 Kor. 12,13).

Bij de opening van de derde zittingsperiode sprak paus Paulus eveneens over het 'onverlet' doen zijn van de eenheid doordat al­len weer 'compositi', d.i. bij elkaar gebracht zouden worden (Kath. Arch. 19, 1964, 1160 v.). De eenheid, welke Christus wil, wordt dus niet bereikt door het simpel absorberen van de an­dere groepen in de thans bestaande katholieke eenheid. Het woord 'terugkeer' wordt dan ook in het decreet geen enkele maal gebruikt m.b.t. de andere christenen, ondanks het verzoek van enkele concilievaders om de bestaande eenheid in de katholieke kerk als absoluut te stellen en het woord 'terugkeer' daarbij te hanteren. Het concilie stelt daarentegen, dat mede door de in­breng van de andere christenen' de volledige en volmaakte een­heid' gevonden moet worden (n. 5).

Op dit punt heeft zich derhalve een werkelijke wijziging voltrok­ken in het katholieke geloofszicht op de eenheid. Zij komt voort uit de overgang van een meer abstracte naar een meer concrete denkwijze, of, van een puur theoretische naar een historische be­nadering. Wanneer men uitgaat van het abstracte begrip kerk, dan is het eveneens abstracte begrip van volkomen eenheid daarin opgesloten. Een dissonant wordt dan aanstonds buiten het begrip kerk geplaatst. In dit geval kan er nooit een schisma binnen de kerk zijn, want door het feit van disharmonie is men aanstonds buiten de kerk, en de kerk blijft één. Men krijgt thans echter sterker besef van de kerk als een concreet en in de historie be­staand gegeven. Er kunnen dissonanten optreden, die de volko­men samenklank van de eenheid verhinderen maar die nochtans tot op grote hoogte nog kerkelijke klanken zijn. In dit geval moet men zeggen, dat de eenheid niet integraal, niet voluit meer is, dat zij tot op zekere hoogte gebroken is. Het verdeeld zijn is dan eigen aan de historische realiteit, welke de kerk nu eenmaal is. Kardinaal Lercaro formuleerde deze nieuwere zienswijze als volgt: 'Het is de grote bekoring van de katholieke leer over de kerk in de laatste eeuwen - bekoring waaraan zij dikwijls niet volledig wist te weerstaan - een abstracte zienswijze op te bou­wen langs de weg van zuiver logische redeneringen, die stoelen op een als zodanig wel juist, doch volkomen eenzijdig uitgangs­punt. Heel wat katholieke theologen van de kerk hebben sinds de middeleeuwen, tengevolge van het feit, dat zij ieder contact ver­loren hadden met de historische werkelijkheid van het christelijke Oosten, ecclesiologische syntheses uitgewerkt, waarin bepaalde aspecten van het kerkmysterie a.h.w. overtrokken werden, terwijl andere, toch niet minder belangrijke, min of meer uit het oog werden verloren' (Concilium 1,1965, n. 5, blz. 157 v.).

Het hervonden zicht op de kerk als volk Gods onderweg heeft met de ervaring van de christelijke en kerkelijke werkelijkheid der andere kerken deze zelfcorrectie voortgebracht. Dit betekent niet, dat de theologen thans een klaar zicht hebben op de aldus complex geworden situatie. Nu het handboeken-begrip 'eenheid' zich ontwikkelde tot de idee van 'het mysterie der eenheid', en het technische begrip 'schisma' groeide naar het vermoeden van 'het mysterie der verdeeldheid', blijft de taak liggen om enig in­zicht te verwerven in het samengaan van beide. Bij de uitvoering van deze taak dienen zich twee geloofsveronderstellingen te doen gelden. Ten eerste: krachtens het in geloof ontvangen doopsel bestaat er tussen alle gedoopten een werkelijke, zij het nog onvol­komen gemeenschap, en deze gemeenschap is een werkelijkheid, welke een niveau dieper ligt dan de verschillen. Ten tweede: de scheuringen, welke de geschiedenis van het volk Gods vanaf het begin vergezellen, functioneren in Christus' werkdadig plan met zijn kerk, om allen 'tot de eenheid in het geloof en de kennis van Gods Zoon, tot de volmaakte Man, tot de gehele omvang van de volheid van de Christus' te leiden (Ef. 4,13).

3. Praktijk aan katholieke zijde

Terwijl de theologie over het oecumenisch streven werkelijk nog niet afgerond is, zoals kardinaal König in de concilie-aula vast­stelde, wil de katholieke kerk toch zoveel mogelijk al daadwer­kelijk bijdragen tot de verzoening der christenen. Het decreet noemt zeven opdrachten, waarvan niet alleen de strekking maar ook de onderlinge volgorde bijzondere aandacht verdient.

1. De vernieuwing van de katholieke kerk. Deze moet haar trouw aan haar eigen roeping vergroten. Als menselijke en aardse in­stelling, als kerk op pelgrimstocht, wordt zij door Christus op­geroepen tot ononderbroken hervorming (Const. over de kerk, n. 8-9). Deze hervorming moet zich minstens over de drie vol­gende gebieden uitstrekken: het zedelijk levensgedrag, het kerke­lijk besturen en de verwoording van de geloofsovertuiging (n. 6).

2. Bekering des harten. Alle katholieken dienen zich opnieuw aan het evangelie te spiegelen. 'Echt oecumenisme zonder inner­lijke omkeer bestaat niet'. Het gaat om waarachtige onthechting, dienende nederigheid, zachtmoedigheid, broederlijke ruimhartig­heid tegenover anderen en erkenning dat wij gezondigd hebben tegen de eenheid (n. 7).

3. Praktijk van gebed. De juist genoemde bekering tesamen met persoonlijk en gemeenschappelijk gebed 'moet men beschouwen als de ziel van heel de oecumenische beweging'. Bij bijzondere gelegenheden is het gewenst dat de katholieken zich met hun ge­scheiden broeders in gebed verenigen, indachtig de toegezegde aanwezigheid van de Heer (Mt. 18,20). Of deelneming aan el­kaars kerkelijke diensten, met name in de viering van de maaltijd des Heren, in het huidige stadium van de ontwikkeling der ver­houdingen verantwoord is, blijft vooralsnog een open vraag. In

het ontwerp, dat aanvankelijk aan de concilievaders was voor­gelegd, stond: 'de banden (tussen de gescheiden kerken) zijn helaas slechts ten dele en onvolkomen levenskrachtig, en derhal­ve is het niet geoorloofd de heilige mysteriën der eucharistie ge­meenschappelijk te vieren' (n. 7).

Tijdens het conciliair overleg bleken er echter in de kerk twee stromingen te bestaan in het interpreteren en gelovig aanvoelen van het eucharistisch sacrament als 'het sacrament der eenheid'. De ene groep zegt: dit sacrament is de hoogste beleving van christelijke eenheid in geloven en beleven, dit teken kan alleen met waarachtigheid gesteld worden door gelovigen die ook wer­kelijk hetzelfde belijden en in concrete kerkelijke gemeenschap met elkaar leven. De andere groep zegt: dit sacrament is gegeven om ons tot grotere eenheid in belij den en beleven te voeren: dit sacrament wekt de eenheid, die het in teken te verstaan geeft en waartoe alle gedoopten geroepen worden. De concilievaders heb­ben geen van beide meningen representatatief geacht voor het geloofsgevoelen van de gehele kerk. Het decreet registreert de beginselen zowel van de ene als van de andere groep, en bepaalt vervolgens voor het huidige ogenblik, dat men 'het deelnemen aan elkanders heilige diensten niet mag beschouwen als een mid­del, dat men zonder onderscheid kan aanwenden voor het herstel van de eenheid onder de christenen; ... als symbool van eenheid is zij meestal verboden maar als middel tot genade verdient zij soms aanbeveling'. Het komt toe aan de plaatselijke bisschop, met in achtneming van wat eventueel de bisschoppenconferentie of de Apostolische Stoel bepaalden, om gezien de omstandighe­den van tijd, plaats en personen een prudent beleid te voeren (n.8).

In een paragraaf, bijzonder gewijd aan de verhouding tot de oosterse kerken, wordt de deelneming aan elkanders heilige diensten echter zonder meer aangeraden (n. 15). Deze beslissing wordt in het decreet over de oosterse katholieke kerken nog nader uitgewerkt en mede afhankelijk gesteld van overleg met de hiërarchieën van de gescheiden kerken (n. 25-29). Uit deze con­crete aanwijzingen m.b.t. de kerken van het Oosten, kan men wellicht afleiden, dat de reserves, vermeld in het decreet over het oecumenisme, vooral door het nog niet duidelijk zicht op de kerkelijke status van de Reformatie ingegeven werden.

4. Kennis van de andere overtuigingen. De katholieken worden aangespoord om door studie 'in een sfeer van waarheidsliefde en welwillendheid' beter inzicht te verwerven in 'leer en geschiede­nis, geestelijk en liturgisch leven, psychische gesteltenis op reli­gieus en cultureel gebied, zoals die kenmerkend zijn voor de ge­scheiden broeders' (n. 9)'

Hier valt weer het woord' dialoog', dat in heel het decreet twaalf maal gebruikt wordt, hetzij als zodanig, hetzij in combinaties als , oecumenische dialoog' of 'dialoog met de broeders'. Dit begrip behelst spreken én luisteren, meedelen én beleerd worden (Mgr. Morcillo, in: Concilietoespraken, 106-108). Elders vraagt het decreet aan de katholieken, dat zij de christelijke waarden bij hun broeders met vreugde erkennen en hoogachten, dat zij beseffen dat ook bij hen 'God wonderbaar en bewonderenswaardig is in zijn werken', en dat 'al wat de heilige Geest in onze gescheiden broeders tot stand brengt, ook kan bijdragen tot stichting van onszelf' (n. 4).

De eigen waarde respectievelijk van het oosters en van het refor­matorisch christendom wordt in niet minder dan veertien para­grafenin détails beschreven (n. 14-23).

5. Oecumenische vorming van de clerus. Op de seminaries zal de theologie gedoceerd moeten worden in oecumenische geest en zonder polemiek. Deze toeleg wordt nog bijzonder aanbevolen met betrekking tot de kerkgeschiedenis (n. 10).

6. Formulering van de katholieke geloofsleer. In deze paragraaf staan enkele bijzonder belangrijke aanwijzingen, die men wellicht vanwege de bondige en verweven verwoording zou onderschatten. Helderheid in spreken is een eerste vereiste. Wanneer men met het oog op toenadering de katholieke overtuiging in het vage zou willen laten, dient men de dialoog geenszins. Zo'n irenisme is onwaarachtig en onvruchtbaar: het gaat erom, dat de katholiek datgene wat hij als authentiek christelijk ziet ook inbrengt in het gemeenschappelijk overleg. Met een kleurloze katholiek is het gesprek van de kerken, die samen naar de volheid in de waarheid zoeken, in het geheel niet gebaat.

Helderheid is vervolgens ook vereist in deze zin, dat de katholiek zijn eigen traditionele zegswijze zo verstaanbaar mogelijk tracht over te dragen. Niet weinig theologische termen en constructies zijn in een polemische periode belast geraakt, en zullen vertaald moeten worden en nader omschreven.

Het decreet dringt er in een derde aanwijzing op aan, dat de katholieke theologen samen met de gescheiden broeders moeten trachten door te dringen in de geloofsmysteriën, en wel 'waar­heidsgetrouw, met sympathie en met nederigheid'. Dit laatste woord correspondeert met een aanwijzing in de vorige paragraaf, welke spreekt over de dialoog 'op voet van gelijkheid', en met verschillende andere aanduidingen die erop wijzen, dat wij van de inzichten en ervaringen der gescheiden broeders kunnen leren. De tekst spreekt nog van 'een broederlijke wedijver om de on­doorgrondelijke rijkdom van Christus dieper te leren kennen en duidelijker in het licht te stellen' (n. I11).

Een vierde aanwijzing attendeert de katholieke theologen erop, dat er een rangorde bestaat in de reeks van geformuleerde katho­lieke overtuigingen, m.a.w. dat niet alle katholieke stellingen even belangrijk zijn omdat zij niet alle even dicht bij het centrum van het christelijk geloof staan. Zo onderscheidde aartsbisschop Pangrazio in zijn interventie tussen waarheden, die behoren tot de orde van het doel, bijvoorbeeld de Drieëne God, de menswor­ding, de verlossing, genade e.a., en andere die tot de orde van de heilsmiddelen behoren, zoals de zeven sacramenten, de hiërarchi­sche structuur van de kerk, de apostolische opvolging. De tweede groep dient alleen voor de duur van de aardse pelgrimstocht van de kerk, en is ondergeschikt aan de eerste (Concilietoespraken, blz. 128 v.).

De boven genoemde aanwijzing van het vertalen gaat terug op een raadgeving van paus Joannes, die in zijn openingsrede van het concilie de opmerkelijke woorden sprak: 'De substantie zelf van het geloof of de waarheden van onze eerbiedwaardige leer dienen onderscheiden te worden van de wijze waarop zij geformuleerd worden, waarbij men echter dezelfde zin en betekenis moet be­houden' (Kath. Arch. 17, 1962,983).

Het decreet gaat echter verder, waar het zegt, dat de katholieken ook van de anderen moeten leren, en dat de verdeeldheid van de christenen voor de kerk een beletsel is om de volheid van de katholiciteit, die haar eigen is, in de werkelijkheid van het leven tot uitdrukking te brengen (n. 4).

7. Samenwerking. De katholieken worden aangespoord om zoveel als maar mogelijk is met de andere christenen samen te werken op het gebied van de ménselijke samenleving, zowel onder geeste­lijk als materiëel opzicht. Genoemd worden: werk voor de vrede, de erkenning van de menselijke waardigheid, de wetenschap en de cultuur, de hulpverlening aan volken en mensen in nood (n.12).

In deze zeven punten voor praktisch beleid zijn feitelijk de drie oecumenische stromingen, welke al enige tijd binnen de katholie­ke kerk werkzaam waren, officieel erkend en gesanctionneerd. De streving namelijk naar een oecumenische houding in het theo­logizeren, die van het spirituele oecumenisme en die van de christelijke samenwerking op maatschappelijk terrein.

Uit de zeven punten blijkt ook de ernst van de voorafgaande principiële beschouwingen alsmede begrip voor de diepgaande verandering, welke de katholieken moeten verwerken.

4. Perspectief

De katholieke kerk heeft zich in dit conciliair document voor het eerst omstandig uitgesproken over het oecumenisch streven van de christenen. Het kan niet haar laatste woord zijn. De tekst pre­tendeert dit ook geenszins. De katholieke kerk heeft haar onbewe­gelijkheid verbroken en wil pelgrimerende kerk zijn, zij heeft haar isolement verlaten en wil met de andere kerken op weg gaan. Hoe de toekomstige eenheid er uit zal zien, beschrijft het decreet nergens, maar zij noemt die 'de eenheid zoals Christus die wil'. De katholieke kerk wil haar verleden om geloofswil trouw blijven, maar belijdt tegelijkertijd 'zich te richten op de volheid waarmee de Heer zijn lichaam in de loop der tijden wil zien toenemen' (n. 24). Wel verklaart zij van de komende een­heid, dat daarin ruimte moet zijn voor 'de nodige vrijheid in de verschillende vormen van geestelijk leven en van kerkelijke disci­pline, alsook in de verscheidenheid van liturgieën en zelfs in het theologisch doordenken van de geopenbaarde waarheid' (n. 4). Wat deze verscheidenheid van de eenheid behelst kan de katho­lieke kerk nog niet uit ervaring weten, maar zij waagt het.

Met betrekking tot een toegespitst aspect van de komende een­heid, het primaat van de Apostolische Zetel van Petrus, nodigt het decreet uit de situatie te bestuderen zoals die was vóór de grote scheiding (n. 14), en tevens 'verklaart de heilige kerkver­gadering, om iedere twijfel weg te nemen, plechtig dat de kerken van het Oosten met inachtneming van de noodzakelijke eenheid van de gehele kerk, het recht hebben zichzelf te besturen volgens hun eigen kerkelijke discipline' (n. 16). Dit citaat wil slechts illustreren, dat het primaat niet noodzakelijk in deze vorm gehandhaafd behoeft te worden, welke het na eeuwenlange geïso­leerde ontwikkeling in het Westen gekregen heeft. Wezenlijk voor de katholieke geloofsovertuiging lijkt, dat het petrinisch ambt als bediening der kerkelijke eenheid op een of andere wijze in de toekomstige eenheid zal moeten functioneren. Over de na­dere vormgeving is nog alles te overleggen. Dat de katholieke kerk zelf hierbij in elk geval al denkt aan de collegiale ambtsuit­oefening van het bisschoppencorps is tijdens dit concilie duidelijk aan de dag getreden.

Wanneer men de pelgrimage van paus Paulus in 1964 naar het heilig land als teken beschouwt van de katholieke kerk die in be­weging is gekomen, dan mag men in de ontmoeting van de paus aldaar met de patriarchen van Constantinopel en Jerusalem een profetisch teken zien van de bereidheid der katholieke kerk om samen met de andere kerken op weg te gaan.

De paus noemde zijn bedevaart allereerst een boete-tocht. Het decreet over het oecumenisme erkent, dat de scheiding 'niet zon­der schuld aan beide zijden' tot stand is gekomen (n. 3), dat ook de katholieken 'tegen de eenheid zondigden' (n.7) en dat de scheiding mede te wijten is aan 'gebrek aan wederzijds begrip en onderlinge liefde' (n. 14). De paus heeft zowel ten overstaan van de concilievaders als in het midden van de waarnemers en gasten uit de andere kerken schuld bekend en vergeving gevraagd (Kath. Arch., 18, 1963, 1084 en 1229)' De herroeping van de wederkerige excommunicatie te Rome en te Constantinopel op 8 december 1965 was een oprechte geste van verlangen om te ver­geven en vergeving te ontvangen. Met die bedoeling ook liet paus Paulus de reliek van de apostel Andreas in 1964 vanuit het mid­den der concilievaders plechtig terugbrengen naar de kerk van Griekenland. Tevens gingen er gezanten naar de patriarch van Moskou en de aartsbisschop van Canterbury, terwijl een blijvend contact met de patriarch van Constantinopel werd ingeleid. Deze blijken van interesse in de oecumenische beweging aan katholieke zijde zijn serieus genomen door talrijke kerken en ker­kelijke gemeenschappen, de Wereldraad van kerken en talrijke gelovigen in de andere kerken. Zij zonden hun waarnemers naar het concilie - wier aantal van ongeveer veertig tijdens de eerste periode opliep tot bijna honderd bij de laatste -, zij lieten hun hoogste ambtsdragers naar Rome gaan en nodigden op hun beurt katholieke waarnemers voor hun eigen vergaderingen. Een bij­zonder blijk van vertrouwen gaf de Wereldraad door na de pro­clamatie van het decreet de katholieke kerk uit te nodigen tot het vormen van een gemengde commissie, die de mogelijkheden van gemeenschappelijk overleg en werk door de Wereldraad en de katholieke kerk zou onderzoeken. Kardinaal Bea werd op 18 februari 1965 te Genève, de zetel van de Wereldraad, officieel en hartelijk ontvangen om het instemmende antwoord vanuit Rome over te brengen. De gemengde commissie is gevormd en intussen aan het werk getogen.

Waar het decreet de oecumenische activiteit niet tot het secre­tariaat beperkt, maar' de beweging aanbeveelt bij de bisschoppen over de gehele wereld om haar met voortvarendheid te bevorde­ren en met vooruitziende blik te leiden' (n.4) werden in de laatste jaren ook elders contacten gelegd met de deelgenoten in de oecumenische beweging, die hier niet genoemd kunnen wor­den. Maar het perspectief is hoopvol in de mate, dat 'de gehele kerk, gelovigen zowel als herders' gehoor geven aan de oproep, welke het decreet over het oecumenisme is (n. 5). Het concilie spreekt over deze oproep als 'de genade van een goddelijke roe­ping' (n. I), en over de vervulling ervan als een werk van de heilige Geest (n. 24).

[Dostojevski 0]

...

[Sacerdos 0]

Hoe we het ook wenden of keren wat de Romana wil dat hen die niet rooms zijn terug keren ,alleen dat zal nooit gebeuren,de Orthodoxie denkt daar nog geen eens aan,en de protestant die de reformatie echt is toe gedaan zal zeggen laat Rome zich eerst maar ontdoen van haar dwalingen, en zo is de cirkel weer rond.Bidden met elkaar is de enigste optie tot nu toe en soms gaat dat ook moeizaam,omdat er inderdaad een groot verschil in sfeer is en de wijze van bidden .

Opdat zij allen een zijn heeft nog een lange weg te gaan.

[LodewijkNapoleon 0]

@Dost,

Mijn eerste reactie; jij doet net alsof ik voor compromissen ben (ten koste van de leer). Dat is iets héél anders als wat ik hier neerzette.

Rest morgen maar eens.

[Dostojevski 0]

...

[Asteraceae 0]

Ik vind dit topic niet leuk meer, we zijn elkaar persoonlijk aan het vallen en iedereen wordt hier chagerijnig van. Waarom zijn we niet lief tegen enlkaar? Dat betekent niet dat we het allemaal met elkaar eens moeten zijn. Ik ben niet voor niks protestants , maar we kunnen elkaar toch wel respecteren?

Ik denk verder ook dat het zal helpen als iedereen alle posts helemaal goed leest en niet half .

[Machiavelli 0]

Misschien moeten de koppen van Pius en Dostojevski even in een emmer met ijswater worden gehouden om af te koelen.

[Asteraceae 0]

en die van weg2

[Machiavelli 0]

Nah, die is lief.

[Asteraceae 0]

Jah, maar dat zijn ze allemaal wel. Ze deden alleen niet lief.

Maar bot?

[Sacerdos 0]

Er is grensverkeer,maar de juiste cijfers zouden is boven water moeten komen,wel is een feit dat er meer grensverkeer en overgangen zijn naar de katholicitiet dan andersom.We hebben het dan alleen over de Westerse Kerk, er is ook overgang naar de Orthodoxie. Het is dus niet een eenzijdig alleen maar naar de Oud Katholieken en Rooms Katholieken.