Spring naar bijdragen

De terugkeer van Nietzsche


Aanbevolen berichten

goed artikel yes.gif

vooral dit:

Quote:
filosoof Friedrich Nietzsche (1844-1900) trok uit zijn overtuiging dat God dood is de conclusie dat er geen vaste basis bestaat voor wat goed en fout is, geen uiteindelijke grondslag voor gerechtigheid. Bij ethiek zou het slechts om persoonlijke voorkeuren gaan. Onlogisch is zo'n gedachtegang niet. Want als er inderdaad geen volmaakte Rechter is en er geen van buiten de mens komende normen zijn, kan de ene mens de ander moeilijk het recht ontzeggen fascisme, communisme, jihadisme, anarchisme of wat ook aan te hangen. Zoals Dostojewski iemand in 'De Broers Karamazow' laat zeggen: ,,Als er geen God is, is er geen deugd, en is alles geoorloofd.''

Als je zo helder ziet dat er buiten God geen moraal is en niet geloof in God, dan is er geen andere mogelijkheid dan nihilist of existentialist te worden. En wat is het enige realistische doel van ons leven in dat geval anders dan het centraal stellen van de Mens en haar ontwikkeling? Ik vind het logisch dat een existentialist religie als een remmende factor ziet aangezien het mensen belemmert de indivuduele ontwikkeling als hoogste doel te zien.

Tsja, persoonlijk vind ik het een beklemmend idee. Maar breng er maar eens wat tegenin he?

Link naar bericht
Deel via andere websites

Nééé! Niet Michel Onfray! Ik zag zijn boek "Atheologie" zowat een jaar geleden in de boekwinkel staan, en er staat niets van substantie in: alleen maar wijsneuzerig gedoe over hoeveel fictie er wel niet in de bijbel staat en gezeur over hoeveel kwaad de godsdienst wel niet heeft veroorzaakt. muur.gif De titel klinkt in Onfrays eigen taal nóg meer als een amalgaam van dikdoenerij en misplaatste scherpzinnigheid (Traité d'athéologie) dan in het Nederlands. Qua niveau vergelijkbaar met het perfide drietal Dawkins, Dennett en Harris. Over Nietzsche wil ik zo scherp niet oordelen; die was tenminste nog intelligent.

Mijn favoriete secularist van het moment is Umberto Eco; die weet meer van het christendom dan al zijn haatzaaiende collega's bij elkaar en heeft bovendien een veel beter gevoel voor humor. Michael Ruse (een Amerikaanse filosoof) komt dicht in de buurt: die maakt ook geen gemene zaak met zijn activistische vrienden, maar geeft simpelweg toe dat hij het laatste boek van Dennett ongelooflijk slecht vindt.

Link naar bericht
Deel via andere websites

Och, ik zou het niet zozeer gaan lezen om mijn mening erover te vormen, maar meer om te zien waar een deel van de wereld nou z'n ideeën vandaan haalt. En als dan die onfraaie filosoof kennelijk zoveel invloed heeft, is het misschien wel goed om die te onderzoeken. (Maar, als het echt niet om door te komen is, haak ik misschien wel snel af - ik heb het dan tenminste geprobeerd.)

Link naar bericht
Deel via andere websites

Quote:

goed artikel
yes.gif

vooral dit:[...]Als je zo helder ziet dat er buiten God geen moraal is en niet geloof in God, dan is er geen andere mogelijkheid dan nihilist of existentialist te worden. En wat is het enige realistische doel van ons leven in dat geval anders dan het centraal stellen van de Mens en haar ontwikkeling? Ik vind het logisch dat een existentialist religie als een remmende factor ziet aangezien het mensen belemmert de indivuduele ontwikkeling als hoogste doel te zien.

Tsja, persoonlijk vind ik het een beklemmend idee. Maar breng er maar eens wat tegenin he?

Zonder God of gebod is de mens zelf zijn norm. In voorbije beschavingen was decadentie en individuele rijkdom het hoogste doel van de elite en de wannabe's met als resultaat onderdrukking en de ondermijning van het rijk en volk waar ze aan toebehoorden. Met de onvermijdelijke ondergang als toekomstbeeld word je zonder God een nihilist maar dat wist Prediker ons ook al te vertellen.

Link naar bericht
Deel via andere websites

Ik heb net het ND artikel van Aad Kamsteeg gelezen. Ik ben het niet echt eens met de strekking ervan. Het artikel had meer begrip kunnen tonen voor de filosofische ontwikkelingen van de laatste eeuwen. Alhoewel ik ook wel snap dat het interpreteren van een filosoof als Nietzsche vakwerk is. Wat dat betreft mogen jullie mijn post dan ook zien als een heel beperkte kanttekening bij het artikel en de vraag van E-line.

Friedrich Nietzsche heeft idd een nihilisme gepredikt die moeilijk te verenigen is met het christendom en die ook moeilijk te verenigen is met andere levensovertuigingen.

Toch gaat het te ver om Nietzsche zo makkelijk te verbinden met de 'missionaire secularisten'. Nietzsche heeft geprobeert te verklaren waarom de mensen God doodgemaakt hebben. Dat is dus wat anders dan ongeloof prediken. Bij het lezen van bijvoorbeeld Morgenrood zie je dit terug in zijn betoogtrand. Het zijn vooral makkelijke analyses van de bestaande cultuur en overtuigingen. Dat Nietzsche daarin het christendom op de korrel neemt heeft niet direct iets te maken met van God af willen maar meer met de negatieve gevolgen van het christendom, waarin God wordt gezien als een Deus-ex-machina (God die op het toneel gezet wordt om te redden uit de wanhoop).

Ik zou zelf de 'missionaire secularisten' dan ook eerder verbinden met de franse existentialisten zoals Sartre en Camus. Bij deze laatste twee zou ik ook eerder gaan zoeken om iets te begrijpen van de a-christelijke mens van nu. Boekjes als De val, De Pest en de mythe van Sissyphus van Albert Camus geven een idee van de implicaties van het existentialisme. Verder heb ik het boek Mijn denken is een hartstocht waarin de belangrijkste teksten van filosofen uit de 19e eeuw zijn opgenomen. Dat is aan te raden wanneer je een beeld probeert te vormen van de roots van postmodernistische ideeën.

Link naar bericht
Deel via andere websites

Toch denk ik dat Nietzsches versie van het secularisme dodelijker is dan dat van Sartre (ik moet bekennen dat ik van Camus helemaal niets afweet, behalve dat hij de vraag of men al dan niet zelfmoord moest plegen uiteindelijk de enige relevante vond). Sartre verzette zich namelijk actief tegen God, en wel omdat Hij de vrijheid van de mens zou beperken—en dat soort activisme hebben de mensen tegenwoordig wel weer gezien. Nietzsche legde zich simpelweg neer bij het feit dat God voor zijn tijdgenoten en hemzelf geen rol meer speelde—en dat is precies wat tegenwoordig voor het grootste deel van de kudde geldt.

De meeste mensen die geen filosofie gestudeerd hebben, zijn geen existentialisten en denken weinig na over de grote vragen des levens. Ze gaan gewoon hun eigen natuur achterna, precies wat een secularist volgens Nietzsche volgens mij zou moeten doen. Ik heb begrepen dat Sartre af en toe moeilijk zijn verzettelijke levenshouding kon volhouden; tegenwoordig willen de meeste mensen zich niet eens meer verzetten, maar zich in zalige onverschilligheid door de gang des levens laten meevoeren.

De parabel van de grootinquisiteur in De gebroeders Karamazov is een beklemmend portret van de onverschilligheid van ons mensen; het scenario dat Dostojevski daar uit de mond van Ivan Karamazov laat komen, komt nog harder aan dan het simpele verschijnsel kerkverlating, omdat hij inziet dat zelfs mensen die wel graag de godsdienst in ere willen houden uiteindelijk Christus maar moeilijk kunnen verdragen. Die Dostojevski had het wel begrepen: het is geen kleine prestatie om iemand op papier te zetten die het ongeloof beter weet te verdedigen dan zo ongeveer elke atheïst in de echte wereld. Misschien heeft het er juist alles mee te maken dat Dostojevski uiteindelijk wèl aan de kant van Christus stond.

Link naar bericht
Deel via andere websites

Quote:

Toch denk ik dat Nietzsches versie van het secularisme dodelijker is dan dat van Sartre (ik moet bekennen dat ik van Camus helemaal niets afweet, behalve dat hij de vraag of men al dan niet zelfmoord moest plegen uiteindelijk de enige relevante vond). Sartre verzette zich namelijk actief tegen God, en wel omdat Hij de vrijheid van de mens zou beperken—en dat soort activisme hebben de mensen tegenwoordig wel weer gezien. Nietzsche legde zich simpelweg neer bij het feit dat God voor zijn tijdgenoten en hemzelf geen rol meer speelde—en dat is precies wat tegenwoordig voor het grootste deel van de kudde geldt.

Ik zie het niet totaal als of-of. Ik denk dat Sartre tijdens zijn leven veel meer een leven dat niet mogelijk is met geloof proclameerde. Vanuit dat inzicht kun je ook verklaren waarom hij vlak voor zijn dood toch weer iets heeft met het geloof (zie: Wat blijft is de hoop).

Bij Nietzsche zie ik zover ik weet een andere houding. Namelijk een observatie van de religieuze mens die vlucht in de religie om de verschrikkelijke werkelijkheid te kunnen negeren. Tevens zit in deze religie een naar eigen hand zetten van de wereld. Voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld, aldus Nietzsche het punt dat de christenen het jodendom het Oude Testament ontstolen hebben.

Ik heb momenteel het idee dat Nietzsche zich veel meer richt op de zere plekken van het christendom terwijl Sartre het Christen-zijn onverenigbaar vindt met het vrije leven. Dat laatste heeft denk ik een veel grotere uitwerking op de hedendaagse mens. Zeker ook omdat Sartre veel meer gelezen is door mensen van onze tijd dan Nietzsche.

Quote:

De meeste mensen die geen filosofie gestudeerd hebben, zijn geen existentialisten en denken weinig na over de grote vragen des levens. Ze gaan gewoon hun eigen natuur achterna, precies wat een secularist volgens Nietzsche volgens mij zou moeten doen. Ik heb begrepen dat Sartre af en toe moeilijk zijn verzettelijke levenshouding kon volhouden; tegenwoordig willen de meeste mensen zich niet eens meer verzetten, maar zich in zalige onverschilligheid door de gang des levens laten meevoeren.

Ik denk dat dit laatste nog een redelijk jong inzicht is. Sartre heeft het heel duidelijk al gezien. De mens is opgedragen vrij te leven, het kan en het mag niet anders. Daarom viel het Sartre ook wel eens moeilijk om zò te leven.

Ik denk dat vandaag de westerse mens heel goed weet wat existentialisme is en wat grote levensvragen zijn. Punt is meer dat, zoals Camus al lijkt te peilen, mensen niet meer weten wat er nog aan levensvragen rest. We leven in een tijd waarin je amper nog strijdbaar moet zijn. We hebben geen oorlogen dichtbij, alles is weldadig om ons heen en er zijn geen heilige huisjes meer die te ontheiligen zijn. Langzamerhand ontdekken we dat het vrije leven niet meer is dan een sisyphusarbeid. De onbegrensde vrijheid vereenzaamt de mens en stelt hem niet meer in staat om gelijk aan de ander te zijn. Wellicht het hoe zinlozer hoe beter in de culturele wereld van vandaag. Denk maar aan radiomaker Giel Beelen party.gif.

Onbekendheid met het existentialisme is misschien dus niet helemaal de goede oorzaak voor het gedrag van mensen nu maar juist de bekendheid en de verworvenheid van het zelf-kunnen-zijn.

Link naar bericht
Deel via andere websites
  • 4 months later...

Ik denk dat ik het hier het best kwijt kan; ik was wat aan het speuren op het web, en ik kwam een interessante oratie tegen van een hoogleraar die stelt dat Paulus in sommige van z'n brieven vooral de sofisten aanspreekt. En op bepaalde wijze zijn dat ergens de intellectuele voorvaders van Nietzsche.

Voor de liefhebber: klik

Link naar bericht
Deel via andere websites

Quote:

Misselijk stukje gristenpropaganda.... Ja atheisten zijn minder moreel... dat is ondertussen debunked tot in de heilige 40-ste macht. Nee, wij heidenen hebben ook niet alle wijsheid in pacht, maar heh die brandstapels heh? god is geen garantie voor goed.

Maar waar lees je dat dan?

Kijk, ik geloof dat de moraal van de Kerk tien keer beter is dan jouw particuliere moraal, maar dat maakt mij als katholiek toch niet automatisch een beter mens?

Link naar bericht
Deel via andere websites

Slecht artikel, interessante discussie.smile.gif

Quote:
Atheïsme houdt in dat het bestaan van God wordt ontkend. Maar er zijn atheïsten en atheïsten. De Duitse filosoof Friedrich Nietzsche (1844-1900) trok uit zijn overtuiging dat God dood is de conclusie dat er geen vaste basis bestaat voor wat goed en fout is, geen uiteindelijke grondslag voor gerechtigheid. Bij ethiek zou het slechts om persoonlijke voorkeuren gaan. Onlogisch is zo'n gedachtegang niet. Want als er inderdaad geen volmaakte Rechter is en er geen van buiten de mens komende normen zijn, kan de ene mens de ander moeilijk het recht ontzeggen fascisme, communisme, jihadisme, anarchisme of wat ook aan te hangen. Zoals Dostojewski iemand in 'De Broers Karamazow' laat zeggen: ,,Als er geen God is, is er geen deugd, en is alles geoorloofd.''

Als je gelooft en van mening bent dat zonder God alles geoorloofd zou zijn, ben je in feite immoreel. Je gedraagt je dan alleen maar 'goed' met het oog op de consequenties en niet vanuit innerlijke overtuiging.

Wat inderdaad wel zo is, is dat je met het loslaten van God als objectieve, volmaakte rechter ook universele waarden en wetten kwijtraakt. Dat lijkt ingrijpend, maar eigenlijk is dat niets meer dan een perspectiefwisseling, aangezien die universele waarden in de praktijk ook helemaal niet bestaan. Daarom heeft Nietzsche ook gelijk als hij zegt dat mensen die moraal kiezen die hen het best uitkomt of strookt met hun persoonlijke voorkeur. En een prehistorisch woestijnvolk heeft behoefte aan andere normen en waarden dan een seculiere democratie anno 2008.

Quote:
Hoe zouden christenen op de jihad van de missionaire secularisten kunnen reageren? In de eerste plaats door toe te geven dat elk geloof waaruit genade is geschrapt per definitie gevaar loopt inderdaad hoogmoedig, haatdragend en zelfs gewelddadig te worden. In zo'n religie gaat het immers om goede mensen die de geboden navolgen tegenover de kwaden die dat niet doen en daardoor allerlei ellende veroorzaken. Daarom is christelijk geloof geen religie. In de Bijbel is de ene mens naar zijn aard namelijk niet beter dan de andere, is er alleen behoud uit genade, en betekent trots dat men het evangelie niet begrepen heeft.

Dit klinkt dan toch weer verdacht hoogmoedig.. puh2.gif

Quote:
Tegelijk strijdt nederigheid niet met de overtuiging dat een christen niet bang hoeft te zijn voor het debat met de atheïst, alsof die sterkere argumenten zou hebben. Geen boek is aan zoveel kritisch onderzoek onderworpen als de Bijbel. Niettemin heeft ze alle aanvallen overleefd.

Eh, wat heet overleefd? Dat er nog steeds mensen zijn die het lezen en erin geloven? Daarin is de bijbel bepaald niet uniek.

Quote:
Spreekt de Bijbel ook over seculier humanisme? Ja. Lees maar wat Prediker schrijft wanneer hij het leven met God vergelijkt met het alternatief van een leven 'onder de zon', dat is een blikveld dat beperkt is tot deze wereld. Niemand kan beweren dat Prediker niet zijn best doet de atheïst te begrijpen. Alles onderzoekt hij: filosofie en wetenschap, onzin en wijsheid, zwoegen en genieten, rijkdom en genot. Maar uiteindelijk blijkt er slechts sprake te zijn van een vicieuze cirkel zonder uiteindelijk doel. Wat de secularist najaagt, vervliegt ten slotte allemaal als de wind.

Volgens mij wordt de boodschap van Prediker hier nogal verkracht. Prediker zegt mi. juist dat ómdat het allemaal ijdelheid is en eindig is, je je daar beter maar niet druk om kan maken, maar in plaats daarvan te genieten van het leven, je werk, je partner, etc. (Pred. 9:7-10)

Link naar bericht
Deel via andere websites

Quote:

Als je gelooft en van mening bent dat zonder God alles geoorloofd zou zijn, ben je in feite immoreel. Je gedraagt je dan alleen maar 'goed' met het oog op de consequenties en niet vanuit innerlijke overtuiging.

Hier maak je imho een paar denkfouten. Inderdaad geloof ik dat zonder God in theorie alles geoorloofd is, maar dat maakt iemand nog niet immoreel. Sterker nog, alles valt dan met een particuliere moraal te rechtvaardigen. Je kunt het een verwerpelijk standpunt vinden, maar je opmerking klopt gewoon niet. smile.gif

Daarnaast heeft mijn geloof in een bepaalde moraal nog niet per definitie een één op één relatie met m'n handelen, zoals ik al tegen Marinus zei. Jij kan een uiterst beroerde moraal er op nhouden, maar toch beter leven dan ik (weer vanuit mijn moraal bezien uiteraard)

Als laatste; hoe kan je nu überhaupt uitmaken wat immoreel is en wat niet? Anders dan onderbouwen vanuit een particuliere moraal.

Quote:
Wat inderdaad wel zo is, is dat je met het loslaten van God als objectieve, volmaakte rechter ook universele waarden en wetten kwijtraakt. Dat lijkt ingrijpend, maar eigenlijk is dat niets meer dan een perspectiefwisseling, aangezien die universele waarden in de praktijk ook helemaal niet bestaan. Daarom heeft Nietzsche ook gelijk als hij zegt dat mensen die moraal kiezen die hen het best uitkomt of strookt met hun persoonlijke voorkeur. En een prehistorisch woestijnvolk heeft behoefte aan andere normen en waarden dan een seculiere democratie anno 2008.

Er is nog wel een verschil tussen eeuwige en casuistieke moraal he? knipoog_dicht.gif Bovendien heb je ook nog zoiets als dogmatische doorontwikkeling. Dat staat nog steeds geen absolute moraal in de weg.

Het is volkomen speculatief uiteraard, maar ik ben nog steeds benieuwd of deze constatering hierboven van hem uiteindelijk Nietzsche's gekte heeft veroorzaakt.

Link naar bericht
Deel via andere websites

Quote:

[...]Hier maak je imho een paar denkfouten. Inderdaad geloof ik dat zonder God in theorie alles geoorloofd is, maar dat maakt iemand nog niet immoreel. Sterker nog, alles valt dan met een particuliere moraal te rechtvaardigen. Je kunt het een verwerpelijk standpunt vinden, maar je opmerking klopt gewoon niet.
smile.gif

Eh, je hebt gelijk, ik heb verzuimd 'ik vind' neer te zetten ipv 'je bent'. smile.gif

Laat ik het zo zeggen: vanuit mijn overtuiging dat het beter is het goede (wat dat dan ook moge zijn) te doen omdat je ervan overtuigd bent dat het goed is dan het te doen vanuit de externe motivatie van een straf/beloningssysteem, is het immoreel om te beweren dat zonder God alles geoorloofd zou zijn - maw, dat je je dan ongeremd uit zou leven. En ik denk dat dat ook redelijk overeenkomt met de christelijke idee dat de (zuiverheid van de) intenties van een handeling belangrijker zijn dan de uiteindelijke daden.

Quote:
Daarnaast heeft mijn geloof in een bepaalde moraal nog niet per definitie een één op één relatie met m'n handelen, zoals ik al tegen Marinus zei. Jij kan een uiterst beroerde moraal er op nhouden, maar toch beter leven dan ik (weer vanuit mijn moraal bezien uiteraard)

Dat klopt. Alhoewel de bewering dat mijn moraal beroerd zou zijn dan natuurlijk ook weer voortkomt uit je eigen morele kader. puh2.gif

Quote:
Als laatste; hoe kan je nu überhaupt uitmaken wat immoreel is en wat niet? Anders dan onderbouwen vanuit een particuliere moraal.

Zoals ik hierboven heb gezegd, kan dat dus idd enkel vanuit een particuliere moraal. Overigens geloof ik dan weer wel dat het goed zou zijn als iederen de 'universele' rechten van de mens zou respecteren, maar ik moet erkennen dat dat uiteindelijk ook 'maar' het product van een westers-humanistisch waardensysteem is. In Afrika kunnen ze er bijvoorbeeld minder goed mee uit de voeten, omdat men daar veel minder vanuit het individue denkt.

Quote:
Er is nog wel een verschil tussen eeuwige en casuistieke moraal he?
knipoog_dicht.gif
Bovendien heb je ook nog zoiets als dogmatische doorontwikkeling. Dat staat nog steeds geen absolute moraal in de weg.

Hm, voor mij bestaat dat verschil denk ik niet echt, aangezien ik niet geloof in een eeuwige moraal. Nu zijn er natuurlijk altijd mensen die hun eigen standpunten zo verheven achten dat ze die eeuwigheidswaarde toekennen, maar dat zegt meer over hen dan over hun moraal. knipoog_dicht.gif

Quote:
Het is volkomen speculatief uiteraard, maar ik ben nog steeds benieuwd of deze constatering hierboven van hem uiteindelijk Nietzsche's gekte heeft veroorzaakt.

Waarom zou er een verband moeten/kunnen zijn?

Link naar bericht
Deel via andere websites

Quote:
"Arusselgorn" schreef het volgende:

Als je gelooft en van mening bent dat zonder God alles geoorloofd zou zijn, ben je in feite immoreel. Je gedraagt je dan alleen maar 'goed' met het oog op de consequenties en niet vanuit innerlijke overtuiging.

Mag ik er even op wijzen dat christenen meer consequenties kennen dan atheïsten? Wij hoeven ons nooit te verantwoorden voor een of andere hogere macht.

En waarin zouden atheïsten zo slechter in zijn? We kennen nog steeds 'wat ge niet wilt dat u geschiedt, doet dat ook een ander niet'. We hebben nog steeds een rechtvaardigheidsgevoel. We geloven inderdaad niet in een macht die ons dingen verbiedt of toestaat, we bepalen het zelf (tussen de grenzen van de wet). Maar veel verschil geeft dit niet hoor, als het dat al doet. smile.gif

Link naar bericht
Deel via andere websites

Quote:

[...]

Maar waar lees je dat dan?

Kijk, ik geloof dat de moraal van de Kerk tien keer beter is dan jouw particuliere moraal, maar dat maakt
mij
als katholiek toch niet automatisch een beter mens?

Ja, gossie, overal door dat stukje lees ik die "holier than thou art" gedachte. Kijk, zonder god is er idd geen absolute moraal (hoewel de gulden regel (die GEEN bijbels concept is in de zin als zijnde uitgevonden door de auteurs) een heel eind komt), maar met god is het ook geen "ode to joy" zeg maar.

Link naar bericht
Deel via andere websites
  • 1 month later...

Toevalligerwijs heb ik net het boek De Antichrist van Nietzsche uitgelezen. Adembenemend! Wat een haarscherpe analyse van het christendom en ook gedeeltelijk toepasbaar op jodendom en de islam. Echt een aanrader voor wie de confrontatie met zijn eigen geloof aandurft. Geweldig boek.

Ik heb even met de gedachte gespeeld toen ik het boek net uit had om de wet tegen het christendom van Nietzsche, hier als discussiestuk te plaatsen, maar om niet nodeloos mensen tegen het zere been te willen schoppen er toch van afgezien.

engel.gif

Link naar bericht
Deel via andere websites
×
×
  • Nieuwe aanmaken...

Belangrijke informatie

We hebben cookies op je apparaat geplaatst om de werking van deze website te verbeteren. Je kunt je cookie-instellingen aanpassen. Anders nemen we aan dat je akkoord gaat. Lees ook onze Gebruiksvoorwaarden en Privacybeleid