De dag van de grote Sabbat

[Hetairos 420]

Hieronder een overdenking, die ik in 1987 schreef (het citaat hieronder heb ik vandaag, 1/7/24 geschreven):

Citaat

 

En hij, omdat hij slecht behandeld is, doet zijn mond niet open; als een schaap werd hij naar de slachtbank geleid, en als een lam zwijgt voor degene die het scheert, zo doet hij zijn mond niet open. In zijn vernedering is zijn oordeel weggenomen. Wie zal zijn generatie beschrijven?

Want zijn leven wordt van de aarde weggenomen, hij werd ter dood gebracht vanwege de daden van wetteloosheid van mijn volk.

En ik zal de goddelozen geven voor zijn begrafenis en de rijken voor zijn dood, omdat hij geen wetteloosheid beging, noch was er bedrog in zijn mond.

En de Heer verlangt hem te reinigen van zijn slag. Als u offert voor de zonde, zal uw ziel een langlevend nageslacht zien.

En de Heer wenst weg te nemen van de pijn van zijn ziel, hem licht laten zien en hem met inzicht vervullen, om een rechtvaardige te rechtvaardigen die goed is onderworpen aan velen, en hijzelf zal hun zonden dragen.

Daarom zal hij velen erven, en zal hij de buit van de sterken verdelen, want zijn ziel was overgegeven aan de dood, en hij werd gerekend tot de wettelozen, en hij droeg de zonden van velen, en vanwege hun zonden werd hij overgegeven.

Jesaja 53:7-12 (NETS = Septuaginta, vertaald > NL)

 

Er zijn van die feestdagen waarbij je niet goed meer weet wat er eigenlijk aan de hand is geweest. Waarom is het een feestdag? Waarom wordt het lijden en sterven van onze Heiland herdacht? Stel de vraag eens aan een willekeurige gelovige in uw omgeving. Ik ben er van overtuigd, dat er verschillende antwoorden worden gegeven. Ook de mate van belangrijkheid zal bij de één anders zijn dan bij de ander. Sommigen zullen de geboorte van Jezus de meest belangrijke gebeurtenis vinden. Anderen noemen juist Pasen. Christenen die wat meer in de belevende hoek te vinden zijn zullen waarschijnlijk Pinksteren als meest aansprekende gebeuren noemen.

Maar al die gebeurtenissen, alhoewel in het jaar op verschillende momenten gevierd, staan in geen enkel opzicht los van elkaar. Ze zijn van elkaar afhankelijk, zoals eb en vloed, zomer en winter en dag en nacht. De één kan niet zonder de ander bestaan. En vanzelfsprekend wil ik in deze overdenking geen waarde-oordeel of prioriteit aan één of meerdere feestdagen toekennen, maar wat meer stilstaan bij goede vrijdag.

In de periode die ligt voor goede vrijdag wordt in de kerk veelvuldig stilgestaan bij het lijden van onze Heer. En omdat we er tegenwoordig, in de tijd gezien, redelijk ver vandaan staan, wordt de kruisdood vaak breed uit gemeten. Ik kan me een prediker herinneren, die in zeer plastische en tot de verbeelding sprekende bewoordingen uiteenzette hoe verschrikkelijk het sterven aan een kruis wel niet was. Zijn gehoor was op het eind van zijn predicatie tot tranen toe geroerd en men voelde bij wijze van spreken de nagels in de eigen polsen geslagen worden. Vooral het moment waarop uitgebreid uit de doeken werd gedaan., welke krachten er op het lichaam van de veroordeelde gingen werken, wanneer het kruis recht overeind werd gezet en in het gat van de schedelplaats plofte, veroorzaakte een golf van ontzetting.

Op het eind had je dan een enorm medelijden met Jezus en besefte je dat hetgeen hem was overkomen zo’n beetje het summum van alle gruwelen was. En zonder nu direct alles dat over het lijden van Jezus wordt gezegd te bagatelliseren denk ik toch dat het lichamelijke lijden van Jezus Christus slechts het topje van de ijsberg was.

Per slot van rekening was het lijden van Christus, naar de mens gesproken, niet eens zo langdurig. Hij stierf vrij vlug nadat Hij aan het kruis was geslagen. De moordenaars links en rechts van hem, leefden nog wel. Zijn benen werden niet gebroken, zoals bij de anderen. Ik denk persoonlijk dat het lijden van Christus zich met name in de geestelijke wereld afspeelde. Net zoals het gevaarlijkste en grootste deel van de ijsberg zich onder water bevindt, bevond het toneel van Jezus’ strijd zich buiten het zintuigelijk waarneembare.

Door het lichamelijke en eventuele psychische lijden van Jezus Christus breed uit te meten, kan er een soort ‘ach hoe zielig’- sentiment ontstaan. Net zoals we bij het kerstfeest denken aan een klein hulpeloos kindje in een trog, wordt bij de kruisiging gedacht aan een weerloze mens die de gruwelijke pijnigingen van de kruisdood moest ondergaan. We vergeten evenwel, dat Hij niet de enige was die dat overkwam. De dood door kruisiging was in die tijd een zeer gangbaar vonnis. Maar wat maakte het sterven van Jezus dan zo bijzonder? Waarin week Zijn lijden af van dat van anderen?

Ten eerste leed Jezus onschuldig. Zijn straf was niet verdiend. Humanisten zouden kunnen opmerken, dat Hij het slachtoffer was van een gerechtelijke dwaling. Maar zo eenvoudig ligt het ook weer niet. Jezus heeft zich bewust en bij het volle verstand overgegeven in de handen van zijn beulen. Hij was niet een weerloos en hulpeloos mens, die geen kans meer heeft gezien om te vluchten. Integendeel: Jezus was speciaal naar Jeruzalem gekomen om te sterven. Hij wist dat het er aan stond te komen. Dat moment, die plaats en die omstandigheden. Hij wist van tevoren wat er gebeuren zou en leefde er naar toe. Daartoe was Hij op deze wereld geopenbaard: om te sterven. In het lijden dat Hij zou ondergaan, kon Christus zijn kracht tonen, zodat Hij een betrouwbare getuige van het leven Gods zou worden voor een ieder die op hem het vertrouwen zou stellen.

Ten tweede stierf Jezus niet voor zichzelf. Hij had een taak. Die taak was hem door de Vader opgedragen. En die taak zou Hij tot het einde toe volbrengen. Maar wat betekende het sterven van Jezus dan in dat kader? Persoonlijk denk ik, dat het lichamelijke sterven van Jezus, gezien kan worden als een beeld. Net zoals die ijsberg aan het begin van deze meditatie. Het topje is zichtbaar, maar wat speelt zich onder de wateroppervlakte af? Ik zeg daarmee niet dat we het sterven van Jezus kunnen zien als een historisch niet gebeurd gegeven. Nee, Jezus is letterlijk gestorven aan een kruis daar op Golgotha. Wat ik evenwel aan wil geven is, dat het eigenlijke lijden zich in de geestelijke wereld afspeelde.

Ten derde leed Jezus al vanaf het moment dat Hij zich bewust werd van zijn roeping. Hij leed echter niet lichamelijk, maar in zijn geest. Hij was vervuld van bewogenheid voor hen die zonder te weten waar naar toe, onderweg waren. Hij zag de verloren staat van de mensen en werd vervuld met het verlangen om hen te helpen; de mensheid te bevrijden uit de handen van de mensenmoordenaar. Maar het meest leed Jezus vanwege de schade die zijn hemelse Vader werd aangedaan, omdat er nog steeds geen mens werd gevonden, die aan Gods wet kon voldoen. Vanaf het moment, dat Jezus zich dat feit bewust werd, nam Hij zich voor degene te zijn die wel zou voldoen.

Jezus liet tijdens zijn rondwandeling op aarde zien, dat Hij een mens was met een goddelijke natuur. Hij handelde en wandelde vanuit de troon van God. Hij noemde God zijn Vader. Zijn bron was God. Door hem was Hij in staat om het leven uit te delen aan een ieder die er maar een verlangen naar had. Hij ging rond weldoende en genezende een ieder die door de duivel was overweldigd. Zijn taak was om, door de vinger Gods, het Koninkrijk Gods te proclameren. Hij vertelde de mensen dat er een nieuwe tijd aanstaande was. En Hij toonde dat aan, door overal waar Hij verscheen het leven Gods uit te delen. Gratis en zonder voorbehoud. Het probleem was echter, dat Jezus het leven ook weer meenam als Hij vertrok naar een andere plaats. Vandaar dat de mensen hem achterna trokken.

Het was evenwel niet Gods bedoeling dat het zo zou blijven. En net zoals de graankorrel in de aarde moest vallen, zo zou de mens Jezus Christus zijn leven geven. En net zoals de graankorrel in de aarde wortel schiet en uiteindelijk vrucht zou dragen, zo zou Jezus vrucht voortbrengen. Maar, zal de oplettende lezer opmerken: waarom dan dat sterven? Had Hij niet gewoon een paar jaar door kunnen gaan met prediken, zodat het handjevol discipelen had kunnen uitgroeien tot een grote menigte van volgelingen?

En daar, mijn beste vrienden, zit hem nu juist de kneep. Want elke leider leeft immers voort in zijn volgelingen. En dan is het met name het gedachtegoed waar we het over hebben. We hebben er grote voorbeelden van. Negatieve en positieve. Maar God wilde dat met Jezus niet. Het ging namelijk niet in de eerste instantie om het gedachtegoed van Jezus. Alhoewel Hij veel zinvolle en wijze dingen verkondigde, was dat niet waar het om draaide. Ik ben er zelfs van overtuigd, dat er vele woorden en daden van Christus niet eens aan het papier of perkament, zo je wilt, zijn toevertrouwd. Een van zijn discipelen zegt hier over, dat de wereld zelfs het aantal boeken niet zou kunnen bevatten, als dat wel zo was.

Hetgeen waar het bij Jezus om ging, was Zijn leven verder geven. Letterlijk. Niet figuurlijk, maar precies zoals die graankorrel. Die graankorrel offert zichzelf op om vrucht te dragen. Jezus was een volmaakte graankorrel. Het prototype van een geheel nieuw ras. En toen Hij aan het kruis hing wist Hij dat het er nu op aan kwam. Zijn natuurlijke leven vlood uit zijn gepijnigde lichaam weg. Verzwakt door de vele zweepslagen en het aanzienlijke verlies van bloed, naderde zijn einde met rasse schreden. Het hoefde ook niet lang te duren. In de geestelijke wereld werd de graankorrel reeds gezaaid. Een volmaakte ongeschonden graankorrel. Eén zonder enige vlek of tekortkoming. En in de geestelijke wereld viel die in de volle aarde van Gods koninkrijk.

En dan wordt het stil. De wereld houdt haar adem in. Midden op de dag: in de natuurlijke wereld duisternis en donkerheid. Het werk wordt onder de oppervlakte uitgevoerd. Alleen en door God verlaten, geeft de mens Jezus Christus zijn leven in de dood. Om te sterven voor jou en mij. Opdat het leven zich door zijn sterven heen zou openbaren. Hetgeen op goede vrijdag gebeurde, wordt daarmee tot het centrum van het evangelie. Het is het middelpunt. Alles dat er verder in het jaar wordt gevierd komt vanuit – en komt weer terug op – het kruis van Golgotha. Niemand kan er omheen. En niemand komt er nog van los.

De graankorrel stierf. Maar de graankorrel sloeg zijn wortels uit in vruchtbare grond. En hij bracht vrucht voort. En nog steeds brengt hij vrucht voort. Elke keer als een mens zijn hart openstelt voor de woorden Gods, vallen die als zaad in zijn hart. En daar brengt de Zoon van God vrucht voort. Jezus wordt steeds opnieuw geboren in die mens die een nieuw leven in het Koninkrijk Gods begint. Indien iemand naar Zijn stem hoort en de deur opent, zullen de Vader en de Zoon bij hem binnen komen en maaltijd, dat wil zeggen gemeenschap, houden met die mens.

En om dat alles mogelijk te maken moest de Zoon van God zijn leven geven. Zijn leven als losprijs voor diegenen die van het leven verstoken zijn. Voor diegenen die op eigen kracht nooit en te nimmer tot vrucht dragen zouden kunnen komen. Jezus heeft als rechtvaardige het lijden gesymboliseerd in de dood aan het kruis. Daarmee heeft Hij zichzelf als de enige Weg, de enige Waarheid en het enige Leven beschikbaar gesteld voor hen die door hun ongerechtigheid terecht aan de dood waren overgeleverd. Zij waren verstoken van het leven Gods en zonder hoop in deze wereld. Door zelf als de Gezegende des Heren een vervloekte te worden, heeft Hij de vloek tenietgedaan. Door Zijn eigen eer op te geven, heeft Hij de eer van vele eerlozen veilig gesteld. Dat is in feite de boodschap van het kruis. Vervloekt geworden om de vloek op te heffen. Gedood, om de dood te onttronen. Door God verlaten, om de terugkeer tot God voor alle van God verlatenen mogelijk te maken.

Jezus heeft in zijn kruisdood laten zien dat Hij waardig is de leidsman ten leven te zijn. Wie op hem zijn vertrouwen stelt, zal nooit beschaamd staan. Omdat Jezus daar op Golgotha als rechtvaardige is gestorven, heeft Hij het bewijs geleverd voor velen de weg tot rechtvaardiging te zijn. In Jezus vindt de reddeloos verloren mens de door God de Vader zelf aangestelde Hogepriester die onafgebroken in het hemelse Heiligdom zijn dienst verricht.

Het herdenken van de kruisdood van Christus breng geen vals sentiment naar boven. Het veroorzaakt ook geen gevoel van medelijden met Jezus, die op gruwelijke wijze stierf op Golgotha. De gedachtenis aan het lijden en sterven van Christus doet ons hart opveren. Het geeft nieuwe energie om uit te gaan en de van God verlatenen het kruis van Christus te verkondigen. Want ook voor hun geldt, dat de volmaakte graankorrel in de aarde is gevallen. Zo mogen ook zij delen in het leven, dat daardoor is vrijgekomen.