Waar heb je moeite mee?

[Hendrik-NG 220]

...Immers het is natuurlijk niet zo dat wat wij als mensen vandaag oké vinden, je daarvoor morgen ter dood wordt veroordeeld...

...Wat is er goed aan een moraal die niet meer aansluit bij een moderne samenleving omdat we al redenerende en evoluerende tot die conclusie zijn gekomen?

En: als dat zou kunnen, wat is dan de waarde van die norm? Is hij dan niet "op drijfzand gebaseerd"?!

Nee, niet op drijfzand. Op duizenden jaren evolutie, rede, argumenteren, leren van het verleden, etc.

Ik hoop dat je begrijpt waar mijn zorg zit.

Begrijpen wel ja, maar ik deel em niet. Je zorg zit em denk ik ook in het niet voldoende vertrouwen hebben in de mens om zijn eigen norm te stellen, terwijl ik dat vertrouwen wel heb.

Ik ben niet zo'n optimist, inderdaad, dat ik geloof dat "de mens" in staat is om op basis van "rede, argumenteren" of vooral een "leren van het verleden" te evolueren naar een "staan op een moreel hoger plan". Dat een samenleving niet op die manier "maakbaar" is heeft het verleden intussen al aangetoond, maar toch blijft men op dit punt het geloof behouden. En ik kan me daar echt over verbazen!

Terwijl het inderdaad zo is dat het niet van vandaag op morgen was dat men een idee dat men aanhing ineens met de dood moest bekopen. Maar er zijn Europese regimes geweest die dat toch binnen een beperkt aantal jaar wisten te organiseren... En dat geeft me te denken...!

Men was stellig van mening dat men een heel "moderne" samenleving had gecreëerd, en als mens(enras) op de hoogste evolutionaire trede stond, waardoor men kon zeggen dat bepaalde ideeën/geloofswijzen echt niet meer binnen die samenleving thuis hoorden - misschien nog net binnen de muren van een obscuur museum; maar niet meer beleden door mensen van vlees en bloed... Heel "redelijk" allemaal, natuurlijk... Maar vooral heel "maakbaar autonoom"... En heel griezelig...

Anders gezegd: als wij mensen nu ineens "collectief" zouden zeggen dat die "universele rechten" geen waarde meer hebben, niet meer "de norm" zijn, zouden die "universele rechten" dan ineens geen "recht van bestaan" meer hebben?

In principe wel ja.

Wel: precies op dat punt maak ik me zorgen! "Lerend uit het verleden"...

Zouden die normen niet op een "hoger ideaal" moeten stoelen ("ons mensen overstijgend"), en daarmee "onbediscussieerbaar" moeten zijn?

Zoals omschreven als absolute wetten in heilige boeken? Daar ben ik absoluut geen voorstander van nee. Lijkt me desastreus voor de mensheid.

En als ze inderdaad op een "hoger ideaal" gebaseerd zijn (onafhankelijk van "de individuele mening"), dan staat m.i. vast dat er een grens bestaat tussen "goed" en "kwaad"... Niet omdat wij mensen dat vinden, maar omdat het zo is...

Omdat een hogere autoriteit dat voor je bepaalt en daar heb je maar aan te houden.

Het lijkt me desastreus voor de mensheid als het besef weg zou ebben dat er überhaupt iets zou kunnen bestaan als een "hogere autoriteit". We mensen boven ons zouden krijgen die denken dat zij zelf "de hoogste autoriteit op aarde zijn en dus geen verantwoording af hoeven te leggen voor hun handelen"...

Het gaat me dan vooral om de bereidheid te erkennen dat er "iets hogers" zou kunnen bestaan... En het "daar naar handelen"...

Want: inderdaad: als er een "principe" zou bestaan dat ons mensen overstijgt (of dat nu een God is die Zich openbaart, of dat ons "vanuit/via de rede duidelijk wordt dat er een dergelijk principe bestaat"): dan "moéten we ons daar gewoon aan houden"... Dat zou dan trouwens ook alleszins "redelijk" zijn... Maar de bereidheid om dat te gaan doen gaat daar m.i. aan vooraf...

(Let wel: ik heb het dus niet zozeer over "absolute wetten in heilige boeken" - maar vooral over een "geesteshouding die bereidheid heeft/toont om rekenschap af te leggen aan een/het meerdere". Ik weet zo gauw niet hoe ik me hier "beter" zou kunnen uitdrukken. Maar ik hoop dat je me begrijpt...)

[broer konijn 0]

Ik hoop dat je begrijpt waar mijn zorg zit.

Begrijpen wel ja, maar ik deel em niet. Je zorg zit em denk ik ook in het niet voldoende vertrouwen hebben in de mens om zijn eigen norm te stellen, terwijl ik dat vertrouwen wel heb.

Er is maar een heel dunne scheidslijn tussen het vertrouwen om zijn eigen norm te stellen en vertrouwen om de hogere reeds geldende norm ook te respecteren. Want recht is uit de eigen aard niet geschikt om vaak veranderd te worden. Want recht staat of valt met recht zelf. Zonder een geldingsduur, is recht helemaal geen recht, maar willekeur. Recht dat plotseling wordt gewijzigd, wordt in feite gebroken. We willen dus niet graag overgeleverd worden aan vertrouwen in mensen om hun eigen norm te stellen, maar we weten ons overgeleverd aan de wet en het recht. Dat is nodig om ons leven in te richten om rechtvaardig te kunnen leven. En dat verlangen we ook van de wettenmakers.

[Hitchens 134]

Hoe moreel is een moraal als deze absoluut is? Het wil namelijk zeggen dat deze niet uit onszelf komt, dus waar komt de intrinsieke motivatie vandaan om die moraal die buiten ons staat te volgen? Met andere woorden:je doet goed omdat de absolute autoriteit zegt dat het goed is.

[Humanist 0]

De moraal zelf blijft moreel, het volgen ervan is echter amoreel (als je de moraal als een robot volgt omdat God het wilt).

[Hendrik-NG 220]

De moraal zelf blijft moreel, het volgen ervan is echter amoreel (als je de moraal als een robot volgt omdat God het wilt).

Maar wie zegt dat je "de moraal als een robot volgt omdat je doet wat God wil dat je doet"? Ook dan (als "God" zou zeggen dat je op een bepaalde manier te leven hebt) heb je al mens nog steeds de keus om te leven volgens die moraal... Het feit dat je als mens op dat terrein keuzevrijheid hebt, doet aan "de regel" niets af: Ook als die "absoluut" zou zijn, dan nog kan je hem negeren... De vraag is alleen of je dat wel moet willen...

Zoals ik al zei:

"ik heb het dus niet zozeer over "absolute wetten in heilige boeken" - maar vooral over een "geesteshouding die bereidheid heeft/toont om rekenschap af te leggen aan een/het meerdere"".

En mijn zorg betreft vooral een afwezigheid van die bereidheid... Als die zich zou uiten in "slechts een streven naar autonomie" - waarbij die "autonomie" als het ware "het hoogste principe" is voor die persoon, en men feitelijk slechts aan zichzelf rekenschap zou hoeven afleggen...

[Lid- Kerk Van God 0]

Wat betreft mijn geloof, niets. Meestal zijn het de anderen die er een probleem mee hebben. Maar dat is heel normaal als je een christenen bent veronderstel ik.

[Rutgerza 0]

Nee, dat is niet normaal. Misschien dat veel christenen doen als of ze geen twijfels hebben. Maar ik had als gelovige veel twijfels en velen met mij.

[Lid- Kerk Van God 0]

Nee, dat is niet normaal. Misschien dat veel christenen doen als of ze geen twijfels hebben. Maar ik had als gelovige veel twijfels en velen met mij.

Over wat heb je dan twijfels mijn vriend?

[Hitchens 134]

Ik ben niet zo'n optimist, inderdaad, dat ik geloof dat "de mens" in staat is om op basis van "rede, argumenteren" of vooral een "leren van het verleden" te evolueren naar een "staan op een moreel hoger plan". Dat een samenleving niet op die manier "maakbaar" is heeft het verleden intussen al aangetoond, maar toch blijft men op dit punt het geloof behouden. En ik kan me daar echt over verbazen!

En ik kan me op mijn beurt enorm verbazen over het gebrek aan vertrouwen in de mens dat blijkbaar zo sterk wordt gevoed door het geloof. Zo sterk dat men niet meer kan zien dat wij die moraal in onze samenleving naar een veel hoger plan hebben gebracht door de rede, argumentatie, ontwikkelde wetgeving en periodes van verlichting zodat dat we de primitieve fase van slavernij, steniging, discriminatie van vrouwen en het veelvuldig gebruik van brandstapels niet meer wenselijk en nodig vinden. Lang leve de relatieve moraal!

Terwijl het inderdaad zo is dat het niet van vandaag op morgen was dat men een idee dat men aanhing ineens met de dood moest bekopen. Maar er zijn Europese regimes geweest die dat toch binnen een beperkt aantal jaar wisten te organiseren... En dat geeft me te denken...!

Het geeft inderdaad te denken. Namelijk dat die basis voor de relatieve moraal die in ons allemaal leeft toch sterker en veerkrachtiger is dan je suggereert. Want wie kwamen er in opstand tegen die Europese regimes, wie kwamen Europa bevrijden en met welk offer, wie heeft er uiteindelijk overwonnen en welke maatregelen zijn er vervolgens genomen op basis van de rede om dit soort regimes in de toekomst te voorkomem? Welke wetten zijn er aangepast?

Men was stellig van mening dat men een heel "moderne" samenleving had gecreëerd, en als mens(enras) op de hoogste evolutionaire trede stond, waardoor men kon zeggen dat bepaalde ideeën/geloofswijzen echt niet meer binnen die samenleving thuis hoorden - misschien nog net binnen de muren van een obscuur museum; maar niet meer beleden door mensen van vlees en bloed... Heel "redelijk" allemaal, natuurlijk... Maar vooral heel "maakbaar autonoom"... En heel griezelig...

Helemaal niet redelijk allemaal. Je lijkt een dictatoriaal regime te wijten aan de relatieve moraal. Ten eerste zijn er sterke aanwijzingen dat het hele gebeuren eerder is gebaseerd op een absolute en religieuze moraal dan een relatieve. Maar die discussie gaan we maar niet aan. Waar jij het over hebt is dat mensen onder druk worden gezet met geweldsmiddelen om bepaalde opdrachten uit te voeren. Dit terwijl mensen aan hun klompen aanvoelen dat wat ze doen verkeerd is. Zie verzet, overlopers, belangeloze hulp. Dat betekent niet dat de moraal zo enorm maakbaar is, maar eerder dat men geen kant op kan, terwijl die relatieve moraal hen verteld dat wat ze doen verkeerd is.

Het lijkt me desastreus voor de mensheid als het besef weg zou ebben dat er überhaupt iets zou kunnen bestaan als een "hogere autoriteit". We mensen boven ons zouden krijgen die denken dat zij zelf "de hoogste autoriteit op aarde zijn en dus geen verantwoording af hoeven te leggen voor hun handelen"...

Wacht even.. Die relatieve moraal is er op gebaseerd dat mensen juist wél verantwoording afleggen voor hun handelen. Zonder dat zou de relatieve moraal niet eens bestaansrecht hebben. Vandaar ook die discussie, rede, wetten en internationale verdragen. Enige verschil is dat we geen verantwoording afleggen aan een bovennatuurlijke autoriteit, maar juist aan andere mensen. Dat is nu juist het probleem met een absolute moraal. Je handelt zus en zo omdat God het zegt. Wat goed is, lijkt daarmee willekeurig. We hadden net zo goed een andere set regels kunnen hebben als God dat had bepaald, zoals: Gij zult stelen. Men is goed om de verkeerde reden, omdat het niet uit jezelf komt,maar omdat men een opdracht heeft gekregen en daardoor de kaders al vastgesteld zijn.

Het gaat me dan vooral om de bereidheid te erkennen dat er "iets hogers" zou kunnen bestaan... En het "daar naar handelen"...

/i]...

Waarom is dat 'hogers' noodzakelijk om ergens naar te handelen?

Let wel: ik heb het dus niet zozeer over "absolute wetten in heilige boeken" - maar vooral over een "geesteshouding die bereidheid heeft/toont om rekenschap af te leggen aan een/het meerdere". Ik weet zo gauw niet hoe ik me hier "beter" zou kunnen uitdrukken. Maar ik hoop dat je me begrijpt...

Niet helemaal. Want wat is de noodzaak van die bereidheid om rekenschap af te leggen aan een meerdere, terwijl je ook rekenschap kunt afleggen aan je gelijke.

[Hendrik-NG 220]

Ik ben niet zo'n optimist, inderdaad, dat ik geloof dat "de mens" in staat is om op basis van "rede, argumenteren" of vooral een "leren van het verleden" te evolueren naar een "staan op een moreel hoger plan". Dat een samenleving niet op die manier "maakbaar" is heeft het verleden intussen al aangetoond, maar toch blijft men op dit punt het geloof behouden. En ik kan me daar echt over verbazen!

En ik kan me op mijn beurt enorm verbazen over het gebrek aan vertrouwen in de mens dat blijkbaar zo sterk wordt gevoed door het geloof.

Curieus... Ik geef aan dat het verleden mij leert dat "de mens" weinig leert van zijn eigen fouten, maar jij trekt (getuige het woordje "blijkbaar") de conclusie dat "het geloof" dat wel gedaan moet hebben...

Over "bias" gesproken...

[Hitchens 134]

Ik ben niet zo'n optimist, inderdaad, dat ik geloof dat "de mens" in staat is om op basis van "rede, argumenteren" of vooral een "leren van het verleden" te evolueren naar een "staan op een moreel hoger plan". Dat een samenleving niet op die manier "maakbaar" is heeft het verleden intussen al aangetoond, maar toch blijft men op dit punt het geloof behouden. En ik kan me daar echt over verbazen!

En ik kan me op mijn beurt enorm verbazen over het gebrek aan vertrouwen in de mens dat blijkbaar zo sterk wordt gevoed door het geloof.

Curieus... Ik geef aan dat het verleden mij leert dat "de mens" weinig leert van zijn eigen fouten, maar jij trekt (getuige het woordje "blijkbaar") de conclusie dat "het geloof" dat wel gedaan moet hebben...

Over "bias" gesproken...

Je wilt zeggen dat het gebrek aan vertrouwen in de mens niks te maken heeft met je geloof in een zondige mens? Kan hoor, dan neem ik de uitspraak terug.

[Hitchens 134]

De moraal zelf blijft moreel, het volgen ervan is echter amoreel (als je de moraal als een robot volgt omdat God het wilt).

Maar wie zegt dat je "de moraal als een robot volgt omdat je doet wat God wil dat je doet"? Ook dan (als "God" zou zeggen dat je op een bepaalde manier te leven hebt) heb je al mens nog steeds de keus om te leven volgens die moraal... Het feit dat je als mens op dat terrein keuzevrijheid hebt, doet aan "de regel" niets af: Ook als die "absoluut" zou zijn, dan nog kan je hem negeren... De vraag is alleen of je dat wel moet willen...

We hebben het over een schijnkeuzevrijheid, want de keuze is niet zo vrij als die lijkt. De ene keuze (voor God)wordt namelijk beloond en de andere bestraft (afwezigheid van God). Kortom eigenlijk is er maar een keuze mogelijk, wil je voldoen aan de autoriteit van die absolute moraal. Wat dat betreft heeft Humanist wel gelijk denk ik. Je houdt de moraal aan om een externe reden (omdat God dat zo wil). Het komt niet primair uit jezelf.

Immers, hoe vaak zie je mensen de Bijbel geheel uitpluizen op teksten om te zien hoe ze zich moeten gedragen ten opzichte van onderwerp a of b. Voorbeelden ten overvloede op dit forum. Vervolgens ontstaat er een discussie over een quote van Jezus en hoe die quote wel of niet geïnterpreteerd dient te worden. De aandacht is dus primair bij 'wat zou God/Jezus ervan vinden', terwijl men uit zichzelf niet meer weet waarom het goed of fout is.

[Hendrik-NG 220]

Immers, hoe vaak zie je mensen de Bijbel geheel uitpluizen op teksten om te zien hoe ze zich moeten gedragen ten opzichte van onderwerp a of b. Voorbeelden ten overvloede op dit forum. Vervolgens ontstaat er een discussie over een quote van Jezus en hoe die quote wel of niet geïnterpreteerd dient te worden. De aandacht is dus primair bij 'wat zou God/Jezus ervan vinden', terwijl men uit zichzelf niet meer weet waarom het goed of fout is.

Dat laatste volgt er niet uit... Want regelmatig hoor ik hier op het forum ook de zorg (het verwijt) voorbij komen, dat "men" juist dié Bijbelteksten zoekt die al bij de eigen mening passen, en daarmee vervolgens gaat "schermen"...

En in dat geval is de aandacht dan niet primair bij "wat God/Jezus er van zou vinden", maar eerder bij "wat jij zelf (of je "achterban") er al van vindt"...

Lijkt me een mogelijkheid die we niet zouden moeten uitsluiten. Wat een en ander trouwens (gelukkig) weer veel minder zwart-wit maakt: ook de "bijbelpluizer" zou wel eens veel minder "extern gemotiveerd" kunnen zijn dan je suggereert!

[Hitchens 134]

Immers, hoe vaak zie je mensen de Bijbel geheel uitpluizen op teksten om te zien hoe ze zich moeten gedragen ten opzichte van onderwerp a of b. Voorbeelden ten overvloede op dit forum. Vervolgens ontstaat er een discussie over een quote van Jezus en hoe die quote wel of niet geïnterpreteerd dient te worden. De aandacht is dus primair bij 'wat zou God/Jezus ervan vinden', terwijl men uit zichzelf niet meer weet waarom het goed of fout is.

Dat laatste volgt er niet uit... Want regelmatig hoor ik hier op het forum ook de zorg (het verwijt) voorbij komen, dat "men" juist dié Bijbelteksten zoekt die al bij de eigen mening passen, en daarmee vervolgens gaat "schermen"...

En in dat geval is de aandacht dan niet primair bij "wat God/Jezus er van zou vinden", maar eerder bij "wat jij zelf (of je "achterban") er al van vindt"...

Lijkt me een mogelijkheid die we niet zouden moeten uitsluiten. Wat een en ander trouwens (gelukkig) weer veel minder zwart-wit maakt: ook de "bijbelpluizer" zou wel eens veel minder "extern gemotiveerd" kunnen zijn dan je suggereert!

Dat klopt inderdaad. Maar zelfs in dat geval is de 'eigen mening' in de meeste gevallen terug te herleiden naar wat de kerkelijke achterban vindt. Men verkondigt dus over het algemeen de gangbare opvatting van het aangesloten kerkgenootschap. Maar ook dat kerkgenootschap zoekt de moraal extern, want die zijn allemaal terug te lijden naar een externe bron (God). Alleen is het allemaal net even wat anders geformuleerd.

[Hendrik-NG 220]

Maar ook dat kerkgenootschap zoekt de moraal extern, want die zijn allemaal terug te lijden naar een externe bron (God). Alleen is het allemaal net even wat anders geformuleerd.

Als dat het geval zou zijn, als het zo eenvoudig was en de verschillen zo klein, dan zou de Kerkgeschiedenis er toch echt wel wat anders hebben uitgezien... Minder "lijden" en meer "leiden"

Maar: zelfs maar een klein onderling verschil in de leer van twee "verwante" groepen wijst m.i. eerder op een voorkeur voor een "interne" bron dan voor een "externe" bron... (Maar ook hier: nooit éénzijdig, natuurlijk...)

[Hitchens 134]

Maar ook dat kerkgenootschap zoekt de moraal extern, want die zijn allemaal terug te lijden naar een externe bron (God). Alleen is het allemaal net even wat anders geformuleerd.

Als dat het geval zou zijn, als het zo eenvoudig was en de verschillen zo klein, dan zou de Kerkgeschiedenis er toch echt wel wat anders hebben uitgezien... Minder "lijden" en meer "leiden"

Woops..en ik heb zelf nog wel zo'n hekel aan dat soort spelfouten...

[Robert Frans 1.653]

Dat klopt inderdaad. Maar zelfs in dat geval is de 'eigen mening' in de meeste gevallen terug te herleiden naar wat de kerkelijke achterban vindt. Men verkondigt dus over het algemeen de gangbare opvatting van het aangesloten kerkgenootschap. Maar ook dat kerkgenootschap zoekt de moraal extern, want die zijn allemaal terug te lijden naar een externe bron (God). Alleen is het allemaal net even wat anders geformuleerd.

Niet per se. Binnen de katholieke traditie bijvoorbeeld is het de gewoonte om haar normen en waarden te beredeneren vanuit het geweten en vanuit de rede. Geboden zijn niet goed omdat ze van God zijn, maar ze zijn van God omdat ze goed zijn.

Ze redeneert natuurlijk wel vanuit een eigen visie op mens, schepping en God, maar uiteindelijk doet iedereen dat, theïst of atheïst. Maar ze onderbouwt dus wel vanuit de rede en voor de individuele gelovige is en blijft het geweten het hoogste gezag.

Daarnaast verkondigt zij eigenlijk alleen wat de katholieke gemeenschap toen en nu gelooft. Er is dus geen sprake van dat zij een geloof van boven zou opleggen aan iedereen. Door de eeuwen heen is het geloof ontstaan en verder ontwikkelt binnen alle lagen van de bevolking en dat geloof wordt verkondigt en geleerd.

Het is dan best mogelijk dat niet alle katholieken dat geloof precies zo be-amen, maar de kerk is dan ook een wereldkerk en een kerk van alle tijden. We hebben niet enkel rekening te houden met het kleine liberale Nederland hier, maar ook met de andere landen en continenten en de volken uit de oude tijden die nu in de hemel zijn en dus nog steeds gewoon leven.

Ze nodigt mensen vervolgens uit om zich daarbij aan te sluiten. En vervolgens te ontdekken dat er nogal wat uiteenlopende visies en ideeën rondgaan binnen de katholieke wereld, maar dat er ook het ene geloof is dat de gelovigen doet samenkomen rondom altaar en sacrament.

[Hitchens 134]

Geboden zijn niet goed omdat ze van God zijn, maar ze zijn van God omdat ze goed zijn.

Wat bedoel je precies?

[Robert Frans 1.653]

Dat wij, binnen onze beperkte kijk op de wereld natuurlijk, ook zelf kunnen begrijpen en beredeneren waarom de geboden goed zijn. Dat de geboden goed zijn, omdat ze daadwerkelijk beantwoorden aan de rechtvaardigheid zoals wij die begrijpen en beleven.

[Hitchens 134]

Stel dat de geboden niet bekend waren en niet verankerd waren in 3000+ jaar christelijke geschiedenis. Je zou ze voor het eerst lezen. Zou je denken dat ze daadwerkelijk beantwoorden aan de rechtvaardigheid zoals wij die in deze tijd begrijpen? Zou je uit jezelf los van de Bijbel kunnen redeneren dat dit de ultieme absolute morele code is?

[Robert Frans 1.653]

Dat is wat ik hier en ook in discussies met andersdenkenden wel altijd probeer ja. En ik geloof dat de meeste katholieke geboden (ik leef niet vanuit de bijbel alleen, zoals je weet) inderdaad een meer rechtvaardige en menswaardige wereld brengen.

Ik ben dan ook niet onverdeeld onder de indruk van de vruchten van de westerse leefwijze. Er is ontzettend veel hebzucht, onverschilligheid, uitbuiting, wreedheid en uitputting van natuurlijke bronnen nodig om onze beschaving overeind te houden, meer dan wij zien of denken. Een flinke scheut katholieke moraal zou haar heel veel goed doen.

[Hitchens 134]

Dat is mi niet een antwoord op mijn vraag.

[Hitchens 134]

Een gedachte-experiment dan. Stel: je hebt geen christelijke wortels en hebt in de kerk nog geen stap gezet. Van God heb je zelfs nog nooit gehoord. Je loopt op een dag door het bos en vindt daar 10 geboden op een stenen tablet. Je leest ze. Zou je denken dat deze geboden daadwerkelijk beantwoorden aan de rechtvaardigheid zoals wij die nu begrijpen? Zou je vanuit jezelf tot de conclusie komen dat dit tablet de hoogste morele code bevat, kijkend naar de wereld om ons heen?

[Robert Frans 1.653]

Lastige vraag natuurlijk, want welke normen en waarden zou ik dan aanhangen?

Maar ik denk dat ik dan wel veel herkenning zou vinden in die geboden. De geboden over God misschien minder, maar het houden van een rustdag, het niet stelen, het niet plegen van overspel en dat soort dingen, ja, ik denk dat die dan ook prima uit te leggen zijn en veel mensen zich daarin wel kunnen vinden.

Ook het eren van je vader en moeder, want in veel culturen, ook die van Europa destijds, was de familie en de stam nu juist heel belangrijk. Ik denk dat die culturen direct hadden aangevoeld waarom dat gebod nu zo belangrijk is.

Als ik daarnaast ook nog de bergrede zou vinden, waar christenen zich immers ook aan willen houden, dan zou ik denk ik allereerst verbaasd en misschien verontwaardigd zijn over geboden als het liefhebben van je vijand en het niet eens mogen begéren van de vrouw van je naaste.

Maar ik denk wel dat als ik meer een mysticus zou zijn, ik die geboden wel direct zou begrijpen en ze daadwerkelijk als wegen naar een mystiek en spiritueel leven zou beschouwen. Met name ook in de geboden over het handelen in het verborgene.

En ik zou dan ook wel inzien dat het zo onvoorwaardelijk liefhebben van je medemens inderdaad echte, duurzame vrede zou opleveren.

[Olorin 155]

Een gedachte-experiment dan. Stel: je hebt geen christelijke wortels en hebt in de kerk nog geen stap gezet. Van God heb je zelfs nog nooit gehoord. Je loopt op een dag door het bos en vindt daar 10 geboden op een stenen tablet. Je leest ze. Zou je denken dat deze geboden daadwerkelijk beantwoorden aan de rechtvaardigheid zoals wij die nu begrijpen? Zou je vanuit jezelf tot de conclusie komen dat dit tablet de hoogste morele code bevat, kijkend naar de wereld om ons heen?

Ja, uiteindelijk in grote lijnen wel, omdat ze correspondeert met veel regels die in vele culturen (waaronder de onze) ook gelden en daarmee ongetwijfeld ook voor een groot deel overlappen met mijn kijk. En of het dan gaat om een tablet, of het tijdschrift Happinez..