kelev

U heeft geheel gelijk als u stelt dat Maarten Fortuyn geen wraak genomen heeft. Maar dat is ook niet wat ik bedoel. Ik doelde op het motief dat hij had om een en andermaal te proberen de moordenaar zijn maximale straf te laten ondergaan. Tegen het bestaande gebruik dat gevangenen die zich correct hebben gedragen een deel van de straf word kwijtgescholden. Nu Volkert vd G. toch strafvermindering heeft gekregen betekent dit dan dat er geen recht is gedaan? Dat zou er dus op neerkomen dat in het merendeel van vergelijkbare gevallen ook nooit recht gedaan is.
Ik handhaaf mijn mening dat om juist die ene te pakken tegen het heersende gebruik in, te maken heeft met wraakzucht. Als justitie van mening was geweest dat een vonnis van 18 jaar te licht was uitgevallen (Wel wetende dat de veroordeelde eerder vrij zou komen) dan had het openbaar ministerie wel in hoger beroep kunnen gaan. Omdat zij van mening was dat met dit voorliggende vonnis geen recht gedaan zou worden.
Ik verzoek u mij te verontschuldigen voor het niet dieper ingaan op uw Reactie met betrekking tot Dr. Wiesenthal. Ik had mij niet moeten laten verleiden dit pad te betreden. Die zaak is met teveel emoties verbonden, daar zie ik om persoonlijke redenen van af
Hoogachtend, Kelev ben Avraham Avinoe.
 
 
 
 

Die handelingen van Maarten Fortuyn hadden uitsluitend wraakzuchtige motieven.  Immers Volkert v.G had zijn gerechtelijke straf ondergaan, en kwam wegens goed gedrag in aanmerking voor vervroegde vrijlating, zoals bij de meeste gedetineerden het geval is. Maarten zocht vele malen de publiciteit om dit te voorkomen. Er is gepoogd om Volkert psychisch gestoord te laten verklaren, maar dat bleek ongegrond. Er werd volkomen ten onrechte de mogelijkheid van herhaling geopperd. wat wel erg onwaarschijnlijk leek. Daarna is getracht zijn invrijheidstelling van beperkingen te voorzien (enkelband en regelmatig toezicht van psychiater, meldingsplicht) kortom allemaal maatregelen die in vergelijkbare gevallen niet golden. Ook die beperkingen vonden geen genade in de ogen van de rechter.
Recht was gesproken, straf was ondergaan, en wat zal men dan nog zoeken naar rechtvaardigheid?  Ik kon mij niet aan de indruk onttrekken dat de acties van Maarten werden ingegeven door wraakzucht.  Als u een andere mening bent toegedaan dan hoor ik dat graag. Ik stel er prijs op er aan toe te voegen dat ik de wraakzucht volkomen begrijpelijk vind. Het is een menselijke eigenschap waarmee vele mensen (misschien wij allemaal wel) behept zijn. Maar wij hebben nu eenmaal de afspraak gemaakt dat wij leven in een rechtstaat en dat houdt in dat wij ons neerleggen bij het vonnis van een rechter, en de maatregelen die de wetgever ons voorlegt.
 

Naar mijn overtuiging vallen echt diep gestoorde mensen zoals Ted Bundy een beetje buiten het kader van de "banaliteit van het kwaad" omdat zij min of meer door hun storing worden gedreven dit kwaad aan te richten. Het zijn veelal mensen die vanaf hun jeugd vaak al abnormaal gedrag vertoond hebben, dat gaandeweg steeds boosaardiger vormen ging aannemen. Of mensen die plotseling stemmen horen die hen aanzetten tot ernstige misdaden.
Adolf Eichmann hoorde geen stemmen. en hij had een vrij normale jeugd. Voor Richard Heydrich, Albert Speer en cs. geldt hetzelfde.  Doodgewone mensen, die slechts anderen bevalen misdaden te gegaan, maar zelf schone handen hielden.
Wat wel onder de banaliteit van het kwaad valt was het gedrag van honderden academisch gevormden. ingenieurs die plannen maakten en ontwerpen indienden waarmee je zo efficiënt mogelijk grote aantallen mensen kon vernietigen. Fabrikanten die de verbrandingsovens produceerden. En de zeer kwalijke rol die veel artsen hebben gespeeld. Zij vermoorden met overtuiging gehandicapten en geesteszieken op grote schaal. Voerden "onderzoek" uit en wrede experimenten op weerloze gevangenen. Bedachten doeltreffende sterilisatiemethoden en verleenden hun medewerking aan het selecteren van wie in leven mocht blijven en wie niet. Deze artsen opgeleid om leven te redden en lijden te verlichten, hoefden dat niet te doen. zij deden dat in veel gevallen uit vrije wil, en zij deden dat grondig.
Onder de vele duizenden mensen die de misdadige bevelen gehoorzaam opvolgden bevond zich ook een percentage die gewend waren te gehoorzamen. Dat hadden ze immers van hun ouders geleerd. En zeker in die tijd, meer dan nu was gehoorzaamheid een grote deugd. Kritisch zelf nadenken moet echt geleerd worden. Als dat niet wordt bijgebracht krijg je slaafse gehoorzaamheid aan het Befehl!
Er was natuurlijk een groot deel van het lagere echelon wel sadistisch en misdadig. De kampbeulen, de mensen die in speciale politiebataljons werkten  met de opdracht zoveel mogelijk "Untermenschen" te doden. Daarbij maakte het niets uit of het nu Poolse of Russische krijgsgevangenen waren of gewone burgers of Joden of zigeuners, mannen vrouwen Jehova's getuigen, kinderen baby's...Men had die soldaten het idee bijgebracht dat zijn bezig waren ongedierte te verdelgen, en velen van hen vonden dat toch iemand dat moest doen. De meesten van hen zijn nooit berecht, en waren vaak een paar jaar na de oorlog alweer gewoon en onopvallend aan het werk. Doktoren voerden weer hun praktijk  politiemensen deden weer normaal dienst. Rechters (ook zij die regelmatig mensen ter dood veroordeeld hadden) en raketgeleerden die een goede baan kregen in Amerika.
Toch houd ik ondanks deze trieste opvoering van menselijk wangedrag vol dat de mens van nature goed is, en zelfs geneigd het goede te doen zonder dat hem dit bevolen wordt van hogerhand. Zijn aangeboren goedheid stuurt hem in de juiste richting waar hij hulp kan verlenen. Met geduld en zelfopoffering zet hij zich in voor de verdrukten de armen en de hulpelozen.   Het simpele feit dat ik nu op mijn oude dag, deze woorden kan neerschrijven is een overtuigend argument voor mijn stelling. Zonder hulp was ik lang geleden jammerlijk omgekomen.
 
 
 

Ik weet niet of de mens van nature goed is, maar er waren mensen die goed deden ook in de tweede wereld oorlog. Ik heb net wat boeken gereserveerd  bij de bieb van Elie Wiesel maar ook over https://nl.wikipedia.org/wiki/Irena_Sendler  Irena Sendler. Ik denk aan Frits de Zwerver verzetsman en gereformeerd predikant; de fam. ten Boom, en al die anderen die als onderduikadres fungeerden. Ja sommige mensen durfden met gevaar voor eigen leven hun nek uit te steken, dat is het positieve, maar het waren sommigen. Er is nog een Ted talk waar Rabbijn Soetendorp vertelde hoe hij de oorlog overleefde ik zoek hem nog even op. Ja jij hebt het overleefd Kelev, maar het is niet weg te poetsen het leed wat toen en nu gebeurd.  
 
 

Naar mijn overtuiging vallen echt diep gestoorde mensen zoals Ted Bundy een beetje buiten het kader van de "banaliteit van het kwaad" omdat zij min of meer door hun storing worden gedreven dit kwaad aan te richten. Het zijn veelal mensen die vanaf hun jeugd vaak al abnormaal gedrag vertoond hebben, dat gaandeweg steeds boosaardiger vormen ging aannemen. Of mensen die plotseling stemmen horen die hen aanzetten tot ernstige misdaden.
Adolf Eichmann hoorde geen stemmen. en hij had een vrij normale jeugd. Voor Richard Heydrich, Albert Speer en cs. geldt hetzelfde.  Doodgewone mensen, die slechts anderen bevalen misdaden te gegaan, maar zelf schone handen hielden.
Wat wel onder de banaliteit van het kwaad valt was het gedrag van honderden academisch gevormden. ingenieurs die plannen maakten en ontwerpen indienden waarmee je zo efficiënt mogelijk grote aantallen mensen kon vernietigen. Fabrikanten die de verbrandingsovens produceerden. En de zeer kwalijke rol die veel artsen hebben gespeeld. Zij vermoorden met overtuiging gehandicapten en geesteszieken op grote schaal. Voerden "onderzoek" uit en wrede experimenten op weerloze gevangenen. Bedachten doeltreffende sterilisatiemethoden en verleenden hun medewerking aan het selecteren van wie in leven mocht blijven en wie niet. Deze artsen opgeleid om leven te redden en lijden te verlichten, hoefden dat niet te doen. zij deden dat in veel gevallen uit vrije wil, en zij deden dat grondig.
Onder de vele duizenden mensen die de misdadige bevelen gehoorzaam opvolgden bevond zich ook een percentage die gewend waren te gehoorzamen. Dat hadden ze immers van hun ouders geleerd. En zeker in die tijd, meer dan nu was gehoorzaamheid een grote deugd. Kritisch zelf nadenken moet echt geleerd worden. Als dat niet wordt bijgebracht krijg je slaafse gehoorzaamheid aan het Befehl!
Er was natuurlijk een groot deel van het lagere echelon wel sadistisch en misdadig. De kampbeulen, de mensen die in speciale politiebataljons werkten  met de opdracht zoveel mogelijk "Untermenschen" te doden. Daarbij maakte het niets uit of het nu Poolse of Russische krijgsgevangenen waren of gewone burgers of Joden of zigeuners, mannen vrouwen Jehova's getuigen, kinderen baby's...Men had die soldaten het idee bijgebracht dat zijn bezig waren ongedierte te verdelgen, en velen van hen vonden dat toch iemand dat moest doen. De meesten van hen zijn nooit berecht, en waren vaak een paar jaar na de oorlog alweer gewoon en onopvallend aan het werk. Doktoren voerden weer hun praktijk  politiemensen deden weer normaal dienst. Rechters (ook zij die regelmatig mensen ter dood veroordeeld hadden) en raketgeleerden die een goede baan kregen in Amerika.
Toch houd ik ondanks deze trieste opvoering van menselijk wangedrag vol dat de mens van nature goed is, en zelfs geneigd het goede te doen zonder dat hem dit bevolen wordt van hogerhand. Zijn aangeboren goedheid stuurt hem in de juiste richting waar hij hulp kan verlenen. Met geduld en zelfopoffering zet hij zich in voor de verdrukten de armen en de hulpelozen.   Het simpele feit dat ik nu op mijn oude dag, deze woorden kan neerschrijven is een overtuigend argument voor mijn stelling. Zonder hulp was ik lang geleden jammerlijk omgekomen.
 
 
 

Jaren geleden was er een tv programma met de naam; "de achterkant van het gelijk" Waarin Marcel van dam en Hans van Mierloo mensen ondervroegen op "Socratische" wijze. Niet om mensen in verlegenheid te brengen maar om achter de waarheid te komen. Ik herinner mij één uitzending met de voltallige legertop van Nederland. In het begin van de ondervraging spraken de generaals van een fatsoenlijk leger waar zij nooit of te nimmer het onmogelijke van zouden vragen, en zij waren ook niet bereid om bevelen te geven die zouden leiden tot het plegen van oorlogsmisdaden. Steeds opnieuw werden zij na het beantwoorden van een vraag, geconfronteerd met moeilijker situaties, en naarmate de moeilijkheden toenamen begon het patroon van zekerheden te verschuiven. Zo maar een stad bombarderen zouden zij nooit doen, behalve... wanneer het strategisch zoveel voordeel bracht dat daarmee veel van hun eigen mannen gered zouden worden. Maar vijanden martelen was uitgesloten. Zij zouden liever hun pet aan de kapstok hangen dan dat ze zoiets zouden tolereren. Zeer stellig en eensgezind waren zij allen die mening toegedaan. Totdat een van de ondervragers, met hetzelfde dilemma aankwam als hierboven door HJW wordt aangegeven. Wat als je kleindochter......??
Schoorvoetend gaven zij toe dat ze dan natuurlijk wel een "beetje" zouden martelen...
Dat waren nuttige en vormende uitzendingen, die veel mensen aan het peinzen zetten. Helaas tv. met een vergelijkbare klasse wordt zelden nog gemaakt.

@Sanne  Ik kan ook nog geen vlieg dood slaan, een mug wel. Misschien omdat deze mij "kwaad'' doet, het prikken waarbij je de halve nacht wakker ligt.
Nee, ik vermoed niet dat ik zomaar iemand kwaad kan doen, maar zoals Kelev ook beschreef en ik meen Flash Gordon ook bedoelt; als de omstandigheden er zijn, kunnen zachtaardige mensen moorden, ook jij ook ik. De Duitsers waren geïndoctrineerd, het was een tijd van grote werkeloosheid; en Hitler kreeg niet in het begin maar later grip op het Duitse volk. (verbeter me als ik er naast zit) Een massa hysterie waar iedereen ontvankelijk voor kan zijn.
De indoctrinatie zag je ook bij Charles Mason, hij kreeg veel volgers, voornamelijk kwetsbare mensen die voor hem gingen moorden. Geen monsters.
Natuurlijk kunnen ook aangeboren "afwijkingen" een rol spelen. Ted Bundy was iemand die ronduit een nare jeugd had maar ook psychopathisch was. Maar gelukkig wordt niet iedereen met slechte jeugd ervaringen een misdadiger.
Ik weet niet wie de serie; Unsere Mütter, unsere Väter gezien heeft wat gaat over de andere kant.  Gewone Duitse vrienden, jonge mensen die geen moordenaars waren maar wel werden door de omstandigheden.      

Nou jochie as jij dan effe wat bemanning bij elkaar scharrelt. Misschien dat ze denken; 'ach die ouwe Lobke dat wordt niks.' Een mooi scheepskoor; zingen verbroedert en zustert. Weet je wat die ouwe Luther zei? 'Zingen is twee keer bidden'. Dus of je zingt, bidt of een kaassie antsteekt, het geeft vrede in ons hart. Sorry, dat is een ander topic.  Ik vergis me wel us. Ik hep er nog één; een lied over vrede. Nou ouwe Luther hoeveel x bidden is dit dan?? Goed hè?
 
 

Ik snap dat de emoties voor sommigen wat teveel worden in deze discussie, maar dit is gewoon je reinste flauwe kul. Als mijn opa wiens leven is voltooid eruit wil stappen dan moet hij maar het mes op de keel zetten? Ben jij een beetje van het padje af?
Ongetwijfeld met de beste intenties, maar dit klinkt mij toch wel schrikbarend naïef in de oren. Ik zou zeggen zet de tv aan, luister naar de radio, hoor ouderen in een verzorgingstehuis praten over hun situatie. Een aantal dagen geleden hoor ik een man op de radio zeggen dat hij elke dag dat hij opstaat door een enorme psychische pijn heengaat waar hij zich overheen moet zetten: hij is de nacht ervoor alwéér niet in zijn slaap overleden. Geen familie en vrienden meer, de dag doorkomen is zijn grootste obstakel. Hij wíl niet meer. Het leven is klaar, gedaan en hij heeft er vrede mee. De dood is dan een prima oplossing. Waarom doet men zo krampachtig over de dood? Iedereen gaat dood, laat een mens een beetje in zijn waarde en zijn eigen tijd bepalen.

Ik weet niet hoe ik reacties er tussen kan plaatsen, dus alles maar citeren dan.
@Robert-Frans; al jouw tegens zijn ook de mijne. Maar er komt teveel nadruk op; dat mensen wanneer ze wat eenzaam zijn ze te gauw kiezen voor; het is genoeg zo.
Natuurlijk is het nodig dat we als maatschappij blijven zoeken naar mogelijkheden waarin mensen een leefbaar leven hebben. Maar de praktijk is anders, kom in verpleeghuizen en je ziet het. 
Vanuit een christelijke visie zullen mensen (waarschijnlijk) hun leven uitzitten. Er is geen terminale fase,dus euthanasie is niet ter sprake. Toch is er lijden; mensen worden gevoerd, hebben een luier om, hebben pijn want reken maar dat de meeste ouderen reumatische en veel andere klachten hebben. En dan de grote eenzaamheid die niet altijd op te lossen is met mogelijkheden om het maar aangenamer te maken. Toch is dat geen reden voor euthanasie en christenen zullen dan meestal ook hun tijd uitzitten. Oh velen hebben het goed, maar over deze groep gaat het niet.
Nu dezelfde situatie; je gelooft niet in een God die alles in zijn hand heeft, leven en sterven. Kun je je voorstellen dat niet gelovigen zeggen: waarom bemoeien christenen zich met mijn leven en sterven. Ze hoeven zelf de keus niet te maken maar laat mij wel mogen kiezen.
Oh ik weet dat het wettelijk veel haken en ogen heeft en dat ook christenen tegen mogen stemmen. Maar er zijn nu teveel mensen die allerlei middeltjes kopen die ze zelf moeten in nemen. Oh als ik het me indenk dan word ik er naar van en zou ik al die mensen een leefbaar leven gunnen. Maar de realiteit is anders en of er dan een gemis is bij vrienden, familie; ja misschien als die er is. Al zie je ook vaak dat zij het accepteren, omdat ze de eenzaamheid of verdriet etc begrijpen. Maar het gaat om diegene voor wie leven genoeg is...het uitzitten van de tijd.

De discussie is zuiver,alleen jij wil iiets anders.Voorts als iemand uit het leven wil hij/zij gaat  z,n gaan maar met op de keel polsen met scheermes en warmwaterbad,dan nog het touw enz enz enz ,dus mens die zo nodig willen ze doen maar.Maar het kan niet zo zijn dat er van staatswege een opruimdienst komt van verplicht pil halen bij de huisarts bij het bereiken van  leeftijd 75 jaar,dat is niets anders dan legale genocide.
 

Flash Gordon schreef;
Wat zijn wij bereid van onszelf te leren?
 
Om het maar ruw en algemeen te zeggen niets. Hannah Arendt, de joodse filosofe schreef het in haar boek; "de banaliteit van het kwaad" dat tot stand kwam nadat zij het proces tegen Adolf Eichmann had bijgewoond.
Het was haar opgevallen dat alles aan deze man zo gewoontjes was. Hij was ook geen monster, geen sadistische kampbeul maar een man die als een kantoorklerk, of een door en door fatsoenlijke boekhouder te werk ging. Hij had dan ook geen bloed aan zijn handen, hooguit wat inkt. Hij wist echter dat hij bezig was met een ongekende massamoord op mannen vrouwen en kinderen. Hij heeft erkend dat hij zich daarvan bewust was. Maar hij zag dit niet als kwaad eerder als een streven dat lof verdiende. Eeuwenlange Katholieke en later Protestantse antisemitische haatprediking had in Duitsland (en daar niet alleen) zijn werk gedaan, en de geest van een groot deel van de Duitse bevolking rijp gemaakt voor steeds verdergaande anti joodse maatregelen. Wat uiteindelijk heeft geleid tot de Shoa. Slechts langzaam o zo langzaam, werd de niet joodse wereld zich ervan bewust welke catastrofe zich had voltrokken. In de eerste helft van de jaren 50 kreeg ik nog op de katholieke school tijdens godsdienstles onderwezen; Dat de Joden die lijdensweg over zichzelf hadden afgeroepen daar zij niet alleen godsmoordenaars waren, maar nog steeds niet bereid waren Jezus als als messias te aanvaarden. Pas na het aantreden van Paus Johannes XXIII kwam men tot inkeer en werd de doctrine van de gods-moord ingetrokken. Ik weet niet hoe de protestanten in het reine gekomen zijn met de anti joodse haatprediking van Maarten Luther, maar de eerlijkheid gebied mij te zeggen dat die wantoestand veel minder lang geduurd heeft dan het katholieke aandeel daarin.
Omdat protestanten beter thuis waren in de bijbel was hun oordeel ook nooit zo fel anti Joods. Zij zagen Jezus toch als een orthodoxe joodse prediker terwijl de katholieke kerk dat jood zijn zo veel mogelijk op de achtergrond hield.
Tot zover een klein stukje geschiedenis naar aanleiding van de titel van dit onderwerp. De klemmende vraag, zijn wij bereid van de geschiedenis iets te leren?
Mijn antwoord is kort en bondig nee. Wij willen geschiedenis zo veel mogelijk negeren, en als dat niet kan, zo snel mogelijk vergeten. En dat vergeten is de oorzaak dat wij het keer op keer herhalen. Veel mensen dachten na de oorlog dat zo'n gruwelijke massamoord nooit meer zou voorkomen. Wij zagen al snel dat Zelfs Nederlanders in Indonesië zich er aan bezondigde. Het is jarenlang ontkend en gebagatelliseerd, maar na het verschijnen van de studie van Remy Limpach; "De brandende kampongs van Generaal Spoor" is dat gelukkig niet langer mogelijk. Nog het meest absurde vind ik dat zelfs in Israëlische gevangenissen gemarteld wordt, en de massamoord op de vluchtelingen kampen Sabra en Chatilla o.a. vonden plaats onder het toeziend oog van het Israelische leger dat niet ingreep maar gewoon hun bondgenoten het vuile werk lieten opknappen. Dat heet in mijn ogen medeplichtigheid aan massamoord.
Ook de voor het merendeel christelijk opgevoede amerikaanse soldaten pleegden in Vietnam massamoord en gingen zich te buiten aan martelingen en standrechtelijke executies. Wij zijn maar al te snel geneigd vergoelijkende verklaringen voor wangedrag te bedenken zoals, de tegenstanders waren ook geen lekkere jongens...en het is oorlog en dan gebeuren die dingen nu eenmaal...
Er is een klein, o zo zwak lichtpuntje. Er zijn gelukkig altijd soldaten die dan toch de moed opbrengen om te zeggen: Commandant hier kan ik niet aan meewerken. Niet mijn godsdienst verbied het mij, maar mijn hart...
 
 
 
 
 

Flash Gordon schreef;
Wat zijn wij bereid van onszelf te leren?
 
Om het maar ruw en algemeen te zeggen niets. Hannah Arendt, de joodse filosofe schreef het in haar boek; "de banaliteit van het kwaad" dat tot stand kwam nadat zij het proces tegen Adolf Eichmann had bijgewoond.
Het was haar opgevallen dat alles aan deze man zo gewoontjes was. Hij was ook geen monster, geen sadistische kampbeul maar een man die als een kantoorklerk, of een door en door fatsoenlijke boekhouder te werk ging. Hij had dan ook geen bloed aan zijn handen, hooguit wat inkt. Hij wist echter dat hij bezig was met een ongekende massamoord op mannen vrouwen en kinderen. Hij heeft erkend dat hij zich daarvan bewust was. Maar hij zag dit niet als kwaad eerder als een streven dat lof verdiende. Eeuwenlange Katholieke en later Protestantse antisemitische haatprediking had in Duitsland (en daar niet alleen) zijn werk gedaan, en de geest van een groot deel van de Duitse bevolking rijp gemaakt voor steeds verdergaande anti joodse maatregelen. Wat uiteindelijk heeft geleid tot de Shoa. Slechts langzaam o zo langzaam, werd de niet joodse wereld zich ervan bewust welke catastrofe zich had voltrokken. In de eerste helft van de jaren 50 kreeg ik nog op de katholieke school tijdens godsdienstles onderwezen; Dat de Joden die lijdensweg over zichzelf hadden afgeroepen daar zij niet alleen godsmoordenaars waren, maar nog steeds niet bereid waren Jezus als als messias te aanvaarden. Pas na het aantreden van Paus Johannes XXIII kwam men tot inkeer en werd de doctrine van de gods-moord ingetrokken. Ik weet niet hoe de protestanten in het reine gekomen zijn met de anti joodse haatprediking van Maarten Luther, maar de eerlijkheid gebied mij te zeggen dat die wantoestand veel minder lang geduurd heeft dan het katholieke aandeel daarin.
Omdat protestanten beter thuis waren in de bijbel was hun oordeel ook nooit zo fel anti Joods. Zij zagen Jezus toch als een orthodoxe joodse prediker terwijl de katholieke kerk dat jood zijn zo veel mogelijk op de achtergrond hield.
Tot zover een klein stukje geschiedenis naar aanleiding van de titel van dit onderwerp. De klemmende vraag, zijn wij bereid van de geschiedenis iets te leren?
Mijn antwoord is kort en bondig nee. Wij willen geschiedenis zo veel mogelijk negeren, en als dat niet kan, zo snel mogelijk vergeten. En dat vergeten is de oorzaak dat wij het keer op keer herhalen. Veel mensen dachten na de oorlog dat zo'n gruwelijke massamoord nooit meer zou voorkomen. Wij zagen al snel dat Zelfs Nederlanders in Indonesië zich er aan bezondigde. Het is jarenlang ontkend en gebagatelliseerd, maar na het verschijnen van de studie van Remy Limpach; "De brandende kampongs van Generaal Spoor" is dat gelukkig niet langer mogelijk. Nog het meest absurde vind ik dat zelfs in Israëlische gevangenissen gemarteld wordt, en de massamoord op de vluchtelingen kampen Sabra en Chatilla o.a. vonden plaats onder het toeziend oog van het Israelische leger dat niet ingreep maar gewoon hun bondgenoten het vuile werk lieten opknappen. Dat heet in mijn ogen medeplichtigheid aan massamoord.
Ook de voor het merendeel christelijk opgevoede amerikaanse soldaten pleegden in Vietnam massamoord en gingen zich te buiten aan martelingen en standrechtelijke executies. Wij zijn maar al te snel geneigd vergoelijkende verklaringen voor wangedrag te bedenken zoals, de tegenstanders waren ook geen lekkere jongens...en het is oorlog en dan gebeuren die dingen nu eenmaal...
Er is een klein, o zo zwak lichtpuntje. Er zijn gelukkig altijd soldaten die dan toch de moed opbrengen om te zeggen: Commandant hier kan ik niet aan meewerken. Niet mijn godsdienst verbied het mij, maar mijn hart...