Drie kleine atheistische scenarios

[Chaim 157]

1) Iemand gelooft in het bestaan van een historische Jezus, is oprecht overtuigd dat Jezus een zeer bijzonder mens was en is zelfs ten diepste van mening dat Jesus voldoet aan het messiasbeeld dat de T'NaCH schetst. Maar deze gelovige gelooft eveneens dat de Bijbel een volledig menselijk boek is i.p.v een door een God geinspireerde Canon, en ontkent eveneens het bestaan van een God. Kan deze atheist zich niet evengoed Christelijk noemen als, bijv, een Mormoon?

2) Iemand gelooft oprecht en met zijn hele hart dat alles is ontstaan vanuit een enkel bewustzijn: het hele universum en al het leven. Hij gelooft dat deze verscheidenheid aan dingen, wezens en hun verschillende percepties ten diepste verbonden zijn. Hij is Atheist en zijn geloof is incompatibel met iedere bestaande Godsdienst. Hij gelooft in de evolutie theorie en heeft een vast vertrouwen in de wetenschap. (Om open en duidelijk te zijn: bovenstaande is momenteel mijn eigen overtuiging). Hij voelt compassie voor ieder levend wezen, ziet de schoonheid in de natuur, laat zich erdoor leiden en stelt zijn leven zoveel mogelijk in dienst van deze eenheid aan verscheidenheid. Kan deze mens niet evengoed religieus worden genoemd als een Christen? (Persoonlijk denk ik van wel. Vandaar mijn onderschrift).

3) Iemand is volledig materialistisch en eveneens Atheistisch. Hij gelooft absoluut niet in het bestaan van een God, maar vermoedt dat het leven in dit universum zich eens zover zal ontwikkelen dat men kunstmatig bewustzijn kan ontwikkelen en dit bewustzijn tevens de natuurwetten kan laten manipuleren op aanzienlijk effectievere wijze dan een mens of enig ander beperkter wezen dit zelf ooit zou kunnen. Zijn definitie van dit bewuste wezen voldoet aan het klassieke beeld van een god. Het essentiële verschil is, dat deze levende God een schepsel is van een van oorsprong dood materieel universum. Kan deze Atheist tegelijk Theist worden genoemd?

Ben benieuwd naar jullie mening.

[MysticNetherlands 298]

Waarom zou punt 2 sowieso niet onder de paraplu van t christendom vallen? Lijkt me ern prima omschrijving van (een gedeelte van) wat christenen geloven toch? Wat ik bedoel te zeggen: ik denk niet dat deze persoon atheist is.

[Quest 90]

2. is wat mij betreft de prachtigste manier van geloof.

[Chaim 157]

Waarom zou punt 2 sowieso niet onder de paraplu van t christendom vallen? Lijkt me ern prima omschrijving van (een gedeelte van) wat christenen geloven toch? Wat ik bedoel te zeggen: ik denk niet dat deze persoon atheist is.

Er zijn zeker overeenkomsten met het Christendom. Overigens ook met het Boeddhisme, het Hindoeisme en enigszins met de Islam. Er zijn wel een paar essentiële verschillen. De persoon gelooft bijvoorbeeld niet in Jezus, Mohammed, Krishna of de leerstellingen van Boeddha. Hij omarmt evenmin de Twaalf Artikelen of de Kerk, etc. Hij bidt niet, want hij ziet bewustzijn niet als een buitenstaander. Etc.

[Chaim 157]

2. is wat mij betreft de prachtigste manier van geloof.

Dank voor je reactie. Ben het met je eens dat er een zekere aantrekkingskracht vanuit gaat. Hoewel dat natuurlijk niet betekent dat het daarom het meest correcte en ware uitgangspunt zou zijn.

[Chaim 157]

Zijn er overigens ook mensen die een mening over de drie vragen hebben?

[Quest 90]

2. is wat mij betreft de prachtigste manier van geloof.

Dank voor je reactie. Ben het met je eens dat er een zekere aantrekkingskracht vanuit gaat. Hoewel dat natuurlijk niet betekent dat het daarom het meest correcte en ware uitgangspunt zou zijn.

Is dat belangrijk?

[Bonjour 80]

Ik zou geen van drieën atheïstisch noemen.

[Chaim 157]

2. is wat mij betreft de prachtigste manier van geloof.

Dank voor je reactie. Ben het met je eens dat er een zekere aantrekkingskracht vanuit gaat. Hoewel dat natuurlijk niet betekent dat het daarom het meest correcte en ware uitgangspunt zou zijn.

Is dat belangrijk?

Correctheid & waarheid zijn wat mij betreft niet minder belangrijk dan het estetische element dat jíj benadrukte. Geen van beide geven antwoord op de vraag, maar beide zijn m.i. relevant.

[Chaim 157]

Ik zou geen van drieën atheïstisch noemen.

Dank voor je antwoord. Vind ik een zeer interessante opmerking. Ik ken namelijk vrij veel atheisten die in één van deze scenarios (of variaties ervan) geloven.

Maar ik heb een vraag. De persoon uit het eerste scenario gelooft niet in een God. Daarmee is hij toch automatisch niet-theistisch? Ben benieuwd waarom je hem (niet a)theistisch zou noemen.

De persoon uit het tweede scenario gelooft in een bewustzijn. Waarom zou je bewustzijn synoniem zien aan een God? (Er is bijv niet noodzakelijkerewijs sprake van almacht, etc.) Ik geef toe dat het hier een kwestie van interpretatie is. Maar om mijn punt te illustreren, stel dat dit hele proces - deze ontplooiing en evolutie van het universum - zich in jouw brein zou voltrekken, zou je de aanname van deze gedachte dan als Theisme betitelen?

De derde persoon gelooft niet in een God. Hij gelooft slechts in de mogelijkheid van enorme individuele macht en de beinvloeding van de wetten van de natuur. Maar deze macht overstijgt deze wetten en het universum waarin hij zelf is gecreeerd, niet. Het is naar mijn mening overigens geen onlogische gedachte dat de menselijke beschaving, mits deze lang genoeg voort zal bestaan, deze macht inderdaad verwerft of in ieder geval het potentieel daarvoor bezit. Wat in het Romeinse rijk als een "god" zou worden bestempeld, kan in de toekomst wellicht de normaalste zaak zijn. Om dit te illustreren: ik heb eens horen zeggen dat de Spanjaarden in de tijd van Columbus, vanwege hun macht en verschijning, door de oorspronkelijke "Amerikaanse" bevolking als goden werden beschouwd. Nu weet ik niet of deze info correct is. Maar zou iemand die dit scenario voor waargebeurd aanneemt daarmee eveneens een theist zijn? Zoniet, waarom zou iemand die in een extentie van hetzelfde principe gelooft, wel een theist zijn?

Dit zijn overigens vragen uit nieuwsgierigheid -- zeker geen kritiek op je antwoord.

[Bonjour 80]

Ik wil op dit moment de discussie even laten gaan. Gaan wij later hierop door, ok?

[Chaim 157]

Ik wil op dit moment de discussie even laten gaan. Gaan wij later hierop door, ok?

Geen probleem

[dingo 166]

Ik zie in alle drie de vragen meer een agnost dan een atheïst. Wat ik wel bijzonder vind is dat je "gelooft" in evolutietheorie persoonlijk denk ik je of de bewijzen van evolutie overtuigend vindt of niet overtuigend vindt maar met geloof heeft het niet zoveel te maken imo. Ook dat vaste vertrouwen in de wetenschap is bijzonder: wetenschap is mensenwerk en is dus niet foutloos. Daarbij kun je wetenschap ten goede en ten kwade gebruiken en het vaste vertrouwen dat wetenschappers het altijd ten goede gebruiken is bij in ieder geval niet aanwezig.

[Robert Frans 1.653]

1) Iemand gelooft in het bestaan van een historische Jezus, is oprecht overtuigd dat Jezus een zeer bijzonder mens was en is zelfs ten diepste van mening dat Jesus voldoet aan het messiasbeeld dat de T'NaCH schetst. Maar deze gelovige gelooft eveneens dat de Bijbel een volledig menselijk boek is i.p.v een door een God geinspireerde Canon, en ontkent eveneens het bestaan van een God. Kan deze atheist zich niet evengoed Christelijk noemen als, bijv, een Mormoon?

Een christen gelooft dat Jezus God de Zoon is en dus God zelf. En hij gelooft uiteraard in het bestaan van God, net zoals mormonen ook doen. Hij is dus eerder een atheïst die Jezus als logisch voortbestaan op het jodendom ziet en Hem als bijzonder leermeester beschouwt, en wellicht ook uit andere godsdiensten vooral de positieve vruchten wil plukken. Wat uiteraard sowieso goed is om te doen; men kan veel leren van elkaar.

2) Iemand gelooft oprecht en met zijn hele hart dat alles is ontstaan vanuit een enkel bewustzijn: het hele universum en al het leven. Hij gelooft dat deze verscheidenheid aan dingen, wezens en hun verschillende percepties ten diepste verbonden zijn. Hij is Atheist en zijn geloof is incompatibel met iedere bestaande Godsdienst. Hij gelooft in de evolutie theorie en heeft een vast vertrouwen in de wetenschap. (Om open en duidelijk te zijn: bovenstaande is momenteel mijn eigen overtuiging). Hij voelt compassie voor ieder levend wezen, ziet de schoonheid in de natuur, laat zich erdoor leiden en stelt zijn leven zoveel mogelijk in dienst van deze eenheid aan verscheidenheid. Kan deze mens niet evengoed religieus worden genoemd als een Christen? (Persoonlijk denk ik van wel. Vandaar mijn onderschrift).

Ligt eraan hoe hij dat bewustzijn beziet. Heeft het bewustzijn verlangens, doelen en gedachten, dan is het in feite een persoon en dus een god. Heeft het bewustzijn dat allemaal niet, dan is het in feite een extra natuurwet dat men kan doorgronden en is er niets religieus aan. Zijn denkwijze komt verder wel heel dicht in de buurt van in elk geval het katholieke geloof, hoewel menselijke werken natuurlijk niet onfeilbaar zijn en dus niet volledig te vertrouwen. Maar het is wel goed en edel dat de wetenschap er is.

3) Iemand is volledig materialistisch en eveneens Atheistisch. Hij gelooft absoluut niet in het bestaan van een God, maar vermoedt dat het leven in dit universum zich eens zover zal ontwikkelen dat men kunstmatig bewustzijn kan ontwikkelen en dit bewustzijn tevens de natuurwetten kan laten manipuleren op aanzienlijk effectievere wijze dan een mens of enig ander beperkter wezen dit zelf ooit zou kunnen. Zijn definitie van dit bewuste wezen voldoet aan het klassieke beeld van een god. Het essentiële verschil is, dat deze levende God een schepsel is van een van oorsprong dood materieel universum. Kan deze Atheist tegelijk Theist worden genoemd?

Dat klinkt meer als het transhumanistische gedachtengoed en er zijn dan ook transhumanisten die hun gedachtegoed proberen te rijmen met religieuze denkwijzen en beelden. Het transhumanisme leert dat mens en (nano)technologie ooit samen zullen smelten tot één geheel, zodat de mens uiteindelijk alles wat ze nu enkel in digitale werelden kan doen, ook in de echte realiteit kan doen. Daarvoor heeft zij een zeer optimistische kijk op de menselijke rede en op de wetenschap. Mijns inziens is het transhumanisme dus niet religieus.

[MysticNetherlands 298]

Waarom zou punt 2 sowieso niet onder de paraplu van t christendom vallen? Lijkt me ern prima omschrijving van (een gedeelte van) wat christenen geloven toch? Wat ik bedoel te zeggen: ik denk niet dat deze persoon atheist is.

Er zijn zeker overeenkomsten met het Christendom. Overigens ook met het Boeddhisme, het Hindoeisme en enigszins met de Islam. Er zijn wel een paar essentiële verschillen. De persoon gelooft bijvoorbeeld niet in Jezus, Mohammed, Krishna of de leerstellingen van Boeddha. Hij omarmt evenmin de Twaalf Artikelen of de Kerk, etc. Hij bidt niet, want hij ziet bewustzijn niet als een buitenstaander. Etc.

Eens. Vandaar ook:

Waarom zou punt 2 sowieso niet onder de paraplu van t christendom vallen? Lijkt me ern prima omschrijving van (een gedeelte van) wat christenen geloven toch? Wat ik bedoel te zeggen: ik denk niet dat deze persoon atheist is.

[Ursa 1]

Ben je bij nummer 2 niet eerder een deïst? Hangt er vanaf natuurlijk hoe je 'bewustzijn' definieert. De manier waarop je het opschrijft doet me denken aan een intelligentie die met een doelmatig plan het universum heeft doen ontstaan en/of regelt.

Ik vind Bonjours opmerking ook interessant, want zeker nummer 3 zou ik 'hardcore' atheïstisch noemen. Dat de mens er naar streeft goddelijk te zijn of het onmogelijke te bereiken vind ik niet zo relevant. Het streven om een god te zijn zit zo'n beetje ingebakken in de mens.

[Chaim 157]

Ik zie in alle drie de vragen meer een agnost dan een atheïst.

Een a-gnost is geen theist; een a-theist dus. Of zit mijn logica ernaast?

Wat ik wel bijzonder vind is dat je "gelooft" in evolutietheorie. Persoonlijk denk ik dat je of de bewijzen van evolutie overtuigend vindt of niet overtuigend vindt, maar met geloof heeft het niet zoveel te maken imo.

Misschien ben ik wat slordig geweest en had ik het wat anders moeten formuleren.

Als men de bewijzen voor de evolutie overtuigend vindt, gaat men uit van de correctheid van de theorie. Naar mijn mening is het bewijsmateriaal bijzonder overtuigend; genoeg om erin te geloven met een vrijwel absoluut minimum aan twijfel. Dat noem ik "geloof" of "overtuiging". Net zoals mijn overtuiging in de Relativiteits Theorie & de Quantum Mechanica, etc. Alles duidt erop dat de theorieën het inderdaad bij het rechte eind hebben. Maar vergeet niet dat Einstein ook op het toneel verscheen op het moment dat het ernaar uitzag dat de Klassieke Mechanica een correct beeld gaf van de fysieke werkelijkheid, en nog slechts een paar kleine problemen op moesten worden gelost.

Toen kwam Einstein met een breder plaatje dat nu als het meest werkbare wordt gezien. Desondanks zijn er elementaire problemen waar de wetenschap mee kampt, zoals de frictie tussen de Quantumwereld en de wereld van de grotere objecten van de relatieviteits theorie. Die komen samen in bijv het doorgronden van Zwarte Gaten. De geschiedenis van de wetenschap leert m.i. dat een zekere mate aan bescheidenheid op z'n plaats is. Een stellig geloof is m.i. nog steeds geen absolute zekerheid.

Ook dat vaste vertrouwen in de wetenschap is bijzonder: wetenschap is mensenwerk en is dus niet foutloos. Daarbij kun je wetenschap ten goede en ten kwade gebruiken en het vaste vertrouwen dat wetenschappers het altijd ten goede gebruiken is bij in ieder geval niet aanwezig.

Klopt. Desondanks is wetenschap over het algemeen flexibel genoeg gebleken om oude zienswijzen te vervangen door betere, werkbaardere modellen. Soms is het een langzaam proces, maar ik heb inderdaad een vast vertrouwen in de gang van de wetenschap. Dat betekent niet dat de huidige conclusies zekerheden zijn. Ik zie het als een weg; niet als een eindpunt. En bovenstaande geeft slechts mijn mening weer.

[Hitchens 134]

Ik zie in alle drie de vragen meer een agnost dan een atheïst.

Een a-gnost is geen theist; een a-theist dus. Of zit mijn logica ernaast?

Een agnost kan een wel een theïst zijn en ook een atheïst. In de meeste gevallen atheïst denk ik. Aangezien iemand die van mening is dat je geen kennis kunt hebben van het bovennatuurlijke, meestal ook niet in God zal geloven.

[Chaim 157]

Een christen gelooft dat Jezus God de Zoon is en dus God zelf. En hij gelooft uiteraard in het bestaan van God, net zoals mormonen ook doen. Hij is dus eerder een atheïst die Jezus als logisch voortbestaan op het jodendom ziet en Hem als bijzonder leermeester beschouwt, en wellicht ook uit andere godsdiensten vooral de positieve vruchten wil plukken. Wat uiteraard sowieso goed is om te doen; men kan veel leren van elkaar.

Los van een eventueel waardeoordeel omtrent zijn geloof, kan men m.i. zeggen dat de mening van deze Atheïst - hoewel deze niet overeenkomst met de Kerk of de Twaalf artikelen van het geloof - desondanks gefocust is op het messiasschap van Jezus comform de T'NaCH. Het Christusschap en de T'NaCH krijgen hier welliswaar een geheel andere betekenis dan deze hebben voor de Kerk, maar daarin verschilt het echter niet van het Mormonisme, dat eveneens een andere betekenis geeft aan Jezus en de Christelijke Canon dan de Kerk doet (het ziet Jezus niet als God of lid van de 3-eenheid, het voegt een compleet nieuw boek toe aan een gesloten Canon, etc). Christus-schap betekent niet noodzakelijkerwijs God-zijn, en "Canon" is niet synoniem met "door God geispireerd". Al naar gelang het perspectief is de term "Christelijke Atheist" m.i. op vergelijkbare wijze verdedigbaar als de term "Christelijke Mormoon". Of zit mijn redenering ernaast?

Heeft het bewustzijn verlangens, doelen en gedachten, dan is het in feite een persoon en dus een god.

Dan dezelfde vraag voor jou als voor Bonjour: zou je deze stelling nog omarmen in het scenario waarin het bovengenoemde proces zich in jouw brein zou afspelen?

... Heeft het bewustzijn dat allemaal niet, dan is het in feite een extra natuurwet dat men kan doorgronden en is er niets religieus aan.

Houdt religie niet meer in dan Theisme? Kan religie zich niet ook bewegen in een materialistische wereld waarin bewustzijn samenhangt met natuurwetten?

[Chaim 157]

Ben je bij nummer 2 niet eerder een deïst? Hangt er vanaf natuurlijk hoe je 'bewustzijn' definieert. De manier waarop je het opschrijft doet me denken aan een intelligentie die met een doelmatig plan het universum heeft doen ontstaan en/of regelt.

Theist komt van "Theos" en Deist komt van "Deus". Beide termen verwijzen naar God, maar vullen het godsbesef wat anders in. Ik zie zelf het Deisme meer als Theisme-light. Maar ik kan er natuurlijk naast zitten.

[Chaim 157]

Ik zie in alle drie de vragen meer een agnost dan een atheïst.

Een a-gnost is geen theist; een a-theist dus. Of zit mijn logica ernaast?

Een agnost kan een wel een theïst zijn en ook een atheïst. In de meeste gevallen atheïst denk ik. Aangezien iemand die van mening is dat je geen kennis kunt hebben van het bovennatuurlijke, meestal ook niet in God zal geloven.

Je antwoord verwart me enigszins. Wordt zo van de term agnost dan geen overtollige info gemaakt, aangezien theïst en een atheïst per definitie in zekere mate a-gnost zijn, en de term agnost dan de betekenis verliest die het nog had toen het werd gebruikt om het gebrek aan stellingname te bendrukken?

[Humanist 0]

De persoon die de term agnost introduceerde, gebruikte het zoals Hitchens het uitlegt.

Zolang je niet in een godheid gelooft, ben je natuurlijk atheïst. Maar is optie twee niet pantheïsme? Ik val zelf onder geen van die drie scenario's overigens.

[Chaim 157]

De persoon die de term agnost introduceerde, gebruikte het zoals Hitchens het uitlegt.

Bedankt voor je antwoord. Een Google search - http://nl.wikipedia.org/wiki/Agnosticisme - laat inderdaad zien dat je gelijk hebt (en Hitchens dus eveneens).

Wordt de term dan niet redundant? Is dan eigenlijk niet iedereen in zekere mate een agnost?

Zolang je niet in een godheid gelooft, ben je natuurlijk atheïst. Maar is optie twee niet pantheïsme?

Pantheïsme gaat ervan uit dat alles & iedereen God is. Ik ga vooralsnog niet uit van God, tenzij je het woord zodanig vrij interpreteert dat "bewustzijn" identiek is aan "God". Maar dat is niet noodzakelijkerwijs het uitgangspunt; in ieder geval nog niet het mijne.

[Olorin 155]

1) Iemand gelooft in het bestaan van een historische Jezus, is oprecht overtuigd dat Jezus een zeer bijzonder mens was en is zelfs ten diepste van mening dat Jesus voldoet aan het messiasbeeld dat de T'NaCH schetst. Maar deze gelovige gelooft eveneens dat de Bijbel een volledig menselijk boek is i.p.v een door een God geinspireerde Canon, en ontkent eveneens het bestaan van een God. Kan deze atheist zich niet evengoed Christelijk noemen als, bijv, een Mormoon?

Ik vind van niet. Misschien dat ik je omschrijving verkeerd interpreteer, maar het komt op mij over zoals ik zelf naar verschillende verhalen kijk, zoal mythologisch als die met historische componenten. Maar ook al kan ik verhalen heel mooi vinden, waardevolle boodschappen vinden bevatten, of dat bij de persoon van het verhaal hebben: Ik zie mijzelf geen aanhanger of onderdeel van die gemeenschap(pen).

2) Iemand gelooft oprecht en met zijn hele hart dat alles is ontstaan vanuit een enkel bewustzijn: het hele universum en al het leven. Hij gelooft dat deze verscheidenheid aan dingen, wezens en hun verschillende percepties ten diepste verbonden zijn. Hij is Atheist en zijn geloof is incompatibel met iedere bestaande Godsdienst. Hij gelooft in de evolutie theorie en heeft een vast vertrouwen in de wetenschap. (Om open en duidelijk te zijn: bovenstaande is momenteel mijn eigen overtuiging). Hij voelt compassie voor ieder levend wezen, ziet de schoonheid in de natuur, laat zich erdoor leiden en stelt zijn leven zoveel mogelijk in dienst van deze eenheid aan verscheidenheid. Kan deze mens niet evengoed religieus worden genoemd als een Christen? (Persoonlijk denk ik van wel. Vandaar mijn onderschrift).

Ik vind dat die persoon religieus te noemen is. Ik zou die persoon trouwens niet atheïst noemen. Op enkel de basis van het vooraf beschrevene zou ik niet eens stellen dat het incompatibel is met iedere bestaande godsdienst.

3) Iemand is volledig materialistisch en eveneens Atheistisch. Hij gelooft absoluut niet in het bestaan van een God, maar vermoedt dat het leven in dit universum zich eens zover zal ontwikkelen dat men kunstmatig bewustzijn kan ontwikkelen en dit bewustzijn tevens de natuurwetten kan laten manipuleren op aanzienlijk effectievere wijze dan een mens of enig ander beperkter wezen dit zelf ooit zou kunnen. Zijn definitie van dit bewuste wezen voldoet aan het klassieke beeld van een god. Het essentiële verschil is, dat deze levende God een schepsel is van een van oorsprong dood materieel universum. Kan deze Atheist tegelijk Theist worden genoemd?

Vind ik wel. Genoeg religies geweest met goden die een beginpunt hebben (of eindpunt). In zoverre is dit weer een andere variatie.

[Robert Frans 1.653]

Los van een eventueel waardeoordeel omtrent zijn geloof, kan men m.i. zeggen dat de mening van deze Atheïst - hoewel deze niet overeenkomst met de Kerk of de Twaalf artikelen van het geloof - desondanks gefocust is op het messiasschap van Jezus comform de T'NaCH. Het Christusschap en de T'NaCH krijgen hier welliswaar een geheel andere betekenis dan deze hebben voor de Kerk, maar daarin verschilt het echter niet van het Mormonisme, dat eveneens een andere betekenis geeft aan Jezus en de Christelijke Canon dan de Kerk doet (het ziet Jezus niet als God of lid van de 3-eenheid, het voegt een compleet nieuw boek toe aan een gesloten Canon, etc). Christus-schap betekent niet noodzakelijkerwijs God-zijn, en "Canon" is niet synoniem met "door God geispireerd". Al naar gelang het perspectief is de term "Christelijke Atheist" m.i. op vergelijkbare wijze verdedigbaar als de term "Christelijke Mormoon". Of zit mijn redenering ernaast?

We hoeven inderdaad geen waardeoordeel te vellen over wiens geloof ook. Het woord "christen" is dan ook geen eretitel of compliment, maar enkel een feitelijke duiding van wat iemand gelooft. De christelijke kerken en kerkgemeenschappen, dus de katholieken, orthodoxen en protestanten, zijn er in het algemeen over eens dat een christen minimaal de apostolische geloofsbelijdenis erkent en ook naar die belijdenis gedoopt is. Mormonen worden daarom niet als christenen geduidt, want zij geloven in meer goden en niet in de Triniteit. Jehovah's Getuigen ook niet, want zij geloven ook niet in de Triniteit en verwerpen zelfs alle kerken en kerkgemeenschappen.

Dat wil niet zeggen dat niet-christenen niet heel dicht in Hem kunnen zijn, zonder het zelf zo onder woorden te kunnen brengen, en Hem op eigen wijze navolgen en in hun godsdiensten wellicht juist de typisch christelijke elementen benadrukken. Maar ze zijn niet christelijk als ze het algemene christelijke geloof niet aanhangen. Ook niet als ze zichzelf christen zouden noemen, want jezelf iets noemen staat niet gelijk aan het ook zijn. Ik bedoel, ik kan van mijzelf wel zeggen dat ik een voetballer ben, maar als ik de bal met de handen beroer en niet met de voeten, dan ben ik toch echt een handballer. Ook al speel ik dan ook met een bal, twee teams en twee goals.

Dan dezelfde vraag voor jou als voor Bonjour: zou je deze stelling nog omarmen in het scenario waarin het bovengenoemde proces zich in jouw brein zou afspelen?

Bedoel je hiermee dat heel het universum zich dus enkel in een brein afspeelt?

Houdt religie niet meer in dan Theisme? Kan religie zich niet ook bewegen in een materialistische wereld waarin bewustzijn samenhangt met natuurwetten?

De vraag is alleen dan wat een bewustzijn precies is. Als iets geen gedachten, geen motieven, geen lichaam en geen verlangens heeft, is het dan nog wel een bewustzijn?