Evangelie van Judas opgedoken

[Annatar 0]

Ik snap niet dat mensen zo'n gigantisch punt maken van het bestaan van het Evangelie van Judas. Het is absoluut niets nieuws onder de zon, we hebben de Nag Hammadi geschriften al een behoorlijke tijd en qua inhoud verschilt de boel niet echt als ik een beetje een goed beeld heb van het Evangelie van Judas. Het is niet meer dan logisch dat er geschriften als het 'Evangelie van Judas' bestaan, vroeger was het christendom zo mogelijk nog pluriformer als tegenwoordig.

Ik ben op zich trouwens altijd wel blij als er dergelijke teksten opduiken omdat ze ons vaak wat meer kunnen vertellen over de oude gnosten en hun overtuigingen en dat is natuurlijk altijd wel interessant.

Een bijkomend voordeel is dat christenen door dergelijke vondsten eens na gaan denken over de oorsprong van hun bijbel en de turbulente tijd waarin hij tot stand is gekomen. Het geeft misschien wat tegengas aan de mensen die lijken te denken dat de bijbel als volmaakt en totaal onomstreden boek uit de hemel is komen ploffen.

[rense 0]

Ik ben ook blij met weer een nieuw evangelie. Al die verschillende evangelies tonen aan dat de christelijke evangelies door de volgelingen zelf gecreeerd zijn en dat het menselijke pogingen waren om de rol van Jezus en zijn eerste discipelen een plek te geven.

Ik ben wel geinteresseerd in de inhoud, maar vind al die evangelies inclusief dat van Marcus en zijn drie varianten het niet halen bij de leringen van de Heer zelf http://formative-q.blogspot.com/

[Helena 0]

Quote:

Op vrijdag 07 april 2006 11:54:28 schreef rense het volgende: Ik ben ook blij met weer een nieuw evangelie. Al die verschillende evangelies tonen aan dat de christelijke evangelies door de volgelingen zelf gecreeerd zijn en dat het menselijke pogingen waren om de rol van Jezus en zijn eerste discipelen een plek te geven. Ik ben wel geinteresseerd in de inhoud, maar vind al die evangelies inclusief dat van Marcus en zijn drie varianten het niet halen bij de leringen van de Heer zelf http://formative-q.blogspot.com/

Sorry, maar je praat best wel uit je nek. Theologen denken heel anders over nieuwe evangelieen die aansluiten op de anderen.

[Annatar 0]

Hoe denken theologen er dan over? Zoveel theologen, zoveel meningen lijkt me.

[rense 0]

Quote:

Helena schreef: Sorry, maar je praat best wel uit je nek. Theologen denken heel anders over nieuwe evangelieen die aansluiten op de anderen.

Ik zeg het in Jip-en-Helenneke taal, maar dat is toch echt zoals de meeste theologen (en ikzelf) het zien. Kijk je wel wel eens naar het jeugdjournaal Helena?

[Annatar 0]

Met een hooghartige houding wek je alleen maar meer onbegrip op.

[rense 0]

Quote:

Op vrijdag 07 april 2006 14:54:00 schreef Tom het volgende: Hoe denken theologen er dan over? Zoveel theologen, zoveel meningen lijkt me.

Theologen (mooi woord voor mensen die de moeite nemen zich écht in de Bijbel te verdiepen) begrijpen wat beter hoe het Nieuwe Testament en de evangelies ontstaan zijn. That's all.

[Annatar 0]

Klopt. Maar iemand van 16 erop wijzen dat ze naar het Jeugdjournaal moet gaan kijken is natuurlijk gewoon neerbuigend bedoeld. En dat vind ik niet echt nodig omdat het een topic uiteindelijk alleen maar verpest.

[rense 0]

Als iemand begint te schelden is een komische noot op zijn plaats.

[Ignatius Maria 0]

@Rense: fijne link, kan ik ook eens Fomative Q bekijken. Maar ik heb in onze andere discussie aangetoond dat de vroege kerk de canonieke evangelieën heeft bewaard.

[Helena 0]

Quote:

Op vrijdag 07 april 2006 14:54:36 schreef rense het volgende: [...] maar dat is toch echt zoals de meeste theologen (en ikzelf) het zien.

De meeste theologen geloven dat de evangelieen door menselijke pogingen zijn ontstaan...?

De meeste dominee's zeker ook?

[JoostG 27]

Misschien heb ik er overheen gekeken maar wanneer is dat evangelie van Judas eigenlijk geschreven?

[Helena 0]

Het Evangelie naar Judas is een oorspronkelijk uit de 2e helft van de 2e eeuw daterende tekst. Al rond 180 waarschuwde Irenaeus in zijn werk Adversus Haereses tegen het Evangelie naar Judas.

-wikipedia-

[Watchman 0]

De meeste ECHTE theologen zien het zo:

Het Evangelie van Judas: twaalf-en-een stellingen bij een Hype

Het Evangelie van Judas komt eraan. Alle tekenen wijzen erop. Er is onrust te bespeuren in de media en voor de komende maand, april, belooft de Amerikaanse National Geographic Society de verschijning van een boek met een zonder twijfel massale oplage. Met dit evenement in het vooruitzicht lijkt het goed om de honger naar de Koptische tekst nog even te voeden met een opsomming van de elementaire feiten en non-feiten waarover we nu al beschikken. Hieronder dus wat basis-info over het Evangelie van Judas in twaalf korte stellingen, een voor iedere Apostel, plus een dertiende voor de Verrader.

1. Het Evangelie van Judas is de titel van een gnostisch geschrift dat met nog twee soortgelijke geschriften bewaard is gebleven in een Koptische codex uit de vierde-vijfde eeuw.

2. De term ‘gnostisch' verwijst naar een Christelijke stroming (of beter, een verzameling van dergelijke stromingen) uit de eerste eeuwen van de jaartelling (de ‘gnostiek').

3. Koptisch is de vorm van het Oudegyptisch die vanaf de derde-vierde eeuw onder de Christenen van Egypte als literaire taal naast het Grieks in gebruik was.

4. Een codex is een primitief boek, in dit geval van papyrus en in een leren band. Deze codex telt in totaal 62 pagina's die merendeels flink beschadigd zijn.

5. Hoewel de titel anders zou kunnen doen vermoeden, is het Evangelie van Judas geen Evangelie in de gebruikelijke zin van het woord. Het is geen chronologisch exposé (‘verhaal') van het leven en de werken van Jezus Christus, maar een door de gnostische theologie gekleurde visie op bepaalde aspecten daarvan.

6. Eveneens in weerwil van de titel: de tekst is zeker niet geschreven door Judas. Wel komt Judas erin voor en wordt er een interpretatie gegeven van zijn optreden. De titel verwijst naar de rol van Judas in het geschrift en niet naar Judas als auteur. (Het Evangelie 'naar' Judas zoals Helena het hierboven noemt, is dus al een onjuiste benaming, want het is niet het evangelie 'van' Judas - Watchman)

7. Het valt categorisch uit te sluiten dat het Evangelie van Judas informatie verschaft over de 'historische' Judas.

8. Het valt evenzeer uit te sluiten dat er nieuwe feiten in onthuld worden over de ‘historische' Jezus. Het geschrift veronderstelt bekendheid met een of meer van de canonieke (door de Kerk traditioneel erkende) evangeliën en kan dus moeilijk ouder of ‘oorspronkelijker' zijn.

9. Mogelijk maar niet noodzakelijk is dit Koptische Evangelie van Judas een vertaling of bewerking van een Evangelie van Judas dat omstreeks 180 wordt genoemd door de kerkvader Irenaeus van Lyon. In dat geval zou het geschrift in zijn oorspronkelijke versie uit de tweede eeuw stammen, de bloeitijd van de gnostiek.

10. Dat ‘het Vaticaan', of welke instantie ook, het Evangelie van Judas sinds de tweede eeuw verdonkeremaand zou hebben uit angst voor de inhoud is totaal onhistorisch gedacht en een fabeltje. Met het uitsterven van de gnostiek vanaf de vierde eeuw zijn dergelijke geschriften uit de roulatie verdwenen, zoals alle literatuur die niet meer wordt gelezen. Bedreigend voor de Kerk was het Evangelie van Judas toen ook al niet.

11. De inhoud van het Evangelie van Judas is alleen maar te begrijpen in de context van het gnostische gedachtegoed en in samenhang met soortgelijke geschriften zoals die bekend zijn uit, bijvoorbeeld, de vondst van Nag Hammadi. Inderdaad lijkt de nieuwe codex heel sterk op de Koptische handschriften uit Nag Hammadi en stamt hij uit dezelfde tijd en regio (Midden-Egypte). De twee andere teksten in de nieuwe codex zijn dan ook al uit Nag Hammadi bekend: de Brief van Petrus aan Philippus (NH VIII, 2) en de Eerste Apocalypse van Jacobus (NH V, 3).

12. Het wetenschappelijk belang van de nieuwe vondst is vooral gelegen in het feit dat deze een nog onbekend document toevoegt aan de reeds bekende gnostische geschriften en daarmee bijdraagt aan onze kennis van het vroeg-christelijke denken in al zijn veelvormigheid. Een revolutie in de bijbelwetenschap of de kerkgeschiedenis zal het Evangelie van Judas echter niet ontketenen.

13. Wie geïnteresseerd is in de zieleroerselen van de man van de judaskus kan zich daarover beter een roman aanschaffen.

In de loop van dit jaar verschijnt van de hand van ondergetekende bij uitgeverij Servire (Utrecht/Antwerpen) een becommentarieerde Nederlandse vertaling van het Evangelie van Judas.

Dr. J. van der Vliet, universitair docent Koptisch verbonden aan het Instituut Talen en Culturen van het Midden-Oosten, Universiteit Leiden e-mail: j.van.der.vliet@let.leidenuniv.nl

[Watchman 0]

En voor de Q aanhangers, dat is slechts een hypothetisch document waarvan het werkelijke bestaan niet eens is aangetoond. De Q-hypothese poogt het zogenaamde synoptische vraagstuk op te lossen (waarom 4 evangeliën en waarom de subtiele 'verschillen' in de verhaallijnen). Waar juist heel heldere verklaringen voor zijn. Zie: http://www.godswoord.nl/bruce/4.asp

Zie ook:

http://www.tektonics.org/qm/qmhub.html

Het lijkt me niet zo verstandig om af te gaan op de ongefundeerde opvattingen van lieden die enkel gemotiveerd worden door een innerlijke aversie tegen het christelijk geloof, en van pseudowetenschappers en ''internet-hobbyisten,'' die gebruik maken van elke strohalm die ze vast kunnen grijpen om de betrouwbaarheid van het christelijk geloof aan te vallen, zonder dat ze echt objectief op zoek zijn naar de waarheid. Het klinkt vaak alsof er een revolutionaire ontdekking gedaan wordt, waarbij men zich afvraagt waarom de kerken er niet door geschokt worden en waarom het einde van het christendom nog niet in zicht is; wel, het antwoord is simpel, de ''verfrissende'' ideeën blijken veelal niet meer dan (smakeloze) fabeltjes te zijn, en kunnen dus niet echt serieus worden genomen.

Het valt overigens aan te bevelen het boekje van Bruce in zijn geheel te lezen:

http://www.godswoord.nl/bruce/index.asp

[Watchman 0]

Overigens, het is ook een algemeen bekend feit dat pseudonieme geschriften op naam van een apostel al de ronde deden tijdens Paulus' leven. Zo schreef hij aan de Thessalonicenzen dat ze zich niets aan moesten trekken van een zogenaamde brief van hem (2 Thess. 2:2). In de na-apostolische kerk deden er naast de 4 canonieke evangeliën al zo'n 50 evangeliën de ronde. De gnostische boeken uit Nag hammadi dateren alle uit de tweede eeuw en diskwalificeren zich daardoor dan ook allemaal als niet-authentiek materiaal. Het gnostisch karakter spreekt ten eerste uit het feit dat ze bij elkaar uit één gnostische bibliotheek stammen en in één vondst naar boven zijn gebracht. Ten tweede is het voor iedere lezer duidelijk dat de inhoud puur gnostisch is en volledig afwijkt van de oorspronkelijke en oudste evangeliën en brieven van de apostelen: verlossing door kennis i.p.v. door het kruis. Door de gnostische oorsprong zijn het pseudonieme geschriften, want de apostelen waren toen al lang gestorven en konden onmogelijk de auteurs van de boeken zijn. Men mocht het in de gnostiek geen bezwaar vinden om onechte boeken op naam van de apostelen te zetten en daarmee de mensen te onderwijzen, in het christendom van de eerste eeuwen en daarna heeft men dit altijd consequent afgewezen. Geloof moet echt zijn, en dus moeten de bronnen ook echt zijn. Het kan nuttig zijn de oorsprong van de gnostiek te bestuderen, men zal dan ontdekken dat die al lang voor Jezus Christus ontstaan is, en dat er veel verbanden zijn met andere oorsters-aziatische en vroeg-babylonische religies. Met het ware christendom heeft het hoegenaamd niets te maken.

Even iets over canonisering en hoe de 27 bijbelboeken in het NT zijn gekomen:

Veel mensen denken dat eventjes besloten werd dat die en die brief uitgebannen werd, en anderen niet. Zoals bijv. de Davinci Code ons wil doen geloven. Maar zo ging dat helemaal niet. (De Da Vinci Code is overigens niet meer dan een Roman ...) Bisschop Athanasius van Alexandrië maakte al gebruik van de 27 boeken van het NT. In 367 na Chr. presenteerde hij de 27 boeken van het NT in lijstvorm in zijn paasbrief aan de presbyters, diakenen, en andere medewerkers in zijn bisdom. Dat is de oudste canonlijst die men kent uit de geschiedenis. Athanasius riep in zijn brief de medewerkers op om bij hun werk de boeken die in de kerk gebruikt werden, hoog te houden tegenover boeken die de mensen maar in verwarring brachten. Heel beslist voegde hij eraan toe: 'Dit zijn de bronnen van verlossing opdat ieder die dorst heeft, drinke van de woorden die hierin staan. Hierin wordt alleen het godvruchtige onderwijs bekend gemaakt. Niemand mag hieraan toevoegen of hiervan afdoen.'

Waar haalde Athanasius de lijst van 27 vandaan? Zijn bisschopsstad Alexandrië was bij wet gelijkwaardig aan de bisschopsstad Rome. Athanasius kon het zich niet permitteren om een domme streek uit te halen: de ogen van heel de wereld waren op hem gericht. Al honderden jaren waren er in de kerk discussies opgelaaid over de vraag wat nu de juiste boeken waren om te lezen in de kerk. Natuurlijk kende hij die discussies. Hij wist hoe in de tweede eeuw Marcion een canon had ingesteld van één evangelie (Lucas) en een aantal Paulus-brieven, en hoe dat afgewezen was. Hij wist van Irenaeus en van Tertullianus, die in diezelfde eeuw vrijwel alle nieuwtestamentische boeken gebruikten. Hij wist ook van de hevige discussies die er in de derde en vierde eeuw gevoerd waren door Novatianus, Cyprianus, Origenes en Eusebius. Natuurlijk kende hij de classificaties die deze geleerden aangelegd hadden om te bepalen wat nu wel of niet een boek was dat gelezen diende te worden in de kerk. Ook op het concilie van Nicea van 325 was de canon een gesprekspunt geweest zonder dat er een beslissing uit voortkwam. Als jongeman had Athanasius dat concilie meegemaakt als dienaar van Alexander, die toen bisschop was van Alexandrië. Waar haalde Athanasius de canon, de lijst van 27 nieuwtestamentische boeken, vandaan? Het antwoord is zo eenvoudig. De canon bestond al lang en was ook al lang in gebruik in het oude werkgebied van Paulus. Dat Athanasius de lijst van 27 boeken uit dit gebied overnam, kan worden afgeleid uit de gevolgen van zijn beslissing.

De doorwerking van Athanasius' beslissing voor de 27 boeken liet niet al te lang op zich wachten. In 382 nam paus Damasus (Italië, Spanje) dezelfde lijst over. In 397 nam bisschop Augustinus de canon over in Carthago (Noord-Afrika). Omstreeks 500 is ook in Syrië de canon van 27 geaccepteerd; hiertoe behoorde toen ook het Joodse land, dat als provincie van Syrië gold. Na Athanasius' canonbeslissing werd overal rond de Middellandse Zee zijn canon overgenomen. Van één gebied is er zo'n beslissing niet bekend, namelijk van Griekenland-Turkije. En daar ligt meteen het antwoord op de vraag waar Athanasius zijn canon vandaan haalde. Aan de overkant van de Middellandse Zee, in Griekenland en Turkije, had Athanasius gezien hoe de lijst van 27 boeken altijd al functioneerde. Daar had bijvoorbeeld Eusebius van Constantijn de Grote de opdracht gekregen om complete codices van het nieuwe testament te vervaardigen voor de kerken rond Constantinopel.

In het oude werkgebied van de apostel Paulus bestond de canon al vanaf de tijd van de apostelen. Als daar ooit in het na-apostolisch tijdvak een canonbeslissing was genomen, dan hadden we dat geweten, zoals we dat weten uit de andere grote gebieden rond de Middellandse Zee. Daarom is er maar één conclusie mogelijk: de laatste apostel die in het oude gebied van Paulus heeft gewerkt, was Johannes (Openb. 1:4,9), en onder zijn apostolische leiding moet de canon al in de eerste eeuw zijn vastgesteld.

En dus hebben noch bisschoppen, noch kerkelijke vergaderingen, noch keizers een rol gespeeld in de vaststelling van de canon. Zij hebben met elkaar slechts gezorgd voor de verspreiding van de canon die door de apostelen zelf is ingesteld. De nieuwtestamentische canon is de ware apostolische successie. In Athanasius' tijd aanvaardden christenen uit alle bestaande stromingen de canon: oosterse en westerse christenen, katholieken en donatisten. In later tijd is het ook zo gegaan.

Hoe verschillend kerken ook zijn, de canon van het nieuwe testament is dezelfde bron waaruit allen putten. Zo ging het woord in vervulling dat Jezus tegen zijn leerlingen gesproken had: 'En jullie zullen mijn getuigen zijn in Jeruzalem, in heel Judea en Samaria, tot aan de uiteinden van de aarde' (Hand. 1:8)

Ten slotte wil ik nog de mogelijkheid bespreken van een pact tussen keizer Constantijn de Grote en een autoritaire kerk die de christenen een nieuwe bijbel oplegden, zoals de Da Vinci Code wil. De feiten geven eerder een omgekeerd beeld. Toen Athanasius tot zijn canon van 27 kwam, was hij juist teruggekeerd uit zijn vijfde verbanning door de keizer; in totaal leefde hij zeventien jaar in verbanning. Vanuit zijn verbanningsoorden bleef hij zijn bisdom besturen door brief contact. Elke keizer die hij meemaakte in zijn leven, ook Constantijn de Grote, heeft hem wel een keer verbannen. Kortom, een dwarse bisschop die met elke keizer op voet van oorlog stond, was de katalysator voor de verspreiding van de bijbel van de apostelen in het Romeinse rijk en niet een keizer.

Wat gebeurde er in Nicea?

In Alexandrië was er een presbyter, Arius, die beweerde dat Christus niet goddelijk was maar menselijk, want hij was geschapen door God en een schepsel is niet goddelijk. De bisschop van Arius, Alexander, kon dit niet goedkeuren, want dat had nog nooit iemand beweerd in de kerk. Immers, als Christus slechts een schepsel was, dan was zijn werk mensenwerk en kon de mens niet verlost zijn door de offerdood van Jezus en zijn opstanding. Omdat Arius en Alexander het niet eens konden worden, onthief Alexander zijn presbyter in het jaar 320 uit zijn ambt. Maar de discussie was niet onopgemerkt gebleven, en had veel onrust gebracht in de kerk.

Keizer Constantijn de Grote wenste rust in de kerk; dat zou de stabiliteit van het Romeinse Rijk ten goede komen.

Dus riep hij in het jaar 325 in Nicea een concilie bijeen om in een gezamenlijke vergadering tot een eindoordeel over de kwestie te komen. Constantijn de Grote was zelf de voorzitter van een vergadering van ongeveer 300 bisschoppen; verschillende van hen droegen nog de littekens van folteringen die zij bij de laatste vervolging onder keizer Diocletianus hadden doorstaan. De uitkomst van het concilie was dat de Zoon van hetzelfde wezen is als de Vader, dus goddelijk. Dit was wat men altijd al geloofd had.

[Watchman 0]

Je wilt Karen Armstrong toch niet echt serieus nemen? Voor een expose over deze ''wetenschapper:''

http://www.tektonics.org/af/armstrongk01.html

De ex-non Karen Armstrong is een pseudo-wetenschapper, geen echte wetenschapper. Zij is een ontevreden meisje dat teleurgesteld raakte in God omdat Hij niet aan haar irreële verwachtingen voldeed. Da's alles.

Quote:

Op zaterdag 26 maart 2005 20:30:00 schreef The Black Mathematician het volgende: Ja, je hebt gelijk. Ik vergis me. Maar in het boek van Karen Armstrong 'De geschiedenis van God' staat iig dat hij wel een simpel man was en geen filosoof.

[Aviator 0]

Quote:

Op donderdag 06 april 2006 20:35:16 schreef Anne13 het volgende: Btw, die boeken spreken elkaar steeds meer tegen . Ik krijg nu echt steeds meer zin om het Judas Evangelie te lezen...

Toch knap dat je weet dat ze elkaar tegenspreken zonder het gelezen te hebben...

[rense 0]

Quote:

Op vrijdag 07 april 2006 15:16:39 schreef K. het volgende: @Rense: fijne link, kan ik ook eens Fomative Q bekijken. Maar ik heb in onze andere discussie aangetoond dat de vroege kerk de canonieke evangelien heeft bewaard.

Maar dat is juist wat ik zei. In de vroege kerk zijn alle evangelien geboren (behalve dan de geschriften van de Mormonen ). Ik wil niet zeggen dat ze gelijkwaardig zijn, want in het Marcus evangelie zit ook veel biografisch materiaal over het leven van de Heer verwerkt. Maar de meeste theologen zijn van mening dat alle evangelien zijn ontwikkeld in een andere setting dan die waarin Jezus Zijn discipelen onderwees. En daarom hecht ik meer waarde aan de woorden van de Heer zelf.

[rense 0]

Quote:

Op zaterdag 08 april 2006 00:31:35 schreef Watchman het volgende: En voor de Q aanhangers, dat is slechts een hypothetisch document waarvan het werkelijke bestaan niet eens is aangetoond.

Helaas, maar elders zei ik al dat Q door de meeste theologen en zelfs de Roomsch-Katholieke Kerk als de juiste en meest logische oplossing voor het synoptische vraagstuk beschouwd wordt.

De lieden die Q krampachtig (en in mijn ogen weinig overtuigend) als basis voor delen van de synoptische evangelien ontkennen, zijn vaak dezelfden die nog in de letterlijke interpratie van Genesis geloven. Sorry, maar ik kan dat niet serieus nemen. Ik ben een spiritueel iemand, maar kan ook niet zonder een gezonde dosis logica.

[Olorin 155]

Quote:

Op zaterdag 08 april 2006 07:44:52 schreef rense het volgende: [...] Helaas, maar elders zei ik al dat Q door de meeste theologen en zelfs de Roomsch-Katholieke Kerk als de juiste en meest logische oplossing voor het synoptische vraagstuk beschouwd wordt.

Wat je schrijft is geen ontkrachting van wat eerder staat vermeld.

Het aantal theologen wat iets gelooft staat los van of iets werkelijk aangetoond is. Ook theologie zou geen beroep op nummers en autoriteit mogen doen.

Quote:

De lieden die Q krampachtig (en in mijn ogen weinig overtuigend) als basis voor delen van de synoptische evangelien ontkennen, zijn vaak dezelfden die nog in de letterlijke interpratie van Genesis geloven. Sorry, maar ik kan dat niet serieus nemen. Ik ben een spiritueel iemand, maar kan ook niet zonder een gezonde dosis logica.

Nee hoor. Ik ken er zat die niet in Q geloven en toch niet in die 'letterlijke interpretatie' geloven.

De verklaring van Q 'kan', maar zou even hard niet kunnen. Net zoals je zou kunnen beweren dat er een 'Q' zou bestaan van Noach en het zondvloed verhaal van Gilgamesj.

Er 'kan' een Q bestaan, maar net zo goed kan één der evangeliën Q zijn, die de ander gewoon als geheugensteuntje heeft gebruikt, of is geen Q, maar hebben ze uit hun eigen kennis geput, Lucas zegt zelf geen ooggetuigen te zijn, dus als die een beetje onderzoek doet is het niet meer dan logisch dat hij dingen hoort die Mattheüs al eens heeft verteld.

Maar goed, nu ga ik zelf Off-topic. Dit topic gaat immers niet over Q maar over Judas...

[rense 0]

Judas is interessant, net als andere gnostische evangelien interessant zijn, omdat ze voortborduren op de algemene lijn in de mystieke leringen van Jezus zoals die te vinden zijn in Formative-Q. Maar wat ik teleurstellend vind aan deze evangelien, is dat ze niet echt inhaken op de gezegdes uit Formative-Q en daarom geen wezenlijke verdieping of uitleg geven van de gezegdes van Jezus.

Lucas en Mattheus doen dat echter ook niet en daar vind je bovendien een bijna volledig negeren van de mystieke lijn ten faveure van nieuwe religieuze mythes en theologien. Toch hebben Lucas en Mattheus met zijn tweeen samen de inhoud van Q grotendeels bewaard, terwijl die in de uitgesproken gnostische evangelien nog meer is losgelaten en bewerkt.

Qua strekking ligt mijn hart dus bij de gnostische evangelien zoals Thomas en Judas, maar als bewaarder van de bron van de historische leringen van Jezus ligt mijn hart bij de Q-passages uit Mattheus en Lucas. En Marcus is waardevol als bron voor historische feiten uit het leven van Jezus en omdat Marcus bron was voor de verhaallijnen in Mattheus en Lucas.

[LaRosa 0]

Ik ben blij dat er een vertaling aankotm. Ik zou dit evangelie graag willen lezen, ben erg benieuwd. Als ik het gelezen heb, kan ik waarschijnlijk een zinniger commentaar geven. Dat het gnostisch is zegt niet zoveel, er waren in de gnostiek ontzettend veel stromingen die elkaar ook tegenspraken...zoals het protestantisme nu. 'Gnostisch' is een etiketje waar je bar weinig aan hebt.

[Ignatius Maria 0]

Quote:

Op zaterdag 08 april 2006 07:40:22 schreef rense het volgende: Maar dat is juist wat ik zei. In de vroege kerk zijn alle evangelien geboren (behalve dan de geschriften van de Mormonen ). Ik wil niet zeggen dat ze gelijkwaardig zijn, want in het Marcus evangelie zit ook veel biografisch materiaal over het leven van de Heer verwerkt. Maar de meeste theologen zijn van mening dat alle evangelien zijn ontwikkeld in een andere setting dan die waarin Jezus Zijn discipelen onderwees. En daarom hecht ik meer waarde aan de woorden van de Heer zelf.

Ignatius en Polycarpus waren leerlingen van de apostel Johannes. Zij erkennen de canoniciteit van (bijv.) Mattheüs.

Dat zou nogal vreemd zijn als Mattheüs Q bewerkt zou hebben op een manier die afbreuk zou doen aan het gedachtegoed van Jezus...

Daarnaast lijkt het erop dat je Q meer authoriteit toe kent dan Marcus. Op basis waarvan maak je deze keuze?

En dan beschikken we ook nog eens over de brieven van de apostel Paulus die getuigen van Christus. En als jij aanhanger bent van de historisch, kritische visie, zal je erkennen dat zijn brieven zo ongeveer de oudste christelijke geschriften zijn. Maar het lijkt erop dat de 'theologie van Paulus' niet terugkomt in je visie op Jezus.

Dat is nogal vreemd aangezien je, je steeds beroept op Q met als argument dat Q authentieker zou zijn als de evangelieën...

[Michiel 14]

Nieuw gevonden Evangelie van Judas past in gnostische traditie

De ware leerling van Jezus

Een schimmige stichting heeft een onbekend Evangelie uit de tweede eeuw in handen, dat de naam draagt van de archetypische verrader Judas. Het lijkt warempel de Da Vinci Code wel.

Hendrik Spiering

EN INEENS is daar het Evangelie van Judas, een tekst die alleen bekend was uit een snierende opmerking van een tweede-eeuwse kerkvader. Niet alleen is er vorige week wéér een waardevol vroegchristelijk manuscript uit de Egyptische woestijn in de publiciteit gekomen, nota bene op naam van de spreekwoordelijke verrader van de verlosser. Maar er blijkt ook een heuse moderne affaire aan verbonden – met schimmige handelaren, wereldvreemde geleerden, een sfinx-achtige Zwitserse kunststichting, een onthullende website van een omstreden ex-kunstsmokkelaar (www.michelvanrijn.com, die deze week ineens uit de lucht is) en bijna totale geheimhouding over de inhoud van het manuscript. Bijna totale: in beperkte kring circuleren een paar transcripties en foto's (waarvan op deze pagina de vertaling wordt afgedrukt – voor zover bekend in deze omvang een wereldprimeur).

Op de volledige tekst is het wachten. De oude Geneefse koptoloog Rodolphe Kasser werkt nu in zijn werkkamer aan de vierde-eeuwse codex met een dertigtal tweezijdig beschreven bladen, in slechte staat. De transcriptie met vertaling in Frans, Duits en Engels zou met Pasen volgend jaar klaar moeten zijn – de meeste ingewijden betwijfelen of hij de deadline zal halen. De codex is het officiële eigendom van de zwijgzame Maecenas Stiftung für Antike Kunst uit Basel.

Als het inmiddels niet al een cliché was, zou je zeggen: het lijkt warempel de Da Vinci Code wel.

goddelijke vonk

Dat het Evangelie werkelijk door de Jezusverrader Judas Iskariot zou zijn geschreven – dàt zou pas een goede roman zijn! – is zo goed als uitgesloten. De stijl en inhoud van het evangelie – voorzover bekend – is onmiskenbaar tweede-eeuws gnostisch. De gnostiek was in de eerste eeuwen na Christus een belangrijke christelijke stroming, naast het joodse christendom en de stroming die later de orthodoxie ging vormen. De gnostiek beschouwde Jezus als een goddelijke boodschapper uit de hogere wereld die de goddelijke vonk in de mensen moest `wakker schudden', in de door een boze macht geschapen wereld. Jezus' opstanding speelt geen grote rol, hooguit als symbool van de opstanding cq verlichting die ieder mens zou moeten doormaken. De `proto-orthodoxie' daarentegen beschouwde Jezus als volledig mens èn volledig god, wiens lijden en dood God verzoende met de zondige mens – met de opstanding als symbool van dat `Nieuwe Verbond'. De joodse christenen beschouwden Jezus als de grootste profeet – volledig mens dus.

Het gnostische evangelie van Judas dankt zijn naam waarschijnlijk aan de bijzondere rol die de altijd zo verguisde discipel er in speelt. Niet als verrader, maar als de belangrijkste leerling van Jezus, die de noodzakelijke kruisdood met toestemming van en in samenwerking met Jezus op touw zet. Sommige nu bekende fragmenten sluiten goed aan bij een tekst van de kerkvader Ireneüs uit 180 na Chr. Deze proto-orthodoxe bisschop van Lyon beschrijft een groep gnostische ketters die menen dat alle figuren die in de bijbel door de schepper worden gestraft (Kaïn, de inwoners van Sodom en Gomorra) in werkelijkheid de ware ingewijden waren. Want de schepper, de God van het oude testament die hen bestrijdt, is juist de kwáde god. De `goddelozen' dienen de hogere, èchte god – een typisch gnostisch thema. Ireneüs: `Zij verklaren dat Judas de verrader volledig op de hoogte was van deze dingen en dat hij alleen het mysterie van het verraad volbracht, omdat hij de waarheid kende als niemand anders. Door dat verraad werden alle dingen in de hemel en de aarde door elkaar gegooid. Zij produceerden een verzonnen verhaal hierover, dat ze het Evangelie van Judas noemen.' Door de kruisdood van Jezus Christus werd de duivel in de war gebracht.

In de fragmenten van het Evangelie van Judas valt iets vergelijkbaars te lezen: iemand (Judas?) wordt hoog geprezen: `jij zal iedereen overtreffen', maar tegelijkertijd moet hij het lichaam van de spreker (hoogstwaarschijnlijk Jezus) verraden: `de mens [=het menselijk lichaam] die mij [=de hemelse verlosser] draagt offeren'. En in het slotfragment wordt Judas expliciet de ware discipel van Jezus genoemd, nota bene in de context van het `verraad' aan de schriftgeleerden.

Dat verraad was dus geen verraad, maar een list. Alleen het lichaam van Jezus wordt overgeleverd, niet zijn goddelijke essentie, zo valt uit de fragmenten af te leiden.

En dat sluit vrijwel naadloos aan bij andere christelijke gnostisch ideeën uit de tweede eeuw, zoals bijvoorbeeld verwoord in de (derde-eeuwse) Koptische Openbaring van Petrus. Petrus vertelt dat hij tijdens de kruisiging stamelde: `Wat zie ik, o Heer? Is het u die zij arresteren? (...) Maar wie is dan die figuur boven het kruis, die blij is en lacht? Is het iemand anders wiens handen en voeten worden vastgehamerd? En Verlosser zei tegen me: `hij die je daar ziet boven het kruis, blij en lachend, is de levende Jezus. Ze slaan de spijkers in de handen en voeten van zijn lichamelijke deel, die hem hier vervangt.''

De kruisdood speelt wel een rol bij deze gnostische christenen, maar het is volstrekt ondenkbaar dat Jezus lichamelijk zou lijden. In feite is de hele Passie slechts een list om het heil bekend te maken. En dus kan Judas een eervolle hoofdrol krijgen, hij `verraadt' slechts het onbelangrijke lichamelijke omhulsel.

``Natuurlijk is het ook een echte protest-exegese. Die gnostici hielden ervan om de zaken waar de proto-orthodoxen aan hechten om te draaien'', legt de Nijmeegse en Utrechtse kerkhistoricus en gnosiskenner prof.dr. Hans van Oort uit. ``Maar ook onder moderne theologen is er een serieus debat of de daad van Judas wel `verraad' mag worden genoemd. Want zonder Judas geen kruis, en zonder kruis geen heil. Bij de gnostici is zo'n positieve interpretatie gemakkelijker, omdat bij hen de goddelijke kern van Jezus niet eens echt lijdt. Bij de kruisiging wordt eigenlijk vooral de schepper van deze wereld, de demiurg, voor de gek gehouden.''

In fysieke vorm, taal en inhoud is de codex volkomen te vergelijken met de roemruchte dertien codexen die in 1945 bij Nag Hammadi, Egypte, zijn gevonden. ``Het zou mij totaal niet verbazen als het de veertiende codex uit die verzameling is'', oordeelt Hans van Oort. En de Berlijnse nieuwtestamenticus en koptoloog prof.dr. Hans-Gebhard Bethge pakt er zelfs de meetlat bij, om een facsimile van Nag Hamadi Codex II (met het Thomas-evangelie) op te meten: ``Ja, inderdaad, dat is net zo groot: 28 cm hoog en een tekstbreedte van 11 cm'', meldt hij per telefoon. Hij dacht eigenlijk dat de Judas-codex veel kleiner was, ``maar dat komt omdat het veel groter geschreven is. De schrijver van het Thomas-evangelie krijgt 35 regels op zo'n vel. Die van het Judas-evangelie maar 18.''

Rond die Nag Hammadi Codex, die pas in de loop van decennia volledig gepubliceerd werd, bestaan veel geheimzinnige verhalen, vol woestijnzand, duistere handelaren en stiekeme nachtelijke fotografeersessies. Voor de nieuwe codex is het niet anders.

Het mooiste verhaal over het Evangelie van Judas is wel dat wat vorige week zaterdag in het Duitse blad Focus werd beschreven. Een tiental jaren geleden wil in een Zwitserse hotelkamer de Egyptische juwelier mr. Hannah de codex met het evangelie van Judas aan de in Genève gevestigde kunsthandelaar Nikolas Koutalakis verkopen – voor drie miljoen dollar, aldus Focus. Plotseling gaat de deur open, en daar verschijnt Mia, vriendin van Koutalakis. Hij had haar verklapt welke interessante deal hij hier zou sluite n. Zij grijpt haar kans op rijkdom en graait naar het manuscript op tafel. Ze weet te vertrekken met een deel van het manuscript en volgens sommige berichten heeft de 1600 jaar oude codex zwaar geleden onder dit handgemeen. Mia deponeert haar buit in een kluis in de Citybank in New York. De Zwitserse Meacenas-stichting zou de teksten van mr. Hannah èn Mia hebben gekocht, en de delen hebben herenigd.

Ook fraai is het verhaal van de in Münster docerende Amerikaanse koptoloog Stephen Emmel, die al in 1983 het manuscript een half uurtje onder ogen kreeg – ook al weer in een slecht verlichte Zwitserse hotelkamer. Drie geschriften kon hij in de codex onderscheiden – vertelt hij nu in Focus (en in Het Parool, eveneens van vorige week zaterdag). In het derde stuk had hij zèlfs de naam van Judas gezien. ``Maar ik nam aan het hier ging om Judas Thomas, een naam die veel in apocriefe evangelies voorkomt en ook bekend is van het Thomas-evangelie.'' En de – alweer – drie miljoen dollar die gevraagd werd, kon Emmel trouwens toch niet betalen.

Dàt er nog een gnostische codex bestond was dus wel bekend, de Groningse nieuwtestamenticus en gnosiskenner prof.dr. Gerard Luttikhuizen schreef bijvoorbeeld al in in 1985 in zijn boek `Gnostische geschriften' dat er een handschrift in handen is van een Zwitserse antiquair, met daarin de De brief van Petrus aan Filippus. Dat moet vrijwel zeker het nu bekend gemaakte manuscript zijn. Want naast het Evangelie van Judas, bevat het ook die brief van Petrus aan Philipus (ook bekend uit Nag Hammadi Codex VIII) en de Eerste Openbaring aan Jacobus (ook bekend uit Nag Hammadi Codex V). Volgens Hans van Oort zou er overigens ook nog een Tractaat van Allogenes (ook bekend uit codex XI) bij kunnen zetten.

Kasser maakte zijn interessante studieobject al vorig jaar op 1 juli bekend op een koptologencongres in Parijs, maar een breder publiek bereikt dit feit pas met een publicatie in het Zwitserse tijdschrift Facts, begin januari. Afgelopen paaszaterdag sloegen het Duitse blad Focus en de Nederlandse krant Het Parool toe. Voorzover bekend heeft het nieuws de Engelstalige pers nog niet bereikt.

fragmenten

De vondst van een onbekend evangelie is bijzonder, maar niet uniek. Want al de stromingen in het vroege christendom hadden eigen evangeliën. De Amerikaanse nieuwtestamenticus Charles Hedrick houdt een telling bij van de evangelies (`antieke verhalen over het leven van Jezus') die inmiddels zijn teruggevonden – vaak slechts in fragmenten. Met het Judas-evangelie staat zijn teller nu op 35. De meeste zijn uit de tweede eeuw of later, en toevallig of niet: de vier evangelies die in het nieuwe testament zijn opgenomen zijn het oudst, uit de eerste eeuw, met Marcus als oudste uit ca. 70 na Chr. In sommige latere evangelies, zoals het Evangelie van Thomas dat in de huidige redactie uit 140 na Chr. stamt, onderscheiden sommige geleerden wel oudere tekstlagen.

Met het Evangelie van Judas lijkt dat niet het geval. Zo zegt bijvoorbeeld gnosiskenner en emeritus-hoogleraar Gilles Quispel: ``Uit wat ik er tot nu van gezien heb leid ik af dat er voor nieuwe kennis voor de figuur van Jezus niks te verwachten is van dit Evangelie van Judas. Het gaat om de tweede eeuw. Toch is deze vondst wel degelijk een enorme verrijking voor de kerkgeschiedenis. Dat de figuur van Allogenes zo'n centrale rol in het evangelie lijkt te spelen – tenzij er inderdaad sprake is van een apart tractaat van Allogenes zoals Van Oort denkt – wijst op een grote joods-gnostische invloed. Allogenes is namelijk de Joods-Griekse bijnaam van Seth, de derde zoon van Adam, letterlijk betekent het vreemdeling: van andere geboorte. Het is het archetype van de gnosticus, die vreemdeling is op deze aarde! En och, dat die figuur hier kennelijk gelijk gesteld wordt aan Jezus, dat zie ik als oppervlakkige kerstening.''

Natuurlijk wordt deze interpretatie niet door iedereen gedeeld. ``Speculatief, zo niet onjuist'', oordelen desgevraagd Luttikhuizen en Bethge eenstemmig. ``Joodse gnostiek is een contradictie in terminis'', aldus Luttikhuizen. ``En Seth wordt in Sethiaanse teksten nooit Allogenes genoemd. In de Griekse tekst van Genesis 4:25 wordt hij niet `allo genos' [van een ander geslacht] maar `heteron sperma' [van het andere, tweede zaad]''.

De discussie gaat door.

De fragmenten van een evangelie

Negen fragmenten van het tot dusver onbekende Evangelie van Judas (ca. 150 na Chr.) staan hier links en rechts op de pagina. De volgorde is slechts een eerste poging tot ordening, het kan gemakkelijk anders worden als er meer fragmenten bekend worden. Deze vertaling is gebaseerd op een paar foto's van het manuscript die al enige tijd in beperkte kring de ronde doen. Slechts twee van deze fragmenten zijn al elders gepubliceerd (nr. 3 en 9). Het gaat hier waarschijnlijk om (fragmenten van) negen bladzijden uit de vierde eeuwse koptische codex die nu berust bij de Zwitserse Maecanas Stichting. Alleen het slotfragment is duidelijk te identificeren omdat het zoals in dit type Koptische teksten gebruikelijk eindigt met de titel: het Evangelie van Judas.

Woordverklaring: `Allogenes' is waarschijnlijk Jezus. `Sakla' is satan, de boze schepper van de wereld.

Verzoeking in de woestijn

1... [Wees als hen] die in deze wereld zijn en eet van mijn bezittingen! Pak voor jezelf zilver, goud en andere dingen'' Maar Allogenes antwoordde hem. ``Ga weg van mij, satan! Ik zoek niet naar jou, maar naar mijn vader die boven alle grote Aeonen [= hemelgewelven, met ieder een eigen god] is verheven. Want ik ben hem die men Allogenes noemt, ik ben uit een ander geslacht, ik ben niet uit jouw geslacht.'' En toen sprak degene die de wereld beheerst tot hem ...

2

(Door wie Sakla/Satan vervolgens wordt verslagen is niet duidelijk, in ieder geval niet door Allogenes/Jezus alleen).... En dan [valt] Sakla [uit] naar hem die alleen bevrijdt, vele malen. En hij slaagde er niet in hen tot slaaf te maken. Nadat zij hem verslagen hadden trok hij zich beschaamd terug maar zijn eigen plaats. Toen riep Allogenes uit met luide stem: O God, die boven de grote Aeonen is, hoor mijn stem, heb meelij met mij en redt mij van ieder kwaad. Zie op mij neer en hoor mij aan, omdat ik in het lege eenzame land ben. Moge juist nu de onuitsprekelijke mij verlichten...

Doopscene aan de Jordaan (?) of een vervolg van de woestijn-scène

3... En toen ik dit zei, zie, een lichtwolk omgaf mij. Ik kon niets, ik was ingesloten in het licht dat de wolk omgaf en dat op de wolk scheen. En ik hoorde een woord uit de wolk en het licht. En het licht scheen op mij en zei: O Allogenes! Je smeken wordt verhoord en ik word naar je gestuurd, in deze plek om je de goede boodschap te verkondigen. Maar je hebt nog geen uitweg gevonden uit deze gevangenis...

4... is vernietigd, omdat het grote geslacht [= Allogenes = Jezus] zich verheven heeft. Hij sprak: `aan het begin van [... ] en van de engelen bestond dit geslacht in de Aeonen. [...] Zij zeiden: verhef je ogen naar de wolken en naar het licht, dat de wolk omgeeft en naar de pracht die het omgeeft en naar de sterren die bestaan als voorafspiegeling. Hij is onze ster.

Maar Judas zag de lichtwolk en ging naar degenen die er onder stonden. Zij hoorden de stem die uit de wolk kwam...

Verheerlijking op de berg Tabor

5... Wij weten waarvandaan wij gekomen zijn en dus weten wij waar wij heen zullen gaan en weten wij wat wij met ons leven moeten doen.'' En ze kwamen en ze gingen op naar een berg die Thambor [= Tabor] genoemd wordt. En ze wierpen zich neer, baden en zeiden: `Oh Heer God die boven de grote Aeonen verblijft, die geen begin heeft en geen einde! Geef ons geestelijke kennis. Openbaar ons Uw geheim opdat wij onze kennis kunnen ontvangen: waarvandaan wij komen, waarheen wij zullen gaan, en wat we met ons leven moeten doen.' Na deze woorden, die gesproken werden door Allogenes, openbaarde hij zich...

Iemand [Judas?] moet het menselijk omhulsel van Jezus offeren

6...Jij zult reinigen ... in zondigheid... En zij zijn de sterren, die volmaakt zijn in alle opzichten. Want aldus is tegen het mensengeslacht gesproken: zie, God heeft uw bestaan ontvangen als dienaren [...] Maar de Heer heeft bevolen over het al... ze zullen veracht worden ... alle kwade dingen. Maar jij zal iedereen overtreffen.. De mens namelijk die mij draagt, die zal jij [Judas?] offeren. Nu al is jouw [...] verhoogd en je omhulsel is gestorven en je ster is verbrand en je hart is ...

Saklas (Satan) zal zich korte tijd meester maken van (een deel van) de volgelingen van Jezus.

7... Als hij zijn tijden heeft volgemaakt. Voor hem, Saklas, zijn de tijden beperkt. Hij komt, de eerste ster met nageslacht. En zij die gezonden zijn zullen vervuld worden. Dan zullen zij ontucht in mijn naam bedrijven en hun kinderen doden...

8... En hij zei: ``waarom verwonder jij je over je ster en zijn nageslacht der Aeonen. Er is een schreeuw [...], die Jezus heet, die zijn [...] ontvangen heeft [...] hij sprak tot de geest. En de mensen ... De zesde ster vergist zich over onze vijf soldaten. En deze zullen allen ten gronde gaan met hun schepselen.'' Maar Judas sprak tot Jezus: Zij zullen niet verdoofd worden, die in uw naam gereinigd zijn. Jezus sprak: Er zal haat komen [...] en dan deze reiniging...

De arrestatie van Jezus

9... ontvangen ... gaan.. ze hebben zijn ... brengen... De schriftgeleerden waren voorzichtig en wilden hem bij het gebed arresteren, omdat zij bang waren voor het volk. Wij zeiden: hij zal in hun handen komen zoals geprofeteerd is. En ze gingen naar Judas en zeiden tot hem ... hoewel jij slecht bent op deze plaats, ben je de [ware] leerling van Jezus. En hij antwoordde hen zoals ze wilden. En Judas ontving geld. En hij gaf hem over.

Bron: NRC Handelsblad

---

Het hele vinden van deze tekst heeft nogal wat teweeg gebracht. Vind het al met al frappant dat 1 tekst direct geloofd wordt en de andere 66/ 72 teksten zoveel mogelijk bekritiseerd schijnen te moeten worden.