Augustinus over de tijd

[Hopper 813]

https://thijmgenootschap.nl/sites/thijmgenootschap.nl/files/artikelen/t100-4-6-bert-blans-augustinus-over-de-tijd_0.pdf

 

Bladzijde 82:

Citaat

Ook wat in de tijd geschiedt of de geschiedenis is voor Plotinus uiteindelijk onbelangrijk en op geen enkele wijze dienstbaar voor de eeuwigheid. In die zin staan bij hem geschiedenis en de inwendige mens los van elkaar, het ene buiten, het andere binnen. Aldus is het neoplatonisme een contemplatieve mystiek die een evasie of ontsnapping uit het tijdelijk-historische als ideaal nastreeft.

Tot een diametraal tegenovergestelde zienswijze komt Augustinus. Zeker, zijn doel is ook immobilitas, ordo en in- tegritas, dat wil zeggen, onveranderlijkheid, stabiliteit en evenwicht. Maar zoals hij in boek vii van de Belijdenissen zegt: het verschil is de weg.

Interessante verschillen tussen Plotinus en Augustinus.  Beide zijn het er over eens dat de eeuwigheid niet in de tijd kan plaats hebben, maar Augustinus is de opinie toegedaan dat 'de weg' middels de tijd naar de eeuwigheid verloopt.  Dat impliceert een levende Jezus, die is immers 'de weg'.

 

Op bladzijde 79 zien we hoe Augustinus 'de schepping' in de tijd plaatst:

Citaat

Als Augustinus over de schepping reflecteert, begint hij met de vraag of de schepping in de tijd heeft plaatsgevonden. Dit is volgens Augustinus niet het geval, want pas met de schepping begint de tijd.

Hier valt m.i. wel wat op af te dingen.   Augustinus heeft gelijk dat de schepping begint met de tijd.  Doch als we het 'eeuwige' als het onveranderlijke postuleren, dan is de tijd het voortdurend veranderlijke.  Dan is er sprake van een voortdurende schepping.  

Citaat

In de Confessiones laat hij zien dat hij van de platonisten veel geleerd heeft, maar dat de menselijkheid van Jezus de weg is, en ‘dat las ik in hun geschriften niet’, zegt hij herhaalde- lijk. Dat wil zeggen dat er een weg is, dat Jezus die mens geworden is, de weg is. En dat het een weg is van nederigheid. Of andersom, de kenosis, de ontlediging is de weg: zoals in de brief van Paulus aan de Filippenzen te lezen is, Jezus die bestond vanaf de eeuwigheid in gelijkheid met God, houdt daar niet aan vast en is mens geworden en heeft geleden tot op het kruis. 

In Augustinus' denken bestond Jezus in de eeuwigheid gelijk met God (Buiten de tijd dus) en is in de tijd geïncarneerd dmv de maagdelijke geboorte.

Citaat

De betekenis en de draagwijdte van de incarnatie wordt door Augustinus als volgt ingezien. Het Woord is niet alleen uit God geboren zoals ook de neoplatonici zeggen , maar is ook mens geworden. Daardoor is de verhouding tussen tijd en eeuwigheid wezenlijk anders gedacht. De tijd doet ertoe.

Het wezenlijke verschil tussen Augustinus en de neoplatonici is Jezus zelve als Incarnatie in de tijd.  Omdat Jezus er toe doet, doet de tijd er toe.  Hoewel het doel toch weer het eeuwige blijft.

Citaat

Door de tijd kan men de weg naar de eeuwigheid terugvinden. Er komt ruimte voor het belijden. Want belijden is niet alleen lof van God zingen, het is ook de levensgeschiedenis vertellen én belijden dat de afstand tussen God en de mens door eigen toedoen vergroot is, maar dat er een weg is van omkeer. Vooral de omkeer van hoogmoed, die het eigen willen centraal stelt, naar nederigheid, is de weg die in de menselijkheid van Jezus gete-kend is. Christus’ weg is menselijk, en in de ogen van de toenmalige filosofen bijna verachtelijk. De platonici leren dat het tijdelijke veracht moet worden. Voor Augustinus is de menselijkheid, de nederigheid en de tijdelijkheid juist dè weg, omdat het Woord vlees geworden is.

Geen commentaar.

Citaat

Door ons geplaatst zijn in de tijd wordt ons innerlijk in zekere zin ‘uiteengetrokken’ (distenditur). Het verhindert dat wij in de wereld in een starre bewegingsloosheid worden vastgezet. Door ons louter aan deze distentio uit te leveren, raken we buiten onszelf en desintegreren we. Maar het kan ook anders. Doorheen de tijd wordt geleidelijk aan het contact met de waarheid hersteld, door haar ons weer te binnen te brengen, te her-inneren; zo gaat de waarheid met ons een geschiedenis aan.

De waarheid waar Jezus het over heeft kan niet anders dan de onveranderlijke eeuwigheid zijn.  Doch die onveranderlijkheid schemert door middel van het geplaatst zijn in de tijd door ons heen.  De zogeheten 'tegenwoordigheid' , dat kan een mens gewaar worden.  Op ieder tijdstip.

[Hopper 813]

Citaat

Door ons geplaatst zijn in de tijd wordt ons innerlijk in zekere zin ‘uiteengetrokken’ (distenditur). Het verhindert dat wij in de wereld in een starre bewegingsloosheid wor- den vastgezet. Door ons louter aan deze distentio uit te le- veren, raken we buiten onszelf en desintegreren we. Maar het kan ook anders. Doorheen de tijd wordt geleidelijk aan het contact met de waarheid hersteld, door haar ons weer te binnen te brengen, te her-inneren; zo gaat de waarheid met ons een geschiedenis aan.

Dit is wel een mooie zienswijze, ons innerlijk wordt verscheurd door de tijd en daardoor leven we buiten de waarheid.  Waarheid kan zich niet in de tijd bevinden, vandaar het her-inneren.  Forumdeelnemers die de weg naar binnen gaan, herkennen dat als het 'eeuwige'.  Het is reeds aanwezig in de mens.

[Petra. 716]

Interessant hoor Hopper. Het duurde ff omdat ik eerst het hele epistel wilde lezen.

Voor mij is tijd een aanschaffing van gebeurtenissen. 

  

Op 18-10-2022 om 00:56 zei Hopper:

 Omdat Jezus er toe doet, doet de tijd er toe.  Hoewel het doel toch weer het eeuwige blijft.

 

"Wij zijn de tijden.  Zoals wij zijn, zijn de tijden. Wij mensen, met onze zorgen, met onze verlangens, met onze onmacht én onze vreugde. Wij zijn de tijden".     

"In het voorbijgaan kan worden opgemerkt dat de inter- pretatie vanuit Christus als midden een sterke doorwerking gehad heeft. Er is zelfs een interpretatie mogelijk van de Geest als toekomst, de Zoon als heden en de Vader als verleden.."

 

 

[Hopper 813]

3 uur geleden zei Petra.:

Interessant hoor Hopper. Het duurde ff omdat ik eerst het hele epistel wilde lezen.

Voor mij is tijd een aanschaffing van gebeurtenissen. 

  

 

"Wij zijn de tijden.  Zoals wij zijn, zijn de tijden. Wij mensen, met onze zorgen, met onze verlangens, met onze onmacht én onze vreugde. Wij zijn de tijden".     

"In het voorbijgaan kan worden opgemerkt dat de inter- pretatie vanuit Christus als midden een sterke doorwerking gehad heeft. Er is zelfs een interpretatie mogelijk van de Geest als toekomst, de Zoon als heden en de Vader als verleden.."

 

 

Ik ben uitermate geïnteresseerd in de relatie van het eeuwige tot het tijdelijke.  De Zoon staat voor mij als 'tegenwoordigheid van geest' te boek.  Wat vrijwel hetzelfde is als 'heden' maar dan als een steeds zich verplaatsend 'heden' wat an sich stil staat.    De Vader staat (mede) voor het verleden (Memoria) , wat wil zeggen dat de Vader kennis heeft van het gehele verleden, zoals een mens kennis heeft van zijn persoonlijke verleden.  (Waren we niet naar Zijn gelijkenis geschapen?)

 

[Petra. 716]

Op 13-11-2022 om 14:21 zei Hopper:

Ik ben uitermate geïnteresseerd in de relatie van het eeuwige tot het tijdelijke.

 

Deze zal je dan ook wel interesseren;     

https://www.theosofie.net/onlineliteratuur/windvandegeest/57verband.html

 

"Vraag: Wat is volgens de theosofie het verband tussen het oneindige denkvermogen en het eindige denkvermogen? De moeilijkheid is dat als men zegt dat het eindige denkvermogen deel uitmaakt van het oneindige denkvermogen, men aan het oneindige denkvermogen ook de gebreken van het eindige moet toekennen. Maar als men zegt dat het geen deel uitmaakt van het oneindige denkvermogen, dan kan het oneindige niet oneindig zijn. 
    Antwoord: U heeft een vraag gesteld waarover in alle tijden en door alle mensenrassen is gedebatteerd. Het is hetzelfde probleem dat theologen heeft geplaagd en bestookt, want van het standpunt van de theologie is het duidelijk dat als God oneindig is en desondanks een schepper, alles wat het oneindige schept oneindig moet zijn; toch zien we ons omringd door een oneindigheid van eindige dingen. Hoe komt dat? Dit probleem in de theologie is hetzelfde als wat volgens u in de filosofie bestaat"

 

 

"De kern van het antwoord op de gestelde vraag is dus het volgende. Elke eenheid van het oneindige aantal eindige wezens, of dingen, die leven in en van het oneindige, iedere eenheid, zeg ik, is in haar essentie, in haar hoogste of fundamentele substantie identiek aan de substantie van de oneindigheid; maar deze punten van oneindige substantie of monadische centra, zoals ze op verschillende wijzen als kosmische verschijnselen tot uitdrukking komen, zijn of worden of doen zich voor als de eindige eenheden waarover in de vraag wordt gesproken. Elke eenheid is dus in haar essentiële substantie van hetzelfde materiaal als de oneindigheid; maar in hun gemanifesteerde toestand of geëmaneerde uiting zijn of worden ze alle de afzonderlijke of ‘gescheiden’ eenheden van ontelbare menigten of hiërarchieën."

 

 

 

 

 

[Hopper 813]

6 uur geleden zei Petra.:

Deze zal je dan ook wel interesseren;     

https://www.theosofie.net/onlineliteratuur/windvandegeest/57verband.html

 

"Vraag: Wat is volgens de theosofie het verband tussen het oneindige denkvermogen en het eindige denkvermogen? De moeilijkheid is dat als men zegt dat het eindige denkvermogen deel uitmaakt van het oneindige denkvermogen, men aan het oneindige denkvermogen ook de gebreken van het eindige moet toekennen. Maar als men zegt dat het geen deel uitmaakt van het oneindige denkvermogen, dan kan het oneindige niet oneindig zijn. 
    Antwoord: U heeft een vraag gesteld waarover in alle tijden en door alle mensenrassen is gedebatteerd. Het is hetzelfde probleem dat theologen heeft geplaagd en bestookt, want van het standpunt van de theologie is het duidelijk dat als God oneindig is en desondanks een schepper, alles wat het oneindige schept oneindig moet zijn; toch zien we ons omringd door een oneindigheid van eindige dingen. Hoe komt dat? Dit probleem in de theologie is hetzelfde als wat volgens u in de filosofie bestaat"

 

 

"De kern van het antwoord op de gestelde vraag is dus het volgende. Elke eenheid van het oneindige aantal eindige wezens, of dingen, die leven in en van het oneindige, iedere eenheid, zeg ik, is in haar essentie, in haar hoogste of fundamentele substantie identiek aan de substantie van de oneindigheid; maar deze punten van oneindige substantie of monadische centra, zoals ze op verschillende wijzen als kosmische verschijnselen tot uitdrukking komen, zijn of worden of doen zich voor als de eindige eenheden waarover in de vraag wordt gesproken. Elke eenheid is dus in haar essentiële substantie van hetzelfde materiaal als de oneindigheid; maar in hun gemanifesteerde toestand of geëmaneerde uiting zijn of worden ze alle de afzonderlijke of ‘gescheiden’ eenheden van ontelbare menigten of hiërarchieën."

 

 

 

 

 

Het gegeven antwoord staat mij wel aan.  Dat correspondeert met het Eckhartiaanse 'Gods grond en mijn grond is één grond'.  Of de christelijke zienswijze van Marcus 16:19 'De Heere dan, nadat Hij tot hen gesproken had, is opgenomen in den hemel, en is gezeten aan de rechter hand Gods'.

Wat zoveel wil zeggen dat in de (on)grond ieder mens in geestelijke zin voortkomt uit God.

Als individueel mens kan ik niet weten of mijn denkvermogen eindig of oneindig is.  Ik heb onbetwistbaar denkvermogen, maar de beperking is dat ik alleen kan denken over zaken waar ik kennis van heb.  En dat zijn vrijwel louter eindige zaken.