Dialect

[Hongerige Wolf 0]

Ik heb het idee dat zinnen als 'Doe je dat even ophalen?' typisch Zuid-Nederlands is. Zien anderen dat ook zo?

Nee, dat lijkt mij niet typisch iets van beneden de rivieren, hoewel je het in bepaalde dialectgroepen aldaar wel verdacht veel tegenkomt inderdaad. Het (perifrastisch of omschrijvend doen, zoals het heet) is meer een algemeen sociolect-achtig verschijnsel, gebonden aan bepaalde groepen van mensen die de standaardtaal niet zo goed beheersen. Je komt het bijv. in Haarlem ook veel tegen is mij opgevallen. Maar voor jou, komende uit Overijssel, zal het inderdaad een exotisch verschijnsel voor je zijn. Dit type 'doen' wordt voornamelijk trouwens gebruikt in zinnen die aangeven dat er sprake is van een handeling die men regelmatig, dus gewoonlijk verricht. Voorzover bij dit type een achter-pv mogelijk is, blijkt doen verplicht groepsvormend* te zijn. Het onderwerp van de zin is tevens geïmpliceerd onderwerp van de infinitief, ook interessant.

*) Hiervan te onderscheiden is het gebruik van (een niet-groepsvormend) doen in zinnen van het type 'Liegen doet hij nooit' of in uitroepen als 'Liegen dat hij doet!'

[Hongerige Wolf 0]

Bij nader inzien, het kan ook gaan over baarmoeder e.d.

Oké, maar het gaat dus wel altijd per definitie over het weghalen van iets dat niet gewenst is? Of is het contextafhankelijk?

[Dagmar 0]

Ik heb meer het idee dat het voornamelijk grootmoeder-gedrag is. Tenminste, ik hoor het vooral van oude vrouwtjes die tegen mijn dochter dingen zeggen als 'Doe jij lachen? Ja doe jij lachen ja? Koetsjiekoetsjie aaaw' enzo.

[Eulogía 0]

Ik heb het idee dat zinnen als 'Doe je dat even ophalen?' typisch Zuid-Nederlands is. Zien anderen dat ook zo?

Nee, dat lijkt mij niet typisch iets van beneden de rivieren, hoewel je het in bepaalde dialectgroepen aldaar wel verdacht veel tegenkomt inderdaad. Het (perifrastisch of omschrijvend doen, zoals het heet) is meer een algemeen sociolect-achtig verschijnsel, gebonden aan bepaalde groepen van mensen die de standaardtaal niet zo goed beheersen. Je komt het bijv. in Haarlem ook veel tegen is mij opgevallen. Maar voor jou, komende uit Overijssel, zal het inderdaad een exotisch verschijnsel voor je zijn. Dit type 'doen' wordt voornamelijk trouwens gebruikt in zinnen die aangeven dat er sprake is van een handeling die men regelmatig, dus gewoonlijk verricht. Voorzover bij dit type een achter-pv mogelijk is, blijkt doen verplicht groepsvormend* te zijn. Het onderwerp van de zin is tevens geïmpliceerd onderwerp van de infinitief, ook interessant.

*) Hiervan te onderscheiden is het gebruik van (een niet-groepsvormend) doen in zinnen van het type 'Liegen doet hij nooit' of in uitroepen als 'Liegen dat hij doet!'

In Overijssel maakte ik zulke zinnen inderdaad niet mee. Zinnen als 'Liegen doet hij nooit' of 'Liegen dat hij doet!' komen er (inderdaad) wel voor.

[WonderfulStar 0]

Ik ben een Drent, ik kan prima plat Drents maar spreek dat alleen als ik in een flauwe bui ben Al zal ik vast een accent hebben. Drenten denken vaak dat ik niet uit Drenthe kom, blijkbaar is dat accent niet zodanig sterk dat ze het hier nog herkennen..

Verder heb ik een 'rrrrrrw', ik kan de 'gewone R' niet zo goed. Soms sla ik hem over.

Het dialect dat ik spreek/accent wat ik heb ik afhankelijk van de situatie. Laatst had ik een of ander Zutphens accent en ik vroeg me al af waarom, tot ik er achter kwam dat het de sterfdag van de vader van mijn ex was, die dat accent dus ook had. Vreemd...

Verder heb ik regelmatig allerlei hier niet-thuis-horende uitspraken of woorden als 'ken dat mij nou verrotten' (of de variant 'zal mij aan me reet roesten' 'heb (of soms 'het')' ipv 'heeft' e.d.

[Pinkeltje 0]

Waar komt het verschijnsel eigenlijk vandaan dat men het werkwoord 'willen' vervoegt als:

ik wil(t)

jij wilt/wilt jij

hij wilt

wij willen

jullie willen

zij willen

[Raido 0]

Bij ons gaat dat als:

ik wil

wo'j

hee/zee wil

viej wilt

iejleu wilt

ziejleu wilt

Nog leuker natuurlijk:

Iejleu, Oeleu, Viejleu, Ziejleu

[annzie 1]

Ik ben maar saai. Ik heb slechts een Leidsche r, en verder het algemene randstadse hollandse accent. Dialect spreek ik al helemaal niet. Verstaan lukt ook meestal niet, maar wat hier nu allemaal getypt is, kan ik meestal nog wel wijs uit worden Al moet ik ook wel zeggen dat ik plat drents nu ook wel wat beter ben gaan verstaan sinds ik daar 2 jaar lang de helft van mijn weekenden heb doorgebracht.

Daniel Lohues - Boggel int Rad

Boggel in ‘t rad

Ik heb ’n boggel in ’t rad

want ik had ’n wichie achterop

Zo halverwege kwam der ’n slag in

En toen bennen we mar stopt

’t eerste stuk gung nog wel aordig

Al vuulde ik soms al wel de velg

het gung pas echt goed mis

Eigenlijk net over de helft

De band begun te piepen

En zij ok nao verloop van tied

Ze piepte dat ze ’t niet meer mooi vun

En ik zee, nee joh.. ik ben bliede

Dit begrijp ik, ent is leuk

Ik heb het idee dat zinnen als 'Doe je dat even ophalen?' typisch Zuid-Nederlands is. Zien anderen dat ook zo?

Nee, dat lijkt mij niet typisch iets van beneden de rivieren, hoewel je het in bepaalde dialectgroepen aldaar wel verdacht veel tegenkomt inderdaad. Het (perifrastisch of omschrijvend doen, zoals het heet) is meer een algemeen sociolect-achtig verschijnsel, gebonden aan bepaalde groepen van mensen die de standaardtaal niet zo goed beheersen. Je komt het bijv. in Haarlem ook veel tegen is mij opgevallen. Maar voor jou, komende uit Overijssel, zal het inderdaad een exotisch verschijnsel voor je zijn. Dit type 'doen' wordt voornamelijk trouwens gebruikt in zinnen die aangeven dat er sprake is van een handeling die men regelmatig, dus gewoonlijk verricht. Voorzover bij dit type een achter-pv mogelijk is, blijkt doen verplicht groepsvormend* te zijn. Het onderwerp van de zin is tevens geïmpliceerd onderwerp van de infinitief, ook interessant.

*) Hiervan te onderscheiden is het gebruik van (een niet-groepsvormend) doen in zinnen van het type 'Liegen doet hij nooit' of in uitroepen als 'Liegen dat hij doet!'

Dit is dan weer keurig ABN, en dat begrijp ik niet...

@Ws: jij hebt vrijwel geen accent hoor Valt reuze mee

[Raido 0]

Het (perifrastisch of omschrijvend doen, zoals het heet) is meer een algemeen sociolect-achtig verschijnsel, gebonden aan bepaalde groepen van mensen die de standaardtaal niet zo goed beheersen.

Dat het te maken heeft met de sociale klasse van de sprekers, kort

Trouwens.. wel leuk dat je bij het dialect zegt 'dat begrijp ik' en bij het ABN zegt dat begrijp ik niet, terwijl het naar mijn ideeën wel twee verschillende 'begrijpen' zijn. Zal Chomsky er eens bij pakken omdat zo moeilijk mogelijk uit te leggen

[Raido 0]

Kijk eens naar de Meertens Soundbites van dialecten in Nederland:

http://www.meertens.knaw.nl/soundbites/ ... oeke=G197p voor het Rijssens

[Hongerige Wolf 0]

Leuk hè die site, jammer dat er heel veel dialecten ook niet op staan.

[Esther 0]

Ik kom uit Brabant, wel uit het noorden (Biesbosch regio) dus ik heb niet heel sterk die zachte 'g' enzo. In de regio waar ik vandaan kom wordt wel heel plat gepraat en dat kan ik ook. Toen ik nog bij de post werkte en er tijdens m'n ronde een oud manneke in het Werkendams tegen me begon te praten, schakelde ik onbewust over op het Werkendams bv. Ik vind Werkendams niet zo mooi, het is echt boers eigenlijk, maar ja Ik kan overigens ook wel Brabants, schakel vrij makkelijk over. Ik zeg ook 'houdoe' bij het weggaan enzo.

Wat Werkendamse termen:

- Bettieakkemaai? (wie het weet mag het zeggen, hihi)

- Erebesie (aardbei)

- Earrepol (aardappel)

- Krek wak wou (precies wat ik wilde)

Meer kan ik er niet verzinnen nu (hee, het is nog vroeg hier ).

Oh en wat Engels betreft, ook grappig, ik kon voor ik naar Australië verhuisde bijna elk Engels accent spreken (Amerikaans, Iers, posh Brits, zelfs Zuid-Afrikaans, gek genoeg vond ik Australisch heel lastig en kon ik dat alleen als ik een aflevering van Border Patrol ofzo had gekeken) maar nu niet meer! Ik kan alleen nog Australisch! Raar... Elke keer als ik 'no worries' zeg denk ik, nee niet weer!

EDIT: Oh luister, dit is Werkendams! Oh wat klinkt dat lekker familiar http://www.meertens.knaw.nl/soundbites/soundbites.php?kloeke=K100p#

[Computoon 0]

Wat Werkendamse termen:

- Bettieakkemaai? (wie het weet mag het zeggen, hihi)

Bijt-ie als ik 'm aai?

Ja, dat zouden we in Zuid-Oost Brabant ook wel verstaan

[Hongerige Wolf 0]

Och goeie goeie, komde gij uit Werkendam? Da mènde nie.

[Seek&Find 0]

Ze spreken hier in Friesland Fries in allerlei varianten. In Sneek spreken ze weer anders dan in Leeuwarden of op het platteland. Ik spreek het niet, maar versta het wel.

Maar... is Fries nou een dialect met allerlei subvormen, of is Fries een taal, met allerlei dialecten?

[Hongerige Wolf 0]

(Westerlauwers) Fries is een taal met verschillende dialecten, zoals Woudfries en Kleifries. Fries is meer verwant aan Engels dan aan Nederlands.

[Hongerige Wolf 0]

Overigens heb je net als Standaardnederlands ook Standaardfries natuurlijk.

[Josee 0]

Ze spreken hier in Friesland Fries in allerlei varianten. In Sneek spreken ze weer anders dan in Leeuwarden of op het platteland. Ik spreek het niet, maar versta het wel.

Maar... is Fries nou een dialect met allerlei subvormen, of is Fries een taal, met allerlei dialecten?

Het Fries is officieel een taal.

En met het Fries is het net zo als met het Nederlands dat eigenlijk niemand de standaardtaal (zoals het opgeschreven is) spreekt. Met het Fries heb je het 'stadsfries' (Heerenveen, Sneek, Leeuwarden hebben hier hun varianten in), het 'kleifries', het 'woudfries', het 'noordhoeks' en het 'zuidwesthoeks'. Daarnaast heb je ook nog het 'Bildts' bijvoorbeeld, maar dat is geen fries meer, maar een dialect.

Het stadsfries is vooral een mengeling tussen Fries en Nederlands.

Oohja, leuk detail. Men sprak in grote delen van Duitsland vroeger ook een bepaald dialect van Fries en ook in Denemarken (waar een heel klein deel nog steeds een bepaald soort Fries spreekt (echter amper te verstaan voor ons)

[Esther 0]

@Computoon: Jep, dat is 'm! Dat vind ik altijd een grappige term uit te proberen op noorderlingen, tot nu toe heeft nog geen eentje het geraden.

@HW: Joa, ik kom uit Werrekendèm! Heerlijk durpske. Er bestaat zelfs een Werkendams Dictee, wist je dat?

Perfect gespeld trouwens, jouw Werkendams

[Hongerige Wolf 0]

Ja, kunst, ik kom daar niet zo heel ver uit de buurt.

[Esther 0]

Kan me vaag herinneren dat ik dat al wist, maar mijn hoofd is net een vergiet Grappig, wat is de wereld toch klein!

[Hoppipolla 0]

Spreek je een dialect (of streektaal, mag ook)? Zo ja, welk dialect? Wat vind je er van? Trots? Schaamte?

Ik ben zelf opgegroeid met het Zuid-Gelders als eerste (!) taal. Vroeger had ik een accent en schaamde ik me ervoor. Nu ben ik zo vaak verhuisd dat mijn accent verdwenen is, maar ik vind het nu eigenlijk wel tof om dialectspreker te zijn. Er is ook vrij weinig over mijn dialect geschreven, dus ik denk er over om misschien ooit een boekje te schrijven ofzo.

Heeft Cor van Bree er geen boekje over geschreven? http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=bree001

Ik zou willen dat ik een dialect sprak. Lijkt me een verrijking van je taalvaardigheid.

Trouwens, weet je zeker dat je accent verdwenen is? Het schijnt het meest hardnekkige onderdeel van een moedertaal te zijn om af te leren...

[Hongerige Wolf 0]

Cor van Bree was ooit mijn hoogleraar, en ik ben al druk met hem in conclaaf sinds een tijdje. Maar nee, over dat specifieke dialect heeft hij of wie dan ook nooit een boekje geschreven.

Mijn accent is echt verdwenen, het is vrij bizar omdat dat inderdaad een stabiel kenmerk is, maar het is me op de één of andere rare manier gelukt.

[Joëlle 0]

Wow, dat hier ook een topic over is! Ik vind dialecten/streektalen erg interessant. Ik vind het soms best jammer dat wij dat thuis niet hadden. Mijn moeder is een Achterhoekse en ze gebruikt wel eens woorden uit de streektaal daar, die ik dan ook weer overgenomen heb. Lijkt veel op 't Twents, dus dat volg ik ook nog wel.

Mijn vriend komt van Urk, waar het Urker dialect nog echt de voertaal is. Ik kan dat nu inmiddels prima verstaan en praat regelmatig een woordje Urkers terug. Wel grappig, wie weet spreek ik 't ooit nog eens vloeiend. In elk geval denk ik vaak wel in 't Urker dialect (ja, echt!), maar dan praat ik toch nog Nederlands omdat ik niet zeker ben over de uitspraak.

[anastasia 0]

Heb Groningse ouders, maar nooit dialect geleerd. Ken het Gronings van het Oldambt wel volkomen verstaan, maar niet spreken.

Ik heb wel de onhebbelijkheid om de hoofdaccenten van een dialect waarmee ik langer dan een week mee in contact ben over te nemen. Ik zing na een week door gebracht te hebben met Hagenezen, mijn g wordt wel erg zacht na een logeerpartij in het zuiden.

Overigens heeft mijn man af en toe nog duidelijk de Martinitoren T (een heel harde t) en kennen we allemaal het Gronings toetje met 13 letters (vlaaaaaaaaaaa)