Hongersnood in Afrika: een dilemma

[Robert Frans 1.653]

Als het inderdaad waar is wat de media ons berichten, dan heerst er op dit moment in de Hoorn van Afrika een grote hongersnood. Duizenden mensen zijn op de vlucht en sterven vaak onderweg, niet zelden met het vluchtelingenkamp al in zicht. Vele ouders vhebben hun kinderen moeten begraven. Het is een groot, menselijk drama waarvoor hulporganisaties in touw zijn. Giro 555 is weer opengesteld en gisteren kwam ook al Artsen Zonder Grenzen hier langs om donateurs te werven. Ik heb de man echter gezegd dat ik er nog over moet nadenken. Niet dat ik gierig wil zijn, of geen hart voor deze mensen heb, maar omdat er meer lijkt te spelen.

De honger in Afrika en de rol van hulporganisaties daarin willen nog weleens bron van discussie zijn. Allereerst moet gezegd worden dat goede doelen niet altijd eerlijk berichten en er ook weleens problemen of complete hongersnoden verzonnen of zwaar overtrokken zijn. Maar laten we daar nu maar niet vanuit gaan. Er is namelijk meer aan de hand, zo lijkt het. Er schijnt namelijk wel degelijk genoeg voedsel te zijn in Afrika zelf, genoeg om al die mensen te voeden. Maar door corruptie, oorlogen en hebzucht komt het voedsel niet bij deze mensen terecht. Afrika lijkt dus voornamelijk zelf het probleem te veroorzaken en ondanks de vele hulporganisaties die zich met hart en ziel daar inzetten tegen de problemen aldaar en best wel succesjes zullen boeken, blijven de problemen onopgelost en blijven overheden hun eigen gang gaan tot zelfs de hulporganisaties hinderen in hun taak.

Ik vraag me dan af waarom ik geld zou moeten geven, in de wetenschap dat veel van het geld wel op zal gaan aan oorlogen, aan de strijkstok zal blijven hangen en de problematiek maar niet op lijkt te lossen. Ik geef graag geld hoor, aan goede doelen, maar alleen als het ook echt zin heeft en ik weet wat er met mijn geld gebeurd. En hier twijfel ik daar dus aan. Nu zullen mensen zeggen dat wij westerlingen die problemen zouden hebben veroorzaakt in het verleden. Dat zou best kunnen, maar dan nog kan Afrika daar niet op blijven leunen. Dat lost namelijk duidelijk niets op. Uiteindelijk zullen landen en overheden daar zelf toch ook de corruptie en de oorlogen eens in de ban moeten doen en zelf moeten bouwen aan een gezonde, welvarende economie. Net zoals wij dat ook moeten doen en we landen als Griekenland er ook volop op wijzen dat zij allereerst zélf verantwoordelijk is voor haar grote schuld. Oók als wij daaraan zouden hebben bijgedragen.

Daarbij willen westerlingen dus juist heel graag helpen, getuige de vele goede doelen, maar stuiten ze op grote cultuurverschillen en de genoemde overheden, of domweg terroristische groeperingen die het werk flink hinderen. Als je dan sommige wat moralistische verhalen leest over hulp in Afrika, dan lijkt het erop dat we best mogen helpen, maar het wel helemaal precies moeten doen zoals de Afrikanen dat willen en het vooral niet beter moeten willen weten. Dat zou dan paternalistisch of kolonialistisch zijn. Nu is het respecteren van een andere cultuur natuurlijk essentieel, maar als blijkt dat de Afrikaanse aanpak van problemen en de Afrikaanse wijze van economie voeren weinig tot niets oplossen en de problemen enkel in stand houden, mogen we het dan écht niet beter weten? Ik geloof van wel, ook al besef ik me dat ons economisch systeem ook haar valkuilen en problemen kent. Maar wel welvaart genereert.

Nu heb ik zelf geen zicht op de problematiek daar en moet dus altijd waken dat ik niet per ongeluk ongenuanceerde tot foutieve uitspraken doe. Daarom open ik dit topic. Aan de ene kant laat de hongersnood mij niet koud en zijn die duizenden mensen ook gewoon slachtoffers van hun overheden en van terroristen. Zij hebben gewoon eten nodig, klaar. Aan de andere kant lijkt het erop dat geld geven alleen ertoe lijkt te leiden dat de overheden daar het wel best vinden en niets structureel aanpakken, ondanks de inzet van vele hulporganisaties.

Mijn dilemma is daarom: kan ik met een gerust hart geld doneren aan giro 555, of is het voor de lange termijn misschien toch beter dat niet te doen?

[Ursa 1]

Het lijkt mij simpel: een actie als van giro 555 is voor de echte directe noodhulp: kleding, voedsel, medicijnen. Dat zijn ook vaak tijdelijke acties.

Het gaat dan eerder mis met de gelden die jaarlijks in Afrika gepompt worden, in allerlei projecten en waar misorganisatie en corruptie vooralsnog een niet te onderschatten probleem zijn.

[Annatar 0]

Er ligt ook een groot probleem in de landen zelf. Hoe kan je verwachten dat het ooit goedkomt in een land als Somalië waar verschillende groepen en clans elkaar het licht in de ogen niet gunnen en burgeroorlogen eerder regel dan uitzondering zijn. Je kunt daar zoveel geld inpompen als je wilt maar veel zal het niet oplossen.

[Josephina 0]

Nee, geld is niet de oplossing voor die problemen, maar wel voor de eerste noodhulp zoals Ursa al zei. Zelf zou ik alleen niet zo snel geven aan grote organisaties, maar eerder aan kleinschalige projecten van mensen die je (via via) kent of eventueel iets dat opgezet is door religieuzen. Niet eens zozeer van het hierboven genoemde dilemma, maar vooral vanwege het feit dat ik liever niets geef aan organisaties waar het geld niet altijd bij de mensen die het nodig hebben terecht lijkt te komen.

[Raido 0]

Maar hoe weet je dat je geld er komt? Hoeveel er van wordt ingezet voor deze noodhulp en hoe? Gaat dat weer via corrupte organisaties?

[Josephina 0]

Ik vrees dat het probleem is dat je dat nooit weet, maar je kunt natuurlijk wel proberen om het geld via een zo kort mogelijke weg daar te krijgen.

Maar ik vrees dat we vaak meer geven voor onszelf dan voor de mensen daar...

[Pinkeltje 0]

Wat ik om me heen hoor is: geef geld aan projecten of organisaties die al langer in het land werkzaam zijn, denk aan Oxfam Novib, SoS Kinderdorpen, Artsen zonder Grenzen.

Waar ik eigenlijk vooral mijn twijfels over heb is het volgende: uit alles blijkt dat we deze hongersnood al een jaar geleden zagen aankomen. Waarom is er dan niet eerder ingegrepen? Waarom moet er sprake zijn van noodhulp?

[dingo 166]

Het is zeker een dilemma maar uiteindelijk kies ik er toch voor om geld te geven aan organisaties die ik ken als efficiënt en effectief waarbij zo min mogelijk geld aan de strijkstok blijft hangen. Dan komt niet al het geld op de plaats van bestemming maar komt er in ieder geval wat hulp bij mensen die het hard nodig hebben. Beter niet alles dan helemaal niets.

[Olorin 155]

Mijn dilemma is daarom: kan ik met een gerust hart geld doneren aan giro 555, of is het voor de lange termijn misschien toch beter dat niet te doen?

Momenteel is het probleem dat er mensen in kampen lopen te sterven omdat er geen medicatie, voedsel en drinken is. Goede lange termijn oplossingen zijn het beste en moet goed over nagedacht worden, maar mensen die op dit moment sterven door de afwezigheid van primaire levensbehoeften hebben daar niks aan.

Giro555 stelt dat het geld gaat naar:

Er wordt medische hulp geboden in de vluchtelingenkampen, en wordt voor water en voedsel gezorgd. Buiten de kampen worden noodhulpmaatregelen getroffen zoals: met tankwagens water naar dorpen brengen, voedsel- en waterbonnen distribueren, het verkleinen van de getroffen kuddes door vee tegen een redelijke prijs op te kopen, het vee te laten slachten en het vlees te verdelen.

En dan kan het zijn dat een hoop geld toch onderweg 'verdwijnt', maar liever dat dan dat die mensen helemaal niks krijgen. Hopelijk dat zoiets aangepakt gaat worden in de langere termijnsoplossingen.

[Chappo 0]

Wat ik om me heen hoor is: geef geld aan projecten of organisaties die al langer in het land werkzaam zijn, denk aan Oxfam Novib, SoS Kinderdorpen, Artsen zonder Grenzen.

Waar ik eigenlijk vooral mijn twijfels over heb is het volgende: uit alles blijkt dat we deze hongersnood al een jaar geleden zagen aankomen. Waarom is er dan niet eerder ingegrepen? Waarom moet er sprake zijn van noodhulp?

Tjah, zo gaat het nu eenmaal in deze wereld met heel veel dingen... Een kruispunt word pas veranderd als er 3 mensen zich op hebben doodgereden en brood word pas verstrekt als er al een aantal kinderen zijn bezweken. Want we hebben tenslotte ook niet de zin om altijd iedereen te helpen, alleen als het echt echt nodig is, want dan voelen we ons bezwaard.

Verder snap ik het idee van het topic wel een beetje, het hele probleem van ontwikkelingshulp. Ik ben zelf iemand die dan altijd wel de kleine projecten kan waarderen. Als je iemand kent die daar echt zit en aan een project werkt, weet je dat je zeker dat je geld gewoon goed gebruikt word. Zelf ben ik een beetje mijn vertrouwen in grote organisaties kwijtgeraakt door wat incidenten. En ik weet best dat ook de grote organisaties heel veel ontzettend goed werk doen. En ik zou er nog best wel 'wat'(lees: een euro een keer in een collecte of zo) aan geven, maar als ik echt iets wil ondersteunen zoek ik liever 1 klein specifiek project waarbij je iemand erop kan aanspreken enzo.

[Eulogía 0]

En dan kan het zijn dat een hoop geld toch onderweg 'verdwijnt', maar liever dat dan dat die mensen helemaal niks krijgen. Hopelijk dat zoiets aangepakt gaat worden in de langere termijnsoplossingen.

x2

[Skippy 0]

Ik vind dat critici van ontwikkelingshulp vaak te veel aandacht geven aan economische groei. Dan wordt er bijvoorbeeld gezegd dat ontwikkelingshulp geen zin heeft, omdat Afrika nog steeds arm is. Waar ze dan even geen aandacht aan geven, is hoeveel individuen wel hulp hebben gekregen.

Natuurlijk is economische groei het ideaal. Het liefst willen we een situatie waarin Afrika op een gegeven moment in staat is zelf haar mensen te ondersteunen. Maar zolang dat niet gebeurt, kan ontwikkelingshulp ontzettend veel mensen helpen. Denk aan geld voor opvang voor verkrachte vrouwen, goedkope leningen voor mensen waarmee ze hun eigen bedrijfje kunnen starten (microkrediet), medicijnen voor aids. Zijn dat dingen die maken dat Afrika rijk wordt? Nee. Maar je kunt er wel voor zorgen dat mensen in leven blijven die anders zouden zijn gestorven. Dat vrouwen weer een leven krijgen, ook al zijn ze verkracht. Noem maar op. En dat vind ik al het geld al waard.

[Skippy 0]

Mijn dilemma is daarom: kan ik met een gerust hart geld doneren aan giro 555, of is het voor de lange termijn misschien toch beter dat niet te doen?

Momenteel is het probleem dat er mensen in kampen lopen te sterven omdat er geen medicatie, voedsel en drinken is. Goede lange termijn oplossingen zijn het beste en moet goed over nagedacht worden, maar mensen die op dit moment sterven door de afwezigheid van primaire levensbehoeften hebben daar niks aan.

Giro555 stelt dat het geld gaat naar:

Er wordt medische hulp geboden in de vluchtelingenkampen, en wordt voor water en voedsel gezorgd. Buiten de kampen worden noodhulpmaatregelen getroffen zoals: met tankwagens water naar dorpen brengen, voedsel- en waterbonnen distribueren, het verkleinen van de getroffen kuddes door vee tegen een redelijke prijs op te kopen, het vee te laten slachten en het vlees te verdelen.

En dan kan het zijn dat een hoop geld toch onderweg 'verdwijnt', maar liever dat dan dat die mensen helemaal niks krijgen. Hopelijk dat zoiets aangepakt gaat worden in de langere termijnsoplossingen.

x3

Ik las ergens dat je het risico loopt dat een deel van het geld moet worden afgestaan aan Al Shabaab (de islamitische extremisten die aan de macht zijn in een deel van Somalie). Niet zozeer omdat Nederlandse hulporganisaties dat zelf doen, maar wel omdat zij lokale initiatieven ondersteunen die verplicht zijn wat geld af te staan aan Al Shabaab of belasting te betalen of zoiets.

Dat is natuurlijk niet leuk. Maar of dat betekent dat Al Shabaab langer aan de macht blijft weten we niet. Terwijl we wel helemaal zeker weten dat als we geen geld geven, er een heleboel mensen doodgaan aan de honger of aan ziektes. Dan is de keuze niet meer zo moeilijk, denk ik.

Bovendien zouden we denk ik hard moeten proberen efficiëntere manieren te vinden om ontwikkelingshulp uit te voeren. Maar ook daar is geld voor nodig. Ontwikkelingshulp is wellicht vaak een keuze tussen twee kwaden, maar niks doen lijkt me nog altijd het aller- allerergste.

[Thorgrem 430]

Afrika is nou eenmaal niet een heel makkelijk eenduidig onderwerp.

Ontwikkelingshulp is wenselijk ja maar dan wel met het oog op duurzaamheid. Je kan ze beter zelf leren voedsel verbouwen dan voedsel droppen (tenzij er een acute noodzaak is zoals nu in de hoorn). Vele goedbedoelde projecten hebben geen vrucht afgeworpen en toch trachten hulporganisaties het steeds opnieuw op dezelfde manier te doen. Het meeste geld komt geen een aan maar verdwijnt (danwel in Europa danwel in Afrika waar er vervolgens wapens van gekocht worden). Kortom, er is heel wat mis met de goede doelen industrie.

[Chealder 1]

Er gaat ook dikwijls geld naar de overheden en machthebbers daar terwijl zij over meer dan genoeg geld beschikken. Ze vragen dan geld van de hulporganisaties om het land binnen te mogen en hulp te verlenen. Natuurlijk gaan de organisaties er dan voor om wat geld af te staan en met de rest de mensen te helpen. Dat is nog altijd beter dan helemaal geen hulp bieden, al zou het nog veel beter zijn als er geen geld naar de overheid gaat daar.

Ik denk dat als veel Afrikaanse landen wat rijker willen worden dat er eerst maar eens gesleuteld moet worden aan de overheid en machthebbers daar, want velen zijn corrupt. Kijk bijvoorbeeld naar Zimbabwe; iets van 80-90% is werkloos, als het niet meer is. De mensen zijn daar heel arm omdat het geld bij de overheid ligt. En de mensen die wel werk hebben werken in het leger of op een andere manier voor de overheid.

[Floes 0]

Bij welke hulporganisaties het geld echt goed terechtkomt en welke niet, daar ben ik niet zo over uit. Ik ben ook niet zo'n voorstander om nu ineens, terwijl het toch al jaren bekend is dat mensen in Afrika en elders gewoon de hongerdood sterven, massaal geld te gaan storten, zonder wat research. Al enkele jaren doneer ik aan Oxfam Solidariteit, maar dat blijft dan een beetje "ver van ons bed", je geeft geld, automatisch gestort en daardoor ben je er niet actief mee bezig. Hier in België doen velen dat omdat je het kan aftrekken van de belastingen: ironie? Meer een gewetenssusser? Wellicht wel.

Iets wat ik interessanter vind en wat deze week toevallig in m'n mailbox verscheen, is een project dat het EvangelischJeugdVerbond hier in Vlaanderen gaat opzetten of aan het opzetten is: met een paar jongeren gaan ze naar Ethiopië om jeugdwerk te verrichten. Zoiets steunen, mensen steunen die ik zelf goed ken, vind ik fijner.

[Thorgrem 430]

Om daarop in te haken: Geenstijl.nl heeft een akkefietje met 3FM (Serious Request)

http://www.geenstijl.nl/mt/archieven/20 ... anti3.html

[Skippy 0]

Afrika is nou eenmaal niet een heel makkelijk eenduidig onderwerp.

Ontwikkelingshulp is wenselijk ja maar dan wel met het oog op duurzaamheid. Je kan ze beter zelf leren voedsel verbouwen dan voedsel droppen (tenzij er een acute noodzaak is zoals nu in de hoorn). Vele goedbedoelde projecten hebben geen vrucht afgeworpen en toch trachten hulporganisaties het steeds opnieuw op dezelfde manier te doen. Het meeste geld komt geen een aan maar verdwijnt (danwel in Europa danwel in Afrika waar er vervolgens wapens van gekocht worden). Kortom, er is heel wat mis met de goede doelen industrie.

Maar de vraag is dan niet zozeer of je geld geeft, maar aan welke organisatie. Een deskundige heeft mij eens verteld dat het idee dat Nederlandse ontwikkelingshulp geen 'duurzame' hulp is sowieso achterhaald is. NL hulporganisaties werken vaak dmv lokale initiatieven en geven dus niet blindelings geld aan overheden. Bovendien is veel hulp gericht op het zelfredzaam maken van mensen. Tegenwoordig hoor je bijv. veel over microkrediet: mensen een goedkope lening aanbieden zodat ze zelf een bedrijfje kunnen opzetten. Er is dus wel degelijk wat veranderd.

[Ursa 1]

In het kader van discussie is dit ook wel interessant: http://www.nrc.nl/nieuws/2011/08/04/int ... -te-geven/

Het NRC heeft een poosje geleden een voorpagina-artikel gepubliceerd, waarin 14 redenen werden gegeven om niet te geven, en één reden om dat wel te doen. Blijkbaar heeft niet iedereen de strekking van het artikel begrepen (zoals de auteur zelf ook aangeeft). Ik kan me dan wel ergeren aan zo'n oogkleppen op-medewerker (zie audiofragment) want ik vind dat naast dat er zeker gegeven moet worden (de nood lost zich niet vanzelf op) er gedebatteerd moet worden over de verdere situatie, of de argumenten kloppen en welke rol het Westen eigenlijk heeft in Oost-Afrika.

[Robert Frans 1.653]

Laatst stond in de Stentor ook een dergelijke kritische column over de situatie daar. Toen bleek het vooral cynisch bedoeld te zijn en het was ook wat dik aangezet. Ik word daar niet erg blij van. Zo worden kritische mensen namelijk in diskrediet gebracht, vooral als het cynisme aanvankelijk helemaal niet als cynisme herkend hoeft te worden vanwege de argumentatie, en worden de genoemde argumenten ongestraft als onzinnig weggezet, zonder dat men echt met fatsoenlijke tegenargumenten hoeft te komen. Ik vind dat je best wel mag nadenken en discussiëren hierover, want er lijken dus wel degelijk fundamentele problemen ten grondslag te liggen aan de hongersnood, die wij niet kunnen oplossen. Dat moeten zij zelf uiteindelijk toch doen. Los van of we nu moeten geven of niet.

[Enola Gay 0]

om eerlijk te zijn is de situatie in de Hoorn van Afrika voor mij een ver van mijn bed show,,, hoe erg het ook klinkt.

heb bij lange na geen vertrouwen in ontwikkelingshulp, en heb grote twijfels dat mijn donatie niet voor de volle 100% aankomt.

hebben die mensen daar al eens van condooms gehoord??

geboortebeperking is de enige oplossing,,

ik heb makkelijk praten,, ik weet het

[Robert Frans 1.653]

Condooms hebben nog nooit welk probleem dan ook opgelost en ik kan me zo voorstellen dat iemand met honger nog weinig zin heeft in paren en baren. Een fatsoenlijke overheid, die terroristische groeperingen hard aanpakt, zich ontdoet van alle corruptie en hebzucht, commerciële bedrijven die mensen en landgoeden willen uitbuiten en de winst zelf houden een halt toeroept, zorgt voor fatsoenlijk onderwijs, goede infrastructuur, voldoende medische voorzieningen, alle ruimte en vrijheid voor hulporganisaties en voor werkgelegenheid en zo het daadwerkelijk belang van het volk eens echt voorop stelt en niet de zoveelste oorlog, commerciële deal of jaccuzi in de villa's van de machthebbers, dat lost denk ik toch meer op.

[Ursa 1]

@ RobertF: ik denk ook niet dat het de bedoeling van NRC was om tegenargumenten af te kraken, meer om aandacht te vragen voor problematiek die al langer speelt, en dat zo'n ramp als dat er nu gebeurt voor een deel ook ligt aan menselijk handelen. De strekking was en is, voor zover ik kan zien: geef nu om de nood op te lossen (want die mensen daar kunnen er niks aan doen dat de overheden die boven hen gesteld zijn er soms een potje van maken) maar kijk daarnaast ook naar structurele oplossingen voor de hele regio.

@ Enola: wat zou je eerder kopen, eten of condooms?

[Skippy 0]

Laatst stond in de Stentor ook een dergelijke kritische column over de situatie daar. Toen bleek het vooral cynisch bedoeld te zijn en het was ook wat dik aangezet. Ik word daar niet erg blij van. Zo worden kritische mensen namelijk in diskrediet gebracht, vooral als het cynisme aanvankelijk helemaal niet als cynisme herkend hoeft te worden vanwege de argumentatie, en worden de genoemde argumenten ongestraft als onzinnig weggezet, zonder dat men echt met fatsoenlijke tegenargumenten hoeft te komen. Ik vind dat je best wel mag nadenken en discussiëren hierover, want er lijken dus wel degelijk fundamentele problemen ten grondslag te liggen aan de hongersnood, die wij niet kunnen oplossen. Dat moeten zij zelf uiteindelijk toch doen. Los van of we nu moeten geven of niet.

Het probleem is dat voor mijn gevoel door sommigen kritiek wordt gebruikt als excuus om maar niks te doen. Ik ben er helemaal voor als ontwikkelingshulp kritisch wordt geëvalueerd. Maar de Nederlandse partijen die het meest kritisch zijn op ontwikkelingshulp, willen meteen een stuk minder geven en lijken geen initiatief te nemen om de hulp ook echt te verbeteren (zoals PVV en VVD, hoewel PVV wel voor noodhulp is trouwens). Dat wekt bij mij de indruk dat ze niet zozeer ontwikkelingshulp willen verbeteren, maar gewoon zich liever helemaal niet druk maken om honger en armoede in de derde wereld.

[Enola Gay 0]

@ Enola: wat zou je eerder kopen, eten of condooms?

dat is een retorische vraag,, eten natuurlijk.

echter,, ik blijf bij mijn standpunt vwb geboortebeperking