Kennis en kunst

[Redactie 0]

Trailer van de film Dead Poets Society

Het bijzondere van deze film is de nuance. Het speelt zich af in een traditionele kostschool eind jaren vijftig, waar de nieuwe leraar Engels de studenten wil leren zelf na te denken, een heel eigen mening te ontwikkelen. Niet dat deze school dat niet wil, maar zij meent dat dat iets voor later is, nadat ze eerst voldoende kennis en inzicht hebben opgedaan tijdens de lessen en studiegroepen. Haar pijlers zijn traditie, eer, discipline en uitmuntendheid.

Wie heeft er gelijk? De film geeft daar geen oordeel over. Ze vertelt het verhaal van een groep jongeren die helemaal opgaan in het gedachtegoed van die leraar, waarbij het uiteindelijk op een groot drama uitloopt en de leraar wordt ontslagen. De eindscène, waarin de studenten op eigen wijze afscheid nemen van hem, is ontroerend mooi. Maar de beginscène, waarin de traditionele opening van het schooljaar wordt getoond, is net zo mooi.

Zowel de school als de leraar lijken gelijk te hebben. Een goede mening is gefundeerd op kennis, op inzicht. Dat lijkt de leraar te zijn vergeten, want hij slaat allerlei stromingen in de poëzie over en geeft enkel les in associatieve poëzie. Maar zaken als poëzie zijn meer dan enkel middelen voor kennis; ze stuwen de mens voort. Dat lijkt de school te zijn vergeten, als het de studenten een wel erg technische inleiding over poëzie laat voorlezen.

Er zijn meer films met een dergelijke “strijd†tussen traditie en creativiteit. Meestal zijn die films erg zwart-wit en wordt er uiteraard partij gekozen voor de creativiteit. Er is dan vaak geen ruimte meer om toch voor de traditie te kiezen. Dat komt ook terug in de film Mona Lisa Smiles. Een van de studentes kiest toch voor het traditionele rollenpatroon, maar de nieuwe lerares accepteert dat niet. Want dat zou geen echte vrije keuze kunnen zijn.

Wie heeft er gelijk? Kan er dan altijd maar één iemand gelijk hebben? In dit geval hoeft dat zeker niet zo te zijn. Poëzie is meer dan enkel maar neerzetten wat in je opkomt in vrije regelval. Maar het is ook meer dan enkel een kunstje, een technisch handigheidje. Net zoals een goede mening meer is dan enkel een paar gevoelsuitspraken, maar ook meer dan enkel een handjevol feiten. Kennis en kunst vullen elkaar nu juist volmaakt aan.

Robert Frans

Terug naar frontpage