Logos, het Woord volgens Eckhart.

[Hopper 691]

http://www.uitgeverijparthenon.nl/inkijkexemplaar_eckhart.pdf

Citaat

Voor Dobie is de mystieke praktijk van Eckhart hermeneutisch (uitlegkundig) van aard: ze bestaat eruit om niet zozeer terug te denken naar het Zijn zelf, maar naar de oorspronkelijke openbaring van het Zijn, voorafgaand aan concepten. Voor Eckhart is dit de Logos. Het denken kan het Zijn niet vatten, maar moet zich laten vatten door het Zijn, zich conformeren aan het Zijn zoals dat zich openbaart. Dit wordt uitgedrukt door het Griekse woord voor waarheid als onverborgenheid (aletheia). Het doel van de mystieke praktijk is te luisteren naar de oorspronkelijke Logos.

Het evangelie van Johannes begint met het Woord.  "In den beginne was het Woord, en het Woord was bij God, en het Woord was God."  Dit is best wel een vreemde zin.   In de hermeneutiek van Eckhart is de Logos het Zijn zelve.   Dan nog blijft het merkwaardig: het Woord was bij God.  Het staat in de verleden tijd geschreven.  In de uitleg van Eckhart kan het denken het Woord niet vatten, maar moet het denken zich laten vatten door het Zijn.  Het is dus iets wat je niet zelf actief kunt doen.

Citaat

Door een compleet loslaten van het eindige geschapen zelf, een gelatenheid, kan de Logos zich manifesteren in ons. Het zelf moet worden gedestabiliseerd en gedecentreerd, zodat waarheid als onverborgenheid aan het licht kan komen.

Het is duidelijk dat Eckhart een verband legt met het "Ik ben de waarheid" en het Woord.  Het Woord is immers vlees geworden en heeft onder ons gewoond (vers 14).

Citaat

De Godsgeboorte in de ziel vertegenwoordigt al een instorting van ego of eigenwil of een egocentrische zijnswijze van de ziel; maar dit is slechts de eerste stap. De ziel gaat verder, en dringt door in de God die ze in zich draagt, naar de onthulling van de diepten van God die zich uit de diepste diepten van de ziel een weg omhoog baant. Al doende keert de ziel meer en meer terug naar zichzelf, en wordt ze meer en meer waarlijk zichzelf. Eckhart beschouwde dit als de ziel die ‘door God heen breekt’, hetgeen uitmondt in de uiteindelijke doorbraak naar het wezen van God: absolute leegte, een punt waar geen enkel ding overblijft.

In de hermeneutiek van Eckhart legt men eigenlijk de omgekeerde weg af welke beschreven wordt in Joh 1.  Daar is het Woord vlees geworden, de mens is al vlees en kan het Woord worden.  Het wezen van God blijkt absolute leegte te zijn, ontdaan van 'de dingen',  hetgeen logisch is, 'de dingen' zijn geschapen door God, maar zijn niet God zelf.   Net zoals de bakker niet het brood is wat hij bakt.

[Dat beloof ik 844]

48 minuten geleden zei Hopper:

"In den beginne was het Woord, en het Woord was bij God, en het Woord was God."  .......

  Dan nog blijft het merkwaardig: het Woord was bij God.  Het staat in de verleden tijd geschreven. 

Ik zie er niets vreemds aan. Het gaat over 'in den beginne'. Dat speelt in een ver verleden, dus dat is verleden tijd.

50 minuten geleden zei Hopper:

 In de uitleg van Eckhart kan het denken het Woord niet vatten, maar moet het denken zich laten vatten door het Zijn.  Het is dus iets wat je niet zelf actief kunt doen.

Dát, dat zijn vreemde zinnen. Daar is werkelijk geen touw aan vast te knopen.
Hoezo kan het denken het Woord niet bevatten? Iedereen kan denken, en iedereen kan iets bij 'het Woord' voorstellen.
Dus kan het denken wel degelijk 'het Woord bevatten'.
En wat de zin 'het denken moet zich laten vatten door het Zijn' moet betekenen? Geen idee, en dan nog Zijn met een hoofdletter; hoezo dat? 

54 minuten geleden zei Hopper:

Door een compleet loslaten van het eindige geschapen zelf, een gelatenheid, kan de Logos zich manifesteren in ons. Het zelf moet worden gedestabiliseerd en gedecentreerd, zodat waarheid als onverborgenheid aan het licht kan komen.

Misschien is het beter dat je eerst uitlegt wat je denkt wat daarmee wordt bedoeld. Ik heb namelijk werkelijk geen flauw idee. Wat ik denk is dat de schrijver heel erg ingewikkeld wil overkomen met iets dat eigenlijk gebakken lucht is. Als de zin ontleed, staat er namelijk inhoudelijk werkelijk alleen maar onzin. 

[Hopper 691]

https://www.groene.nl/artikel/gemoed

Citaat

Juist het verstand ziet God naakt, dat wil zeggen: niet vervormd naar de beelden van een denken dat niet de tijd neemt om diens onuitsprekelijkheid te verdragen. Het denkt dat ieder kennen een object veronderstelt en ziet daarom voorbij aan de grond van ontvankelijkheid die het kennen pas mogelijk maakt.

 

De ontvankelijkheid die het kennen mogelijk maakt, dat is een thema wat we in de Schrift meer tegen komen.  1 Korintiërs 9-10 spreekt er over: gedeeltelijk kennen versus volledig kennen, maar ook Filippenzen 3:10 spreekt daar over: "Opdat ik Hem kenne, en de kracht Zijner opstanding, en de gemeenschap Zijns lijdens, Zijn dood gelijkvormig wordende;"

Wat  Filippenzen 3:10 ons verteld is dat we in de 'gemeenschap zijns lijdens' gelijkvormig worden.  Ontvankelijk zijn wil zeggen ontvankelijk zijn voor het Woord.    Waarmee we voorbij gaan aan het gebruikelijke kennen dat een ken-object veronderstelt.

Citaat

Eckharts gemoed is wel degelijk ‘vernünftig’, maar weet tegelijk ledig te zijn. Het maakt zichzelf ontvankelijk voor datgene wat het beweegt en wat het zelf niet is: de blote God met wie de ziel versmelt. Dat laatste bracht niet alleen de inquisiteurs van zijn eigen tijd in het geweer. Het is ook onacceptabel geworden voor een cultuur die haar redelijkheid slechts als zelfdragende intellectus wenst te zien. 

In die ontvankelijkheid worden 'we' bewogen door God.   Maar waar Eckhart van doen had met Roomse inquisiteurs , hebben we vandaag van doen met 'inquisitie' door de zelfdragende intellectus.

(Lees: de darwinistische naturalist die meent louter door zichzelf bewogen te worden.)

 

[Hopper 691]

Citaat

 

https://kro-ncrv.nl/katholiek/encyclopedie/l/logos

Philo van Alexandrië over de Logos:

Citaat

Philo van Alexandrië (ca.30 v.Chr.-ca.50 n.Chr.) was een gelovige jood in een hellenistische wereld. Hij wilde de joodse godsleer aan de heidenen uitleggen aan de hand van het wijsgerige jargon van zijn tijd. Hij meende dat filosofen als Heraclitus en Plato beïnvloed waren door de Tora. God was voor Philo een alles overstijgende werkelijkheid die voor de menselijke rede niet te bevatten is. Deze God heeft zich een goddelijk evenbeeld verwekt. Philo gebruikt voor dit evenbeeld het begrip logos als het equivalent van het Hebreeuwse dabar, dat 'woord' betekent. Opvallend is dat Philo de logos 'de eerstgeboren Zoon van God' noemt. De logos is niet alleen een afspiegeling van God maar ook het oerbeeld van alle zichtbare schepselen. Die vormen samen de kosmos, de 'tweede Zoon van God'.

In het denken van Philo is de Logos een afspiegeling van God, maar tevens het oerbeeld in alle schepselen.

Citaat

De Proloog van het Johannes-evangelie vertoont veel raakvlakken met de godsleer van Philo. Volgens Johannes is Christus de Logos, echter niet de eerstgeboren Zoon van God, maar de 'eniggeboren Zoon'. Het eerste vers van dit evangelie luidt in de oorspronkelijke tekst:

En archè èn ho logos kai ho logos èn pros ton theon kai theos èn ho logos.

De Latijnse vertaling van Sint Hiëronymus (Vulgaat) van dit vers luidt:

In principio erat verbum, et verbum erat apud Deum, et Deus erat verbum.

De Willibrordvertaling (versie 1995) volgt de Vulgaat: 'In het begin was het woord, en het woord was bij God, en het woord was God'. Logos wordt hier vertaald met verbum, dat 'woord' betekent. We hebben gezien dat 'woord' de rijke lading van logos niet dekt. Desiderius Erasmus (1469-1536) vertaalde logos in de Johannes-proloog met sermo, dat naast 'woord' ook 'gesprek', 'intellectuele dialoog', 'redevoering' en 'taalgebruik' kan betekenen. Maar ook met sermo blijft buiten beeld dat logos ook ratio kan betekenen en in heraclitische, stoïcijnse zin ook een aanduiding is van het 'alles bepalende principe'.

Helemaal duidelijk wordt het begrip Logos niet, het Nederlandse begrip 'Woord' dekt de lading niet geheel.  Maar het spreekt voor zich dat als de Logos het oerbeeld is in alle schepselen en tevens een afspiegeling van God, dat de mens dan zelf het begrip 'Logos' zich eigen dient te maken.

17 november 2022 bewerkt door Hopper