Hoe democratisch is Europa?

[Robert Frans 1.653]

Het CETA-verdrag met Canada was vrijwel unaniem goedgekeurd door Europa, maar één kleine regio houdt dapper stand... Her en der komt ook hier de discussie nogal eens langs over het democratisch gehalte van Europa, of het gebrek eraan. Hoe wordt Europa dan eigenlijk bestuurd?

De politieke corpus van Europa bestaat uit vier instanties: de Europese Commissie, het Europees Parlement, de Raad van de Europese Unie en de Europese Raad of top.
De Commissie is het uitvoerende orgaan, dient wetsvoorstellen in en de leden worden door de lidstaten benoemd.
Het Parlement wordt elke vijf jaar direct door het Europese volk gekozen en controleert de Commissie zoals bij ons de Kamer het kabinet controleert.
De EU-Raad bestaat uit alle ministers van alle EU-lidstaten en heeft samen met het Parlement een wetgevingstaak.
De Europese top is de vergadering van alle Europese staatshoofden en bepaalt de politieke agenda van Europa.

Zo wordt dus geprobeerd om alle lidstaten zo goed mogelijk te vertegenwoordigen in de besluitvorming. En dat is nogal lastig, zoals we de laatste tijd zien. Want al die lidstaten hebben uiteenlopende belangen en Europa is dan niet altijd strikt democratisch in de zin dat de meeste stemmen altijd gelden. Eén land kan een handelsverdrag alsnog blokkeren.
Dit komt, zo begrijp ik, omdat alle lidstaten ook gewoon soevereine staten zijn en de EU belangrijke politieke besluiten dus niet zomaar kan afdwingen. Ze kan lidstaten dus niet verplichten een verdrag te ratificeren. Zo komt het dus dat het CETA-verdrag eerst goedgekeurd moet worden door alle lidstaten, maar daarna óók nog geratificeerd moet worden door alle regeringen met instemming van hun parlementen.

Het probleem alleen is dat Europa heel groot is en heel veel lidstaten heeft. Ook als zij zuiver democratisch zou zijn en ook als het parlement meer gezag zou hebben, dan blijft bijvoorbeeld Nederland maar een klein land. Als wij dus iets pertinent niet willen, dan zal er veel minder snel naar ons geluisterd worden dan naar een groot land als Duitsland. Zou Duitsland bijvoorbeeld het Oekraïne-verdrag niet willen ratificeren, dan was er waarschijnlijk veel meer bereidheid tot gesprek, omdat zij meer inwoners en daardoor meer macht heeft.

In principe is Europa dus vrij democratisch in de zin dat alle parlementen worden geraadpleegd, alle ministers, alle staatshoofden en ook het Europees Parlement. Op allerlei gebied kunnen lidstaten en hun burgers dus invloed uitoefenen op de besluitvorming. Waardoor de besluitvorming dus nogal eens erg traag en problematisch verloopt bij écht belangrijke kwesties, zoals het vluchtelingenvraagstuk. Een minderheid kan zelfs de besluitvorming blokkeren, zoals we nu zien bij de Walen met het CETA-verdrag.
De kwestie bij veel mensen is echter dat het toch een ver-van-mijn-bedshow is, omdat de democratische beïnvloeding vooral indirect is en gebaseerd op representatie. Het Europees Parlement, als enige direct door het volk gekozen, lijkt niet veel macht te hebben en verder is het vooral een politiek spel tussen ministers en staatshoofden in het verre Brussel. Het is dus in de praktijk meer een getrapte democratie: het volk kiest de nationale parlementen, waar ze vaak toch de meeste binding mee hebben, die kiezen hun regeringen en de regeringen bepalen vervolgens op basis van hun mandaat het Europese beleid.

De vraag voor dit topic: is het mogelijk om Europa directer democratischer te maken zonder de soevereiniteit van elk lidstaat op te geven, of is echte democratie gewoonweg niet mogelijk op zulke grote schaal in het Europa van nu en zou Europa anders moeten worden ingericht, bijvoorbeeld in de vorm van een superstaat of misschien juist in zeer versoberde vorm?

[Vrijheid 35]

De EU een reus op lemen voeten.

[Davy964 2]

Ik vind dat de EU voldoende democratisch is. Zoals je net uitlegde, wordt t geregeerd door gekozen parlementen en door de Raad die ook indirect gekozen is. Wat ik wel ondemocratisch vind, is de bevolkingsaantal gebonden 'zetels' in t parlement. Ik vind dat elk land evenveel te zeggen en dus evenveel zetels moet hebben. Aan de andere kant is er de Raad die de wetgeving moet goedkeuren en die heeft wel zo'n constructie.

 

Wat bedoel je eigenlijk met het "directer democratischer te maken zonder de soevereiniteit van elk lidstaat op te geven"? 

[Willempie 1.410]

De beslissingen worden genomen achter gesloten deuren, zonder dat daar een publieke discussie aan vooraf gaat. Je wordt er als burger gewoon aan onderworpen voordat je er erg in hebt. Dat heeft mijns inziens niets maar dan ook niets met democratie te maken. Er is blijkbaar sprake van een agenda die al van tevoren is bepaald. Er is tevens sprake van zeer machtige lobbygroepen die steeds hun zin weten door te drukken. En dit is dan ook de reden dat de gemiddelde Europese burger de Europese regering wantrouwt en schuwt. De Europese regering heeft de democratie al lang om zeep geholpen. Mijn antwoord is dus nee. Het apparaat is te groot en te ondoorzichtig en er spelen belangen waar de gemiddelde burger geen weet van heeft. Wat mij betreft alsjeblieft terug naar kleinschalig bestuur. Maar het zal al wel te laat zijn.

[Robert Frans 1.653]

3 uur geleden zei Davy964:

Ik vind dat de EU voldoende democratisch is. Zoals je net uitlegde, wordt t geregeerd door gekozen parlementen en door de Raad die ook indirect gekozen is. Wat ik wel ondemocratisch vind, is de bevolkingsaantal gebonden 'zetels' in t parlement. Ik vind dat elk land evenveel te zeggen en dus evenveel zetels moet hebben. Aan de andere kant is er de Raad die de wetgeving moet goedkeuren en die heeft wel zo'n constructie.

 

Wat bedoel je eigenlijk met het "directer democratischer te maken zonder de soevereiniteit van elk lidstaat op te geven"? 

Wat ik probeerde uit te leggen, is de democratie in Europa in de praktijk meer getrapt, omdat het Europees Parlement niet dezelfde macht lijkt te hebben als de nationale parlementen jegens hun regeringen. Wanneer je een directe Europese democratie zou willen hebben, dan zou het Europees Parlement en de Europese regeringsinstanties dus overrulend moeten zijn ten opzichte van de nationale parlementen en regeringen. Je krijgt dan één Europese regering, samengesteld door het direct gekozen Parlement, die alle beslissingen neemt en daarvoor dus enkel de nationale politici hoeft raad te plegen voor advies.

Probleem is dan dus dat de soevereiniteit van de lidstaten sterk minder wordt, omdat Europa in feite dan een superstaat wordt en in Europese kwesties besluiten kan afdwingen. Net zoals in de Verenigde Staten de president het laatste woord heeft. Maar het is wél direct: het volk kiest het Parlement en het Parlement controleert direct een centraal regerende regering. Nationale policiti houden zich dan uitsluitend met nationale kwesties bezig en de Europese politici uitsluitend met Europese kwesties, waarbij nationale en Europese kwesties echter lang niet altijd zo strikt gescheiden zijn.

Als lidstaten echter hun soevereiniteit willen behouden, maar ook een centraal Europees beleid willen voeren, dan ontkom je dus niet aan een werkwijze zoals die nu is: raadpleging van het Europees parlement, van de nationale parlementen én van de ministers en staatshoofden. Dat levert, zoals Willempie terecht aangeeft, inderdaad een gigantische, ondoorzichtige bureaucratie op waar lobbygroeperingen en multinationals veel macht kunnen verwerven, omdat ze landen tegen elkaar uit kunnen spelen en de eindeloos hoeveelheid richtlijnen in hun voordeel kunnen herinterpreteren.

Een derde optie is dan ook het sterk versoberen van de EU, zodat het alleen nog over dringende kwesties kan besluiten die de internationale veiligheid en stabiliteit direct raken. Denk aan het klimaat, de vluchtelingenstroom of Rusland. Landen kunnen daarnaast dan vrijwillig met elkaar verdragen sluiten over wat zij maar willen, zoals handel of culturele uitwisselingen. De vraag is dan wat uitsluitend nationaal kan worden geregeld en wat dan toch Europees geregeld moet worden, want de wereld is klein vandaag de dag en veel meer kwesties hebben invloed op internationaal gebied dan ze vroeger hadden.

[Thorgrem 430]

Een vierde optie is de EU te ontmantelen en daarvoor in de plaats weer gewoon een handelsunie op te zetten met de landen die daar daadwerkelijk een positieve economisch bijdrage aan kunnen leveren.

[Thorgrem 430]

Ook een Interessante binnen dit kader; http://frontpage.fok.nl/nieuws/749992/1/1/50/eu-parlement-heft-immuniteit-le-pen-sr-op.html

[TTC 1.560]

Op ‎25‎/‎10‎/‎2016 om 18:25 zei Robert Frans:

Wat ik probeerde uit te leggen, is de democratie in Europa in de praktijk meer getrapt, omdat het Europees Parlement niet dezelfde macht lijkt te hebben als de nationale parlementen jegens hun regeringen. Wanneer je een directe Europese democratie zou willen hebben, dan zou het Europees Parlement en de Europese regeringsinstanties dus overrulend moeten zijn ten opzichte van de nationale parlementen en regeringen. Je krijgt dan één Europese regering, samengesteld door het direct gekozen Parlement, die alle beslissingen neemt en daarvoor dus enkel de nationale politici hoeft raad te plegen voor advies.

Probleem is dan dus dat de soevereiniteit van de lidstaten sterk minder wordt, omdat Europa in feite dan een superstaat wordt en in Europese kwesties besluiten kan afdwingen. Net zoals in de Verenigde Staten de president het laatste woord heeft. Maar het is wél direct: het volk kiest het Parlement en het Parlement controleert direct een centraal regerende regering. Nationale policiti houden zich dan uitsluitend met nationale kwesties bezig en de Europese politici uitsluitend met Europese kwesties, waarbij nationale en Europese kwesties echter lang niet altijd zo strikt gescheiden zijn.

Als lidstaten echter hun soevereiniteit willen behouden, maar ook een centraal Europees beleid willen voeren, dan ontkom je dus niet aan een werkwijze zoals die nu is: raadpleging van het Europees parlement, van de nationale parlementen én van de ministers en staatshoofden. Dat levert, zoals Willempie terecht aangeeft, inderdaad een gigantische, ondoorzichtige bureaucratie op waar lobbygroeperingen en multinationals veel macht kunnen verwerven, omdat ze landen tegen elkaar uit kunnen spelen en de eindeloos hoeveelheid richtlijnen in hun voordeel kunnen herinterpreteren.

Een derde optie is dan ook het sterk versoberen van de EU, zodat het alleen nog over dringende kwesties kan besluiten die de internationale veiligheid en stabiliteit direct raken. Denk aan het klimaat, de vluchtelingenstroom of Rusland. Landen kunnen daarnaast dan vrijwillig met elkaar verdragen sluiten over wat zij maar willen, zoals handel of culturele uitwisselingen. De vraag is dan wat uitsluitend nationaal kan worden geregeld en wat dan toch Europees geregeld moet worden, want de wereld is klein vandaag de dag en veel meer kwesties hebben invloed op internationaal gebied dan ze vroeger hadden.

Waar je mi naar verwijst, de grondslagen liggen iets dieper dan wat veel politici denken te begrijpen:

Citaat

Kruiskatalytische cycli, steeds meer omvatting

Iedere nieuw gevormde sociaal-culturele organisatie omvat en integreert de vroegere vormen en transformeert deze gedeeltelijk. Dit leidt tot een nieuw en hoger systeemniveau waarbinnen de eerdere systemen functionele subsystemen vormen. De totstandkoming van hogere ‘suprasystemen’ ten gevolge van de integratie van voorheen relatief autonome systemen (die voortaan als subsystemen fungeren) is in de systeemtheorie een bekend begrip. Zulke suprasystemen ontstaan als gevolg van het creëren van ‘hypercycli’ waarin de subsystemen in elkaar grijpen onder invloed van cycli die elkaar wederkerig katalyseren : de zogeheten ‘kruiskatalytische cycli’. Hierdoor worden de subsystemen in toenemende mate afhankelijk van elkaar, terwijl het suprasysteem dat ze gezamenlijk vormen zijn structuur en autonomie verwerft.

De met de Nobelprijs voor natuurkunde onderscheiden fysicus Manfred Eigen heeft aangetoond dat de vorming van suprasystemen onder invloed van auto- en kruiskatalytische cycli de grondslag vormt van de evolutie van alle levensvormen op aarde. In de rijke moleculaire ‘soep’ der oeroceanen werden kruiskatalytische cycli door de natuur verkozen boven andere vormen van samenhang, omdat ze in een turbulente omgeving stabieler waren dan ieder ander moleculaire organisatievorm. De fysisch chemicus en expert in thermodynamica Ilya Prigogine werd onderscheiden met de Nobelprijs nadat hij de wijze waarop kruiskatalytische systemen tot de evolutie van complexe systemen leiden had uitgewerkt.

Kruiskatalytische systemen zijn ook in de menselijke samenleving werkzaam. In de politieke sfeer kwamen uit steeds intensievere banden verschuivingen van nationaal naar internationaal voort van waaruit zich de wereldomspannende organisatievormen ontwikkelden. Er werden eerst internationale economische blokken als de Europese Unie en de Association of South-East Asian Nations gevormd, deze vonden aansluiting bij wereldomspannende en intergouvernementele organisaties. Samen trekken ze een aantal functies naar zich toe die vroeger het privilege waren van de nationale regeringen.

http://chaospunt.forum2go.nl/post167.html#167