Oecumene

[Gast Anon_phpbb]

Het onderwerp wordt op dit oecumenische forum opmerkelijk weinig besproken. We hebben natuurlijk wel de martelaar-voor-de-oecumene gehad, maar echt een inhoudelijk gesprek kan ik me van de afgelopen jaren niet herinneren. Wellicht goed, omdat het een gevaarlijk onderwerp is voor christenen onderling, maar ik dacht, nu we een forum \"theologie\" hebben, waar we het gesprek op een iets meer academisch niveau kunnen voeren (hoewel je dat academische niet te zwaar moet opvatten wmb) misschien toch aardig om eens wat over in gesprek te gaan.

Ik zal openen met wat blogs die ik knip en plak van laatstedag.wordpress.com en www.catholica.nl, in beide gevallen sta ik er persoonlijk voor in dat er geen auteursrechten worden geschonden.

Ik ben benieuwd naar jullie visies.

---

Samengevoegd:

Weinig losse zinnen, laat staan individuele woorden, hebben zo tegenstrijdige interpretaties opgeroepen als wel het “subsistit in†uit Lumen Gentium. Zowel van de kant van niet-katholieken als van de kant van katholieken die “in de geest van Vaticanum II†op zoek zijn gegaan naar oecumene, wordt vaak een uitleg gegeven die ongeveer neer komt op:

De Kerk van Christus bevindt zich binnen de RKK, maar niet exclusief. Ook buiten haar zichtbare grenzen zijn elementen van waarheid en heiligheid te vinden.

Tot zover niets aan de hand. Maar dan volgt de interpretatieslag.

De RKK heeft dus haar exclusiviteitsclaim opgegegeven. Oecumene is niet langer een kwestie van “terugkeer naar de Moederkerk†maar een naar elkaar toe bewegen op basis van gelijkwaardigheid.

Sinds ik het werk van de heer Schillebeeckx aan het bestuderen ben krijg ik wel eens het vermoeden dat gebrek aan logische vermogens behulpzaam zijn bij het begrijpen van theologie, maar dit lijkt me toch een vrij duidelijke partij wensdenken. En toch is het realiteit. Nog in 2005 kan Leo Koffeman, gereformeerd, Lumen Gentium uitleggen als wordt hierin de bovengenoemde denklijn uitgezet. Tot zijn droefenis blijkt het met de oecumene echter niet zo op te schieten.

Bij het afscheid van dr. Ton van Eijk als voorzitter van de Nederlandse Raad van Kerken, kan Prof. Dr. Houtepen, emeritus hoogleraar oecumenische theologie aan de universiteit van Utrecht, in 2008 nog teksten van paus en curie naar de prullenbak verwijzen, aangezien ze strijdig zouden zijn met Lumen Gentium.

Diezelfde Ton van Eijk overigens, is zelf wat voorzichtiger met het terzijde schuiven van wat de Kerk leert, maar ook hij laat er weinig misverstand over bestaan: het “subsistit in†was een breekpunt, en het is jammer dat Rome dat probeert te restaureren!

Ik heb er elders al eens op gewezen dat “oecumene in de geest van Vaticanum II†bijzonder weinig van doen heeft met Vaticanum II, of met oecumene. Het maakt me wat bezorgd, als protestanten komen uitleggen wat de RKK zoal overboord dient te kieperen om mee te mogen doen met de oecumene.

Wie werkelijke oecumene zoekt, moet het wensdenken laten varen, en zal de ander moeten willen bezien zoals zij werkelijk is. Voor de RKK betekent het dat andere geloofsgemeenschappen die oecumene nastreven zullen moeten leren begrijpen dat de RKK wezenlijk onveranderlijk is. Wat ooit waar was, zal altijd waar blijven. De Traditio, zo vaak verward met termen die meer richting folklore wijzen, is een lijn van continuïteit die ons rechtstreeks terugvoert van vandaag naar de jaren aan het begin van onze jaartelling in de landstreken rond Jeruzalem.

Als paus Pius XII in zijn encycliek Mystici Corporis Christi letterlijk schrijft dat de Kerk van Christus is de Rooms Katholieke Kerk, daarbij aansluitend bij de dogmatische consitutie Pastor Aeternus van Vaticanum I, dan is het minstens vrij ongepast, om niet te zeggen stuitend arrogant, als Leo Koffeman (daar is hij weer) daarop te zeggen heeft dat “het benadrukken van continuïteit en harmonie met het verleden terwijl voortschrijdende inzichten leiden tot reële veranderingen in kerkelijk spreken en handelen voelt aan als gewrongen.†Stuitend, maar niet onbegrijpelijk, als zelfs katholieke theologen het wensdenken voorrang geven boven katholieke leer.

Het is eigenlijk bizar dat de Congregatie voor de geloofsleer het nodig heeft gevonden specifiek uitleg te geven over de woorden “subsistit inâ€, terwijl Lumen Gentium zelf al volstrekt helder is. Zo leert artikel 5 hoe de verscheidenheid van gelovigen verstaan moet worden, namelijk binnen de communio met de zetel van Petrus:

Dit wettigt ook in de kerkelijke gemeenschap het bestaan van particuliere kerken, die haar eigen tradities bezitten, met behoud van het primaat van Petrus’ stoel die aan het hoofd staat van heel de liefdegemeenschap, en die de rechtmatige verscheidenheid beschermt en tevens ervoor zorgt dat het eigene van de afzonderlijke kerken die eenheid niet schaadt, maar haar veel eer bevordert.

Duidelijker nog is echter artikel 6 waarin glashelder wordt aangegeven wie lid is van de Kerk van Christus:

Volledig lid van de Kerkgemeenschap zijn zij, die in het bezit van de Geest van Christus haar gehele ordening en al de heilsmiddelen, die zij krachtens instelling heeft, aanvaarden, en in haar zichtbaar organisme met Christus, die haar bestuurt door de paus en de bisschoppen, zijn verbonden, nl. door de banden van de geloofdbelijdenis, van de sacramenten en van het kerkelijk bestuur en de kerkelijke gemeenschap.

Maar voor wie ondanks deze duidelijkheid uit Lumen Gentium zelf, en ondanks de duidelijkheid van Vaticanum I en van de encycliek van paus Pius XII, nog steeds wil voort gaan met wensdenken, heeft de Congregatie voor de Geloofsleer in 2007 dan toch nog Ad catholicam profundius doen uitgaan. Heel modern, in de vorm van een FAQ.

We kunnen hoog springen en we kunnen laag springen, we kunnen bang zijn gevoelige protestantse zielen te krenken als we bevestigen dat hun geloofsgemeenschappen nu eenmaal geen kerken zijn, maar wie werkelijk oecumene zoekt in de geest en naar het woord van Vaticanum II, moet stoppen te doen alsof reformatie en catholica verenigbaar zijn. De Kerk is niet een vereniging van mensen die eenzelfde prediking wensen, een prediking waarover nog ruimte voor debat gevonden zou kunnen worden. De Kerk is te vinden in de Rooms Katholieke Kerk. Werkzaam tot ver buiten haar zichtbare grenzen, maar dáár is zij te vinden.

[Gast Anon_phpbb]

Observatrix citeert een titel van NRC boven een artikel over de Marienburgvereniging, die op hervormingsdag (sic) haar congres hield. Helaas werkt de link naar het NRC artikel niet, maar de titel zegt, voor wie het wereldje kent, meer dan genoeg: “De kritische katholieken sterven uitâ€.

Dat de generatie uit wie de “hervormers†voortkwamen langzaamaan aan het uitsterven is, mag geen nieuws heten. De Acht Mei Beweging is al sinds 2003 opgehouden te bestaan wegens totale desinteresse van katholieken uit jongere generaties. De verwante Marienburgvereniging kan evenmin bogen op enig jeugdig enthousiasme. Het “progressief katholieke†blad Bazuin ging samen met de protestantse versie op in VolZin.

Het uitsterven van deze groep is dus geen nieuws. Wat wel nieuws is, is dat nieuwe en oudere generaties katholieken meer en meer ontdekken dat die groep “hervormers†wat minder kritisch was dan ze zelf zo graag wilde geloven. Wat deze groep was, was niet “kritisch katholiek†maar simpelweg “kerkverlatendâ€, “voormalig katholiek†tot zelfs fel “anti-katholiekâ€. Kritische katholieken zijn er ook. Een bekend voorbeeld uit deze groep is priester Bodar, of blogger Observatrix. Deze groep is rijk gevarieerd, maar is overduidelijk zowel kritisch als katholiek.

De “hervormers†sterven uit. Iedereen met enige interesse weet dat inmiddels, de “hervormers†zelf voorop. Bij monde van prof. Jurgens of em. abt Baeten klinkt de verbittering, de verzuurdheid, messcherp. Dit is de harteloze variant in de katholieke Kerk in Nederland vandaag de dag. Een generatie die een richting heeft gekozen, die merkt dat zij daarin niet wordt gevolgd, en die dan op uiterst persoonlijke en kwetsende wijze tekeer gaat tegen diegenen die verkozen katholiek te blijven. Wie de teksten van Jurgens of Baeten goed tot zich door laat dringen lopen de koude rillingen over de rug.

Zoals de Marcel van Dams van deze wereld met prachtige teksten over solidariteit feitelijk hebben gewerkt aan het leegroven van de welvaartsstaat en tot op de dag van vandaag zich willen wentelen in de voordeeltjes die zij zichzelf hebben toegeëigend over de ruggen van generaties voor en na hen, zo is ook in de Kerk een groep uit diezelfde babyboom-generatie te vinden die met prachtige teksten over “bij de tijd brengen†feitelijk heeft gewerkt aan de vernietiging van de katholieke Kerk en tot op de dag van vandaag meent haar dictaat op te mogen en kunnen leggen aan diegenen die gewoon katholiek willen zijn.

Toch past het niet de werkelijk kinderachtige teksten vol gif van enkele vertegenwoordigers van deze groep als basis voor een oordeel over de gehele groep te hanteren. Willen we inzicht krijgen in de werkelijke betekenis van deze groep, dan zou het goed zijn te kijken naar iets dat zijzelf als succes presenteert. Wat voor goeds heeft deze groep ons gebracht?

Nu Kerk & Ambt geen enkel zichtbaar vervolg krijgt, moet het succes, lijkt mij, gevonden worden in de oecumene. In een recente verklaring van de Marienburgvereniging, in reactie op de oproep van Bodar om een katholiekendag te organiseren, maakt deze vereniging helder waar zij staat:

De kleine orthodoxe kerk waar Bodar zijn heil in zoekt, is geen optie. De kerk ontwikkelt zich in de toekomst wereldwijd tot een oecumenisch netwerk van gelovigen en geloofsgemeenschappen. De nieuwe kerk wordt geïnspireerd door evangelische waarden en staat open voor de levensvragen van mensen. De nieuwe kerk heeft tegen die achtergrond een open oog voor maatschappelijke vraagstukken en voor nieuwe bronnen van spiritualiteit.

Dat de Marienburgvereniging het salpeterzuur dat vanuit eigen geledingen wordt uitgestort over eenieder die er voor gekozen heeft wel katholiek te blijven negeert en het bestaat te zeggen

Die dialoog vindt op dit moment in het geheel niet plaats, mede als gevolg van laatdunkende uitspraken, zoals die uit de hoek van Antoine Bodar, over mensen die met hem van mening verschillen.

is tekenend voor de dialoog zoals deze groep het graag ziet. Dialoog betekent: de hervormers spreken, en anderen stemmen daarmee in of zwijgen. Het is een patroon dat zich steeds herhaalt. Op een site als rk-kerkplein bestaat de mogelijkheid te reageren op artikelen. Praktijkervaring leert echter dat deze reacties simpelweg genegeerd worden. Wie op een forum als Rorate probeert een gesprek te voeren met een “hervormer†ontdekt dat ieder inhoudelijk gesprek ontweken wordt en met persoonlijke aanvallen en discussietrucjes wordt beantwoord.

Maar zou het niet over de oecumene moeten gaan? Jawel, daar gaat het al een tijdje over. Want wat deze hervormers onder oecumene verstaan, is niets anders dan “iedereen dient zich aan ons aan te passen, en dan is er oecumeneâ€. Jaargang na jaargang VolZin doorspitten levert dit inzicht op: oecumene is uitsluitend mogelijk als de katholieke Kerk stopt katholiek te zijn. Uitingen van Acht Mei Beweging, Marienburgvereniging, en individuele “hervormers†wijzen steeds in die richting: orthodoxe katholieken zijn welkom, mits ze stoppen orthodoxe katholieken te zijn.

In die zin passen de “hervormers†uitstekend bij de echte hervormers, de protestanten. Ook daar valt met regelmaat te beluisteren dat de oecumene prachtig is, maar natuurlijk uitsluitend mogelijk is als katholieken gewoon protestant worden. Tekenend was de brief van Jan van Drie, emeritus predikant PKN te Oss, in VolZin 20. Ik citeer voor de volledigheid maar de hele brief:

Volgens Hans Potman uit Utrecht wordt een hostie niet gewijd maar door Christus zelf veranderd in zijn lichaam.

Dat is een misverstand. Volgens de rooms-katholieke leer doet de priester dat als plaatsvervanger van Christus als hij de consecratiewoorden uitspreekt: “Dit is mijn lichaam.†Op dat moment verandert de hostie in het lichaam van Christus en even later de wijn in het bloed van Christus.

De priester brengt de verandering tot stand en niet Christus zelf. Dat heeft Hij toen niet gedaan en hoe zou Hij dat nu moeten doen?

Maar afgedacht daarvan blijft de verandering van brood en wijn in het lichaam en bloed van Christus nog steeds na het concilie van Trente (1545-1563) de vigerende leer alsof daarna de ontwikkeling heeft stil gestaan en stilstand is achteruitgang. Blijkbaar geldt nog steeds: Rome heeft gesproken, de kous is af. Wanneer komt daarin toch eens en voor goed een verandering? In de oecumene zou er dan heel veel veranderen.

Ziedaar oecumene in de visie van hervormden en “hervormersâ€: zodra katholieken nu maar stoppen katholiek te zijn, komt het wel goed met de oecumene.

God dank, letterlijk, God dank, dat de kritische katholieken niet uitsterven, maar weer terug keren op het toneel. Als het aan de “hervormers†zou zijn, zouden zij met graagte de katholieke Kerk definitief vernietigen, en afmaken waar de reformatie eeuwen geleden mee begonnen is. Liever negeren zij de lasterlijke kletspraatjes van dit soort predikanten, stemmen er zelfs mee in dat zij als katholieken belachelijk worden gemaakt, dan dat zij zich iets aantrekken van het geloof dat ze in naam nog dragen.

Kan er ooit oecumene zijn zoals de Marienburgvereniging, Jurgens, Baeten of deze predikant Van Drie voorstaan? Natuurlijk niet. En daarvoor hebben we Trente niet nodig, maar het concilie dat door de “hervormers†zo graag genoemd wordt zonder ooit eens naar de inhoud te kijken.

De Kerk van Christus, aldus Vaticanum II, wordt gevonden in de katholieke Kerk. Wie vormen de katholieke Kerk?

Volledig lid van de Kerkgemeenschap zijn zij, die in het bezit van de Geest van Christus haar gehele ordening en al de heilsmiddelen, die zij krachtens instelling heeft, aanvaarden, en in haar zichtbaar organisme met Christus, die haar bestuurt door de paus en de bisschoppen, zijn verbonden, nl. door de banden van de geloofdbelijdenis, van de sacramenten en van het kerkelijk bestuur en de kerkelijke gemeenschap. (Lumen Gentium 14)

In Unitatis Redintegratio, het document van Vaticanum II over de oecumene, heet het

Jezus Christus wil zijn volk doen groeien door de getrouwe prediking van het Evangelie, de bediening van de Sacramenten en de liefdevolle leiding van de apostelen en hun opvolgers, de bisschoppen, met de opvolger van Petrus aan hun hoofd, onder de werking van de Heilige Geest, en Hij vervolmaakt de gemeenschap van zijn volk in de eenheid: in de belijdenis van eenzelfde geloof, in de gemeenschappelijke viering van de goddelijke eredienst en in de broederlijke eendracht van ‘Gods gezin. (UR 2)

en

Maar de van ons gescheiden broeders, hetzij individueel, hetzij collectief in hun gemeenschappen en Kerken, bezitten toch niet de eenheid, door Jezus Christus geschonken aan allen, die Hij heeft doen herboren wor.den en gezamenlijk tot leven heeft gewekt voor één lichaam en voor een nieuw leven, de eenheid, waarvan de heilige Schrift en de eerbiedwaardige overlevering van de Kerk getuigen. Want alleen door de katholieke Kerk van Christus, die het algemeen heilsmiddel is, kan men deelachtig worden aan heel de volheid van de heilsmiddelen. Wij geloven nl., dat de Heer alle goederen van het nieuwe Verbond alleen aan het apostelcollege, met Petrus als hoofd, heeft toevertrouwd, en wel om op aarde het éne Lichaam van Christus te vormen, waarin allen, die reeds op enigerlei wijze deel uitmaken van het volk Gods, volledig moeten worden ingelijfd (UR 3)

Oecumene, naar katholiek verstaan betekent dat de Kerk vooral katholieker moet worden. De lauwheid van katholieken wordt als groot risico voor de oecumene gezien. Vervolgens moeten katholieken het goede in de afgescheiden gemeenschappen zien en waarderen. Maar het kan nooit zo zijn dat de Kerk iets van de waarheid inlevert ten dienste van de oecumene. Aldus het onder “hervormers†zo populaire concilie Vaticanum II.

Wat we na pakweg 40 a 50 jaar “hervomers†mogen constateren, is dat de opdracht van Vaticanum II op verschillende manieren is opgepakt. Enerzijds zijn de orthodoxen voort gegaan op de weg van het concilie: zij beijveren zich gehoor te geven aan de oproep tot vurig katholicisme:

Want al bezit de katholieke Kerk heel de door God geopenbaarde waarheid en alle genademiddelen, toch leven haar leden daaruit niet met de vurigheid, die zij moesten hebben. Daaraan is het te wijten, dat het gelaat van de Kerk niet zijn volle glans vertoont voor de van ons gescheiden broeders en de gehele wereld, en dat de uitbreiding van het Koninkrijk Gods wordt vertraagd. (UR 4)

Of die aanpak op veel waardering van de christenbroeders en -zusters in de afgescheiden gemeenschappen kan rekenen is de vraag. Het is wel de aanpak die tot toenadering aanleiding geeft tussen orthodoxe katholieken en orthodoxe protestanten. Deze “oecumene over rechts†gaat moeizaam, omdat ze compromisloos is en in zich de basis van de verwijdering draagt.

Anderzijds zien we de “hervormersâ€, de nu uitstervende groep die zichzelf zo graag zag als kritische katholieken. Deze aanpak zoekt eenheid door verloochening van eigen afkomst, door minachting van protestantse zijde te verstaan als broederlijke uitnodiging en door per saldo de Kerk te vernietigen, en de eenheid te beperken tot een wereldse benadering, waarin God een onbegrijpelijk licht wordt dat ons aanstoot in de morgen, afstandelijk, onpersoonlijk, een ietsistische inspiratie in plaats van een persoonlijke God die voor ons mens is geworden en zich tot offer heeft gemaakt.

Conclusie

Ja, de hervormers hebben grote stappen gezet in de oecumene, naar hun visie. Het feit dat een protestants en een katholiek blad zijn samen gegaan tot VolZin, het feit dat je je tegenwoordig als bisschop “orthodox†kan noemen, terwijl je minimaal de volstrekte protestantisering of zelfs secularisering in je bisdom negeert, mogelijk zelfs aanmoedigt en nastreeft, dat het zich katholiek noemende Katholiek Nieuwsblad een orthodoxe katholiek als Bodar buiten werkt, en de naar ietsisme neigende protestant Knevel binnen haalt, dat de Katholieke Radio Omroep als enig doel lijkt te hebben zo niet-katholiek mogelijk in beeld te komen, kortom, het ten onder doen gaan van de katholieke zuil, mag als een regelrecht succes worden gezien.

De “hervormers†hebben veel bereikt, en wie zich daar thuis bij voelt mag daar dankbaar voor zijn. Maar wie dat als “kritisch katholicisme†aanduidt, liegt simpelweg. Het is evenmin kritisch als katholiek.

[Gast Anon_phpbb]

BeautifulBlues maakt een boeiende vergelijking tussen de marketingstrategie van de ECI en de Albert Heijn, als model voor Evangelische kerken en de katholieke Kerk. Door een discussie tussen Peter Pit en Anton de Wit wordt de verbinding tussen kerk en supermarkt ook gelegd, maar dit maal rond de vraag of de katholieke Kerk een soort religieuze supermarkt is, waarin men naar believen kan winkelen.

Anton de Wit keert zich in zijn teksten krachtig tegen de “interreligie†van Joan Elkerbout en haar kerk voor alle religies. Als reactie beweert de PKN-predikant Peter Pit dat Anton de Wit zich daarmee tevens keert tegen de traditie van de katholieke Kerk. Deze immers zou in dezelfde lijn staan als Joan Elkerbout. “Ik zou zeggen, laat je niet zo door Elkerbout op stang jagen, maar verdiep je eens in je eigen milde, open, mystieke Rooms Katholieke traditie.â€, aldus de PKN-predikant.

Dat Pit, als PKN-predikant, pleit voor religieus relativisme zal niemand met enige ervaring in de PKN mogen verbazen. Waar een atheïstische dominee nog enig stof doet opwaaien, is een predikant die “twijfel†tot kern van zijn geloof maakt volstrekt niets bijzonders.

Dat Pit, als PKN-predikant, de katholieke theologie negeert, en zijn eigen theologie zonder enig voorbehoud van toepassing verklaart op de katholieke Kerk, zal geen enkele katholiek verbazen die wel eens in discussie is met protestantse broeders of zusters. De claim van het eigen gelijk, zonder enig voorbehoud of beperking, klinkt dan al snel door. Dat ook Pit hier last van heeft, moge blijken uit zijn claim “

De Rooms Katholieke Kerk als onvergelijkbaar neerzetten (zoals Anton de Wit in navolging van Chesterton doet) is terecht. Er is geen kerk precies zoals de Rooms Katholieke. Maar aan de andere kant is het ook niet terecht. Er zijn toch ook Oosters-Orthodoxe en Protestantse kerken? En hoewel ze verschillen, kun je die toch allemaal ‘kerk’ noemen?â€

Had Pit zich wat verdiept in de katholieke Kerk, dan had hij geweten dat in het katholieke verstaan de protestantse geloofsgemeenschappen volstrekt niet allemaal kerk kunnen worden genoemd. Maar of hij weet dat niet, of het boeit hem niet, omdat zijn eigen geloof maatgevend is. Daarin laat hij overigens zien dat hij precies hetzelfde doet als waar Anton de Wit bezwaar tegen maakt: de dictatuur van het zogenaamd tolerante eigen gelijk.

Wat de reacties van Pit uittilt boven het veel gehoorde en gelezen getwijfel, gerelativeer en (onbewust?) verabsoluteren van de eigen protestantse theologie, is diens suggestie dat hij overweegt katholiek te worden:

Ik ben zoekend protestant en weet me sterk aangesproken door de Rooms Katholieke Kerk.

Maar dan wel de variant van de katholieke Kerk die hij zelf graag heeft. Pit legt zijn normen op aan de katholieke Kerk, zonder zich veel gelegen te laten liggen aan wat die Kerk zelf leert. Hoe protestant, van deze zoeker. Maar ook, hoe passend in onze tijd.

Pit verwijst naar katholieke auteurs, en beweert dat dezen er “hele andere ideeën dan Anton de Wit op nahouden of nahieldenâ€. Daarmee de indruk wekkend, dat het katholieke geloof bepaald wordt door enkele auteurs waar je het toevallig op onderdelen mee eens bent.

Wie in deze tijd katholieken wil vinden met een uitermate “tolerante houding†ofwel volstrekt relativisme ten opzichte van de Waarheid, hoeft niet ver te zoeken. En wie katholieken wil vinden, die belang hechten aan een absolute waarheid die geen relativisme accepteert, kan ook makkelijk voorbeelden vinden. Er is alleen een klein probleem. Mogelijk dat in de PKN de waarheid afhankelijk is van wat theologen en andere auteurs bedenken, zo werkt het in de katholieke Kerk niet.

Kattekliek geeft een aardige inleiding in “dogma’s†en hun plaats in het katholieke geloof. Wie, zoals Pit, zegt werkelijke interesse te hebben voor de katholieke Kerk, heeft een aantal belangrijke bronnen. Dat is, natuurlijk, de Bijbel. Vervolgens de Traditie en het Leergezag. Wie zich daarin verdiept, ontdekt dat de katholieke Kerk een grote openheid heeft naar andere godsdiensten, zonder zelfs maar een begin van syncretisme of relativisme. Van discontinuïteit is geen sprake. Hoezeer vandaag de dag ook oecumene wordt bepleit, dat moet altijd verstaan worden in dezelfde traditie die Bernard Gui ooit zijn Handboek voor de inquisiteur deed schrijven, met daarin een voorbeeld tekst voor het afzweren van ketterij:

Ik [...] zweer elke ketterij af die indruist tegen het katholieke geloof van Onze Heer Jezus Christus en de heilige Roomse Kerk;

Het is opmerkelijk hoe vaak “nieuwe katholieken†of zelfs protestanten die zich â€sterk aangesproken door de Rooms Katholieke Kerk†weten, katholieken die al wat langer meelopen de les lezen als ze iets horen dat wel katholiek is, maar niet helemaal past binnen de privé voorkeuren van de bekeerling.

Paulus waarschuwt al voor dat soort gedrag, in zijn context van heiden-christenen ten opzichte van joden-christenen:

Zijn de eerstelingen van het meel geheiligd, dan ook het deeg. Is de wortel heilig, dan ook de takken. Als nu sommige van die takken zijn weggebroken, en jij, wilde loot, daartussen bent geënt en deel hebt gekregen aan het sap van de olijf, verhef je dan niet boven de takken. Wil je je verheffen, bedenk dan dat de wortel jou draagt en niet jij de wortel. (Romeinen 11)

PKN-Predikant Pit benoemt als motivatie voor de aantrekkingskracht van de katholieke Kerk:

Ik wordt zo moe van de scherpslijperij in protestantse kringen en waardeer dan de milde, open toon van de katholieken.

En die milde, open toon is dan kennelijk reden om absoluut relativisme en syncretisme toe te juichen. Misschien is het goed de kerkvader van het westen aan het woord te laten:

Laat niemand u fabels verkopen. Laat u geen ketterse waanzin toeblaffen vanuit een uithoek. De kerk is verspreid over alle landen van de wereld. De kerk is onder alle volkeren. Laat niemand u bedriegen. Zij is waarachtig. Zíj is de catholica. Christus zien wij niet, maar haar zien wij. Laten wij betreffende Hem geloven. De apostelen daarentegen zagen Hem, maar geloofden betreffende haar. Zij zagen het ene en geloofden het andere. Maar wij zien het andere. Laten wij het ene geloven. Zij zagen de Christus en geloofden in de kerk, die zij niet zagen. Maar wij zien de kerk. Laten wij geloven in de Christus die wij niet zien. En laten wij door vast te houden aan wat wij zien, komen tot Hem die wij nog niet zien. (Sermo 238, Aurelius Augustinus)

De kerkvader verwoordt wat voor het katholieke geloof essentieel is, voor Anton de Wit vanzelfsprekend, en voor menig protestant en “modern katholiek†ondenkbaar: Wij geloven niet vanuit ons persoonlijk zoeken, twijfelen, Bijbel lezen, gevoel volgen. Wij geloven, omdat de Kerk ons dat leert. En wij geloven dus ook dat wat de Kerk ons leert. Daarbinnen is de milde, open toon mogelijk. Daarbuiten niet.

Laten we de eerste auteur aan het woord die door Pit genoemd wordt als voorbeeld van iemand met “hele andere ideeën dan Anton de Wit op nahouden of nahieldenâ€, Thomas Merton:

Wij moeten de ingevingen die uit de diepten van ons eigen geweten tot ons komen, toetsen aan de openbaring die ons, met goddelijk zekere waarborgen, gegeven is door hen, die in ons midden de plaats van Christus’ apostelen hebben geërfd: door hen, die tot ons spreken in de Naam van Christus en als het ware in Zijn eigen Persoon. Qui vos audit, me audit; qui vos spernit, me spernit. (Louteringsberg, Thomas Merton)

Niet het werk van mystici, theologen of willekeurige katholieke auteurs is maatgevend in de leer van de katholieke Kerk, altijd dient getoetst te worden aan het onderwijs van hen die spreken in de Naam van Christus. Een katholiek verstaat dat hier wordt bedoeld: de paus, de bisschoppen in communio met de bisschop van Rome ten volle, de bisschop, de priester en de diaken, ieder in afnemende mate en voorzoverre in overeenstemming en communio met de paus.

Het is in onze tijd veel populairder om te praten over interreligie, oecumene, twijfel, eigen ervaring, tolerantie, en de kerk als religieuze supermarkt. Vasthouden aan orthodoxie, de ene Waarheid die zonder twijfel geleerd kan worden, is oubollig, ouderwets, arrogant of gewoon dom. Immers: “En de grootste uitwerking die de “traditie†de afgelopen 50 jaar heeft gehad is dat velen de katholieke en protestantse kerk verlaten hebben.†(Peter Pit).

Dat de door twijfel en relativisme geregeerde PKN zeker zo hard leeg loopt had tot enige bescheidenheid en zelfonderzoek mogen leiden. Misschien lopen PKN en RKK wel zo hard leeg, omdat mensen dat getwijfel meer dan zat zijn? Misschien dat mensen weglopen, omdat Christus niet langer helder en zonder twijfel verkondigd wordt zoals Hij aan zijn Kerk heeft opgedragen?

Concluderend

Het is niet erg dat een PKN-predikant als Pit slecht op de hoogte blijkt van de katholieke theologie. Het is geen probleem dat hij selectief winkelt in de enorme brede en diepe schatkamers van de katholieke traditie. Het is wel jammer, want onzinnig, om Anton de Wit, die blijkbaar heel wat beter op de hoogte is, te verwijten dat deze niet mee doet met het selectieve gewinkel en het geloofsrelativisme dat in de PKN mogelijk normaal is geworden, maar dat altijd al volstrekt strijdig is geweest met het katholieke geloof.

De katholieke traditie is rijk en gevarieerd, maar het is géén supermarkt waar de klant kan bepalen wat er te koop is. De supermarktdirectie voert een beleid, waardoor het aanbod een eenheid kent. Als iemand die vanaf buiten door de ramen kijkt beweert dat de supermarkt verkoopt wat je maar wil, kan je als vaste klant of als medewerker glimlachen om zoveel kinderlijke naïviteit. Maar het blijft kinderlijke naïviteit gebaseerd op onwetendheid.

[Gast Anon_phpbb]

nou, reageren maar

[Jyoti 0]

Geen inhoudelijke reactie, sorry, ik ben er zelf niet zo goed uit en mijn hoofd staat er ook niet zo naar om het nu uit te denken, maar ik wil even laten weten dat ik het met veel interesse gelezen heb en dit topic zeker blijf volgen.

[Gast Anon_phpbb]

Quote:

Op zaterdag 28 augustus 2010 13:10:55 schreef Iriacynthe het volgende: Geen inhoudelijke reactie, sorry, ik ben er zelf niet zo goed uit en mijn hoofd staat er ook niet zo naar om het nu uit te denken, maar ik wil even laten weten dat ik het met veel interesse gelezen heb en dit topic zeker blijf volgen.

ik wacht rustig het moment af tot je hoofd er wel naar staat, want ik ben uitermate benieuwd naar jouw reactie. Maar dat heeft geen haast.

[Eulogía 0]

Quote:

Op zaterdag 28 augustus 2010 12:37:45 schreef Cornelius van Wijck het volgende: Het maakt me wat bezorgd, als protestanten komen uitleggen wat de RKK zoal overboord dient te kieperen om mee te mogen doen met de oecumene.

Ik vraag me af wat de RKK (concreet) volgens de protestanten allemaal overboord moet kieperen om mee te mogen doen met de oecumene. (Nog een kanttekening: ik denk dat de neiging van Knevel naar het ietsisme wel meevalt )

[Gast Anon_phpbb]

Quote:

Op zaterdag 28 augustus 2010 13:24:30 schreef Eulogía het volgende: [...]Ik vraag me af wat de RKK (concreet) volgens de protestanten allemaal overboord moet kieperen om mee te mogen doen met de oecumene. (Nog een kanttekening: ik denk dat de neiging van Knevel naar het ietsisme wel meevalt )

Dat varieert natuurlijk wat per oecumenisch-protestant. Maar als minimum denk ik dat er onder de oecumene-gezinde protestanten wel redelijke overeenstemming is dat dienen te verdwijnen:

- de paus

- het kerkelijk leergezag

- de katholieke sacramentsleer

[Asteraceae 0]

@CvW, wat versta je precies onder oecumene?

[Gast Anon_phpbb]

Quote:

Op zaterdag 28 augustus 2010 13:28:11 schreef Asteraceae het volgende: @CvW, wat versta je precies onder oecumene?

ja, dat is op zich al een onderwerp voor dit topic.

Zelf versta ik het, zoals de katholieke Kerk het volgens mij blijkens de documenten van Vaticanum II verstaat. Mijn, bepaald niet boven kritiek verheven, omschrijving zou zoiets zijn als "het streven naar verbroedering met onze christenbroeders, het hervinden van onze gezamelijke overtuigingen, het van elkaar leren, om zo uiteindelijk te komen tot herstel van het geschonden Lichaam van Christus, dat wil zeggen de terugkeer van alle christenen in de Moederkerk".

Dit is echter niet hoe ik de term normaal gezien gebruik, om de simpele reden dat dit niet is hoe de meeste mensen de term bedoelen. Normaal gezien bedoel ik met oecumene dus "dat wat de meeste mensen met oecumene bedoelen, en dat in de praktijk neer komt op het zoeken van toenadering tussen de christelijke kerken en geloofsgemeenschappen"

[Thorgrem 430]

Oecumene....

In principe een heugelijk streven wat veelal in de praktijk verwordt tot het weggooien van eigen gebruiken en overtuigingen.

Mijn parochie (inmiddels locatie) doet bijzonder graag aan oecumene met de dichtbij gelegen PKN gemeente. Op zich wel prettig daar mijn vrouw bij die gemeente zit. Zodoende kom ik er zo nu en dan. Toen ik laatst met een werkgroep bezig was met een project om de lijn voor de komende 5 jaar uit te zetten kwam ook PR aan bod en dus ook het contact met de PKN gemeente.

Op zich zijn de contacten warm en worden er twee maal per jaar gezamenlijke vieringen/diensten gehouden (om en om in elkaars kerkgebouw). Vieringen/diensten die ik overigens niet bijwoon daar het voor mij vlees noch vis is. Zo denken meer katholieken erover daar die op zulke dagen grotendeels naar naastgelegen locaties gaan om daar de eucharistie te vieren. Zodoende zijn er altijd een handjevol katholieken (veelal mensen die zich bezighouden met de werkgroep die dit regelt) en een veelvoud aan protestanten.

Mijn visie was dat we eens helder moesten krijgen of het de tijd en energie nog wel waard was. En of die vrijwilligers niet beter elders ingezet konden worden daar het mijn inziens vlees noch vis is en schijnbaar het meeste katholieke kerkvolk er zo over denkt.

Vervolgens hebben we het gehad oer een protestants project waarin wij sinds een aantal jaren participeren om dingen op te bouwen in Oost-Europa. Waar de protestantse gemeente vrij leuke bedragen weet te werven valt het katholieke aandeel daarin bijzonder tegen. Bij mijn opmerkingen of dat de verhoudingen niet scheef trekt begon men zich toch wel ongemakkelijk te voelen. Maar ik werd er van verzekert dat dat niet het geval was. Afijn, projecten op diaconaal vlak kan ik wel waarderen en het betreft toch het opbouwen van een keuken voor een kindertehuis en dat soort dingen. Weinig schadelijks aan alhoewel de katholieke identiteit in de verste verte te zoeken is.

Als laatste kwam aan bod het programma JOP Provider. Een aantal mensen zet zich daar uitermate voor in en laat hun kinderen daar ook aan in anticiperen. Sterker nog, folders liggen bij ons in het kerkgebouw en jongeren worden aangemoedigd om daaraan mee te doen omdat het leuk en leerzaam is. Bij mijn eerste opmerking wanneer de katholieke jongeren dan belijdenis gingen doen rezen wat vraagtekens. Ik heb het programma even bekeken en gezegd dat het niets meer of minder was dan voorbereiding op belijdenis. Weliswaar op een leuke manier waar je punten kunt sparen en zelf activiteiten kunt uitzoeken. Maar het is niet meer of minder voorbereiding op de belijdenis. Men wierp op dat er ook katholieken in de JOP Provider werkgroep zaten. Ik vertelde dat ik dat anders niet in het programma terugzag en dat men zich wel eens achter de oren kon krabben over dit hele project. Dat de katholieke identiteit in de verste verte niet terug te vinden was en dat we anders misschien net zo goed de locatie op konden heffen.

Afijn, alle gesprekken vonden plaats met een kleine selectie van parochianen onder begeleiding van een daarvoor aangestelde diaken. Deze heb ik de ogen geopend en die vind idd dat we enkel nog moeten participeren in projecten waar wij onze eigen identiteit niet verloochenen. Waarschijnlijk gaat er dus een en ander op de schop in het komende jaar. 'Helaas' ga ik verhuizen en kom terecht in een naburige locatie.

Begrijp me niet verkeerd oecumene kan best, zo is mijn huwelijk oecumenisch en was mijn huwelijksviering dat ook maar oecumene kan voor mij voornamelijk op diaconaal vlak maar zeer zeker niet op catechetisch en liturgisch vlak (met uitzondering van bijvoorbeeld een huwelijksviering).

[Machiavelli 0]

Oecumene...

Eerlijk gezegd heb ik een bloedhekel aan dat woord. Ik stel mij er protestanten en katholieken bij voor, losgeslagen van traditie, confessie en autoriteit, die het heel gezellig met elkaar hebben, onder het genot van een lied van Oosterhuis, elkaar vertellend dat ze zo ruimdenkend zijn, dat je de ander moet accepteren zoals ze zijn, dat Pechtold en Halsema moderne profeten zijn en dat we de tijd dat we doctrine belangrijk vonden echt voorbij zijn.

Oecumene staat voor mij symbool voor een toenadering tussen partijen die steeds minder met elkaar verschillen (in praxis, zo niet in officiele leer) en niet omdat gelooft dat de ander gelijk heeft of omdat de waarheid in het midden ligt, maar omdat het ze niets meer kan schelen. Soms is dat omdat men een gezamenlijke zaak in de politiek heeft gevonden, links of rechts, soms omdat men te afgestompt is voor een theologie die dieper gaat dan een simplistisch 'mere christianity' waarbij het allemaal oke als je maar 'born again' bent.

Ik kan daar niets mee, voel mij er te goed voor en ben te zeer gebonden aan mijn Kerk en Confessie, aan God.

Als oecumene gedefinieerd wordt als het gesprek met de ander, waarbij er wederzijds herkenning en erkenning plaatsvind, waarbij er ontmoet wordt onder het kruis, zonder verschillen te willen verdoezelen, zonder er makkelijk overheen te willen stappen, dan kan ik niet anders dan oecumene toejuichen. Niet zodat we allemaal één worden, dat zie ik menselijkerwijze niet meer gebeuren, maar omdat we dan de ander echt zien en er sprake is van gelijkwaardigheid, zonder gelijkvormigheid.

[Jyoti 0]

Quote:

Op zaterdag 28 augustus 2010 23:15:33 schreef Machiavelli het volgende: Als oecumene gedefinieerd wordt als het gesprek met de ander, waarbij er wederzijds herkenning en erkenning plaatsvind, waarbij er ontmoet wordt onder het kruis, zonder verschillen te willen verdoezelen, zonder er makkelijk overheen te willen stappen, dan kan ik niet anders dan oecumene toejuichen. Niet zodat we allemaal één worden, dat zie ik menselijkerwijze niet meer gebeuren, maar omdat we dan de ander echt zien en er sprake is van gelijkwaardigheid, zonder gelijkvormigheid.

Daar kan ik me denk ik wel in vinden. En even nadenkend als mod, ik denk dat dat ook de rol is die credible op de beste momenten kan spelen (en voor mezelf sprekend ook al gespeeld heeft).

[Eulogía 0]

Ik heb er ook weinig mee.

Ik kan me voorstellen dat het belangrijk is voor religieuze (omroep)organisaties en politieke partijen, maar persoonlijk en qua kerkelijke gemeente hoeft dat voor mij niet zo. (Alleen ben ik nog wel meer benieuwd naar charismatische katholieken en hun denkwijzen.)

Om verder te gaan op de opmerking van Iriacynthe: ik vind het interessant om op Credible andersdenkenden tegen te komen, maar ik vind het daarbij niet belangrijk dat iedereen het met elkaar eens moet zijn.

[dingo 166]

Oecume in de klassieke opvatting is inderdaad voor zowel traditioneel katholiek en traditioneel protestant ondenkbaar. Ik heb wel sympathie voor de RKK maar dan wel zoals die was voor Trente en latere wijzigingen. Neemt niet weg dat je wel van elkaar kunt leren natuurlijk.

Wat overigens me wel blijft verbazen is de manier waarop het schisma van Oosters Orthodox en RKK onder de radar blijft. De Moederkerk is in de opvatting van een katholiek uiteraard de RKK maar in die van een Oosters Orthodox uiteraard niet. Als er een oecumene mogelijk zou zijn dan zou ik die daar verwachten en niet tussen katholiek en protestant toch zie ik niet veel dat daar op wijst.

[Gast Anon_phpbb]

onder de radar van wie?

Als in de RKK gesproken wordt over oecumene gaat het vrijwel altijd en uitsluitend over de Orthodoxie.

[Machiavelli 0]

Quote:

Op zondag 29 augustus 2010 00:26:10 schreef Cornelius van Wijck het volgende: onder de radar van wie? Als in de RKK gesproken wordt over oecumene gaat het vrijwel altijd en uitsluitend over de Orthodoxie.

Moet dat niet wat genuanceerd worden? Binnen de Nederlandse kerkprovincie (jaja, ik weet het, niet representatief) wordt heel wat aan oecumene gedaan, en meestal is dat een kerstviering e.d. met protestanten. In Nederland is de Orthodoxie een verwaarloosbare factor en komt (in Nederland) vooral naar voren als je praat met de wat orthodoxere katholieken, die niet vreselijk dikgezaaid zijn.

[dingo 166]

Quote:

Op zondag 29 augustus 2010 00:26:10 schreef Cornelius van Wijck het volgende: onder de radar van wie? Als in de RKK gesproken wordt over oecumene gaat het vrijwel altijd en uitsluitend over de Orthodoxie.

Onder de radar van de niet katholieke kerkelijke pers maar ook in de wat betere dagbladen lees je er niet veel over. Nog minder dan over de (niet bestaande) oecumene tussen protestanten en katholieken.

[Gast Anon_phpbb]

Quote:

Op zondag 29 augustus 2010 00:30:52 schreef dingo het volgende: [...] Onder de radar van de niet katholieke kerkelijke pers maar ook in de wat betere dagbladen lees je er niet veel over. Nog minder dan over de (niet bestaande) oecumene tussen protestanten en katholieken.

oh zo. Ja, maar dat is dan wel de Nederlandse pers he. Met alle respect, maar Nederlandse christenen (lees protestanten) overschatten hun betekenis op het wereldtoneel nog wel eens een beetje

Overigens verras je me met je opmerking over Trente. Wat is er volgens jou ten nadele veranderd in Trente?

[Machiavelli 0]

Maar breek me de bek ook niet open over de religie-verslaggeving in Nederland...

[Gast Anon_phpbb]

Quote:

Op zondag 29 augustus 2010 00:30:18 schreef Machiavelli het volgende: [...] Moet dat niet wat genuanceerd worden? Binnen de Nederlandse kerkprovincie (jaja, ik weet het, niet representatief) wordt heel wat aan oecumene gedaan, en meestal is dat een kerstviering e.d. met protestanten. In Nederland is de Orthodoxie een verwaarloosbare factor en komt (in Nederland) vooral naar voren als je praat met de wat orthodoxere katholieken, die niet vreselijk dikgezaaid zijn.

Klopt, binnen het miniscule taalgebiedje Nederland, waar de scriba van de PKN zichzelf als een goede gesprekspartner van de paus ziet, draait het natuurlijk vooral om protestanten.

---

Samengevoegd:

Quote:

Op zondag 29 augustus 2010 00:32:52 schreef Machiavelli het volgende: Maar breek me de bek ook niet open over de religie-verslaggeving in Nederland...

zal ik niet doen

---

Samengevoegd:

overigens, nog ter toevoeging: de orthodoxie erkent wel degelijk de positie van de katholieke Kerk, en het primaat van de paus.

[dingo 166]

Quote:

Op zondag 29 augustus 2010 00:32:48 schreef Cornelius van Wijck het volgende: [...] oh zo. Ja, maar dat is dan wel de Nederlandse pers he. Met alle respect, maar Nederlandse christenen (lees protestanten) overschatten hun betekenis op het wereldtoneel nog wel eens een beetje

Hangt er een beetje vanaf wat je onder protestants verstaat hè.

Quote:

Overigens verras je me met je opmerking over Trente. Wat is er volgens jou ten nadele veranderd in Trente?

Redelijk wat maar daar kom ik morgen of later van de week nog wel op terug, ik ga nu horizontaal.

[Gast Anon_phpbb]

ok, ben benieuwd. Slaap wel.

[Machiavelli 0]

Quote:

Op zondag 29 augustus 2010 00:37:08 schreef dingo het volgende: [...] ik ga nu horizontaal.

Wat m.i. het grootste probleem is van de moderne oecumene . Heel veel horizontaal met weinig oog voor het verticale.

[aegron 0]

Om even te parafraseren: "miljoenen mensen haten wat ze denken dat de Kerk leert. Slechts enkelen haten wat de de Kerk leert"

Dit is denk ik het echte probleem. Zolang het gros van de orthodoxe protestanten nog denkt dat Katholieken de hemel kunnen verdienen, Maria en Heiligen aanbidden en Traditie zien als hetzelfde als folklore, wordt oecumene heel lastig.

Ik denk dat we eerst van elkaar moeten proberen te leren wat we nu eigenlijk echt geloven, er dan achter komen dat de verschillen misschien wel helemaal niet zo heel erg groot zijn en dan kijken of we daar verder in kunnen komen.

(dit zeg ik uit ervaring overigens , om met ook een ds uit mijn ouders kerk te parafraseren "we moeten oppassen dat er geen pausje in ons hart komt, die denkt dat we met goede werken wel in de hemel kunnen komen )