Trouwen met A.I.

[Figulus 150]

De laatste tijd verschijnen er berichten over mensen die een romantische relatie aangaan met een kunstmatige intelligentie, soms zelfs in de vorm van een symbolisch huwelijk. Op het eerste gezicht lijkt dit een nieuw soort relatie, passend bij een technologische tijd. Bij nadere beschouwing blijkt echter dat hier geen sprake is van een relatie in de wezenlijke zin van het woord, maar van een projectie van de mens op zijn eigen fantasie.

Een relatie veronderstelt wederkerigheid: twee zelfstandige subjecten die elkaar ontmoeten, beïnvloeden en soms ook teleurstellen. Een AI is echter geen subject. Zij heeft geen bewustzijn, geen innerlijke ervaring, geen intenties en geen vrije wil. Wat een AI “zegt”, is het resultaat van statistische patroonherkenning in taal, afgestemd op wat de gebruiker verwacht of verlangt. De AI ervaart niets en verbindt zich aan niemand.

Wanneer iemand zegt met een AI te trouwen, trouwt hij daarom niet met een ander wezen, maar met een gesimuleerde stem die zijn eigen verlangens en denkbeelden reflecteert. De schijn van nabijheid ontstaat doordat taal voldoende is om menselijke hechtingsmechanismen te activeren. Het brein reageert op woorden van aandacht en bevestiging, ongeacht of daar een bewust ‘ik’ achter schuilgaat.

Juist het ontbreken van weerstand maakt de AI aantrekkelijk: zij spreekt niet tegen, verlaat je niet en stelt geen morele of existentiële eisen. Maar precies dat maakt haar ongeschikt als partner. Liefde en relaties krijgen betekenis door risico, wederzijdse vrijheid en de mogelijkheid tot afwijzing. Zonder die elementen blijft slechts een comfortabele illusie over.

Een huwelijk met een AI is daarom geen uitbreiding van het begrip relatie, maar een verschuiving ervan naar binnen: van ontmoeting met een ander naar dialoog met zichzelf. Technologisch indrukwekkend misschien, maar menselijk gezien een teken van eenzaamheid, niet van verbondenheid.