Sic et non

[Dostojevski 0]

Dit n.a.v. Gorthaurs bijschrift, Sic et Non, dat verwijst naar het levenswerk van Petrus Abelardus, aka Peter Abelard. (Hier te vinden: http://people.westminstercollege.edu/faculty/mmarkowski/Hall/A belard.htm)

Abelardus is een controversiële, tragische figuur uit de geschiedenis van de Kerk. Controversieel, omdat hij een conflict uitvocht met zijn principiële tegenstander Bernardus van Clairveaux. Zijn hoofdwerk, Sic et Non, schrijft een manier van kennisvergaring voor die anders was dan tot dan toe gebruikelijk, en is een inspiratie geweest voor de scholastiek (Thomas van Aquino) en eigenlijk gezien kan worden als een stap, een belangrijke, in de evolutie van Europa van de monastieke, christelijke middeleeuwen, via de Reformatie, tot de "rationele maatschappij" die het nu is.

Gorthaur heeft "Sic et non" als bijschrift. Ikzelf heb een biografie in bezit van Abelardus die ik overigens nog altijd moet lezen. De man heeft me wel geboeid, niet alleen omdat z'n ballen werden afgehakt omdat hij met het verkeerde vrouwtje een relatie had gekregen, maar ook vanwege zijn conflict met Bernardus. Bernardus is bij mijn geschiedenisopleiding als bad guy neergezet, degene die Abelardus heeft verketterd. Het was nogal een ingrijpend verhaal over wat ik altijd heb begrepen dat de strijd was tussen de nieuwe denkwijze (die van Abelardus, later Thomas, Willem van Ockham en daarna Luther en Calvijn), en de manier waarop de Kerk al eeuwenlang theologie bedreef, verdedigd door Bernardus.

Ik werp mezelf allerminst als autoriteit op, op dit gebied, en zal nog wat moeten bijlezen om weer precies een beeld te krijgen van hoe het ook alweer zat, maar vooralsnog ben ik vooral benieuwd waarom Gorthaur juist dit als bijschrift kiest, wat zijn eigen associatie is met Abelardus, en of er op Credible wellicht meer mensen zijn die er iets over te zeggen hebben.

[everliving 0]

Wij hebben het pas op onze opleiding ook nog over die 2 gehad. Maar alles werd hier wel heel erg gerelativeerd. Door de kruistochten is de filosofie van Aristoteles in het Westen meer in de belangstelling komen te staan, terwijl de theologie van voor de kruistochten meer van uit het platonische denken werd benaderd. Volgens de docent bij ons op de opleiding mag je niemand een ketter noemen en moe je iedereen in zn context plaatsen en begrijpen. Zeg maar een soort van HK op ketters. Maar die omschakkeling naar het meer Aristoteliaanse denken heeft denk ik vrijbaan gegeven voor de reformatie. Mensen rond deze tijd hebben dan ook veel invloed gehad op de reformatie, als voorlopers dan. Zoals Anselmus en Ockham. Sommige geleerde twijfelde aan de kerktraditie en sacramenten zoals de echaristie. Dat kan je o.a. zien bij Wycliff. In al deze voorlopers van de reformatie met hun vernieuwde denken zie ik als een van de grootste factoren het nieuwe aristoteliaanse denken. Maar ik zit ook weer niet zo diep in deze stof. Maar Bernardus is naar mijn mening niet de bad guy en is Petrus Abelardus gewoon een ketter.

[Aimé 0]

In het jaar 1118 werd Pierre Abélard, filosoof en theologiestudent, verliefd op Héloïse, een jong meisje dat hij privé-lessen gaf. Abélard was nog niet geordineerd en stond derhalve niet onder de celibaatsgelofte. Dus trouwden zij in het geheim en kregen een zoon. Maar omdat haar oom Fulbert, kanunnik van de rooms-katholieke kathedraal van Parijs, van mening was dat Héloïse was verleid, liet hij Abélard met geweld castreren. Deze barbaarse daad, bedacht door zo’n hoge kerkelijke gezagdrager, leidde ertoe dat twee van de bedrijvers ervan als vergelding dezelfde straf ondergingen.

Castratie was dus in bepaalde omstandigheden nog steeds aanvaardbaar als straf. Deze verfoeilijke praktijk zou echter al spoedig in de Rooms-Katholieke Kerk bevorderd worden ten behoeve van de kerkzang.

[LodewijkNapoleon 0]

Quote:

Op zondag 29 juli 2007 17:16:11 schreef Aimé het volgende: In het jaar 1118 werd Pierre Abélard, filosoof en theologiestudent, verliefd op Héloïse, een jong meisje dat hij privé-lessen gaf. Abélard was nog niet geordineerd en stond derhalve niet onder de celibaatsgelofte. Dus trouwden zij in het geheim en kregen een zoon. Maar omdat haar oom Fulbert, kanunnik van de rooms-katholieke kathedraal van Parijs, van mening was dat Héloïse was verleid, liet hij Abélard met geweld castreren. Deze barbaarse daad, bedacht door zo?n hoge kerkelijke gezagdrager, leidde ertoe dat twee van de bedrijvers ervan als vergelding dezelfde straf ondergingen. Castratie was dus in bepaalde omstandigheden nog steeds aanvaardbaar als straf.

Schei nou toch uit man, dit was gewoon een familieconflict, dit had verder niets te maken met de Kerk. In tegenstelling bijvoorbeeld met de barbaarse weigering van bloedtransfusies door de JG's die al duizenden onschuldige levens heeft gekost. Over bloedschuld gesproken.

Quote:

Deze verfoeilijke praktijk zou echter al spoedig in de Rooms-Katholieke Kerk bevorderd worden ten behoeve van de kerkzang.

Mat. 19:12 er zijn mannen die niet trouwen omdat ze onvruchtbaar geboren werden, andere omdat ze door mensen onvruchtbaar gemaakt zijn, en er zijn mannen die niet trouwen omdat ze zichzelf onvruchtbaar gemaakt hebben met het oog op het koninkrijk van de hemel. Laat wie bij machte is dit te begrijpen het begrijpen!

[Aimé 0]

Quote:

Op zondag 29 juli 2007 17:22:13 schreef Pius_XII het volgende: [...]Schei nou toch uit man, dit was gewoon een familieconflict, dit had verder niets te maken met de Kerk. In tegenstelling bijvoorbeeld met de barbaarse weigering van bloedtransfusies door de JG's die al duizenden onschuldige levens heeft gekost. Over bloedschuld gesproken. [...] Mat. 19:12 er zijn mannen die niet trouwen omdat ze onvruchtbaar geboren werden, andere omdat ze door mensen onvruchtbaar gemaakt zijn, en er zijn mannen die niet trouwen omdat ze zichzelf onvruchtbaar gemaakt hebben met het oog op het koninkrijk van de hemel. Laat wie bij machte is dit te begrijpen het begrijpen!

link

[Raido 0]

Juist Aimé dood aan de verfoeilijke, castrerende papen en hun antichristelijke kerk.. Het gaat hier niet over castratie beste Aimé, dus misschien moet jij als nietchristen eens een ander toontje gaan zingen als het over het christendom gaat.

@Everliving, waat maakt Petrus Abelardus dan een ketter? Welke dwaling volgde hij die al door de Kerk was bestreden?

[everliving 0]

Quote:

Op zondag 29 juli 2007 17:28:57 schreef Raido het volgende: Juist Aimé dood aan de verfoeilijke, castrerende papen en hun antichristelijke kerk.. Het gaat hier niet over castratie beste Aimé, dus misschien moet jij als nietchristen eens een ander toontje gaan zingen als het over het christendom gaat. @Everliving, waat maakt Petrus Abelardus dan een ketter? Welke dwaling volgde hij die al door de Kerk was bestreden?

Zijn veroordeling op het concilie van Sens

[Eli7 0]

Quote:

Op zondag 29 juli 2007 17:45:40 schreef everliving het volgende: Zijn veroordeling op het concilie van Sens

Leg eens wat nader uit.

Wat maakte dat het concilie van Sens hem tot een ketter bestempelde en in hoeverre kun jij je daar dan totaal, of wellicht iets genuanceerder vanuit een ander tijdsgewricht, in vinden?

[Dostojevski 0]

Quote:

Op zondag 29 juli 2007 18:11:25 schreef TimonK het volgende: [...] Leg eens wat nader uit.

Dat was wat je vroeg toch [edit]: wat Abelardus tot een ketter maakte. Dat was deze veroordeling. Of je het ermee eens bent of niet, objectief gezien was Abelardus hiermee een ketter.

Quote:

Wat maakte dat het concilie van Sens hem tot een ketter bestempelde en in hoeverre kun jij je daar dan totaal, of wellicht iets genuanceerder vanuit een ander tijdsgewricht, in vinden?

Het concilie meende dat Abelardus' methode om tot waarheid te komen, namelijk door twijfel, niet in overeenstemming was met de manier die de Kerk voorschreef, sterker nog, daarmee in strijd. Twijfel werd als een bedreiging voor de Waarheid gezien, niet als een methode om haar te leren kennen. Even snel bedacht, denk ik dat de risico's van twijfel goed werden ingeschat door het concilie, maar dat de waarde van deze methode is onderschat. Twijfel is een goede methode om wat iig niet waar is, weg te strepen en zo dichter bij de waarheid te komen; echter in een extremere variant, leidt het tot het centraal stellen van de twijfel, dus van de twijfelende mens, dus van de menselijke twijfel en de menselijkheid, het tot maat van alle dingen nemen van de mens dus.

[Raido 0]

Quote:

Dat was wat je vroeg toch [edit]: wat Abelardus tot een ketter maakte. Dat was deze veroordeling. Of je het ermee eens bent of niet, objectief gezien was Abelardus hiermee een ketter.

Ja, maar ik zou dan graag willen weten waarom, die reden noem jij nu inderdaad. Ik vind het overigens grappig dat de visie op twijfel bijna recht tegenover het bevindelijk-gereformeerde staat.

Bij ons is het van levensbelang dat je bevind een kind van God te zijn (bevinden/beschouwen: na waarneming tot de genoemde conclusie komen). Daar zijn ook wel wat richtlijnen voor. Een daarvan is dat je niet bang moet zijn voor twijfel omdat dit mensenlijk is, en elke gelovige dit overkomt. Het is pas gevaarlijk wanneer je nooit twijfel hebt. Want juist de gene wie twijfelt kan daardoor, nadat God hem wijsheid verschaft veel meer de glorie van God 'zien'.

Ik heb thuis het boekje 'Help ik twijfel' van Allister McGrath, ook hij kijkt ongeveer zo tegen twijfel aan, twijfel als onderdeel van de Goddelijke beproeving. Twijfel wordt echter in andere vormen van christendom vaak gelijkgesteld aan ongeloof.

[everliving 0]

Quote:

Op zondag 29 juli 2007 18:11:25 schreef TimonK het volgende: [...] Leg eens wat nader uit. Wat maakte dat het concilie van Sens hem tot een ketter bestempelde en in hoeverre kun jij je daar dan totaal, of wellicht iets genuanceerder vanuit een ander tijdsgewricht, in vinden?

Volgens de leer is een ketter iemand die het niet eens is met 1 of meerdere leerregels van de kerk. Daarom is hij een ketter en omdat hij veroordeeld is. Hoe ik me daarin kan vinden doet er eigelijk niet heel veel toe, want wie ben ik om de kerk tegen te spreken. Maar dan maak ik me er natuurlijk te makkelijk van af . De preciese veroordelingen die tijdens het concilie zelf zijn gedaan heb ik niet terug kunnen vinden. Maar 1 punt waarom ik het niet met abelardus eens ben, (hoewel we misschien meer beinvloed zijn door zulke historische figuren dan we misschien denken,)is de filosofische twijfel. In het geloof kan ik persoonlijk aan bepaalde fundamenten niet twijfelen. In het geloof kan je niet alles met de rede aanduiden. Ik ben wel van mening dat het een belangrijke factor is maar niet alles bepalend. Op een zekere wijze brengt dit nominalisme de openbaringszekerheden in gevaar. Daarom kan ik me het ingrijpen van het kerkelijk gezag begrijpen.

Kijk ik kan hier heel mooi gaan vertellen dat je Abelardus in zijn tijd moet interpreteren en dat in die tijd nog de juiste verhouding tussen geloof en rede gevonden moest worden en dat Abelardus daar naar juiste formuleringen zoekt. Maar dan zeg ik bullshit, zulke gedachtengangen kunnen heel snel ingeburgerd raken en voor je het weet is de halve theologie besmet. Je kan ook stellen dat de theologie van voor de kruistochten in sterke mate beinvloed was door het platonisme en dat is ook waar. Dus zit er door deze beinvloeding ook niet heel veel onzin in de theologie van voor deze tijd? Misschien wel misschien niet. Alleen deze manier van beschouwen is al gebruikelijk vanaf het begin van de theologisering.

Ander vraagje ik kwam ook een keer in een artikel tegen dat het Bernardus eigelijk niet te doen was om een juiste leer. Maar omdat Abelardus in een naburig klooster 80 km verderop zat was het een soort van concurrent voor Bernardus. Abelardus trok door zijn nieuwe ideeen meer volgelingen dan Bernardus, dus zijn strijd tegen Abelardus zou zijn begonnen vanuit jaloezzie. Aannemelijk of nie?

[Raido 0]

Je zou haast gaan geloven in bepaalde goddelijke, theologische bedeling. Dat elke theoloog en stroming van God gegeven is (hoho Raido, uiteraaard tot op zekere hoogte). Ik heb me ooit wel eens wat verdiept in oudere theologie buiten het protestantisme, ik zie er altijd een golfbeweging in.

Een bepaald iets is een hot-issue, andere zaken kabbelen wat meer voort en op een gegeven moment ontstaan er twee flanken. Vaak ben je dan al weer 200 jaar verder en past de theologie niet goed meer bij de 'tijd' en wordt weer verworpen. Ondertussen is door die discussie over een bepaald onderwerp weer twee andere ondergesneeuwde onderwerpen naar boven gehaald en dan gaat het daar weer meer over.

De theologie wordt gebruikt door God, of het nou 'rechte' of 'kromme' theologie is. De kromme is er misschien wel eerder, om daarna tot een rechte te komen. Het kan zijn dat er 500 jaar later weer wat bijgespijkerd moet worden. Volgens mij is van Aquino ook bijna verketterd vanwege zijn denkbeelden en jaren later tot officiele kerkleer geaccepteerd.

[everliving 0]

uhum proef ik hier een veroordeling van de theologie van de vroege kerk vanaf de kerkvaders tot en met de kruistochten? maar zoals bernadus al zei Ik vertrouw op de fundamenten van het geloof. Waaronder de rots Petrus.

Aquino heeft natuurlijk ook veel waarde gehecht aan de rede denk aan de godsbewijzen. Maar de theologie wordt idd geleid door God. Al 2000 jaar en wordt gehoedt en bewaakt door onze moeder kerk . Wat een voorzienigheid van onze Lieve Heer.

[Raido 0]

Zeker

* Raido is heel blij dat er nog een Luther, Zwingli en Calvijn door Onze Lieve Heer zijn gestuurd om Zijn Volk van verder dwalen te behoeden

[LodewijkNapoleon 0]

Quote:

Op zondag 29 juli 2007 21:36:38 schreef Raido het volgende: Zeker * Raido is heel blij dat er nog een Luther, Zwingli en Calvijn door Onze Lieve Heer zijn gestuurd om Zijn Volk van verder dwalen te behoeden

Wie van de drie dan wel? Want volgens mij leerden ze allemaal toch nét iets anders.

Maar genoeg flauwekul, ik wil toch wel een nuance maken, Abelardus is zelf nooit veroordeeld, alleen een aantal van zijn stellingen.

bron

---

Samengevoegd:

Quote:

Op zondag 29 juli 2007 21:14:29 schreef everliving het volgende: Ander vraagje ik kwam ook een keer in een artikel tegen dat het Bernardus eigelijk niet te doen was om een juiste leer. Maar omdat Abelardus in een naburig klooster 80 km verderop zat was het een soort van concurrent voor Bernardus. Abelardus trok door zijn nieuwe ideeen meer volgelingen dan Bernardus, dus zijn strijd tegen Abelardus zou zijn begonnen vanuit jaloezzie. Aannemelijk of nie?

Nee, daar zijn toch wat op- en aanmerkingen bij te maken:

- Abelardus was geen abt, zoals Bernardus, maar docent. Bernardus aan de andere kant, tegenwoordig bekend als "tweede stichter van de orde van Cîteaux" was verantwoordelijk voor de, ook numeriek, succesvolste orde uit de geschiedenis van het christendom. Veel reden voor dit soort jaloezie was er dus van beide kanten niet

- De aanleiding voor Bernardus' vijandschap richting Abelardus is gewoon bekend. Het was geen jaloezie over aantallen, het was wel een strijd over benaderingen. Je kan zeggen dat Bernardus de laatste grote heilige en kerkleraar was van het "oude" geloof, representant van het rurale, monastieke en mystieke Latijnse christendom. (Deze benadering is in het Griekse christendom tot op de dag van vandaag blijven bestaan). Abelardus stond aan de wieg van het urbane, seculiere (dwz niet reguliere, niet monastieke maar episcopale) en rationele Latijnse christendom. Ze begrepen dit donders goed van elkaar, en ze snapten over en weer dan ook donders goed dat hun strijd een strijd tussen twee tijdperken was.

[Dostojevski 0]

Quote:

Op zondag 29 juli 2007 21:14:29 schreef everliving het volgende: [...] Volgens de leer is een ketter iemand die het niet eens is met 1 of meerdere leerregels van de kerk. Daarom is hij een ketter en omdat hij veroordeeld is. Hoe ik me daarin kan vinden doet er eigelijk niet heel veel toe, want wie ben ik om de kerk tegen te spreken. Maar dan maak ik me er natuurlijk te makkelijk van af . De preciese veroordelingen die tijdens het concilie zelf zijn gedaan heb ik niet terug kunnen vinden. Maar 1 punt waarom ik het niet met abelardus eens ben, (hoewel we misschien meer beinvloed zijn door zulke historische figuren dan we misschien denken,)is de filosofische twijfel. In het geloof kan ik persoonlijk aan bepaalde fundamenten niet twijfelen. In het geloof kan je niet alles met de rede aanduiden. Ik ben wel van mening dat het een belangrijke factor is maar niet alles bepalend. Op een zekere wijze brengt dit nominalisme de openbaringszekerheden in gevaar. Daarom kan ik me het ingrijpen van het kerkelijk gezag begrijpen. Kijk ik kan hier heel mooi gaan vertellen dat je Abelardus in zijn tijd moet interpreteren en dat in die tijd nog de juiste verhouding tussen geloof en rede gevonden moest worden en dat Abelardus daar naar juiste formuleringen zoekt. Maar dan zeg ik bullshit, zulke gedachtengangen kunnen heel snel ingeburgerd raken en voor je het weet is de halve theologie besmet. Je kan ook stellen dat de theologie van voor de kruistochten in sterke mate beinvloed was door het platonisme en dat is ook waar. Dus zit er door deze beinvloeding ook niet heel veel onzin in de theologie van voor deze tijd? Misschien wel misschien niet. Alleen deze manier van beschouwen is al gebruikelijk vanaf het begin van de theologisering.

@Raido: Abelardus bepleitte dat álles betwijfeld moest worden. Ik denk dat Bernardus de eerste zal zijn om te erkennen dat het mensenleven niet over rozen gaat en dat er vaak een periode 'in de woestijn' voorafgaat aan wat jij dan 'bevinding' noemt. Een periode van twijfel, die juist je geloof versterkt. Ik denk echter dat everliving hierboven goed uitlegt waarom de methode van Abelardus toch net iets anders is dan dit twijfel-bevinding concept.

Quote:

Ander vraagje ik kwam ook een keer in een artikel tegen dat het Bernardus eigelijk niet te doen was om een juiste leer. Maar omdat Abelardus in een naburig klooster 80 km verderop zat was het een soort van concurrent voor Bernardus. Abelardus trok door zijn nieuwe ideeen meer volgelingen dan Bernardus, dus zijn strijd tegen Abelardus zou zijn begonnen vanuit jaloezzie. Aannemelijk of nie?

Moeilijk te zeggen: is er bewijs voor? Het komt op mij over als speculatie. De meest geaccepteerde en algemeen aangenomen verklaring voor de vijandschap, is dat Abelardus en Bernardus op het breukvlak tussen twee denkstijlen stonden. Die eerste sloeg de weg in die via de scholastiek tot de Reformatie leidde, terwijl Bernardus nog pal stond voor de oude, middeleeuwse, monastieke Kerk. Aan de manier waarop Bernardus de strijd aanbond met Abelardus en waarop Abelardus antwoordde, is ook duidelijk te zien dat het hierom ging. Waar jij naar verwijst is een mogelijk achterliggend motief, dat is lastig aan te tonen tenzij je dagboekfragmenten van A of B hebt die hierop wijzen. En dan nog he... dagboeken zijn ook altijd tricky, daarin wordt lang niet altijd de waarheid gesproken.

---

Samengevoegd:

Quote:

Op zondag 29 juli 2007 22:21:47 schreef Pius_XII het volgende: [...] Wie van de drie dan wel? Want volgens mij leerden ze allemaal toch nét iets anders. Maar genoeg flauwekul, ik wil toch wel een nuance maken, Abelardus is zelf nooit veroordeeld, alleen een aantal van zijn stellingen.

Logisch, want ketters worden over het algemeen geweerd uit katholieke kloosterordes.

[Olorin 154]

Quote:

Op zondag 29 juli 2007 16:09:12 schreef Dostojevski het volgende: Ik werp mezelf allerminst als autoriteit op, op dit gebied, en zal nog wat moeten bijlezen om weer precies een beeld te krijgen van hoe het ook alweer zat, maar vooralsnog ben ik vooral benieuwd waarom Gorthaur juist dit als bijschrift kiest, wat zijn eigen associatie is met Abelardus, en of er op Credible wellicht meer mensen zijn die er iets over te zeggen hebben.

Oops, ik ontdek dit topic nogal laat.

Meestal kijk ik alleen in de AT lijst. Soms mis ik wel eens een dagje credible, dus heb waarschijnelijk dit over het hoofd gezien.

Sic et non heb ik zelf nooit in z'n totaliteit gelezen. Wel wat over gelezen, en heb een stukje gelezen ervan gelezen (die ook wel online te vinden is voor geïnteresseerden).

De vermelding in mijn ondertitel was meer om me bij het thema Abelard te houden.

Le Goff zegt over Sic et Non het volgende 'In dit (...) werk toont Abélard op opvallende wijze het belang aan van gedegen argumentatie. Hij laat zien dat de kerkvaders het over geen enkele kwestie eens zijn,. Waar de een dit zegt, zegt de ander dat: Sic et Non.'

Op zoals Bejczy zegt:

'Eerst citeert hij autoriteiten die een bepaalde oplossing voor stonden, vervolgens haalde hij teksten aan waarin een tegenovergestelde mening werd verwoord.'

Om dit in z'n context te zetten: Abelárd schreef dit werk als een aanval op het geloof, in tegendeel zelfs. Dit was een academisch werk van een logicus. Hij was een voorvechter van de dialectiek. Het boek was als een soort van studie of oefen boek bedoeld, voor het beoefenen van de logica, dialectiek en theologie. Twijfel leidde tot onderzoek en onderzoek tot waarheid.

Een passage van het boek is in het engels hier te vinden: link

Maar het was maar een ondertitel. Het ging mij vooral om Abelard.

Abelard vind ik een persoon met een nogal tragisch leven. Iemand merkte eens op dat hij misschien wel te slim was. Ik kan me daar wel in vinden. De man is nogal onbegrepen in zijn tijd. Hij is van dingen beschuldigd waaruit ik op maak dat ze hem gewoon niet begrepen.

Hij kreeg nogal wat over zich heen. Ik vind het conflict tussen Abelard en Bernardus van Clairveaux symbool staan voor de tijdsveranderingen botsing van het oude Monastieke denken tegen het nieuwe Scholsastieke denken.

Hij toonde onzin aan (zoals verzonnen pagina's over de stichter van de Saint-Denis), wat hem niet in dank afgenomen is.

Zijn boek dat gewijd was aan de drie eenheid werd verbrand. Onterecht zo begreep ik. Later, na dit voorval bouwde hij een oratorium, gewijd aan de drie eenheid.

Op een gegeven moment werd hij abt van een klooster. Hij vond die mensen maar achterlijk. Hij probeerde ze toen wat beschaving bij te brengen, wat resulteerde tot een moordaanslag, waardoor hij daar weg ging vluchten.

Abalard kreeg een conflict met Bernardus. Bernardus rechter hand riep Bernardus op Abelard te vervolgen. Bernardus probeerde te zorgen dat Abalard's studenten 'm in de steek lieten, wat trouwens totaal mislukte. Er werd een dispuut georganiseerd waar Abelard en Bernardus hun opvattingen uiteen konden zetten en hun strijd konden beslechten voor de aanwezige bisschoppen en theologen. Maar Bernardus veranderde het in een concilie waarbij Abelard de beschuldigde werd. Bernardus legde aan de bisschoppen een dosier voor waarin Abelard afgeschilderd werd als een gevaarlijke ketter. Abelard deed toen een beroep op de paus. De paus veroordeelde hem later, zijn boeken werden verbrand en Abelard werd geëxcommuniceerd. Hij vertrok naar Cluny. De grootabt van het Cluny verzoende hem met Benardus, en kreeg het voor elkaar dat exomunicatie werd opgeheven en zond Abelard naar een klooster.

Dan heb je nog de nogal beroemde romantische kant van 't leven van Abelard en Heloise (een intelligente dame!). Kort samengevat als relatie, castratie, intieme briefwisseling, dood. Wel tof van die grootabt dat hij Abelard naast Heloise heeft laten begraven trouwens.

Tot zover het leven van een (wellicht tikje arrogante) intelligente man die zo z'n sporen na gelaten heeft. Het was trouwens niet een man die z'n best deed de gemoederen te sussen. Hij wist wel vijanden te maken.

(En dit alles schreef ik trouwens met dank aan oa. Bejczy en LeGoff, voor ik nog plagiaat aan 'n broek krijg. )