Belevingsgerichte zorg

[ThijsK 0]

Zoals jullie misschien weten heb ik een bijbaantje in een zorgcentrum. Daar moet ik nu op cursus belevingsgerichte zorg. Gister had ik de eerste echte avond van en het heeft mij geraakt.

Wat is het?

IMOZ methodiek

In de belevingsgerichte zorg zoals IMOZ ontwikkelde is de methodiek gebaseerd op de behoeften van cliënten. Dit in tegenstelling tot de gangbare methodiek, waar de problemen van de cliënt centraal staan.

De methodiek vraagt verzorgenden op een positieve en bewustmakende manier naar hun ervaringen en creatieve vondsten (de zogenoemde ‘maieutische’ of vrijmakende methodiek). De verzorgenden zijn hierdoor in staat met de bewoners en hun familieleden een zogenoemde ‘professionele zorgrelatie’ op te bouwen en te onderhouden. Zij houden rekening met leefstijl, stemmen hun manier van omgaan af op de persoonlijkheid van de cliënt. Er ontstaat een klimaat waarin verzorgenden hun betrokkenheid daadwerkelijk kunnen vormgeven en waarin cliënten hun gevoel van eigenwaarde behouden.

Hoe werkt deze methodiek?

De maieutische methodiek is een hulpmiddel bij het realiseren van belevingsgerichte zorg. Haar werking ontleent deze methodiek aan het gezamenlijk maken van individuele waarnemingen en ervaringen. Dat gebeurt tijdens de belevingsgerichte zorgbespreking. Door het gebruik van belevingsgerichte vaardigheden hebben verzorgenden daadwerkelijk meer positieve ervaringen te melden. Zo versterkt de methodiek de individuele creativiteit van de verzorgenden, en tilt zij de individuele vakbekwaamheid naar een niveau van collectieve professionaliteit. Meestal vallen de kenmerken van iemands gedrag, de waargenomen behoeften, de levensgeschiedenis en de positieve contactmomenten als een puzzel in elkaar. Opeens blijkt dat alle verzorgenden elk een stukje aandragen waardoor er een duidelijk beeld ontstaat. Vaak zijn er veel meer positieve momenten te melden dan verwacht. En blijft een bewoner de verzorgenden voor raadsels stellen, dan kunnen ze met elkaar een tijdje gericht observeren en een nieuwe bespreking arrangeren. Het spreekt vanzelf dat de leidinggevende hierin een belangrijke rol heeft en dat ook de psycholoog of een andere medewerker een ‘maieutische’ functie kan vervullen. Dat wil zeggen dat ze door hun manier van vragen stellen steeds meer puzzelstukjes boven water krijgen en het verhaal van de bewoner inzichtelijk maken. Maar dat gaat niet zonder de ervaringen van de verzorgenden zelf en dat maakt zo’n zorgbespreking zo bijzonder.

Op internet is vrij veel hier over te vinden en ik vind het erg bijzonder. Uitgangspunt is eigenlijk dat je alle informatie al weet maar dat je het alleen moet beseffen.

Een voorbeeld:

Mevrouw Jansen is slechtziend en kan slecht voor zichzelf daardoor zorgen en woont daarom in een zorgcentrum. Ze woonde eerst in een mooi huisje vlakbij een weiland. Ze was gewend om altijd laat op te staan. Dan de dag te beginnen met ene beschuitje en een kopje thee en daarna te gaan koken voor een warme middag maaltijd. Vervolgens ging ze dingen doen en savonds at ze nog wat brood. Vervolgens ging ze TV kijken en daarna rond 23:00 naar bed.

Echter in het zorgcentrum wordt ze elke morgen om 8 uur gewekt. Ze wordt om half 9 aangekleed en dan krijgt ze haar omtbijt. Smiddags komt er brood langs en savonds een warme maaltijd. Vervolgens wordt ze om 9 uur naar bed gebracht. 2 keer per week wordt ze onder de douche gezet. Tussen 11 uur en 12 uur en tussen 19 uur en 20 uur komt elke dag de zuster langs om naar de wc te gaan.

Bij belevingsgerichte zorg proberen we mensen volgens hun oude leefpatroon te laten leven. met hun wensen en hun verlangens. Hierbij rekening houdend met het verleden van de mensen, hun psychische status en hun beperkingen.

Wat vinden jullie van deze aanpak?

[hopeloos 0]

Goed!

Het lijkt me erg vervelend om op je 80e (bij wijze van spreken) ineens te moeten omschakelen naar een heel ander leefpatroon.

Het is al niet leuk als je in een zorgcentrum terecht komt en dus een stukje vrijheid kwijt bent. Dan is het wel zo lekker als je nog wel een beetje je eigen ritme kan volgen.

Ik vraag me alleen af in hoeverre het ook echt haalbaar is....

[Corientje123 0]

Hele mooie manier om in de zorg te werken!

Ik weet dat in de verstandelijk gehandicaptenzorg ook gewerkt word met belevingsgerichtte zorg.

Ik denk dat het heel goed is om aan te sluiten bij de belevingswereld van de client, maar ik denk dat je dat als werker in de zorg altijd wel wil.

Daarbij vindt ik, als je belevingsgerichte zorg echt goed wil toepassen, dat dat haast onmogelijk is om te doen bij iedere client.

Ik geloof wel dat deze manier van werken kan, maar dat er veel voor nodig is.

[ThijsK 0]

Quote:

Op woensdag 31 oktober 2007 11:56:52 schreef Corientje123 het volgende: Hele mooie manier om in de zorg te werken! Ik weet dat in de verstandelijk gehandicaptenzorg ook gewerkt word met belevingsgerichtte zorg. Ik denk dat het heel goed is om aan te sluiten bij de belevingswereld van de client, maar ik denk dat je dat als werker in de zorg altijd wel wil. Daarbij vindt ik, als je belevingsgerichte zorg echt goed wil toepassen, dat dat haast onmogelijk is om te doen bij iedere client. Ik geloof wel dat deze manier van werken kan, maar dat er veel voor nodig is.

Er is absoluut veel voor nodig, maar uiteindelijk zal het er wel beter door worden. Maar het gaat ook om kunnen inleven. Daarom hadden wij gister de volgende oefening:

Concentreer je. Neem in gedachte 5 dingen of personen die het belangrijst zijn in je leven. Gelukt?

Spoiler:

van deze 5 dingen mag je er nu één houden, wat kies je?

[Corientje123 0]

Ja als je het op die manier stelt dan is het wel even confronterend voor jezelf.

Inderdaad, ik hoop zeker dat door deze manier de zorg voor ouderen verbeterd.

Ikzelf probeer altijd op de beleving van clienten aan te sluiten door te vragen wat zij willen en niet door alvast voor hen te gaan denken, ik denk dat dit al heel erg helpt.

Helaas zijn er altijd kaders waar ik binnen moet blijven in mijn werk. Maar dat zal altijd wel zo blijven denk ik.

[Holla 0]

Ik vind dit ook een ontzettend interessant onderwerp. Ik heb een tijdje geleden een roman gelezen over een vrouw die haar moeder (die dement begint te worden) naar het verpleegtehuis brengt. Het was heel herkenbaar, wat betreft de dingen die ik ook zag toen mijn oma's naar het verpleegtehuis gingen, toen pas stond ik stil bij het feit dat het helemaal niet zo prettig is om in een verpleegtehuis terecht te komen.

Er zijn ook verpleegtehuizen die mensen van dezelfde niveau's bij elkaar neerzet en daar de zorg op toepast. Mensen die uit hogere milleu's komen krijgen bijvoorbeeld een wat sjieker gedekte tafel om aan te eten, krijgen wat sjieker eten ed. Mensen die bijv. van boeren afkomst zijn krijgen wat normaler eten; zoals ze het gewend zijn. Onlangs las ik ook een artikel over een verpleegtehuis in De Pers, dat was erg interessant. In dat verpleegtehuis hing een huiselijke sfeer, de verzorgers hebben hun gewone kleren aan ipv witte aan-ziekenhuis-denkende kleding, huisdieren zijn toegestaan, er zijn meer verzorgsters op minder mensen en de zorg is op maat (dus afhankelijk van de wensen van de client).

[Ann 0]

Geweldig! Echt heel goed dat ze dat gaan doen. Die mensen verdienen het om te kunnen leven hoe ze dat vroeger deden, en waar ze gelukkig door worden.

Soms worden de ouderen vergeten, of ze worden behandeld als gevangenen... Ik vind dat heel triest.

En als ik oud zou worden en ik zou in een bejaardentehuis belanden ofzo, dan zou ik ook willen dat ik nog kan leven hoe ik dat jaren gedaan heb. Eten op de manier hoe ik dat wil, opstaan wanneer het voor mij goed is en gaan slapen als ik moe ben.

[Holla 0]

Quote:

Op woensdag 31 oktober 2007 13:14:19 schreef Ann het volgende: Geweldig! Echt heel goed dat ze dat gaan doen. Die mensen verdienen het om te kunnen leven hoe ze dat vroeger deden, en waar ze gelukkig door worden. Soms worden de ouderen vergeten, of ze worden behandeld als gevangenen... Ik vind dat heel triest.

Inderdaad

Het kan ook weinig anders he, er is een tekort aan mensen die in de zorg willen werken (ik heb eens gelezen dat het in de grote steden vooral allochtone meisjes zijn die daar werken; zulk prettig werk is het niet altijd). Bovendien is het heel moeilijk, duur en tijdrovend om iedere bejaarde een aparte behandeling te geven.. maar het zou wel moeten

Het verschilt ook wel heel erg per verzorgingstehuis. Mijn oma zat in een christelijk bejaardentehuis waar ze een huis-kamer-groep hadden van ong. 10 demente bejaarden bij elkaar en elke dag twee (meestal dezelfde) begeleiders. Hierdoor zat ze niet de hele dag alleen op haar kamer voor zich uit te staren, zonder ook maar enige prikkels te krijgen, behalve als er mensen op bezoek kwamen; maar lazen ze 's ochtends met z'n allen de krant, knutselden ze, ze probeerden spelletjes te doen of gymnastiek voor zover mogelijk, enz. Omdat de bewoners allemaal christelijk waren deden ze ook bijbelstudie en zongen ze psalmen. Mijn oma kon op het laatst nog heel weinig, ze kon amper een normale zin zeggen, maar psalmen zingen kon ze wel.

Op die manier leerden die begeleiders mijn oma goed kennen en konden ze zelf belevingsgerichte zorg geven. Bovendien bleef mijn oma actief doordat ze veel prikkels kreeg ipv dat ze driekwart van de dag alleen naar buiten zat te staren en enkel wat lichamelijke zorg kreeg.

[ThijsK 0]

Quote:

Op woensdag 31 oktober 2007 13:10:13 schreef NienkeJ het volgende: Er zijn ook verpleegtehuizen die mensen van dezelfde niveau's bij elkaar neerzet en daar de zorg op toepast. Mensen die uit hogere milleu's komen krijgen bijvoorbeeld een wat sjieker gedekte tafel om aan te eten, krijgen wat sjieker eten ed. Mensen die bijv. van boeren afkomst zijn krijgen wat normaler eten; zoals ze het gewend zijn. Onlangs las ik ook een artikel over een verpleegtehuis in De Pers, dat was erg interessant. In dat verpleegtehuis hing een huiselijke sfeer, de verzorgers hebben hun gewone kleren aan ipv witte aan-ziekenhuis-denkende kleding, huisdieren zijn toegestaan, er zijn meer verzorgsters op minder mensen en de zorg is op maat (dus afhankelijk van de wensen van de client).

'mijn' zorgcentrum heeft de witte pakjes ingeruild voor een beige broek met een gekleurde polo. Hierdoor wordt het wel duidelijk dat het verzorenden zijn maar ziet het er ook huiselijke ruit. Met kerst, eind april en andere feestelijkheden worden de gangen versierd. De eetruimtes zijn geen eetruimtes maar 'huiskamers'. Verder staan er in dode hoekjes op de gangen stoelen met tijdschriften of hometrainers.

---

Samengevoegd:

Quote:

Op woensdag 31 oktober 2007 13:14:19 schreef Ann het volgende: Geweldig! Echt heel goed dat ze dat gaan doen. Die mensen verdienen het om te kunnen leven hoe ze dat vroeger deden, en waar ze gelukkig door worden. Soms worden de ouderen vergeten, of ze worden behandeld als gevangenen... Ik vind dat heel triest. En als ik oud zou worden en ik zou in een bejaardentehuis belanden ofzo, dan zou ik ook willen dat ik nog kan leven hoe ik dat jaren gedaan heb. Eten op de manier hoe ik dat wil, opstaan wanneer het voor mij goed is en gaan slapen als ik moe ben.

Wat ik zel fmerk is dat de verzorenden echt hun best doen, amar uit gewoonte, of uit tijdsnood gewoon geen meer aandacht kunnen geven. Voor mij houdt het in dat ik wel de tijd heb om bewoners te helpen/praatje te maken maar dat ik dat niet mag van mijn chef (althans ik moet die momenten schrijven als pauze). Daarom doe ik vaaks tiekem onder werktijd klusjes voor bewoners of maakt een praatje met ze.

[Robert Frans 1.653]

Ik vind het mooi dat er zo methoden worden ontwikkeld om ook de mens die zorg nodig heeft in zijn of haar eigen waarde te laten. Toch is er ook een andere kant, die ik hier weinig hoor. Namelijk die van de verzorger. Ik kan me namelijk voorstellen dat de belevingsgerichte zorg voor de verzorger ineens heel veel meer werk oplevert. De reden dat in een verzorgingstehuis een bepaald dagritme wordt aangehouden, is om het verzorgen van de mensen ook voor de verzorgers werkbaar te houden.

Stel dat in een verzorgingstehuis elke cliënt een eigen dagritme heeft en eigen zeer gedetailleerde eetwensen. Dus niet enkel een allergie of godsdienst om mee rekening te houden, maar ook wanneer men koud of warm eet, met welk bestek, of de maaltijd sober of meer luxe moet zijn, etc. Voor de verzorgers is dat ineens enorm veel meer werk. En niet alleen voor de verzorgers, maar ook voor de keuken. Er zijn in veel tehuizen al weinig verzorgers. De vraag is dan of de verzorgers dit dan nog wel aankunnen.

Iets als belevingsgerichte zorg lijkt mij daarom alleen wenselijk als er ook voldoende rekening wordt gehouden met de verzorgers. Zowel de cliënten als de verzorgers moeten er voordeel uit kunnen halen. Anders moeten er gewoon compromissen worden gesloten, waarbij zowel de cliënt als de verzorger iets moeten inleveren. De cliënt moet er dan simpelweg mee leren leven dat niet alles meer kan gaan zoals vroeger, en de verzorger dat niet alles op de automatische piloot kan worden gedaan.

[ThijsK 0]

Het kan inderdaad zwaarder worden, maar ook minder zwaar. Nu verwachten alle bewoners dat ze bijvoorbeeld om 8 uur sochtends eruit worden gehaald. Gevolg, veel gewacht, vele gezeur. Doordat nu iedereen zijn of haar eigen tijd mag aangeven ontstaat er ook een regelmaat, deze heeft alleen niet de volgorde van 1,2,3,4 maar bijv 3,1,4,2. Uiteindelijk zal hierdoor ook een regelmaat ontstaan.

Maaltijden worden bij ons in het huis aangeleverd per vrachtwagen. Bewoners kunnen hierbij maaltijden zelf samenstellen uit een voor selectie.

[Holla 0]

Quote:

Op woensdag 31 oktober 2007 14:41:04 schreef RobertF het volgende: Ik vind het mooi dat er zo methoden worden ontwikkeld om ook de mens die zorg nodig heeft in zijn of haar eigen waarde te laten. Toch is er ook een andere kant, die ik hier weinig hoor. Namelijk die van de verzorger. Ik kan me namelijk voorstellen dat de belevingsgerichte zorg voor de verzorger ineens heel veel meer werk oplevert. De reden dat in een verzorgingstehuis een bepaald dagritme wordt aangehouden, is om het verzorgen van de mensen ook voor de verzorgers werkbaar te houden. Stel dat in een verzorgingstehuis elke cliënt een eigen dagritme heeft en eigen zeer gedetailleerde eetwensen. Dus niet enkel een allergie of godsdienst om mee rekening te houden, maar ook wanneer men koud of warm eet, met welk bestek, of de maaltijd sober of meer luxe moet zijn, etc. Voor de verzorgers is dat ineens enorm veel meer werk. En niet alleen voor de verzorgers, maar ook voor de keuken. Er zijn in veel tehuizen al weinig verzorgers. De vraag is dan of de verzorgers dit dan nog wel aankunnen. Iets als belevingsgerichte zorg lijkt mij daarom alleen wenselijk als er ook voldoende rekening wordt gehouden met de verzorgers. Zowel de cliënten als de verzorgers moeten er voordeel uit kunnen halen. Anders moeten er gewoon compromissen worden gesloten, waarbij zowel de cliënt als de verzorger iets moeten inleveren. De cliënt moet er dan simpelweg mee leren leven dat niet alles meer kan gaan zoals vroeger, en de verzorger dat niet alles op de automatische piloot kan worden gedaan.

@RobertF:

Ik ben het deels met je eens; aan de ene kant moeten er van bovenaf niet allemaal regels worden ingesteld waardoor alle last op de verzorgers komt te liggen.

Maar; er zíjn verzorgingstehuizen (zoals die die in De Pers beschreven werd) waarin het duidelijk wel kán zonder dat het zoveel meer werk oplevert voor de verzorgers. Het argument dat daarvoor werd genoemd was, dat er in dat verzorgingstehuis geen vergader-cultuur was waardoor er heel veel tijd en geld bespaard kon worden.

Ik ben het met ThijsK eens: om het aan te passen, dat zal vrij veel moeite kosten maar wanneer je er eenmaal aan gewend bent hoeven zulke dingen helemaal niet zoveel meer tijd en energie te kosten

Quote:

De cliënt moet er dan simpelweg mee leren leven dat niet alles meer kan gaan zoals vroeger

Hier ben ik het niet mee eens. Niet dat ik meteen weet hoe dit opgelost zou moeten worden, maar de klant is koning en dat lijkt me in een bejaardentehuis wel helemaal het geval, aangezien de mensen die daar zitten heen móeten (zonder dat ze dat zelf altijd willen) en jarenlang voor onze samenleving hebben gezorgd. Die kun je niet zomaar aan de kant schuiven, die moet je eren. Wat dat betreft heeft de westerse jeugd-is-de-toekomst-cultuur nog heel wat te leren van de oosterse cultuur waarin ouderen gerespecteerd worden. Ik weet dat er te weinig geld is om alles op te lossen en te weinig mensen zijn die voor ouderen willen zorgen (personeelstekort) maar het is wel erg triest en daar zou wat aan gedaan moeten worden, maar desondanks verdienen bejaarden goede zorg. En misschien kan dat wel makkelijker gerealiseerd worden dan dat het nu lijkt.

[Robert Frans 1.653]

Sjaloom NienkeJ,

Als het werkt, dan werkt het en is het enkel warm aan te bevelen. En als het zelfs voor de verzorgers meer energie oplevert, dan is het helemaal mooi.

Wat je zegt over ouderen is waar. We hebben ze absoluut te respecteren en goed voor ze te zorgen. Maar... het kan niet zo zijn dat de verzorger helemaal krom ligt van het werk voor de cliënt. Het draait wel om de cliënt, maar ook de verzorger is net zo goed een individu met behoeften en met beperkte energie. Die met zijn werkzaamheden ook veel betekent voor de samenleving.

Mijns inziens is respect voor de cliënt daarom absoluut geen vrijbriefje om de verzorger als sloofje te behandelen of minder respect voor hem te hebben. Dat geldt voor zowel de werkgever als de cliënt. Ook de cliënt heeft zijn verantwoordelijkheden naar de verzorger toe, op welke wijze en met welke beperkingen dan ook. Want vergeet niet: zonder verzorger geen zorg.

Ik geloof dat iedereen met iedereen volop rekening moet houden, zonder voorwaarden. Hier betekent dat dus dat een zorgmethode voor zowel de cliënt als de verzorger goed leefbaar en werkbaar moet zijn. En als dat niet kan, omdat bijvoorbeeld de cliënt niet tevreden is of de verzorger het niet aankan, dan moet er verder worden gezocht naar andere methoden.

Ik pleit dus uiteraard niet voor minderwaardige zorg, maar wel voor goede zorg waarmee zowel cliënt als verzorger goed uit de voeten kan.

[ThijsK 0]

@RobertF

Stel je voor je loopt een krantenwijk. Elke dag weer. Helaas levert je baas alleen kranten van oud, verwaarloost papier, wat bovendien ook nog nat en vies wordt door de regen. De klanten klagen veel bij je en jij wordt chago van al die klachten.

Nu besluit je baas het papier te veranderen. Helaas is het wel iets zwaarder papier en om ervoor te zorgen dat het goed blijft krijg je afsluitbare fietstassen, die wel een extra handeling vragen. Maar de klanten worden er vrolijk van. Zulke mooie kranten en zo goed bezorgd! Mensen worden vrolijk tegen je en jij krijgt daardoor meer plezier in je werk.

Zo zit het denk ik ook in de zorg. Verzorgenden zijn erg beperkt in wat ze kunnen en mogen, mede door de strakke planning. De nieuwe aanpak vraagt wat meer energie maar levert ook een hoop op!

[Robert Frans 1.653]

Sjaloom ThijsK,

Maar stel dat je baas vraagt of je bij de ene cliënt de sportsectie eruit wilt halen omdat hij die niet wil hebben, bij de andere klant een extra financiële pagina wilt toevoegen en bij die en die klant een krant van ecologisch papier wilt bezorgen, af te halen bij het kantoor aan de andere kant van de stad, omdat het radicale milieu-activisten zijn. En of je voor die andere klant even om vier uur 's nachts op pad wilt gaan, omdat hij overdag weg is en dan de krant niet kan lezen. En of je zo met vierhonderd individuele wensenpaketten rekening wilt houden tijdens het bezorgen...

Er is een verschil tussen iets zwaarder werk en onredelijk werk. Het enige wat ik wilde aantippen, is dat belevingsgerichte zorg ook voor de verzorger werkbaar moet blijven en dat er ook met hém (of haar) rekening wordt gehouden. En dat er dus geen onrealistische werkeisen of -plannen worden bedacht. Dat lijkt mij toch niet zo onredelijk?

[ThijsK 0]

dat verschil is er zeker. Het gaat er ook niet om dat iedereen precies volgens zijn wens heeft, maar dat er overal t maximale aan wensen vervult wordt

[ThijsK 0]

Vanavond heb ik examen hierin, hierna krijg ik een officieel certificaat

[Corientje123 0]

Succes thijs!