Humanisme

[Thorgrem 430]

Vandaag een intressant artikel over een vermeende interne crisis binnen het humanisme.

Hang naar religie stort de humanist in crisis

Koert van der Velde

Humanisten ruziën over godsdienst. Zijn ze tegen of is hun humanisme zélf religieus aan het worden?

Op de universiteit voor humanistiek in Utrecht is religie populairder dan ooit. Onlangs hield de parapsycholoog Dick Bierman er zijn oratie. Hij gaat voor de humanisten paranormale ervaringen onderzoeken. Op zijn website vertelt hij wat hij zoal doet. Ter gelegenheid van de museumnacht organiseerde hij een experiment waarbij het publiek met ’wilskracht’ moest proberen een bal in beweging te krijgen. Het resultaat was statistisch significant, luidde de uitslag. Populair vertaald: de menselijke geest reikt verder dan zijn lichaam, er is meer tussen hemel en aarde.

Religiositeit is hot bij studenten op de humanistische universiteit. Ze studeren af op zaken als ’spiritualiteit’ en ’transcendentie’, en er zijn lezingen zoals over de hindoeïstische heilige Sri Aurobindo. Pogingen om een imamopleiding binnen te halen zijn gestrand. Wel is er inmiddels een hoogleraar islam aangesteld.

Voelen de aspirant geestelijk verzorgers een gemis bij het kale, ritueel- en symboolarme humanisme, een gemis dat religie kan helpen opvullen? Rein Zunderdorp, voorzitter van het Humanistisch Verbond (HV) en lid van het stichtingsbestuur van de universiteit, wil het niet zo formuleren. „Wij informeren studenten op een brede manier, niet alleen over de humanistische levensbeschouwing, maar ook over religieuze levensbeschouwingen. Veel mensen hebben bijzondere ervaringen en half-religieuze gevoelens. De studie daarvan is ook van belang voor humanistisch geestelijk verzorgers. Net als de studie van rouwrituelen in de verschillende religies interessant is voor aspirant uitvaartbegeleiders. Zolang de universiteit maar geen multireligieuze speeltuin wordt waar iedereen doet wat hij leuk vindt.’’

Volgens Amanda Kluveld, die vijf jaar op de universiteit voor humanistiek werkte, is het eerder een identiteitsprobleem dat zorgt voor de toegenomen belangstelling voor religie bij humanisten. „Belangstelling voor religie is de persoonlijke voorkeur van de verschillende medewerkers. Daarover is intern geen discussie mogelijk. Men laat het gebeuren, wil er niet over praten.’’

Kluveld citeert uit een afstudeeronderzoek van een student: „In brede zin wordt humanisme ervaren als taboe-onderwerp. Respondenten ervaren dat de heldere omschrijving van wat humanisme betekent, omzeild wordt binnen de universiteit van humanistiek.’’ Een recent internonderzoek kreeg de titel mee ’Vriendelijk, maar niet echt open’.

Het humanisme is in crisis, erkennen veel humanisten. Niet alleen de organisatiegraad blijft laag en het blad De Humanist leidt een kwijnend bestaan, maar ook heeft het humanisme het moeilijk in haar plaatsbepaling tegenover religies. Zo werd een jaar geleden de atheïstisch klinkende slogan gelanceerd ’Zonder uw steun is het humanisme aan de goden overgeleverd’. De leus appelleert met succes aan angst voor oplevend islamitisch fundamentalisme, voor CDA’ers als Donner, die ooit stelde zonder religie vreedzaam samenleven niet mogelijk te achten, en voor de ChristenUnie in het kabinet. Sinds de slogan is gelanceerd neemt het ledenaantal met ruim honderd per maand toe. En dat kan het sterk vergrijsde Verbond (10.000 leden van voor het grootste deel tussen de 50 en de 70) wel gebruiken. Volgens Zunderdorp is de groei ook te verklaren uit de oplevende belangstelling voor religie in het algemeen, en daarmee ook voor een niet-religieuze levensbeschouwing als het humanisme.

Tegelijkertijd wordt religie door humanisten gezien als bondgenoot tegen ’oprukkend hedonistisch nihilisme’. Zo was het congres van de Humanistische Alliantie twee maanden geleden gewijd aan ’humanisme en religie voor humaniteit’. „In Nederland zijn de traditionele kerken inmiddels vergaand ’gehumaniseerd’ en tolerant jegens andersdenkenden’’, aldus Zunderdorp.

Volgens Kluveld is de these dat religie beschermt tegen intolerantie en hedonisme echter ’nergens op gebaseerd’. Het HV toont volgens haar twee gezichten: „Hij werft leden door met een slogan te waarschuwen voor ’de goden’, maar zoekt tegelijkertijd bondgenootschap met hun vertegenwoordigers op aarde.â€

Bron: link

Zijn er humanisten op dit forum en zo ja hoe denken jullie erover?

Mijn bedoeling met dit topic is een algemeen humanisme topic waar mensen vragen kunnen stellen en waar hopelijk anderen antwoord op kunnen geven.

[Ann 0]

Ik zou niet eens weten of ik een humanist ben of niet

[Thorgrem 430]

Quote:

Op maandag 02 juli 2007 21:10:31 schreef Ann het volgende: Ik zou niet eens weten of ik een humanist ben of niet

link

[Clyppan 0]

'het humanisme'? ik wist niet eens dat het zo als 'instituut' bestond.

Ik ben een humanistisch iemand (vrijdenker).. met als bijkomende eigenschap dat ik atheïstisch ben.. ik hou mij afzijdig van allerlei zaken zoals dit waarbij het humanisme tot instituut (bijna religieus) wordt verheven.. 'De grens tussen geloof en rede, tussen fantasie en wetenschap is fundamenteel. Het humanisme is een materiele, atheistische levensbeschouwing, gebaseerd op de wetenschap en de rationele discussie. Natuurlijk moeten religie, esoterie, humanistische kwakzalverij en bijzondere ervaringen bestudeerd worden, als sociologische en psychologische verschijnselen, Maar ze verdienen verder geen bijzondere status.'

"Op dinsdag 29 mei beklom Dick Bierman officieel de leerstoel Bijzondere Ervaringen aan de UvH. Scepticus Van den Berg vindt het ‘bijzonder jammer’ dat de universiteit zich ‘hiermee in laat’. Bierman houdt zich onder andere bezig met bijna-dood-ervaringen en met voorspellende dromen. “Dat gaat voorbij aan de fundamentele wetten van de natuurkunde.â€

Failliet humanisme

Van den Berg vindt dat de UvH hiermee voor het failliet van het humanisme tekent. “Er is al een leerstoel Humanisme en Islam ingesteld, er zijn veel postmoderne hoogleraren en nu is er de leerstoel Bijzondere Ervaringen. Er blijft niets over van het humanisme.â€"

Wat een gedoe.. maargoed.. ik trek mij er niet zo veel van aan. De beste man mag doen wat hij wil..

[Aimé 0]

Is het niet zo dat er bijna evenveel definities van „humanisme†zijn als er „humanisten†zijn ?Of wat is de exacte definitie van een humanist?

[Clyppan 0]

vandaar dat ik mijzelf meer als 'humanistisch' zie in plaats van 'een humanist'.. ik kan mij vinden in de definitie en 'inhoud' van het humanisme.. maar niet het instituut dat er door sommigen van gemaakt wordt.

[Aimé 0]

Humanisten citeren graag de oude Griekse filosoof Protagoras die gezegd heeft dat ’de mens de maat van alle dingen is’. Hiermee bedoelde hij dat er geen absolute waarheid te vinden is. Een dergelijke gedachte kan niet samengaan met het ware christendom, want christenen zijn ervan overtuigd dat zij inderdaad de waarheid hebben gevonden en dat de waarheid hen heeft vrijgemaakt!

[Olorin 155]

Ik heb me eerlijk gezegd niet verdiept in het humanisme. Maar van wat ik weet is dat het humanisme een christelijke stroming is. bekende humanisten zijn bijvoorbeeld Erasmus, maar ook Calvijn wordt over het algemeen als humanist erkent. Vanuit de Renaissance benaderd kan ik denk ik wel stellen dat het humanisme christelijk is. Ik denk dat de huidige mainstream van het christendom ook wel humanistisch is, maar dat kan ik niet hard maken. Ik weet nl. wel wat van het ontstaan, maar niet van de definitie van humanisme. En oorsprong ligt bij christenen.

[Ann 0]

Quote:

Op maandag 02 juli 2007 21:18:13 schreef Thorgrem het volgende: [...] link

Thx Thorgem die tekst had ik zelf ook al opgezocht.

Maar het blijft me te vaag... het lijken me gewoon een aantal normen. En ik ben het eens met veel wat daar staat, ben wel gelovig enzo.

Maar ik kan niet zeggen : ik ben humanist of ik ben het niet. Daarvoor vindt ik het iets te vaag ook. Er zijn nog zovele stromingen die erbij komen.

[Clyppan 0]

Quote:

Op dinsdag 03 juli 2007 03:04:36 schreef Gorthaur het volgende: Ik heb me eerlijk gezegd niet verdiept in het humanisme. Maar van wat ik weet is dat het humanisme een christelijke stroming is. bekende humanisten zijn bijvoorbeeld Erasmus, maar ook Calvijn wordt over het algemeen als humanist erkent. Vanuit de Renaissance benaderd kan ik denk ik wel stellen dat het humanisme christelijk is. Ik denk dat de huidige mainstream van het christendom ook wel humanistisch is, maar dat kan ik niet hard maken. Ik weet nl. wel wat van het ontstaan, maar niet van de definitie van humanisme. En oorsprong ligt bij christenen.

Het hedendaags humanisme is nu niet echt 'christelijk' te noemen..

Lang niet alle humanisten zullen zichzelf dus atheïst noemen, maar in het algemeen kun je wel stellen dat het al dan niet bestaan van een hogere of goddelijke macht geen issue voor hen vormt. In elk geval is het geen leidraad voor het dagelijkse leven. Humanisten gaan uit van het leven hier en nu en zij stellen de mens centraal als de maat van de dingen. ?Het goede leven? als filosofie om het bestaan als sociaal levend individu glans en inhoud te geven vormt voor alle humanisten een gemeenschappelijke basis waarop men elkaar vindt.

link

Het humanisme van de Renaissance (dat scherp moet worden onderscheiden van de hedendaagse levensbeschouwing die zich humanisme noemt) is een beweging van geleerden. Deze geleerden (humanisten) meenden dat de westerse beschaving in de Middeleeuwen van haar bronnen was afgedreven, en door henzelf op die bronnen moest worden teruggevoerd.

..[..]..

De term humanisme dateert pas van de 19e eeuw en is afgeleid van het Italiaanse umanista (docent in de Latijnse taal, welsprekendheid, dichtkunst en literatuur, vakken die studia humaniora werden genoemd). De term heeft dus niets te maken met 'het centraal stellen van de mens', 'de ontdekking van het individu' en dergelijke. In het christelijk humanisme stond wel degelijk God centraal, en over het individu heeft geen humanist zich het hoofd gebroken.

link

[Olorin 155]

Quote:

Op dinsdag 03 juli 2007 08:45:14 schreef PascalPas het volgende: Het hedendaags humanisme is nu niet echt 'christelijk' te noemen..

Dan hebben die hedendaagsen dat woord "gekaapt" en er andere extra dingen aan verbonden. Het humanisme komt van oorsprong voort uit de Renaissance en die mensen waren christen.

[Clyppan 0]

Het is dus maar wat je 'humanisme' wilt noemen.

Aangezien het hedendaagse humanisme een geheel andere betekenis heeft dan de periode in de renaissance zul je toch eerst duidelijk die twee zaken moeten scheiden.. aangezien we het nu over twee verschillende dingen kunnen hebben..

Oftewel, waar gaat dit topic over? De christelijke variant uit de renaissance, of the hedendaagse levensbeschouwing met een grote koppeling met het atheïsme/agnosme?

[Swami Bu 0]

Ik beschouw mij tegenwoordig ook een beetje als humanist. Dat komt misschien wel in reactie op het irrationele intolerante religieuze fundamentalisme waar volgens mij alleen redelijkheid en menselijkheid een antwoord op kan zijn.

[Thorgrem 430]

Quote:

Op dinsdag 03 juli 2007 14:37:08 schreef PascalPas het volgende: Oftewel, waar gaat dit topic over? De christelijke variant uit de renaissance, of the hedendaagse levensbeschouwing met een grote koppeling met het atheïsme/agnosme?

Van een christelijke variant wist ik niets af tot dit topic.

Ik ken enkel de levensbeschouwlijke (moderne) visie. Daar is het topic dus voor bedoeld.

[Clyppan 0]

Nou voilá, alhier een humanist

[Dostojevski 0]

Quote:

Op dinsdag 03 juli 2007 17:18:19 schreef Swami Bu het volgende: Ik beschouw mij tegenwoordig ook een beetje als humanist. Dat komt misschien wel in reactie op het irrationele intolerante religieuze fundamentalisme waar volgens mij alleen redelijkheid en menselijkheid een antwoord op kan zijn.

Ik vraag me wel af hoe tolerant je bent als je, zoals enkele humanisten blijkbaar doen, zo fel reageert als de humanistische universiteit aandacht besteedt aan religie. Dat is heel wat anders dan fundamentalisme steunen oid. Ik vraag me dus af of je niet lijdt aan het grasisgroener-syndroom. Ik heb wel eens de indruk dat onder humanisten de intolerantie en het extremisme even groot zijn als onder christenen en moslims. Lijkt me ook logisch: dergelijke eigenschappen laten zich niet binden aan een bepaalde religie of een bepaalde groep mensen. Redelijkheid en menselijkheid kan je ook bij christenen en mijns inziens zelfs bij uitstek in het christendom vinden.

[Swami Bu 0]

En ook bij moslims, namelijks Soefi's. Het probleem is ook niet religie op zich maar hoe je met religie of ideologie omgaat. Orthodoxie en extremisme zijn het probleem. Blijft wel staan dat bepaalde ideologieën en religies echte onzin verkondigen die redelijk denkende mensen moeilijk letterlijk kunnen nemen. Daarom hebben sommige religies en ideologieën de vrijzinnigheid uitgevonden, die redelijk denkende mensen de ruimte gunt om te ademen. Helaas is de vrijzinnigheid tegenwoordig in de verdrukking.

Los van het feit of God of de heilstaat nu wel of niet bestaat moet je religies en ideologieën beoordelen op hoe ze met mensen omgaan, vooral met de zogenaamde ander. Intolerante religies en ideologieën hebben vaak joden en/of homo's als vijand. Daarom wantrouw ik het orthodoxe en fundamentalistische christendom, de islam (behalve enkele tolerantere stromingen als het Soefisme), het communisme, het nationalisme etc.

Bepaalde religies en ideologieën hebben dwang nodig om aan de macht te blijven. Ze indoctrineren mensen en houden ze dom. Ze hebben een vijand van buiten nodig om de gelovigen af en toe eens te mobiliseren. Tegen Deense Cartoons, abortus, het homohuwelijk, Madonna of weet ik niet wat. Het grote verschil met humanisten is dat zij niet zo snel de straat op gaan, behalve misschien als de mensenrechten en de democratie worden bedreigd.

Ik heb geen probleem met religie maar wel met orthodoxie en fundamentalisme. Dat is intolerant, achterlijk en schadelijk voor mensen. Je kunt mensen niet dwingen hun overtuiging te verloochenen, maar ik mag het wel bestrijden in naam van de universele waarden mensenrechten en democratie.

[Thorgrem 430]

Quote:

Op woensdag 04 juli 2007 09:26:50 schreef Swami Bu het volgende: Ik heb geen probleem met religie maar wel met orthodoxie en fundamentalisme. Dat is intolerant, achterlijk en schadelijk voor mensen. Je kunt mensen niet dwingen hun overtuiging te verloochenen, maar ik mag het wel bestrijden in naam van de universele waarden mensenrechten en democratie.

Is dat zo, mag je het bestrijden in naam van de universele mensenrechten?

Artikel 2

Een ieder heeft aanspraak op alle rechten en vrijheden, in deze Verklaring opgesomd, zonder enig onderscheid van welke aard ook, zoals ras, kleur, geslacht, taal, godsdienst, politieke of andere overtuiging, nationale of maatschappelijke afkomst, eigendom, geboorte of andere status.

Artikel 18

Een ieder heeft recht op vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst;dit recht omvat tevens de vrijheid om van godsdienst of overtuiging te veranderen, alsmede de vrijheid hetzij alleen, hetzij met anderen zowel in het openbaar als in zijn particuliere leven zijn godsdienst of overtuiging te belijden door het onderwijzen ervan, door de praktische toepassing, door eredienst en de inachtneming van de geboden en voorschriften.

Bron: link

[LodewijkNapoleon 0]

Het seculier-humanisme is allang weer op z'n retour, hét centrale probleem ervan wordt hier mooi door Pascalpas aangegeven, het was zo moeilijk te canoniseren, en niemand liep erg écht warm voor. Natuurlijk, als men ergens tégen was, dan kon men wel enigzins een front vormen, maar van positieve zingeving was weinig sprake.

Een zwakke méme zou Dennett zeggen.

[Swami Bu 0]

Orthodoxen en fundamentalisten mogen hun overtuiging hebben, maar hun overtuiging is in tegenspraak met de democratie en de mensenrechten. Ook de orthodoxe christenen van de tegenwoordig Salonfähige ChristenUnie zijn er op uit om bepaalde rechten terug te draaien, zoals abortus, euthanasie en het homohuwelijk. Ik vind dus niet dat fundamentalisten en orthodoxen geen recht hebben om te geloven, iedereen mag geloven wat hij of zij wil, ook al is het grote onzin, maar ik bestrijd wel hun intolerante ideeën en vind dat ze niet aan de macht mogen komen, omdat dit een gevaar is voor onze vrije samenleving.

[Olorin 155]

Quote:

Op woensdag 04 juli 2007 10:54:52 schreef Swami Bu het volgende: Orthodoxen en fundamentalisten mogen hun overtuiging hebben, maar hun overtuiging is in tegenspraak met de democratie en de mensenrechten.

Op enkele kleine groepjes na is dit helemaal niet het geval. Waar gaan orthodoxen dan tegen de democratie in?

Quote:

Ook de orthodoxe christenen van de tegenwoordig Salonfähige ChristenUnie

Ach ja, christenen voldoen niet aan vooroordelen, dus maakt dat het Salonfähig... Immers, het vooroordeel vormt de definitie...

Quote:

zijn er op uit om bepaalde rechten terug te draaien, zoals abortus, euthanasie en het homohuwelijk.

Dat is meestal zo in een democratie. Je mag als er een meerderheid voor is wetten toevoegen, aanpassen of veranderen. Zo werkt een democratie.

Quote:

Ik vind dus niet dat fundamentalisten en orthodoxen geen recht hebben om te geloven, iedereen mag geloven wat hij of zij wil, ook al is het grote onzin, maar ik bestrijd wel hun intolerante ideeën en vind dat ze niet aan de macht mogen komen, omdat dit een gevaar is voor onze vrije samenleving.

Dit soort gedachten die jij hebt vind ik een regelrecht gevaar voor de democratie, de rechten van de mens en tevens een aanslag op de vrije samenleving.

Dit is een extremistisch en gevaarlijk standpunt. Extremisme, het verbieden van zaken die niet het jouwe zijn.

[Thorgrem 430]

Maar door hun ideeen te bestrijden, ben je dan zelf niet net zo intollerant tegen mensen die anders denken?

Jij vind dat ze niet aan de macht mogen komen. Nou is in Nederland het wel zo geregeld dat een partij vrijwel onmogelijk alleen aan de macht kan komen, tenzij meer dan de helft van de bevolking daarvoor stemt. Als dat op een partij is die de democratie op wil heffen is dat toch een democratisch genomen besluit om de democratie op te heffen en daarmee gerechtvaardigd.

Gorthaur zegt het wat mooier, maar zo bedoel ik het dus ook.

[Michiel 14]

Quote:

Op woensdag 04 juli 2007 10:54:52 schreef Swami Bu het volgende: Orthodoxen en fundamentalisten mogen hun overtuiging hebben, maar hun overtuiging is in tegenspraak met de democratie en de mensenrechten.

Waarom zou orthodoxie in tegenstrijd zijn met de rechten van de mens, omdat ze een bepaald geloofdbeeld aanhangen?

Quote:

Ook de orthodoxe christenen van de tegenwoordig Salonfähige ChristenUnie zijn er op uit om bepaalde rechten terug te draaien, zoals abortus, euthanasie en het homohuwelijk.

En dat is hun recht om daarvoor te staan, vind het nogal kortzichtig om iemand anders zijn recht te ontzeggen omdat jij het maar niets vind.

Quote:

Ik vind dus niet dat fundamentalisten en orthodoxen geen recht hebben om te geloven, iedereen mag geloven wat hij of zij wil, ook al is het grote onzin

Het is onzin, omdat jij je er niet in kan vinden en omdat jij je er niet in kan vinden bestempel je het maar als "achterlijk" en "bekrompen".

Quote:

ik bestrijd wel hun intolerante ideeën en vind dat ze niet aan de macht mogen komen, omdat dit een gevaar is voor onze vrije samenleving.

Je intolerantie richting andersdenkende is ook een gevaar voor de samenleving. Als we een voorbeeld aan jou moeten nemen is alleen Swami Bu maatstaf en de rest niet.

[Swami Bu 0]

Ik wil jullie geloof helemaal niet verbieden. Dat lezen jullie er in. Ik wil alleen voorkomen dat orthodoxe of fundamentalistische gelovigen aan de macht komen. Dat is funest voor een samenleving. Kijk maar naar Polen dat nu weer hard op weg is naar de Middeleeuwen dankzij de aartskatholieke homohatende tweeling. Kijk maar naar Nederland, waar de SGP en in mindere mate de CU dubieus staan tegenover de democratie en mensenrechten. Als die partijen in Nederland de meerheid hebben (de kans daarop is uiteraard heel klein) dan gaan ze een heleboel dingen verbieden en mag discriminatie weer. Kijk maar naar de islamitische wereld, waarin niet-moslims en moslims van een andere stroming als tweederangs burgers worden behandeld.

Niet alle democratisch genomen besluiten zijn goed. Als bijvoorbeeld de meerderheid ervoor stemt dat er geen vrijheid van meningsuiting mag bestaan dan is dit besluit democratisch, hoewel de democratie als de vrijheid van meningsuiting is afgeschaft niet meer bestaat. Daarom moet je behalve naar democratie ook naar mensenrechten kijken. Ik vind dat orthodoxe en fundamentalistische mensen het recht hebben om hun mening te uiten en aan de democratie mogen meedoen, maar ben er als de dood voor dat ze aan de macht komen, omdat ze dan de vrijheid van mensen die anders zijn of denken afschaffen. De samenleving dient hiertegen te worden beschermd. Door goed onderwijs bijvoorbeeld (afschaffing van zwarte scholen en bijzonder onderwijs).

[Olorin 155]

Blijft het bij zomaar wat paranoide kreten, of ga je ook nog onderbouwen.

Zwart maken kunnen we allemaal wel, maar het is een stuk moeilijker om ook nog eens gegronde opmerkingen te maken.

Begin eerst eens met bewijs voor je voor je bewering dat de CU dubieus staat tegenover democratie en mensenrechten.

Oja en graag bewijs voor bewering over tweede rangs burgers mbt de CU. Of is dit ook een loze paranoide kreet?

Best grappig trouwens, dat bijzonder onderwijs beter blijkt te presteren dan openbaar, over goed onderwijs gesproken...