godsdienstonderwijs in Nederland

[Jyoti 0]

Ik heb dit semester voor het eerst een vak uit de lerarenopleiding, en ik vind het heel interessant om vanalles te leren over hoe het godsdienstonderwijs hier concreet geregeld is. Nu vroeg ik me af hoe dat in Nederland allemaal zit: is godsdienst een verplicht vak? Kan je kiezen tussen verschillende godsdiensten op school? Hoe wordt bepaald wat je in dat vak moet leren? Wie mag er godsdienstleerkracht worden? Enzovoort.

Ik geef hier even een korte uitleg over hoe het in Vlaanderen geregeld is, kan leuk zijn om de verschillen met Nederland te zien.

Hier is het zo dat de overgrote meerderheid van de scholen katholiek is. In katholieke scholen volgen alle leerlingen verplicht het vak rooms-katholieke godsdienst, ook leerlingen die niet- of andersgelovig zijn. In openbare scholen kunnen leerlingen kiezen tussen rooms-katholieke godsdienst, zedenleer (een soort algemene, niet-confessionele les over moraal), en afhankelijk van school tot school kunnen andersgelovigen ook vrijgesteld worden of les krijgen over hun eigen godsdienst, maar hoe dat concreet geregeld wordt weet ik zelf niet echt. Dan heb je ook nog een kleine minderheid aan joodse, islamitische enzovoort scholen waar leerlingen naar ik aanneem geen christelijke godsdienstles krijgen.

Het katholieke godsdienstonderwijs wordt hier eigenlijk volledig geregeld door de kerkelijke overheid, de staat komt hier weinig in tussen. De kerk heeft de leerplannen gemaakt, waar in beschreven staat hoe het vak godsdienst gegeven moet worden, en waar godsdienstleerkrachten zich dan ook aan moeten houden. Het huidige leerplan is een vrij breed en open leerplan, dat leerkrachten eigenlijk een tamelijk grote vrijheid geeft om les te geven over wat ze willen, als het binnen de doelen van het vak past. Leerkrachten mogen pas godsdienst geven als ze een mandaat krijgen van de kerk. Dit mandaat kan je enkel krijgen wanneer je gedoopt bent binnen de katholieke kerk, en wanneer je verklaart dat je je engageert om de doelstellingen voor het vak godsdienst zoals de kerk dat vormgeeft na te streven. Er wordt door inspecteurs vanuit de kerk ook nagegaan of je je als leerkracht houdt aan het leerplan.

Edit: nu ik deze post teruglees was het misschien niet helemaal duidelijk, maar alles wat ik schreef over de inhoud van de godsdienstles en de eisen die aan de leerkrachten gesteld worden geldt dus zowel voor het vak rooms-katholieke godsdienst binnen katholieke scholen, als binnen openbare scholen.

[Holla 0]

Ik heb geen idee over hoe het werkt op openbare scholen. Ik heb zelf op een reformatorische school gezeten (dat hoort bij het Bijzonder Onderwijs) en daar was onze hele schoolperiode verweven met het Christendom. Alle leraren waren reformatorischen, bijna alle leerlingen ook. In alle vakken kwam dan ook wel het christelijke geloof erbij kijken. Elke ochtend werd de dag begonnen met een dagopening waarbij uit de Bijbel werd gelezen en de docent een praatje hield over dat bijbelgedeelte en bad. Voor en na het eten werd gebeden en gedankt, aan het eind van de dag deed de docent een gebed. We hadden ook één of twee uur het vak 'godsdienst' waarbij het eigenlijk vooral over het christendom ging (en dan vanuit gereformeerd perspectief).

[Thorgrem 430]

Allereerst is het belangrijk om te kijken wat de grondwet zegt over onderwijs. En als je daar naar kijkt zie je als snel dat het vrij complexe situaties kan opleveren.

Artikel 23 Grondwet

Artikel 23 van de Grondwet gaat over de verantwoordelijkheid van de regering voor het onderwijs. Ook de vrijheid van onderwijs is in dit artikel gewaarborgd, evenals de eerbiediging van godsdienst en levensovertuiging en hiermee samenhangend garanties voor de bekostiging.

      

Artikel 23, lid 1

Het onderwijs is een voorwerp van de aanhoudende zorg der regering.

      

Artikel 23, lid 2

Het geven van onderwijs is vrij, behoudens het toezicht van de overheid en, voor wat bij de wet aangewezen vormen van onderwijs betreft, het onderzoek naar de bekwaamheid en de zedelijkheid van hen die onderwijs geven, een en ander bij de wet te regelen.

      

Artikel 23, lid 3

Het openbaar onderwijs wordt, met eerbiediging van ieders godsdienst of levensovertuiging, bij de wet geregeld.

      

Artikel 23, lid 4

In elke gemeente wordt van overheidswege voldoend openbaar algemeen vormend lager onderwijs gegeven in een genoegzaam aantal scholen. Volgens bij de wet te stellen regels kan afwijking van deze bepaling worden toegelaten, mits tot het ontvangen van zodanig onderwijs gelegenheid wordt gegeven.

      

Artikel 23, lid 5

De eisen van deugdelijkheid, aan het geheel of ten dele uit de openbare kas te bekostigen onderwijs te stellen, worden bij de wet geregeld, met inachtneming, voor zover het bijzonder onderwijs betreft, van de vrijheid van richting.

      

Artikel 23, lid 6

Deze eisen worden voor het algemeen vormend lager onderwijs zodanig geregeld, dat de deugdelijkheid van het geheel uit de openbare kas bekostigd bijzonder onderwijs en van het openbaar onderwijs even afdoende wordt gewaarborgd. Bij die regeling wordt met name de vrijheid van het bijzonder onderwijs betreffende de keuze der leermiddelen en de aanstelling der onderwijzers geëerbiedigd.

      

Artikel 23, lid 7

Het bijzonder algemeen vormend lager onderwijs, dat aan de bij de wet te stellen voorwaarden voldoet, wordt naar dezelfde maatstaf als het openbaar onderwijs uit de openbare kas bekostigd. De wet stelt de voorwaarden vast, waarop voor het bijzonder algemeen vormend middelbaar en voorbereidend hoger onderwijs bijdragen uit de openbare kas worden verleend.

      

Artikel 23, lid 8

De regering doet jaarlijks van de staat van het onderwijs verslag aan de Staten-Generaal.

Bron: link

[Clyppan 0]

Ik zat op een Christelijke (protestants) middelbare school en daar was Godsdienst een verplicht vak.. het draaide vooral om enkel het Christendom en het Jodendom.. kan mij niet herrineren dat er ooit een andere religie uitgelicht is..

[Ann 0]

Ik heb de eerste jaren van het middelbaar zedenleer gevolgd en mijn laatste jaar katholieke godsdienst. Ik kreeg les van een diaken die homoseksueel was.

[Thorgrem 430]

Voor het geven van godsdienst onderwijs zijn overigens verschillende methodes verkrijgbaar voor het basisonderwijs enkele zijn: 'Trefwoord', 'Kind op maandag' en 'Hemel en aarde'. (ik heb ze moeten onderzoeken voor mijn certificaat voor katholiek basisonderwijs)

Als je gaat zoeken op de sites van de uitgevers weet je wat er zoals behandeld wordt in godsdienstlessen. De ene methode gaat uit van een aantal vaste uren in de week terwijl een ander uit kan gaan van een kwartier elke ochtend. Zeer verschillend dus.

[WonderfulStar 0]

Ik zat op een openbare middelbare school en ik heb nooit godsdienst gehad, het vak bestond op onze school niet.

[Dagmar 0]

Op mijn katholieke basisschool werd de dag begonnen met gebed (in de kleuterklassen in liedvorm). In de meeste klassen kregen we 1 of 2 uur per week cathegese, en daarnaast klassikaal voorbereiding op de Eerste Communie in groep 4 en het Vormsel in groep 8. Dus ook voor degenen die niet katholiek waren.

Op mijn, eveneens katholieke, middelbare school krijgen de klassen 1 t/m 4 levensbeschouwing, over verschillende religies en anderssoortige levensbeschouwingen. Slechts een heel klein deel hiervan werd besteed aan het christendom, vaak zelfs over 1 kam geschaard met het jodendom en de islam.

Al moet ik daarbij zeggen dat ik in de 2e klas voor de eerste en enige keer in m'n leven een bijbelstuk moest lezen en analyseren Dat jaar hadden we les van een dominee, die meer nadruk legde op het christendom dan de andere leraren die ik heb gehad.

[Annatar 0]

Quote:

Op vrijdag 02 november 2007 18:05:43 schreef Ann het volgende: Ik heb de eerste jaren van het middelbaar zedenleer gevolgd en mijn laatste jaar katholieke godsdienst. Ik kreeg les van een diaken die homoseksueel was.

Maar niet praktiserend naar ik aanneem.

[audacity 0]

heb op een algemene christelijke basisschool gezeten. We hadden kerstspel en we moesten psalmen en gezangen leren......

heb op een protestantse middelbare school gezeten. daar was niet veel te merken van het christelijk karakter behalve in in de kerst en paasviering. We hadden tot vwo5 wel godsdienst, waarvan het laatste jaar werd besteed aan ethiek.

Heb zowel aan de EUR als aan de VU gestudeerd. De VU is protestants en je kan in de sfeer wel het verschil merken. Was ik op de EUR een uitzondering dat ik religie betrok bij mijn studie, is het op de VU heel normaal om een link te zoeken tussen religie en cultuur. Heb vakken gevolgd waarin we de link tussen cultuur en religie legden. Er is op de VU een leerstoel esthetiek die door een theoloog wordt vervuld.......De sfeer op de VU is ook gemoedelijker als op de EUR. Natuurlijk ligt dat ook aan het feit dat de EUR een echte Rotterdamse universiteit is....

[Ann 0]

Quote:

Op vrijdag 02 november 2007 20:59:58 schreef Tom het volgende: [...]Maar niet praktiserend naar ik aanneem.

Hij heeft wel een vriend

[Annatar 0]

Quote:

Op vrijdag 02 november 2007 21:20:17 schreef Ann het volgende: [...] Hij heeft wel een vriend

Dat kan dan nog wel eens verkeerd voor hem aflopen.

[Ann 0]

I have said to much...

[wou 0]

Godsdienstonderwijs in NL is heel vrij. Middelbare scholen mogen zelf kiezen of ze dit vak geven. Op veel Christelijke/Reformatorische scholen wordt zo'n 1 tot 3 uur per week het vak godsdienst gegeven. Vanuit christelijk perspectief. Bij mij op school werden hierbij ook de andere godsdiensten behandeld. Dit wordt gewoon door leraren gegeven. Het is volgens mij redelijk zeldzaam dat de kerk dit verzorgt.

Het vak maatschappijleer of ethiek of hoe men het ook noemt is wel verplicht. Op veel openbare scholen wordt echter wel godsdienst gegeven maar dan wel zeer algemeen en niet echt vanuit een bepaalde levensvisie.

Misschien een wat generaliserende beschrijving, maar dan heb je een beetje een idee erbij.

Hoe het op basisscholen precies werkt weet ik niet. Ik meen dat godsdienstonderwijs daar ook niet verplicht is.