Goede moraal

[Redactie 0]

Je staat in de kledingzaak te twijfelen tussen twee kledingstukken. Plotseling staat er een man naast je en hij zegt dat je die kleren niet moet kopen, omdat je al genoeg kleding hebt en dit daarom ernstige verspilling zou zijn van geld en grondstoffen. Grote kans dat je hem wegwuift en meent dat hij zich niet zomaar met jou moet bemoeien. Maar wat nu als die man Jezus zelf zou zijn die jou toespreekt? Grote kans dat je de kleding dan alsnog laat hangen.

Is dat dan eigenlijk niet heel vreemd? Als een gewone man jou iets goeds opdraagt, dan ben je vooral heel kritisch op hem, maar als Jezus het zou doen, dan heeft Hij ineens volkomen gelijk. Als een vegetariër op de vleeswarenafdeling mensen aanspreekt, dan halen ook veel gelovigen bij wijze van spreken nog een extra biefstuk omdat hij zo irritant is, maar als Jezus daar zou staan, dan zou er ineens een gelovige run ontstaan naar de groentenafdeling.

Toen Jezus tegen de rijke man zei dat hij zijn spullen moest verkopen, ging hij bedroefd heen. Hij had nog geen echte redenen om in Hem meer te zien dan een rabbi, maar hij wist al heel goed dat Jezus terecht zo sprak. Daarvoor had hij geen goddelijke autoriteit nodig, maar enkel deze voor hem gewone rabbi. Hij luisterde naar het goede, vond Jezus niet meteen zo’n irritante, bemoeizuchtige spreker, maar was bedroefd dat hij zo zwak van geest was.

Veel gelovigen baseren zich op hoe zij de Schrift lezen of op hoe zij de Kerk verstaan. En daar is niets mis mee. Maar het goede is niet uitsluitend gebonden daaraan. De geboden dienen als richtingaanwijzers voor het gesprek met je geweten, meer niet. In de Schrift en ook in de Kerk leer je dan ook over gelovigen die met God discussieerden, die niet genoegen namen met het idee dat iets alleen goed zou zijn als God het opdraagt.

Toen aan het begin van deze column die man jou opdroeg die kleding te laten hangen, had hij volkomen gelijk als je inderdaad al voldoende kleding hebt hangen. Genoeg mensen die deze kleding wél echt nodig hebben. Als je echter meent dat die man verkeerd zat, dan is het enkel te hopen dat Jezus jou niet hetzelfde zal opdragen ooit. Want dan zegt Hij dus blijkbaar ook iets verkeerd. Ga daarom liever maar bedroefd heen van die man.

Robert

Terug naar frontpage

[gewoon Paul 8]

Ik zal niet beweren dat de man die me erop aan zou spreken verkeerd zit, maar toch acht ik dat dan als een vorm van negativiteit, als ik op een dergelijke manier aangesproken zou worden. Dat ik voldoende in de kast heb hangen om me mee te kleden, a la. Maar, moet ik dat dan dragen tot het van ellende uit elkaar valt? Als ik kleding leuk vind, dan gebeurd dat wel, en vind ik het jammer als ze die staat bereiken. Maar, als ik bepaalde kledingstukken die ik heb hangen niet meer leuk vind, maar nog wel gewoon goed zijn, hebben we thuis een aparte zak waar het ingaat, en dat word apart ingeleverd bij de plaatselijke stort al dan aan huis opgehaald. Wil ik er op een andere manier van af komen, dan kan dat ook. Dit heet geven van je overvloed.

Begrijp me niet verkeerd Robert, ik weet dat je er zelf zo in staat als je het beschrijft, maar toch steekt het me een beetje. Als of God vind dat ik het niet waard ben om nieuwe kleren te kopen. Zijn we echt geen nieuwe kleren waard, omdat we al voldoende in de kast hebben hangen? De kans is me gegeven om die kleding te kopen, en als Hij me zou zeggen dat ik dat beter niet kan doen zodat ik geld en grondstoffen bespaar, dan ga ik er van uit dat Hij wil dat ik het geld in andere dingen stop, en dat Hij me dit ook vertelt.

Nu ik dit zo getypt heb, komt het fenomeen 'Elk voordeel heeft zijn nadeel' in me op. We benaderen het allebei van een andere kant, misschien handig om dit er even bij te zeggen.

[Robert Frans 1.540]

De vraag is dan ook, Paul: zou je dus ook zo redeneren als niet die man jou zo zou aanspreken, of ikzelf, maar als Jezus zelf je dat zou opdragen? Zou je dan ook hetzelfde tegen Hem zeggen?

[gewoon Paul 8]

Hmm, ik van mezelf koop niet zo snel nieuwe kleren en als het me een keer zou gebeuren, dan is de kans goed aanwezig dat ik de praktische redenaties in mijn post hierboven wel neer zou leggen.

[Robert Frans 1.540]

En dat was nu precies mijn punt, Paul. Waarom zou je wel luisteren naar Jezus, maar niet naar die man, terwijl beiden precies hetzelfde opdragen? Waarom zou iets alleen goed en nastrevenswaardig zijn als Jezus het zegt?

[gewoon Paul 8]

Hmm, oke. Aangenomen dat deze situatie zou kunnen gebeuren, waarom zou ik wel naar Jezus luisteren maar niet naar een wildvreemde... Waar geeft Jezus dingen aan in de bijbel over geldverspilling, en wat geeft hij erover aan?

[Robert Frans 1.540]

Daar gaat het dus niet zozeer om in de column, dat was slechts een voorbeeld waarvan ik meende dat die mijn dierbare lezers wel zou aanspreken. Het gaat erom dat je het goede moet doen omdat het goed is, omdat je wéét dat je het moet doen. Het zou dan niet moeten uitmaken wie je op dat goede wijst, omdat het immers goed is. Die rijke man zag in Jezus een bijzondere, maar wel gewone rabbi (vergelijk het maar met het ontmoeten van een bekende en populaire dominee of pastoor, die jou een dergelijke opdracht geeft), maar toch ging hij bedroefd heen en verweet hij Jezus niets. Want Jezus had gelijk, of Hij nu God was of niet; de man wás gehecht aan zijn rijkdom en alles weggeven en Jezus' moraal volgen wás inderdaad het goede om te doen. Jezus hoefde voor die man geen God te zijn om gelijk te hebben (het echt volgen van een rabbi was in die tijd niet ongewoon).

[gewoon Paul 8]

Hmm, dus eigenlijk zit ik andere invalshoeken enzo op te noemen met betrekking tot je verhaal, terwijl je die kanten helemaal niet op wil.. Mijn ecxuses!

[Nunc 0]

(...)

Veel gelovigen baseren zich op hoe zij de Schrift lezen of op hoe zij de Kerk verstaan. En daar is niets mis mee. Maar het goede is niet uitsluitend gebonden daaraan. De geboden dienen als richtingaanwijzers voor het gesprek met je geweten, meer niet.

In "de Schrift" die ik geregeld lees, zijn geboden toch echt wel iets meer dan wat je hier claimt. Daar zijn het o.a. regels voor hoe God wil dat je leeft, hoe je met je medemens moet omgaan en wat God niet wil dat je doet. Niet slechts een opzetje zodat je er eens met je geweten een goed gesprek over kunt hebben. (Sterker nog, ik zou zeggen dat dat bij de meeste geboden/opdrachten/wetten/aanwijzingen/etc. zelfs niet het geval is: dus dat het niet als richtingaanwijzer voor het gesprek met je geweten dient, en meer niet).

In de Schrift en ook in de Kerk leer je dan ook over gelovigen die met God discussieerden, die niet genoegen namen met het idee dat iets alleen goed zou zijn als God het opdraagt.

Waar in "de Schrift" leer je dit?

Overigens kom je bij een filosofisch probleem aan. Is iets goed omdat God het zo wil/wenst/zegt/bepaalt of is God goed, omdat Hij volledig overeenkomt met wat 'goed' is? In dat laatste geval is er iets (het 'goede') dat boven God staat. Als God de bron van alles is, dan lijkt de tweede optie me niet zo heel plausibel.

Toen aan het begin van deze column die man jou opdroeg die kleding te laten hangen, had hij volkomen gelijk als je inderdaad al voldoende kleding hebt hangen. Genoeg mensen die deze kleding wél echt nodig hebben. Als je echter meent dat die man verkeerd zat, dan is het enkel te hopen dat Jezus jou niet hetzelfde zal opdragen ooit. Want dan zegt Hij dus blijkbaar ook iets verkeerd. Ga daarom liever maar bedroefd heen van die man.

Die man zou inderdaad gelijk kunnen hebben. Niet vanwege een abstract 'het goede' dat buiten God om bestaat, maar omdat wat die man zegt, overeen komt met wat God zegt en heeft vastgesteld als "goed". Het is zijn universum, met zijn regels, en dat is zeker niet alleen beperkt tot de wetten van de fysica.

[Raido 0]

Ten eerste, om even een wat gereformeerde licht over deze kwestie te laten schijnen, sinds wanneer luisteren wij mensen wel naar God, naar Jezus en niet naar onze naaste? Volgens mij luisteren wij (van nature) helemaal niet naar Jezus en doen wij helemaal niet wat Jezus van ons wil. Dat is exact het punt van de hele Bijbelse boodschap.

Wij willen niet dat Hij koning over ons leven is. Wij zijn geneigd tot alle kwaad. Wij haten onze naaste en God boven alles. Wij laten ons niets gezeggen, wij aten juist wel van de vrucht terwijl God ons exact dat verboden had.

Ten andere, waarom zouden we wel naar Jezus luisteren en niet naar een willekeurige in de supermarkt? Jezus is de Zoon van God, mensen hebben geen autoriteit over andere mensen, Jezus wel. Hij sprak als machthebbende.

[Lawrencelot 0]

Goeie column Robert! Iets om over na te denken. Zelf probeer ik, wanneer iemand iets tegen me zegt, niet af te gaan op uiterlijkheden of wat dan ook (dus ik zou niet eerder de opdracht van iemand met veel 'status' uitvoeren, dan van iemand zonder veel 'status', althans dat probeer ik). De link met Jezus had ik nog niet doorgetrokken hierin.

[Robert Frans 1.540]

Als reactie op Nunc en Raido:

Als God sowieso al goed is omdat Hij God is, wat is dan nog de meerwaarde van het woordje goed? Dat woord hoeven we voor Hem dan niet te gebruiken, want Hij kan dan immers niet anders dan goed zijn. Ongeacht wat Hij doet. Nu zijn gelovigen inderdaad absoluut bedreven in het álles goedpraten ten gunste van Hem, van de meest verschrikkelijke rampen tot de meest schrijnende onverhoorde gebeden, maar in de Schrift lees je toch ook over personen die Hem bij tijd en wijle tot de orde riepen en Hem aanspraken op wat rechtvaardig is. Ja, God kan doen wat Hij wil, maar als zijn goedheid niet aansluit op de rechtvaardigheid die in ons hart leeft, dan is zijn goedheid net zo onverschillig en onpersoonlijk als het weer en kunnen we Hem dus ook niet vertrouwen. Hij kan dan de meest rechtvaardige persoon die er is toch in de hel gooien, of van de hemel zelf een hel maken, omdat dan immers ook niet gedefinieerd kan worden wat een goede hemel is.

Het jodendom kent dan ook een prachtige traditie in het discussieren met God, in het Hem beschuldigen en berechten als men meent dat Hij niet juist gehandeld heeft, als Hij zich onbegrijpelijk en willekeurig opstelt. In de Schrift vind je daar dus ook verhalen over terug, zoals bij Abraham en bij Job. Binnen het christendom is die discussie vooral verinnerlijkt, of in bepaalde kerkgemeenschappen zelfs helemaal weggelaten. God is daar weer ver weg, oneindig verheven en niet echt bereikbaar. En de mens is weer door en door slecht, met geen enkel gevoel voor rechtvaardigheid meer en geheel overgeleverd aan de grillen van een onbegrijpelijke God. Nu is dat natuurlijk niet geheel onjuist, maar toch geloof ik wel dat Christus die diepe kloof nu juist wilde wegnemen en juist ook wil appéleren aan ons eigen geweten, om die zo te vormen naar het Evangelie en om zo ons ook gevoeliger te maken voor wat goed is en wat niet. Of dat goede nu door Hem wordt verkondigd of door een gewoon mens (waar Christus ook nog weleens doorheen wil spreken).

[Sanne69 28]

De geboden dienen als richtingaanwijzers voor het gesprek met je geweten, meer niet.

Een gebod is toch meer een vastomlijnde wet?! Zoals dat je niet mag liegen, stelen of overspel mag plegen. Ik zie een gebod niet als een richtingaanwijzer voor je geweten, maar bepaalde principes die we in Gods Woord terugvinden wel. Maar misschien bedoel je dat ook hoor.

Bij de Israëlieten die de Wet van Mozes hadden, waren veel zaken duidelijk geregeld via de Wet. Christenen hebben naast een aantal duidelijke geboden, meer met principes te maken.

Eén voorbeeld van zo'n principe is: "Wanneer wij daarom voedsel, kleding en onderdak hebben, zullen we daarmee tevreden zijn". - 1 Timotheüs 6:8.

Nog een ander principe is: "Hetzij gij daarom eet of drinkt of iets anders doet, doet alle dingen tot Gods heerlijkheid". - 1 Korinthiërs 10:31.

Ook het "pronken met bezit" is niet iets wat bij christenen past. - 1 Johannes 2:15-17.

Met deze, en ook andere principes in gedachten, moet een ieder voor zich beslissingen nemen; ook wat kleding en voedsel betreft. Maar niet iedereen zal dezelfde keuzes maken. Wanneer heb je precies genoeg om tevreden mee te zijn? De één met twee truitjes, de ander met 10 ofzo. Toch kunnen ze allebei een goed geweten hebben. En rijkdom op zich is ook niet iets wat veroordeeld wordt, liefde voor geld wel.

In Romeinen 14:1-4 lees je ook over personen die volgens hun geweten geen vlees konden eten, maar anderen die daar totaal geen moeite mee hadden. Toch, zo staat er, worden beiden, als ze dit met een goed geweten doen, door God zelf staande gehouden.

Dus ik geloof niet zo dat ze hierboven onze kledingstukken tellen of dat ze het beter vinden als we vegetarisch zouden zijn. Voor onszelf weten we wel waarom we iets kopen en of we iets echt nodig hebben. Ik ben het wel met je eens dat het goed is om erover na te denken voor je iets koopt.

De problemen van deze tijd kunnen we echter niet oplossen. We zijn er nooit helemaal zeker van onder welke omstandigheden onze kleding gemaakt zijn. En veel spullen die we kopen, houden vieze stinkfabrieken in stand. En onze auto's vervuilen ook.

Hoewel we nu door onze beslissingen wel kunnen laten zien dat we waardering hebben voor het leven en voor de aarde, zullen al onze inspanningen niet de problemen oplossen. We zullen geduldig moeten wachten tot Gods koninkrijk. Onder Jezus leiding zal alles weer tot volmaaktheid worden gebracht.

[Hendrik-NG 220]

De geboden dienen als richtingaanwijzers voor het gesprek met je geweten, meer niet.

Een gebod is toch meer een vastomlijnde wet?! Zoals dat je niet mag liegen, stelen of overspel mag plegen. Ik zie een gebod niet als een richtingaanwijzer voor je geweten, maar bepaalde principes die we in Gods Woord terugvinden wel. Maar misschien bedoel je dat ook hoor.

Maar hoe zit dat dan, als "principes" met elkaar gaan botsen? Mag je "het Duitse bewind" voorliegen om het leven van onderduikers te redden (was een "bekend dilemma" in '40-'45)?

Mag je een brood stelen voor jezelf en je kinderen, als er echt geen enkele andere manier is overgebleven om thuis dat brood op de plank te krijgen?

Komen we daar niet ook een Evangelisch principe op het spoor? "Als uw zoon of uw os in een put valt, dan haalt u hem er toch meteen uit, ook al is het sabbat? - Luk 14"

[Hendrik-NG 220]

(...)

Veel gelovigen baseren zich op hoe zij de Schrift lezen of op hoe zij de Kerk verstaan. En daar is niets mis mee. Maar het goede is niet uitsluitend gebonden daaraan. De geboden dienen als richtingaanwijzers voor het gesprek met je geweten, meer niet.

In "de Schrift" die ik geregeld lees, zijn geboden toch echt wel iets meer dan wat je hier claimt. Daar zijn het o.a. regels voor hoe God wil dat je leeft, hoe je met je medemens moet omgaan en wat God niet wil dat je doet. Niet slechts een opzetje zodat je er eens met je geweten een goed gesprek over kunt hebben. (Sterker nog, ik zou zeggen dat dat bij de meeste geboden/opdrachten/wetten/aanwijzingen/etc. zelfs niet het geval is: dus dat het niet als richtingaanwijzer voor het gesprek met je geweten dient, en meer niet).

In de Schrift en ook in de Kerk leer je dan ook over gelovigen die met God discussieerden, die niet genoegen namen met het idee dat iets alleen goed zou zijn als God het opdraagt.

Waar in "de Schrift" leer je dit?

Overigens kom je bij een filosofisch probleem aan. Is iets goed omdat God het zo wil/wenst/zegt/bepaalt of is God goed, omdat Hij volledig overeenkomt met wat 'goed' is? In dat laatste geval is er iets (het 'goede') dat boven God staat. Als God de bron van alles is, dan lijkt de tweede optie me niet zo heel plausibel.

Van het gebod "Gij zult niet doden" zullen veel mensen zeggen dat het een "goed" gebod is...

Toch impliceert het gebod een realiteit waarin de mogelijkheid tot doden aanwezig is... Het "niet doden" is een leeg begrip in een werkelijkheid waarin het in niemand op komt om een ander te doden...

Welke werkelijkheid zou je nu "goed" kunnen noemen? Die realiteit waarin het gebod (het "advies") van kracht is en wordt nageleefd? Of die werkelijkheid, waarin men de aansporing als "wereldvreemd" van zich af laat glijden, omdat het begrip "doden" nietszeggend is...?

Uitgaande van de aansporing "Wees dus volmaakt, zoals jullie hemelse Vader volmaakt is", op welk plan zou God ons geweten willen tillen? Op het niveau van "het kennen en naleven van de geboden"? Of op een "uiteindelijk - weer - vergeten ervan"??

NB: die geboden spreken mijn geweten nog steeds flink aan, dus ik ben ze nog lang niet vergeten...

[Sanne69 28]

Maar hoe zit dat dan, als "principes" met elkaar gaan botsen? Mag je "het Duitse bewind" voorliegen om het leven van onderduikers te redden (was een "bekend dilemma" in '40-'45)?

Meen je dit nu echt dat dit een serieus dilemma is Hendrik? Geloof je dat je een goed geweten kunt bewaren als er door jouw toedoen mensen de dood zijn ingejaagd en dat je jezelf dan kunt geruststellen met de woorden: maar ik heb ik ieder geval niet gelogen en ja, bevel is immers bevel?! Of kunnen we van degenen zeggen die hun medemens hebben verraden, dat het hun aan moed ontbrak of dat ze een gebrek aan naastenliefde hadden?

Jezus gaf ook niet op elke vraag een antwoord. Niet iedereen heeft recht op de waarheid. "Geef wat heilig is niet aan de honden". Waarom niet? Opdat ze je niet onder hun poten vertrappen en zich omkeren om je open te rijten. - Mattheus 7:6

In de Bijbel vinden we voorbeelden van getrouwe aanbidders van God die wanneer er levens in gevaar waren, hun vijand niet de waarheid vertelde. Zo vertelde Rachab de mannen uit haar stad niet waar de verspieders waren; ze stuurde ze zelfs de verkeerde kant op. Werd zij geprezen voor haar moed en geloof of werd zij veroordeeld omdat zij de waarheid niet had verteld?

Natuurlijk leert de Bijbel ons dat christenen de wetten van hun land moeten gehoorzamen. Er is wel een uitzondering. Als de wetten van het land, botsen met de geboden van God, dan geldt wat er staat in Handelingen 5:29: "Wij moeten God als regeerder meer gehoorzamen dan mensen".

En gaf Jezus zijn volgelingen niet de geruststelling dat als er moeilijke omstandigheden zouden komen, de heilige geest hen zou helpen met wat ze moesten spreken?

Mag je een brood stelen voor jezelf en je kinderen, als er echt geen enkele andere manier is overgebleven om thuis dat brood op de plank te krijgen?

In Mattheus 6:33 staat een belofte: "Blijf dan eerst het koninkrijk en Zijn rechtvaardigheid zoeken, en alle andere dingen (de noodzakelijke levensbehoeften) zullen u worden toegevoegd".

Bezit je dat geloof en vertrouwen?

[Hendrik-NG 220]

In Mattheus 6:33 staat een belofte: "Blijf dan eerst het koninkrijk en Zijn rechtvaardigheid zoeken, en alle andere dingen (de noodzakelijke levensbehoeften) zullen u worden toegevoegd".

Bezit je dat geloof en vertrouwen?

Durf jij met enkel die boodschap een gebied in Afrika binnen te trekken waar het al meer dan 3 jaar niet heeft geregend en de oogsten voor het zoveelste jaar zijn mislukt??

[Hendrik-NG 220]

Maar hoe zit dat dan, als "principes" met elkaar gaan botsen? Mag je "het Duitse bewind" voorliegen om het leven van onderduikers te redden (was een "bekend dilemma" in '40-'45)?

Meen je dit nu echt dat dit een serieus dilemma is Hendrik? Geloof je dat je een goed geweten kunt bewaren als er door jouw toedoen mensen de dood zijn ingejaagd en dat je jezelf dan kunt geruststellen met de woorden: maar ik heb ik ieder geval niet gelogen en ja, bevel is immers bevel?!

Zijn we het er dan over eens dat een bijbels gebod is toch net iets anders is dan "een vastomlijnde wet" ("zoals dat je niet mag liegen, stelen of overspel mag plegen")...?

[Sanne69 28]

In Mattheus 6:33 staat een belofte: "Blijf dan eerst het koninkrijk en Zijn rechtvaardigheid zoeken, en alle andere dingen (de noodzakelijke levensbehoeften) zullen u worden toegevoegd".

Bezit je dat geloof en vertrouwen?

Durf jij met enkel die boodschap een gebied in Afrika binnen te trekken waar het al meer dan 3 jaar niet heeft geregend en de oogsten voor het zoveelste jaar zijn mislukt??

Ik ben zelf in Afrika geweest en ik heb ellende en armoede gezien. Ik heb ook gezien hoe mijn geloofsgenoten net zo goed onder die moeilijke omstandigheden moeten leven en werken. Ze blijven echter wel vol geloof en goede moed hun landgenoten troosten met het goede nieuws van het koninkrijk; dat Jezus als koning over de aarde zal gaan regeren en een einde zal maken aan honger.

Ik heb ook hun liefde en zorg voor elkaar gezien. Zelfs wanneer ze op de vlucht moeten voor oorlog, droogte of hongersnood, dan zullen broeders en zusters in andere delen van het land of in buurlanden voor opvang zorgen. Zo gaat dat.

Zij kunnen instemmen met de woorden in Psalm 37:25.

God heeft toch altijd voor zijn aanbidders gezorgd? Kreeg Jeremia niet in de dagen van hongersnood elke dag een brood?

Dus ik zal je brood niet stelen; ook niet als de tijden gaan veranderen. Dan hoop ik eerder dat je zult delen.

[Hendrik-NG 220]

Ik heb ook hun liefde en zorg voor elkaar gezien. Zelfs wanneer ze op de vlucht moeten voor oorlog, droogte of hongersnood, dan zullen broeders en zusters in andere delen van het land of in buurlanden voor opvang zorgen. Zo gaat dat.

Men trekt dus inderdaad niet met enkel die boodschap dat land in...

Maar dat was niet het voorbeeld waar ik op wees. Dat ging over nood waar de hulp uitbleef...

En vind je dat voorbeeld niet aansprekend, blijf dan gewoon bij dat voorbeeld van "zoon of os in de put op sabbat" om te begrijpen wat ik je wil zeggen over dat "een bijbels gebod is toch net iets anders is dan 'een vastomlijnde wet'"... Er zijn gewoon omstandigheden waarin een geweten anders gaat spreken dan "de letter van de wet" zou doen vermoeden - en men nog steeds "barmhartig, rechtvaardig en trouw" handelt...

Zo "vastomlijnd" is die wet dan dus ook niet... Men moet hem steeds via het eigen geweten verder "aftekenen"...