Ik geloof NIET in.....*vul in wat nodig is"

[DeThomas 35]

Ik ben katholiek en gedoopt, dus in dat opzicht zou ik een ketter kunnen zijn, ware het niet dat ik mijzelf nooit uit heb laten schrijven.

[DeThomas 35]

Simpel, omdat het merendeel van de mensheid religieus is. Dus worden de meeste aanslagen door gelovigen gepleegd.

De vraag is dan vooral in hoeverre oorlogen of misdaden daadwerkelijk direct vanuit het geloof worden gepleegd. En dan blijken de zaken ineens een stuk genuanceerder te liggen. Want heel veel conflicten die wij religieus noemen, zijn dat vaak helemaal niet, maar worden enkel religieus gemotiveerd.

Op zich is dat al zorgelijk natuurlijk, als iets zich zo makkelijk laat misbruiken door slechte of domme mensen

Er zijn immers ook radicale dierenactivisten, communisten, revolutionairen, etc. die niet vanuit een religie handelen, maar vanuit eigen denkbeelden. Die kunnen religieus zijn, maar zonder religie zouden deze mensen net zo goed hun strijd kunnen voeren.

Met name de dierenactivisten gaan een probleem worden, en patriotten kunnen er ook wat van. Maar neem eens Belgie en Noord-Ierland. vergelijkebare problemen, maar het ene conflict werd gewelddadig het andere niet.

Het probleem wat ik heb met religie is het feit dat het iets in mensen wakker maakt, of misschien juist in slaap sust, waardoor ze zich vele male makkelijker tot gruweldaden laten verleiden. En als echt religieuze mensen aan het zondigen slaan (ik doel op de categorie 1 groep van mijn opening), dan nemen ze vaak geen halve maatregelen.

Klopt, want de overheid houdt haar volk een cultus van aanbidding van de staatsleider voor. Maar de Sovjet-Unie bijvoorbeeld hanteerde geen religieuze ideologie. Er werd geen god verkondigd binnen het stalinisme, het stalinisme kon zonder religie gemakkelijk voortbestaan en religie werd zelfs vervolgt. Strikt genomen was de staatsideologie dus atheïstisch, in die zin dus dat het geen god of goden verkondigde.

Al was Stalin (een weggelopen priester overigens) de Grote Redder die wonderen kon doen, en regeerde hij een volk wat de tsaren bijna als half-goden had aanbeden.

Ik bedoelde dat niet beschuldigend of laatdunkend.

Dat weet ik.

Er zijn namelijk verschillende visies op het huwelijk en elke visie sluit bepaalde huwelijksvormen uit. De katholieke visie sluit bijvoorbeeld het homohuwelijk uit, de westerse (en ook katholieke) visie sluit huwelijken met meerdere partners en ook met minderjarigen uit en sommige visies sluiten huwelijken met leden van andere stammen of volken uit.

Terwijl er ook visies zijn die inderdaad geen problemen hebben met bigamie, of zelfs niet met zakelijk gearrangeerde huwelijken, omdat zij het huwelijk dan als zodanig zien en niet per se als vrijwillige liefdesakte.

Ik wilde daarom enkel aangeven dat ook een atheïstische samenleving een eigen visie op onderwerpen als het huwelijk zal ontwikkelen en dus ook bepaalde huwelijksvormen, of leefwijzen in het algemeen, zal uitsluiten.

Intolerantie voor bepaalde leefwijzen zal dus altijd blijven, alleen welke leefwijzen dat dan zijn, dat verschilt vervolgens per cultuur, per tijdperk en per wereldbeeld.

Ik koester de droom dat dit ooit ophoudt, maar ik ben ervan overtuigd dat dit nooit zal zijn zolang er religie is, vooral die van groep 1, en zolang groep 2 toestaat dat die vorm domineert. Maar mocht aan die voorwaarde zijn voldaan zijn we er nog lang niet. Maar we hebben in een relatief korte tijd veel geleerd. We hebben de maan bereikt, grootste ideeën gehad, hopelijk een klein beetje geleerd van de verschrikkingen van de vorige eeuw. We hebben de capaciteit om nog meer te leren in ons. Niet in mijn leven, niet in dat mijn mijn kinderen die ik niet heb, nog in dat van mijn kleinkinderen. Ergens gek, ik ben zelf een radicaal, maar ik geloof wel dat beschavingen langzaam groeien. Ken je de musical Tsjechov? Daarin zit een mooi lied tussen Tsjechov en de revolutionair Gorki die totaal andere ideeën over hoe de wereld beter kan worden? Ik zal het citeren.

Tsjechov:

Langzaam wordt de wereld beter,

langzaam gaat de mens op weg,

elke dag een millimeter,

soms voorspoedig, vaak met pech.

En toch, als het benard wordt,

blijkt achteraf dat daardoor

juist de mens wat wijzer

en wat meer gehard wordt.

Langzaam aan, langzaam aan.

Gorki:

Bikkelhard moet je wel zelf ingrijpen

voordat iedereen crepeert.

Bikkelhard moet je die zweer uitknijpen,

moet het been geamputeerd.

Desnoods een executie,

de mens moet vechten voor vooruitgang

en dat gaat niet zonder revolutie.

Bikkelhard, bikkelhard.

[Robert Frans 1.653]

Op zich is dat al zorgelijk natuurlijk, als iets zich zo makkelijk laat misbruiken door slechte of domme mensen

Niet alleen door slechte of domme mensen. Ook intelligente, bekwame mensen zijn daar niet onvatbaar voor. Ik zou bijna zeggen: juist mensen die weldenkend zijn en oprecht rechtvaardig willen zijn, kunnen gemakkelijker in de valkuil van de retoriek en het charisma stappen, zeker als de leider daadwerkelijk goede argumenten heeft.

Met name de dierenactivisten gaan een probleem worden, en patriotten kunnen er ook wat van. Maar neem eens Belgie en Noord-Ierland. vergelijkebare problemen, maar het ene conflict werd gewelddadig het andere niet.

Klopt, maar Noord-Ierland is echter nog steeds geen religieus conflict. En België is vooral in het verleden ook religieus geweest en haar cultuur is nog steeds doordrongen van het katholicisme.

Zoals ik al zei: op dit moment, en eigenlijk al vanaf het begin van de denkende mensheid, is de grote meerderheid van de mensheid religieus. Dus is het logisch dat conflicten en oorlogen ook met die religies gemotiveerd worden.

Pas als atheïstische wereldbeelden net zo dominant worden als religieuze, dan pas kun je vergelijken. De kans is dan net zo groot dat zij ook de macht aangrijpen om vanuit hun idealen de strijd aan te gaan.

Sommige atheïsten gedragen zich een beetje als Jehovah's Getuigen door te pochen dat in hun gemeenschap geen geweld wordt gepredikt en dat hun gemeenschap geen geschiedenis van geweld en oorlog kent.

Dat is echter geen verdienste, want zij hebben geen keuze. Hun groeperingen zijn te jong en te klein om echt te hebben ervaren hoe het is om macht te hebben, om significante invloed uit te oefenen op hele samenlevingen, op de meest uiteenlopende culturen.

Pas als atheïsme net zo groot en invloedrijk zal worden als bijvoorbeeld het katholicisme, pas als zij net zoveel levenservaring zal opdoen als zij, dan pas kan ze mijns inziens meepraten. Maar nu teert zij vooral hier in het westen op de levenservaringen van de katholieke kerk.

Het probleem wat ik heb met religie is het feit dat het iets in mensen wakker maakt, of misschien juist in slaap sust, waardoor ze zich vele male makkelijker tot gruweldaden laten verleiden. En als echt religieuze mensen aan het zondigen slaan (ik doel op de categorie 1 groep van mijn opening), dan nemen ze vaak geen halve maatregelen.

Maar dat is dus niet inherent aan religie, maar aan sterke wereldbeelden en idealen an sich. Zoals ik al zei: hetgeen wat het beste uit de mens haalt, haalt ook het slechtste uit de mens. En alleen met nederigheid, soberheid, liefde en medelijden kan men het slechte proberen te beheersen.

Veel atheïstische wereldbeelden en gemeenschappen zijn nog jong, onervaren. Het zijn als het ware nog kinderen en kinderen kunnen inderdaad nog weinig verkeerd doen. Veel religies zijn echter al ouder, hebben de altijd heftige puberteit moeten doorstaan, of zitten daar nog middenin, en hebben dus een rijke schat aan levenservaring.

Voor een kind is het dan altijd gemakkelijk om volwassenen de les te lezen, om te roepen dat zij nooit zulke fouten zullen maken, dat zij veel beter zullen leven. Een goede volwassene hoort dat echter minzaam aan, maar weet wel beter. Die weet dat het kind dezelfde fouten zal maken, tenzij deze bereid is van de volwassene te leren.

Al was Stalin (een weggelopen priester overigens) de Grote Redder die wonderen kon doen, en regeerde hij een volk wat de tsaren bijna als half-goden had aanbeden.

Bijna ja. Maar niet echt als goden. En atheïsme behelst elk wereldbeeld dat geen goden erkent. Dus ook al vind je de Grote Leider nog zo bekwaam, briljant, essentieel voor het menselijk bestaan, etc., zolang je hem of haar niet als god ziet, blijf je atheïstisch.

Verschillende atheïsten hebben mij geleerd dat het begrip atheïsme een containerbegrip is dat de meest uiteenlopende wereldbeelden kan bevatten. Laten we daar dan ook hier eerlijk in zijn. Geen god = atheïsme. Wel god = theïsme. Wat je vervolgens verder gelooft of denkt, bepaald welk wereldbeeld je binnen dat isme aanhangt.

Ik koester de droom dat dit ooit ophoudt, maar ik ben ervan overtuigd dat dit nooit zal zijn zolang er religie is, vooral die van groep 1, en zolang groep 2 toestaat dat die vorm domineert.

Je begrijpt dat ik dit ook precies zo kan stellen vanuit mijn wereldbeeld? Dat ik ook kan zeggen dat die eenheid nooit zal komen, zolang er nog niet-katholieken zijn?

Maar feit is dat mensen nu eenmaal complexe wezens zijn en er daarom altijd uiteenlopende wereldbeelden naast elkaar zullen bestaan, ook als heel de wereld atheïstisch zou zijn. We kunnen dan blijven dromen van een wereld waarin iedereen hetzelfde gelooft of denkt als jij of ik, maar ook gewoon van elkaar leren, elkaars wereldbeelden aanvaarden binnen de mogelijkheden van de eigen cultuur en elkaar niet steeds blijven beschuldigen van het één en ander.

Mensen blijven mensen, theïstisch of atheïstisch, en geen wereldbeeld gaat daar iets aan veranderen. Het katholicisme leert niet voor niets het kruis en de erfzonde. Beter is het daarom naar onszelf te kijken, naar hoe wijzelf kunnen bijdragen aan een rechtvaardige wereld, dan steeds de ander te vertellen wat die zou moeten doen.

Dat vind ik bijvoorbeeld ook zo mooi aan kloosters. Zij dringen niemand hun leefwijze op, zij wijzen geen schuldigen aan, zij houden geen opruiende toespraken. Maar ze inspireren vele mensen al door er gewoon te zijn, al biddend, werkend en studerend.

Door enkel hun leefwijze laten ze zien dat het ook ánders kan en door enkel hun leefwijze hebben zij in het verleden ook heel veel invloed uitgeoefend op de westerse geschiedenis, in het bijzonder die van Europa.

Maar mocht aan die voorwaarde zijn voldaan zijn we er nog lang niet. Maar we hebben in een relatief korte tijd veel geleerd. We hebben de maan bereikt, grootste ideeën gehad, hopelijk een klein beetje geleerd van de verschrikkingen van de vorige eeuw. We hebben de capaciteit om nog meer te leren in ons. Niet in mijn leven, niet in dat mijn mijn kinderen die ik niet heb, nog in dat van mijn kleinkinderen.

Uiteindelijk zullen we altijd mensen blijven. We zullen altijd de zwakkeren onderdrukken en uitbuiten, we zullen altijd de andersdenkende buitensluiten of vervolgen, we zullen altijd eerst aan het eigen belang denken.

We zijn inderdaad tot fantastische dingen in staat, maar besef je wel dat ook onze westerse samenleving is gefundeerd op wreedheid en uitbuiting van onzichtbare, arme mensen in het buitenland (ook op seksueel gebied!) en vooral ook van dieren. Open je ogen daarvoor en je zult zien hoe walgelijk industriëel en volstrekt onverschillig we met onze natuurlijke schatten omgaan, alsof die mensen en die dieren slechts productie-eenheden zijn.

We kunnen dan nog wel tien keer mensen naar de maan of nog verder sturen (en zo ook onze eigen grond en lucht verder vervuilen), maar zolang wij kinderen het speelgoed laten maken waar zijzelf nooit mee zullen spelen, zullen we altijd zo mens blijven.

Ergens gek, ik ben zelf een radicaal, maar ik geloof wel dat beschavingen langzaam groeien. Ken je de musical Tsjechov? Daarin zit een mooi lied tussen Tsjechov en de revolutionair Gorki die totaal andere ideeën over hoe de wereld beter kan worden? Ik zal het citeren.

Tsjechov:

Langzaam wordt de wereld beter,

langzaam gaat de mens op weg,

elke dag een millimeter,

soms voorspoedig, vaak met pech.

En toch, als het benard wordt,

blijkt achteraf dat daardoor

juist de mens wat wijzer

en wat meer gehard wordt.

Langzaam aan, langzaam aan.

Gorki:

Bikkelhard moet je wel zelf ingrijpen

voordat iedereen crepeert.

Bikkelhard moet je die zweer uitknijpen,

moet het been geamputeerd.

Desnoods een executie,

de mens moet vechten voor vooruitgang

en dat gaat niet zonder revolutie.

Bikkelhard, bikkelhard.

Dan begrijp je vast wel waarom binnen de katholieke kerk hervormingen en veranderingen altijd zo langzaam gaan en vaak op de wat ik maar noem natuurlijk-democratische wijze: een hervormer als bijvoorbeeld Franciscus van Assisi, heeft kritiek en probeert met zijn radicale leefwijze mensen te inspireren, verzamelt zo een broederschap om zich heen, predikt in verschillende landen en steden en mag uiteindelijk bij de paus zijn Regel en zijn leefwijze bevestigen. Totdat uiteindelijk zijn ideeën zo wijdverspreid zijn, dat het niet anders kan dan dat de kerk daardoor veranderd.

Niets geen radicale wendingen, niets geen geforceerde referenda of verkiezingen, maar gewoon door je leefwijze en je terechte kritieken mensen inspireren om beter te leven dan degenen op wie ze kritiek hebben. En soms ging dat in het verleden ook gepaard met geweld, omdat geweld in vroegere tijden nu eenmaal een normaal onderdeel was van het dagelijks leven. Net zoals dat in de natuur nog altijd zo is.

En dan begrijp je vast ook wel waarom ik hier zelf ook altijd hamer op nuance, op geleidelijke overgangen als vermeend onrecht verdreven zou moeten worden, op het niet meteen willen buitensluiten van mensen die nog niet zo ver zijn om de veranderingen te aanvaarden.