Vasten

[Jyoti 0]

Door katholieken (en meer en meer ook door protestanten die het gebruik overnemen) wordt er in deze periode van het jaar gevast als voorbereiding op Pasen. Vasten is echter lang geen exclusief christelijk gebruik. In vele religies spelen vastendagen- en periodes een rol. Katholieken vierden gisteren, op zondag 3 maart, dat de vasten alweer halfweg is en dat het Paasfeest steeds dichterbij komt. Een mooie gelegenheid om te kijken wat voor rol vasten speelt bij verschillende religies.

Voor de mensen die niet zo vertrouwd zijn met katholieke gebruiken is het handig om eerst en vooral even het katholieke vasten te bespreken. De vastentijd of veertigdagentijd begint op Aswoensdag en eindigt op Pasen. Wie goed kan tellen merkt misschien op dat dat geen 40 dagen zijn maar 46. Dat klopt, maar naar katholiek gebruik tellen de zondagen niet mee als vastendagen. Op zondag wordt immers altijd de wederopstanding van Jezus gevierd en op zo'n feestdag is vasten niet gepast. Natuurlijk wordt er tijdens die 40 dagen niet volledig gevast in de zin van volledige onthouding van eten en drinken. De veertigdagentijd is meer een periode van soberheid en bezinning die mensen vandaag de dag op verschillende manieren uiten, afhankelijk van wat ze zelf belangrijk vinden: geen toetjes meer, geen snoep meer, geen alcohol meer, geen vlees meer, maar bijvoorbeeld ook geen tv meer, minder internetten, of net meer bidden en Bijbellezen.

Een andere bekende vastentijd is de islamitische ramadan. Ramadan is de negende maand van de islamitische maankalender. Wanneer deze maand precies valt in de gebruikelijke kalender verschilt per jaar. Anders dan katholieken, die soberhei nastreven maar zelden aan volledige onthouding doen, is het tijdens de vastenperiode voor moslims de bedoeling dat er niet gegeten, gedronken, gerookt, gevrijd of gevloekt wordt tussen zonsopgang en zonsondergang. Vooral wanneer de ramadan in de zomer valt en de dagen lang zijn, kan dit behoorlijk lastig zijn. 's Avonds wordt dat echter gecompenseerd door een vaak feestelijke en uitgebreide maaltijd.

Ook in het hindoeïsme wordt regelmatig gevast. In tegenstelling tot de katholieke en islamitische vastenperiode gaat het in het hindoeïsme niet zozeer om één lange periode in het jaar, maar om regelmatige vastendagen die verspreid zijn doorheen het jaar. Er zijn vastendagen samenvallen met religieuze feesten die voor iedereen gelden, maar ook dagen die specifiek horen bij een bepaalde groep, zo worden vrome echtgenotes verondersteld geregeld vastendagen te onderhouden voor het welzijn van hun man en zijn er specifieke vastendagen die geassocieerd worden met de aanbidding van bepaalde goden. Vasten kan voor hindoes een volledig vasten inhouden, maar vaak is het slechts een gedeeltelijk vasten waarbij tijdens vastendagen geen gekookt voedsel zoals rijst geconsumeerd wordt, maar bijvoorbeeld wel verse groenten en fruit.

De voorbeelden die hier besproken worden tonen al aan dat eten, en in het bijzonder het onthouden van eten, in vele religies een belangrijke symboliek heeft. Er zouden nog veel meer voorbeelden gevonden kunnen worden want vasten speelt ook een rol in het jodendom, het boeddhisme, baha'i, het orthodoxe christendom, bepaalde protestantse stromingen,... Vasten lijkt wel een universeel religieus gebruik te zijn, hoewel de concrete invulling natuurlijk verschilt van religie tot religie.

[Olorin 154]

Mooi artikel!