De zeven hoofdzonden

[Olorin 154]

1. Superbia (hoogmoed - hovaardigheid - ijdelheid - trots)

2. Avaritia (hebzucht - gierigheid)

3. Luxuria (onkuisheid - lust - wellust)

4. Invidia (nijd - gramschap - jaloezie - afgunst)

5. Gula (onmatigheid - gulzigheid - vraatzucht)

6. Ira (woede - toorn - wraak)

7. Acedia (gemakzucht - traagheid - luiheid - vadsigheid)

Ik neem maar voor het gemak het rijtje van wikipedia over.

Wel een grappig feitje: als je de zeven deugden neemt (3 theologale, 4 kardinale) dan zie je dat ze niet het tegenovergestelde zijn, het

is gewoon andere rijtjes. Er zal trouwens vast een tegenovergesteld rijtje bestaan hoor, daar niet van...

Naar ik begreep is het rijtje van 7 hoofdzonden afkomstig uit de vroeg middeleeuwse monastieke traditie.

Waar ik benieuwd naar ben:

1)Vinden jullie het nog steeds een rijtje van deze tijd?

2) Welke betekenis heeft dit rijtje voor jezelf, je persoonlijke geloof?

3) Wat vind je uberhaupt van dit rijtje van de 7 hoofdzonden? Vormt het een mooi geheel? Mis je iets? Zitten er dingen in het rijtje die er in lijken te staan om het getal 7 maar vol te krijgen?

[LodewijkNapoleon 0]

Quote:

Op donderdag 13 november 2008 16:41:57 schreef Olorin het volgende: Luxuria (onkuisheid - lust - wellust)

Ik ken hier iemand die nu vast gaat nadenken over een naamswijziging.

Voor de rest; moet ik eens op kauwen, als ik nog wat ruimte heb.

[de vegaloog 0]

Ik vind het wel best zo. Mooi laten staan, niks meer aan veranderen!

O sh*t; betrapt op nummer 7!

[Olorin 154]

Quote:

Op donderdag 13 november 2008 16:41:57 schreef Olorin het volgende: 1)Vinden jullie het nog steeds een rijtje van deze tijd?

Ik vind van wel. Veel van die zaken spelen juist nu nog steeds in onze tijd. Als ik er over nadenk heb ik wel vaak van 'verrekt!' En je staat juist stil bij bepaalde dingen, die er misschien zonder het te merken er in sluipen, omdat ze zo zijn ingebakken in onze maatschappij.

Quote:

2) Welke betekenis heeft dit rijtje voor jezelf, je persoonlijke geloof?

Allemaal? Weet ik niet. Sommige van die punten zijn best ingewikkeld, als ik zoek naar wat ze er nou precies mee bedoelen. Antwoorden vind je wel, maar ze verschillen nogal eens onderling.

Quote:

3) Wat vind je uberhaupt van dit rijtje van de 7 hoofdzonden? Vormt het een mooi geheel? Mis je iets? Zitten er dingen in het rijtje die er in lijken te staan om het getal 7 maar vol te krijgen?

Een doeltreffend rijtje, al snap ik ze aan de andere kant ook niet helemaal. Sommige zaken ontbreken, maar die vallen uiteindelijk wel weer onder bepaalde zonden in dit rijtje.

Terwijl andere zonden in dit rijtje best gebundeld kunnen worden tot één.

[HenkG 0]

Quote:

Op donderdag 13 november 2008 20:46:07 schreef Olorin het volgende: Een doeltreffend rijtje, al snap ik ze aan de andere kant ook niet helemaal. Sommige zaken ontbreken, maar die vallen uiteindelijk wel weer onder bepaalde zonden in dit rijtje. Terwijl andere zonden in dit rijtje best gebundeld kunnen worden tot één.

Allen tezamen bundelen tot MAGNUM

MAGNUM CULPA dan wel te verstaan

[wateengedoe2 0]

Quote:

1)Vinden jullie het nog steeds een rijtje van deze tijd?

Quote:

2) Welke betekenis heeft dit rijtje voor jezelf, je persoonlijke geloof?

Het heeft me een stukje meer zelfkennis gegeven. De eerste keer dat ik er op een degelijke wijze iets over leerde, was toen ik tijdens de meeleefdagen in een klooster zo'n 2 jaar geleden bij de maaltijden steeds een bandje met een conferentie van een abt erover hoorde (dat was ter vervanging van het voorlezen wat normaliter tijdens de maaltijd daar - die verder in stilte verloopt - gedaan wordt). Dan komt het 'harder' binnen dan wanneer je het zelf zit te lezen, merkte ik. Ik vond vooral het verband tussen de verschillende hoofdzondes pakkend en verhelderend. Ze hebben een bepaalde hiërarchie, de ene komt uit de andere voort. En hoogmoed is de moeilijkste om te tackelen ... als je jezelf nederig vindt, is dat eigenlijk al hoogmoedig!

Quote:

3) Wat vind je uberhaupt van dit rijtje van de 7 hoofdzonden? Vormt het een mooi geheel? Mis je iets? Zitten er dingen in het rijtje die er in lijken te staan om het getal 7 maar vol te krijgen?

Het is een goed gereedschap. Het getal zeven is niet heilig (nou ja, wel natuurlijk maar ik bedoel in dit verband). Er zijn ook kerkvaderen die niet aan het getal zeven uitkomen.

In afgelopen de vastentijd heb ik het boek 'De geestelijke ladder' van de H. Johannes Climacus gelezen, die gaat ook uitvoerig in op de hoofdzonden, maar noemt niet precies deze zeven als ik het me goed herinner. Hij legt de accenten net iets anders. En in het uitgebreide notenapparaat in dat boek las ik ook over andere kerkvaderen die het weer anders doen. Dat geeft ook niets, aangezien het een instrument is en geen doel.

---

Samengevoegd:

Quote:

Op donderdag 13 november 2008 17:18:41 schreef de vegaloog het volgende: Ik vind het wel best zo. Mooi laten staan, niks meer aan veranderen! O sh*t; betrapt op nummer 7!

[Olorin 154]

Quote:

Op donderdag 13 november 2008 20:57:22 schreef wateengedoe2 het volgende: Ze hebben een bepaalde hiërarchie, de ene komt uit de andere voort. En hoogmoed is de moeilijkste om te tackelen

Idd, hoogmoed als de wortel van de zonde.

Eentje die ook het gevaarlijkst is.

Eentje waar de duivel de duivel door geworden was. Bijna al het kwaad in de wereld wat men toeschrijft aan hebzucht en egoïsme komt vooral uit hoogmoed voort. Hoogmoed is per definitie vijandschap naar mensen en naar God. Zolang iemand hoogmoedig is kan die God niet kennen.

Althans, dat zegt C.S. Lewis er over...

Ik denk dat hij daar een punt heeft. Dat hoogmoed datgene is dat jezelf tot het absoluut hoogtepunt wilt verheffen en daarmee alles naar beneden trapt wat niet laag genoeg staat.

Zou de zondeval trouwens ook als een daad van hoogmoed geïnterpreteerd kunnen worden? Of zeg ik nu iets raars?

Quote:

... als je jezelf nederig vindt, is dat eigenlijk al hoogmoedig!

Ja, en als je jezelf daar op betrapt, kun je weer heel hoogmoedig zijn in dat je dat toch ff doorziet.

[wateengedoe2 0]

Quote:

Op donderdag 13 november 2008 21:19:09 schreef Olorin het volgende: Zou de zondeval trouwens ook als een daad van hoogmoed geïnterpreteerd kunnen worden? Of zeg ik nu iets raars?

Je zegt m.i. niets raars

Als ik trouwens nog 'ns zo het rijtje bekijk:

1. Superbia (hoogmoed - hovaardigheid - ijdelheid - trots)

2. Avaritia (hebzucht - gierigheid)

3. Luxuria (onkuisheid - lust - wellust)

4. Invidia (nijd - gramschap - jaloezie - afgunst)

5. Gula (onmatigheid - gulzigheid - vraatzucht)

6. Ira (woede - toorn - wraak)

7. Acedia (gemakzucht - traagheid - luiheid - vadsigheid)

Dan valt 't me wel op dat ik - zeg, 5 jaar geleden - (in ieder geval op een willekeurig punt vóór mijn bekering) veel meer onder bepaalde hoofdzonden te lijden had en nu veel meer onder bepaalde andere. Toen waren hebzucht, onkuisheid en woede veel meer aanwezig. Nu heb ik die dingen in ieder geval qua gedrag aardig uit m'n leven weten te bannen (hoogmoedig om dat zo te beweren, hè ) ben ik me veel meer bewust van hoogmoed en acedia (ik zou dat met geen van bovenstaande vertalen, maar eerder met ... pffft ik moest ff googlen om de term te vinden die erbij past .. geestelijke droefgeestigheid.

Zijn er hier meer mensen die een soortgelijke, of een heel andere, ontwikkeling in de hoofdzonden in hun eigen leven zien (en dat hier willen delen)?

[brieze 0]

Hoogmoed en ijdelheid als zonde zit zeker wat in. Hoort mensen beoordelen op uiterlijk daar eigenlijk ook bij. IN de huidige samenleving wordt dat in ieder geval wel steeds belangrijker. Eeuwig jong lijken omdat je het waard bent. En je minderwaardig voelen als je niet perfect bent of neer kijken op mensen die te dik zijn of er ope en andere manier niet uitzien als het schoonheidsideaal.

van de andere kant zie ik trots niet echt als een zonde. Enige trots op wat je doet kunt presteert is toch wel nodig om een beetje goed in je vel te zitten en wat zelfvertrouwen te hebben.

[Machiavelli 0]

Quote:

Op donderdag 13 november 2008 16:41:57 schreef Olorin het volgende: 1)Vinden jullie het nog steeds een rijtje van deze tijd?

Ja, en waarom ook niet? De menselijke aard is nog steeds dezelfde als sinds het begin der tijden.

Quote:

Op donderdag 13 november 2008 16:41:57 schreef Olorin het volgende: 2) Welke betekenis heeft dit rijtje voor jezelf, je persoonlijke geloof?

Dit rijtje? Niets eigenlijk, ik ken ze voornamelijk van de film se7en. Al is het natuurlijk wel zo dat ik die zonden regelmatig bij mijzelf zie.

Quote:

Op donderdag 13 november 2008 16:41:57 schreef Olorin het volgende: 3) Wat vind je uberhaupt van dit rijtje van de 7 hoofdzonden? Vormt het een mooi geheel? Mis je iets? Zitten er dingen in het rijtje die er in lijken te staan om het getal 7 maar vol te krijgen?

Volgens mij is het een vrij compleet rijtje.

[Olorin 154]

plaatje wikipedia link

[Dubito 0]

Quote:

Op donderdag 13 november 2008 21:37:19 schreef wateengedoe2 het volgende: 1. Superbia (hoogmoed - hovaardigheid - ijdelheid - trots) 2. Avaritia (hebzucht - gierigheid) 3. Luxuria (onkuisheid - lust - wellust) 4. Invidia (nijd - gramschap - jaloezie - afgunst) 5. Gula (onmatigheid - gulzigheid - vraatzucht) 6. Ira (woede - toorn - wraak) 7. Acedia (gemakzucht - traagheid - luiheid - vadsigheid) Zijn er hier meer mensen die een soortgelijke, of een heel andere, ontwikkeling in de hoofdzonden in hun eigen leven zien (en dat hier willen delen)?

Ik denk dat vrijwel iedereen zich schuldig maakt aan elke van deze zonden

Ik zelf denk dat (voor mij persoonlijk dan he) een aantal zonden meer bij de jeugd horen en andere bij volwassenheid. Als kind was ik wel eens echt onredelijk nijdig over iets. Of gulzig of hebzuchtig of jaloers. Maar ik barstte van energie en enthousiasme, lui kon je me niet noemen, wellustig ook niet en ook niet wraaklustig.

Als volwassene wordt ik niet gauw boos, hebzuchtig ben ik ook niet erg en ook niet erg jaloers. Lui ben ik wel vaak, en hoogmoedig ook natuurlijk. Maar niet gulzig. Ik hou helemaal niet van veel of extravagant eten en ook andere materiële zaken interesseren me weinig. Maar goed ook ik zal me schuldig maken aan elk van deze zonden op zijn tijd, dit is meer om aan te geven dat sommige vaak en andere weinig voorkomen en dat ze veranderen als je groeit, door de omgeving en opvoeding.

[Olorin 154]

Sommige van die vertalingen vind ik ook niet zo geslaagd, omdat het of een te brede betekenis heeft of omdat ik het geen mooi Nederlands vind.

Ik zou zelf gaan voor: (als ik het mis heb hoor ik het graag, want ik kan praktisch geen latijn)

Superbia hoogmoed

Avaritia hebzucht

Luxuria lust

Invidia jaloezie

Gula gulzigheid

Ira wraak

Acedia gemakzucht

---

Samengevoegd:

Als ik die woorden bekijk en (oppervlakkig) zoek naar wat ze inhouden lees ik ook wel interessante betekenissen.

Zo noemde Lewis een voorbeeld van gulzigheid een vrouw die dan om een heeeeeel klein mini stukje vlees vraagt. Wanneer de ober dan met het eten terug komt stuurt zij hem steeds weg met de boodschap 'dat is veeel te groot!'

'Gemakzucht' zocht ik op wikipedia, daar kreeg ik niet de indruk van van dat je zomervakantie er onder valt, of dat ockhams scheermes nou gemakzucht is, of dat ik als christen alles wat makkelijk is moeilijk moet maken. Maar dat gemakzucht op onverschilligheid slaat, en dat gemakzucht op je geestelijk leven veel met lauwheid te maken heeft. 'Er is een brede en een smalle weg'...

'Ira' is volgens mij niet zozeer boos zijn (in de zin van een vader die zijn kind een opvoedkundig standje geeft, of Jezus die boos was op wat er in de tempel gebeurde met dat gehandel enzo) maar wraak. Wat ook daar aan verbonden is, is haat. Iemand haten en het slechte met zo'n persoon voorhebben.

[de vegaloog 0]

Kun je de 7 hoofdzonden ook elk aan een van de 7 chakra's toewijzen?

[BookerT 0]

Haha BREIN supporters zullen downloaden al gauw een vorm van hebzucht vinden.

[Joas 0]

Ik vind het een aardig compleet rijtje. Toch heb ik het gevoel dat ik de zonde van 'ongeloof' mis. Kan iemand uitleggen waarom deze zonde niet is opgenomen?

[Raido 0]

Quote:

Op maandag 17 november 2008 19:26:04 schreef Joas het volgende: Ik vind het een aardig compleet rijtje. Toch heb ik het gevoel dat ik de zonde van 'ongeloof' mis. Kan iemand uitleggen waarom deze zonde niet is opgenomen?

En over een 56k-lijntje komt Acedia om de hoek kijken

[Olorin 154]

Quote:

Op maandag 17 november 2008 12:09:18 schreef de vegaloog het volgende: Kun je de 7 hoofdzonden ook elk aan een van de 7 chakra's toewijzen?

Wie weet heeft een katholieke new-age persoon dat wel voor elkaar gekregen. Maar iets zegt me dat dingen als 'zonden' in die hoek nooit zo populair zijn.

[Olorin 154]

Ik denk dat redenen voor ongeloof wel in die 7 te vinden zijn. Gemakzucht idd, of misschien wel hoogmoed.

Verder weet ik ook niet of elk ongeloof zonde impliceert. Ik heb nooit bij bijv. de Apostel Thomas dat er achter gezocht ofzo, dat hij daar zondigde toen Jezus verscheen en hij het eerst niet gelijk geloofde. Maar wie weet is 't wel zo. Ik heb er nooit zo bij stil gestaan iig. Ben benieuwd hoe de forummers dat zien.

Anyway, tis wel weer het puntje waarom de 7 (4 kardinale + 3 theologale) deugden niet de tegenpool zijn van de 7 hoofdzonden. Want geloof staat daar er in (1 van de 3 theologale), terwijl in de hoofdzonden die niet in expliciet het rijtje staat.

[de vegaloog 0]

Quote:

Op maandag 17 november 2008 20:59:18 schreef Olorin het volgende: Maar iets zegt me dat dingen als 'zonden' in die hoek nooit zo populair zijn.

[anastasia 0]

1. Superbia (hoogmoed - hovaardigheid - ijdelheid - trots)

2. Avaritia (hebzucht - gierigheid)

3. Luxuria (onkuisheid - lust - wellust)

4. Invidia (nijd - gramschap - jaloezie - afgunst)

5. Gula (onmatigheid - gulzigheid - vraatzucht)

6. Ira (woede - toorn - wraak)

7. Acedia (gemakzucht - traagheid - luiheid - vadsigheid)

Eerste Chakra, lichaam, aardse genoegens...onmatigheid, maar ook traagheid,luiheid, hebzucht, angst niet genoeg te hebben.

Tweede chakra, emoties .....lust

Derde Chakra, wil, onverzettelijkheid,woede toorn, wraak

Vierde Chakra, liefde, hart...jaloezie, afgunst

Vijfde Chakra, spraak, uiten...

Zesde Chakra, inzicht...hoogmoed, verbeelding

Zevende Chakra, verbinding met het goddelijke

[LodewijkNapoleon 0]

En natuurlijk Chakra Zulu:

[LodewijkNapoleon 0]

Ik dacht dat je het misschien wel grappig zou vinden, de lijst hoofdzonden uit 'De wet van Christus, een katholieke moraaltheologie voor priesters en leken' door Dr. Bernhard Häring, uit de jaren '50.

DE HOOFDZONDEN

In de concrete veelvuldigheid der soorten van zonden moet het mogelijk zijn verwante groepen, families, algemene typen te onderscheiden dus een soort typologie ervan te schetsen. In die zin zou men de term hoofdzonde kunnen verklaren als een zonde, waaronder men vele andere kan rangschikken. Maar zoals een typologie zich niet met ervaringscriteria wil tevreden stellen, zo zal men hier ook als eis moeten stellen, dat de aldus gevonden hoofdzonden ook werkelijk de echte wortels, de beginselen zijn van het kwaad.

Onder dat opzicht is de erfzonde de voornaamste hoofdzonde, want daaruit komen alle andere voort. Door de erfzonde heeft de wanorde haar intrede in de mens gedaan. De erfzonde immers brengt de wanorde in de geest, die in verzet komt tegen God, waaruit voortkomt de wanorde in het vlees, dat in verzet is tegen de geest, en daarin zijn straf vindt. Zelfs na het doopsel blijft er in onze geest een neiging tot verzet, tot het weigeren van gehoorzaamheid aan God, en in ons vlees een drang om zich aan de normen van de geest te onttrekken.

Hoogmoed en zinnelijke begeerlijkheid zijn de diepste ongeorde neigingen en de bronnen van alle andere. De Heilige Schrift stelt: 'De hoogmoed is een vergaarbak van zonde, een bron waaruit gerechtigheid opborrelt' (Eccl. 10:13) en 'De begeerlijkheid is de wortel van alle kwaad' (1 Tim. 6:10). De begeerlijkheid lijkt een breder terrein te bestrijken, maar de hoogmoed wortelt dieper. Uit hoogmoed komen niet alleen het rechtstreekse verzet tegen God, ook de zonden van zwakheid met hun werkelijke, ofschoon verborgen, boosheid voort. Elke actuele zonde wortelt in haar, in de weigering om te gehoorzamen, in de wil om zelf heer en meester te zijn.

St.-Jan zegt, als hij de begeerlijkheid beschrijft: 'Alles wat op de wereld is, is begeerlijkheid van het vlees, begeerlijkheid van de ogen, hovaardij van het leven' (1 Jo. 2,16).(9) Onder 'begeerlijkheid van het vlees' moet men verstaan: het ongeordend zinnelijk genoegen of nauwkeuriger, een ongeordende zucht naar dit genoegen, die een tweevoudige natuurlijke neiging, die in zich goed is, aantast, namelijk het instinct tot zelfbehoud (voedsel, drank en rust), en tot voortplanting. Daaruit komen voort: gulzigheid, onmatigheid bij eten en drinken, luiheid, en wellust.

De 'begeerlijkheid van de ogen' betreft onze natuurlijke smaak in uitwendige goederen: rijkdom, mooie kleren, grote technische vindingen, het leven op grote voet. Zij is er de ongeregelde vorm van. Zij kan zich uiten in: hebzucht of verkwisting, winstbejag en overdreven luxe. Uit beide genoemde begeerlijkheden komt als uit één enkele bron de afkeer van geestelijke dingen voort (acedia).

De 'hovaardij van het leven', de hoogmoed, is een exces of een ontaarding van onze geestelijke streving om onze waardigheid en eer hoog te houden; ze is dus een karikatuur van de zin, die God ons gegeven heeft voor al wat edel en groot is.

Uit de hoogmoed komen ijdelheid, afgunst en onrechtmatige toorn voort. Uit de talrijke ondeugden heeft nu de traditie (EVAGRIUS PONTICUS spreekt er al van rond 400) een keuze van de zeven voornaamste gemaakt; de theologie heeft met enkele varianten deze lijst overgenomen en het begrip hoofdzonden ingevoerd: hoogmoed, hebzucht, onkuisheid, afgunst, onmatigheid, toorn en geestelijke traagheid.

Soms onderscheidde men de hoogmoed nog in: trots en ijdele glorie.

Men telde dan acht hoofdzonden. Ook gaf men (zoals GREGORIUS DE GROTE dat doet) de trots een aparte plaats, als de dominerende ondeugd.

Hier volgen dan over ieder van de voornaamste ondeugden enkele opmerkingen.

A. DE HOOGMOED

'God, die de menselijke natuur op een bewonderenswaardige wijze hebt geschapen en ze op nog bewonderenswaardiger wijze hebt hersteld' (Offert. van de mis). De mens, bijzonder de gedoopte, is aan zichzelf verplicht zich voor God van die waardigheid bewust te zijn.

Hij moet ze hooghouden met een heilige fierheid tegenover al wat haar omlaag haalt. Hij moet nederig en dankbaar die fierheid terugbrengen tot God, uit wie alle grootheid voortkomt. Maar zodra de mens buiten God om zijn waardigheid probeert op te houden, zodra hij zijn eer niet meer in de groei van zijn innerlijke waarde voor God zoekt, zodra hij voor de mensen en voor hen alleen groot wil schijnen, ontslaat de ongeremde eerzucht, de hoogmoed. 'ijdel' wordt iemand genoemd die op belachelijke of slechts vermeende voortreffelijkheden groot gaat, of op grond van werkelijke eigenschappen bij de mensen een onstandvastige eer zoekt, terwijl hij de echte eer, die van God komt, verwaarloost.

Uit de wortel van de hoogmoed stammen: overdreven eerzucht, pronkzucht, die te koop loopt met eigen voortreffelijkheid, aanmatigng, die dingen aandurft, die de eigen krachten ver te boven gaan. Dikwijls heeft ook de nijd zijn wortel in de ongeordende eerzucht, die het niet verdragen kan, dat een ander meer geëerd wordt. Het

geneesmiddel tegen de hoogmoed is de overweging van Gods grootheid, Christus' nederigheid en de straf voor de hoogmoed.

B. DE AFGUNST

De nijd is de ontaarding van het natuurlijke streven naar wedijver. Het is normaal, dat een mens de goede hoedanigheden van een ander zelf ook zou willen bezitten. Maar de afgunstige is bedroefd, als hij bij anderen die goede eigenschappen ontdekt, omdat hij daarin een hindernis ziet voor eigen eer en verheffing. De nijd verschilt dus van haat, die de naaste als zodanig alle goeds misgunt. Dikwijls echter gaan haat en nijd samen.'Kinderen' van de nijd zijn: oorblazerij, eerroof, laster, kwaadspreken, leedvermaak, ontstemming en haat.

Afgezien van de graad van bewustheid en vrijheid is de zonde van nijd des te groter, naarmate het goed, dat men anderen misgun hoger is. De nijd wordt een 'zonde tegen de Heilige Geest', als men de medemens Gods genade en liefde misgunt.

Het is natuurlijk geen zonde, als men zich over het succes en het tijdelijk welvaren van de naaste alleen daarom niet verheugt, omdat men er nadeel in ziet voor zijn zieleheil en zijn geestelijke vooruitgang. Zo is het ook geen leedvermaak, als men blij is, dat de trots van Gods vijanden vernederd wordt of dat het leed van een medemens hem de weg naar God doet terugvinden. Men bestrijdt de nijd door overweging van Gods liefde en vrijgevigheid jegens iedereen, door beoefening van de nederigheid en de naastenliefde, door kinderlijke onderwerping aan Gods beschikkingen.

C. DE TOORN

Van nature wijzen wij af wat ons tegenwerkt. De geordende toorn is een zeer waardevolle kracht ten goede, tot verovering van een hoog, maar moeilijk te bereiken doel. Wie niet kwaad kan worden, diens liefde heeft ook geen gloed. Want als wij vurig, met alle energie van lichaam en geest, het goede liefhebben, zullen wij met gelijke kracht het kwaad weerstaan. Christelijk is niet de trage berusting in het kwaad, maar de moedige inzet van alle krachten daartegen, en daartoe behoort ook de kracht van de toorn.(12) De Heilige Schrift prijst de vlammende toorn van Fineës tegen Gods vijanden (Num. 25). De Heer zelf heeft het voorbeeld van heilige, mannelijke toorn gegeven: (Mt. 21:12; 23:13v.).

Zondig wordt de toorn, als hij de juiste maat overschrijdt, bijvoorbeeld als men meer over fouten van anderen dan over niet minder zware eigen fouten kwaad wordt, als men zich over onbelangrijke dingen boos maakt (de toorn dient immers tot overwinning van een belangrijke moeilijkheid), of ook als men zó toornig is, dat men zijn zelfbeheersing volkomen verliest. De toorn is reeds in zijn oorsprong zondig, wanneer hij uit een valse beweegreden voortkomt. De toorn als hoofdzonde bestaat vooral in het ongeordend verlangen om al wat niet met de eigen wil overeenstemt af te wijzen, in een ongeordende wil tot wraak, tot beschadiging of vernietiging. Bij de toorn moet men zoals bij iedere hartstocht onderscheiden tussen zijn eerste oncontroleerbare opwelling en de instemming ermee.

Het overschrijden van de juiste maat bij een gerechtvaardigde toorn is uiteraard slechts dagelijkse zonde. Maar dikwijls is er gevaar van zware zonde, bijvoorbeeld in geval men voorziet, dat de toorn ieder overleg zal uitschakelen. De ongerechtvaardigde toorn is uit zijn aard zware zonde, omdat hij de rechtvaardigheid en de liefde schendt.

De vruchten van de toorn zijn: ongeduld, ontstemming, schimpende en beledigende taal, ruzie, verwensingen en vechtpartijen. Geneesmiddelen zijn: overweging van Christus' zachtmoedigheid, bedachtzaamheid om nooit bij een eerste opwelling te reageren.

D. DE GIERIGHEID

De gierigheid is het ongeordende streven stoffelijk bezit te verwerven, te vermeerderen of vast te houden. In haar ergste vorm ziet de gierigheid de uitwendige goederen als laatste doel, waaraan God wordt opgeofferd; dan is zij 'de dienst van de mammon' (Mt. 6:21v.) De Apostel noemt dat afgoderij (Ef. 5:5). Hij noemt de hebzucht de wortel van alle kwaad (1 Tim. 6:9v.), vooral als geld en goed worden nagestreefd als middelen om al zijn andere begeerten te bevredigen (Pred. 10:19). Naast de genotzucht is zij een der oorzaken van de heersende angst voor het kind: men schat de uitbouw van zaak of bedrijf of het behouden van een erfenis hoger dan de waarde van het nageslacht.

Gewoonlijk maakt gierigheid een mens hard tegenover zijn medemens, begerig naar macht, onrechtvaardig in de keuze van zijn middelen, ongevoelig voor geestelijke waarden (geestelijke traagheid).

Een geneesmiddel is de overweging van de vergankelijkheid van het stoffelijke, de verhevenheid van de eeuwige waarden, het voorbeeld van Christus.

E. DE ONKUISHEID

Het natuurlijk verlangen naar de lichamelijke genotvolle ervaring van eenheid, die de vereniging van man en vrouw inleidt en begeleidt, een kracht, die God de mens gegeven heeft. Het seksuele genot is het lichamelijk aspect van de liefde, die het uitdrukt en in stand houdt, een kracht die mede dringt tot voortplanting. De natuurlijke verhouding tussen man en vrouw wordt door het sacrament van het huwelijk geheiligd en van die heiliging is het geslachtelijk genot niet uitgesloten. Het is goed en menswaardig, als het van een geestelijke persoonlijke liefde en bovendien van een bovennatuurlijke liefde (caritas) is doortrokken. Deze diepere gezindheid is slechts mogelijk waar het geslachtelijk leven zich regelt naar Gods wet.

Wordt het geslachtelijk genot om zichzelf gezocht, wordt het onbeteugeld nagestreefd, dan ontaardt het gemakkelijk en wordt het bron van veel leed en zonden: gebrek aan eerbied voor het geheim van de liefde en het leven, afwezigheid van echte liefde, onrechtvaardigheid jegens de medemensen en de nakomelingen, ergernis verleiding, onmacht tot gelukkig makende liefde, ongevoeligheid voor geestelijke waarden.

Geneesmiddelen zijn zelfbeheersing, versterving, aandacht voor het bovenzinnelijke, liefde voor God.

F. DE ONMATIGHEID

Het natuurlijke verlangen naar spijs en drank zowel als naar ontspanning komt van God. Ook de vreugde aan spijs, drank en ontspaning is goed, mits geordend. Zonde wordt het, wanneer men zich eten en drinken meer verheugt dan in hogere waarden, wanneer ons denken en spreken beheerst worden door spijs en drank.

1. Onmatigheid in het eten (gulzigheid)

De onmatigheid in het eten (gula) zoekt op ongeordende wijze het uitgezochte, de overvloed; kieskeurigheid versmaadt gewoon gezond voedsel. Beide zijn naar hun soort slechts dagelijkse zonden, behalve

als daardoor gevaar ontstaat voor andere wèl zware zonden: verwaarlozing van zijn plichten, hardheid jegens armen, ernstig nadeel voor eigen gezondheid. Gaat de gulzigheid zo ver, dat 'de buik tot God wordt' (Fil. 3, 19), dan is ze vanzelfsprekend zware zonde, omdat ze dan een de mens onwaardig laatste doel wordt.

De gulzigheid is vooral in strijd met de navolging van de Gekruiste en wordt dan ook het beste beheerst door de overweging van Christus' lijden en door de gedachte aan de plicht tot boetvaardigheid.

2. Onmatigheid in het drinken

Omdat het gebruik van alcoholische dranken over het algemeen voor de gezondheid niet noodzakelijk is, vormt het misbruik ervan gewoonlijk een zwaardere zonde dan de onmatigheid in het eten of in andere dranken; bij noodzakelijke dingen wordt het gevaar voor deviatie moeilijker vermeden dan bij niet-noodzakelijke.

Gaat de onmatigheid in het drinken zover dat men vrijwillig het moreel besef prijsgeeft (de roes), dan is ze zware zonde. 'De dronkaards zullen geen deel hebben aan het Rijk Gods' (1 Kor. 6:10; vgl. Is.5:11). De zware schuld wordt niet zozeer afgeleid uit het overmatige drinken, dat op zich uiteraard dagelijkse zonde is, als uit het mensonwaardige van de roes. Vooral komt de zware zonde voort uit het grote gevaar van de dronkenschap voor het zedelijk gedrag en de gezondheid, uit het gevaar van liefdeloosheid jegens het gezin, van zware schade aan de nakomelingschap (overmatig alcoholgebruik kan degeneratie tengevolge hebben).

Wordt iemand eens door een roes overvallen, omdat hij zichzelf overschat heeft of de sterkte van een drank niet kende, dan is hij gewoonlijk vrij van zware zonde, omdat er geen sprake van opzet was.

Wie echter zijn vatbaarheid kent en het gevaar van dronken worden voorziet, maar toch doordrinkt, kan zich niet verontschuldigen, met de uitvlucht dat hij niet de bedoeling had zich zwaar te bedrinken.

Zwaarder zondigt de drinker, die zich opzettelijk bedrinkt.

Caféhouders die uit winzucht aan drankzuchtigen te veel schenken, zondigen zwaar tegen de naastenliefde.

3. Onmatigheid in genotmiddelen en verdovende middelen

Het gebruik van verdovende middelen: opium, morfine, heroïne, cocaïne, enzovoorts kan zeer gevaarlijk zijn. De bestrijding der gevaren van de verslaafdheid en de genezing van de verslaafden zijn sociale plichten. Van echte verslaafden (morfinisten, alcoholisten enz.) moet volledige onthouding verlangd worden, omdat anders gewoonlijk geen blijvende genezing volgt. Al is niet ieder tot onthouding van alcohol verplicht, deze onthouding kan een daad van grote naastenliefde zijn, als voorbeeld en als hoete in de strijd tegen de verslaving. - Wie bemerkt, dat voor hem de gehechtheid aan eten, drinken of roken een ernstige hindernis is op & weg naar de volmaaktheid, moet zich door versterving daarvan losmaken. Tenslotte beoordeelt de christen ook het edelste zingenot anders dan de beste heiden, want de hoogste wijsheid is Christus en Die gekruist.

G. DE GEESTELIJKE TRAAGHEID

De theologische traditie verstaat onder de geestelijke traagheid (acedia) als zevende hoofdzonde niet de werkschuwheid, het ongeordend verlangen naar rust en ontspanning, die luiheid of pigritia genoemd worden, maar de tegenzin in het geestelijke, het bovenzinnelijke, het godsdienstige, een gebrek aan ijver om zich tegen het omlaaghalende van het aardse te verzetten en zich tot het goddelijke op te werken. De traagheid openbaart zich dikwijls het meeste in een uiterlijke koortsachtige bedrijvigheid voor het tijdelijke. Ze is in tegenspraak met de liefde voor God en met de vreugde om God en om alle dingen die op God betrekking hebben. Zij kan zelfs worden tot droefheid over het feit dat de mens tot het navolgen van Christus, tot de vriendschap en de dienst van God geroepen is, omdat daarmee zelfverzaking en inspanning verbonden zijn. Deze soort van traagheid moet men als een ernstig gevaar beschouwen, want zij leidt gewoonlijk tot vlucht in het genot of tot het geheel opgaan in eigen bedrijvigheid.

Is de geestelijke traagheid alleen maar een vermindering van ijver in en smaak voor het godsdienstige, zodat men Gods geboden, al is het met tegenzin, toch onderhoudt, dan is ze naar haar aard slechts dagelijkse zonde.

Dikwijls zelfs kan het een teken van getrouwheid zijn, als bij vermoeidheid en bij zware bekoringen tot tegenzin in de dienst van God zijn geboden ook zonder blijdschap nauwgezet worden nagekomen.

De 'vruchten' van de geestelijke traagheid zijn: moedeloosheid, kleinmoedigheid, verwaarlozing van lastige voorschriften zoals het zondags- en vastengebod, ongetrouwheid, ongedurigheid, praatzucht, nietsdoen of overdreven bedrijvigheid, afkeer van hen die tot het goede aansporen, tenslotte haat tegen het goede.

Daar de geestelijke traagheid gewoonlijk voortkomt uit een opgaan in het aardse en uit de geringschatting van het bovennatuurlijke goed, zijn de beste geneesmiddelen: de geest van versterving en de geregelde beschouwing van de liefde Gods en van zijn beloften. Ernstige preken over de eeuwige waarheden zullen iemand beter dan iets anders uit de geestelijke traagheid wakker kunnen schudden.

LITERATUUR

E. DUBLANCHY, Capital (péché), in: Dictionnaire de Théol. Cath., t. 11, c.

1688-1692.

A. VÖGTLE, Woher stammt das Schema der Hauptsünden?, in: Theol. Quartalschrift 122 (1941) 217-237.

W. HEINEN, Fehlformen des Liebesstrebens in moralpsychologischer Deutung tltld moraltheologischer Würdigung, Freiburg 1954.

K. OLESA JURI}, L'invidia, Roma 1952.

M. VILLER, Colère, in: Dict. de Spiritualité, t. 11, c. 107-113.

J. DE GUIBERT, Avarice, in: Dictionnaire de Spiritualité, d'Ascétique et de Mystique, t. I, c.1160-1161.

J. D. FOLGHERA, La tempérance (Somme de saint Thomas), Éd. Revue des Jeunes, Paris 1928.

G. BARDY, Acedia, in: Dictionnaire de Spiritualité, d' Ascétique et de Mystique, t. I, c. 166-169.

(ik heb de noten maar niet ingescand)

[Jyoti 0]

Grappig weetje: in de Humo (Vlaams weekblad, tikkeltje links/alternatief gericht maar niet heel erg) is het al zo lang ik me kan herinneren een wekelijks terugkomende gewoonte om een persoon te interviewen aan de hand van de zeven hoofdzonden. Je hebt dan een artikel van een aantal pagina's met foto's bij enzo en dan een kop als 'de zeven hoofdzonden van Leterme'. In zeven deeltjes wordt dan ingegaan op hoe jaloers, gulzig, onkuis,... de persoon in kwestie is, en in hoeverre hij/zij dit negatief vindt. Ik vind het wel boeiend dat een tijdschrift zonder enige christelijke achtergrond hier toch gebruik van maakt. Toont voor mij toch wel aan dat het ook een beetje een cultureel model is geworden om over de kleine kantjes van mensen na te denken.

[wateengedoe2 0]

Quote:

Op vrijdag 16 januari 2009 11:18:07 schreef Pius_XII het volgende: Ik dacht dat je het misschien wel grappig zou vinden, de lijst hoofdzonden uit 'De wet van Christus, een katholieke moraaltheologie voor priesters en leken' door Dr. Bernhard Häring, uit de jaren '50.

Vandaag op 't werk maar weer eens een snelleescursus aangesneden ... Nu ik dit zie, weet ik weer waarom 't zo hard nodig is! Jij met je lappen tekst ook altijd