Een Bijbels tegengeluid.

[Ursa 1]

N.a.v. een artikel wat ik tegenkwam:

Een heilzaam bijbels tegengeluid

Evert van der Veen

‘Sta op en wandel!’ zegt Jezus tegen de verlamde man. Hij gehoorzaamt dit gezaghebbende woord en ontvangt een nieuw leven. Evert van der Veen las dit opmerkelijke boek met de gelijknamige titel als een goddelijk appèl. Het staat in de lijn van de Zwitserse theoloog Karl Barth uit de 20e eeuw die in ons land al vroeg werd nagevolgd door Miskotte.

Steeds weer worden de dingen omgedraaid door Wouter Klouwen en kantelt hij onze gebruikelijke religieuze visie tot de sprong van geloven in de God van Israël en Jezus Christus. Deze inzet lijkt te streng, te veel ‘van bovenaf’. Alles begint Bijbels-radicaal vanuit God die zich aan ons openbaart in zijn Woord en in zijn eigen Zoon.

Dat staat op gespannen voet met onze huidige hang naar persoonlijke ervaring en spiritualiteit. Wij willen God graag dichtbij halen, in onze leefwereld betrekken en maken Hem zo tot een menselijke God om met Hem in contact te komen. Het is verleidelijk om theologisch in die legitieme behoefte mee te gaan zodat mensen iets aan hun geloof beleven. Maar het is wel de vraag of God zo niet te menselijk wordt gemaakt en daarmee zijn heilige eigenheid, zijn eeuwig ánders-zijn verliest.

Natuurlijk moeten predikanten mensen helpen om verbindingen te leggen tussen het Woord van toen en het leven van deze tijd, tussen God en mens, tussen hemel en aarde. Het gebrek aan die herkenbaarheid vervreemdt velen van de christelijke traditie. Juist vanwege die algemene trend om aanknopingspunten te zoeken en God ‘hanteerbaar’ te maken, is dit boek – in een zekere eenzijdigheid – nodig als een heilzaam bijbels tegengeluid.

‘wat niet kan’

Deze inzet klinkt op elke bladzijde van dit boek door als een gouden leidraad: vanuit God naar de mens. Uitgangspunt is niet de religieuze mens die zoekt naar zingeving, zelfs niet de gelovige mens die zoekt naar spirituele inspiratie.

De schrijver begint én eindigt bij God die zich aan ons openbaart. Daarin lijkt hij totaal geen rekening te houden met de zoekende, vragende, twijfelende en kritische mens van onze tijd. Er worden geen soepele verklaringen gegeven van lastige Bijbelgedeelten en ook geen redelijke oplossingen aangereikt voor moeilijke vragen. God en de Bijbel worden niet op modern-menselijke maat toegesneden.

onwaarschijnlijk

‘Het gaat om wat niet kan’: dat is het tegendraadse motto van dit boek. Wat ons onwaarschijnlijk in de oren klinkt, ‘wat in geen mensenhart is opgekomen’, 1 Kor 2:9, juist dát is richtinggevend en biedt houvast. Een aangehaald citaat van Miskotte uit Bijbels ABC is veelzeggend: ‘De troost welt uit ons zelf niet op, zij kómt. De hulp wordt niet aangeworven, zij komt. De verzoening is niet een ontdekking aangaande een wáán van vervreemding, waarin wij leefden, zij moet worden aangebracht. De belofte is niet onze wens, zij moet worden gezónden’.

Wat menselijkerwijs niet kán en waar je dus geen rekening mee hoeft te houden, juist dát is de weg van Gods heil en daarin schuilt de kracht van zijn aanwezigheid, de inspiratie van zijn Woord, de hemelse omgang van Jezus met mensen. Wat voor ons onmogelijk en onbestaanbaar is, komt als Gods wereld tot ons. Het is een wenkend visioen om gehoor aan te geven en een uitnodigende weg om in geloof te gaan.

Wat betekent dat? Dat God voor ons nieuw als de ‘gans Andere’ en daardoor ook vernieuwend in ons menselijk bestaan komt. ‘De wonderen verkondigen ons de bijzondere werkelijkheid van de God van Israël, zijn geschiedenis, waarin lammen wandelen, blinden zien, doven horen en doden opstaan, waarin water uit rotsen komt zodat het volk kan drinken, midden in de woestijn. Het zijn dingen die niet kunnen, maar dat betekent niet dat ze niet gebeuren’. Van wat in onze ogen onmogelijk is mogen we in Gods Naam veel verwachten.

aangesproken worden.

Wij worden als Zacheüs uit de boom geroepen en een nieuwe wereld in geleid. Dat is de kracht van dit appellerende boek dat de moeite waard is om te lezen als een onmisbaar ánder geluid. Maar dat is tegelijk ook de zwakte want de schrijver houdt weinig rekening met de mens die moeite heeft om zo te geloven. Haaks op alle modieuze trends staat zijn gedreven Bijbelse pleidooi waarin gemeente, preek, gebed, lied, doop, avondmaal, dood en huwelijk worden besproken. Op den duur wordt het wel wat vermoeiend: God is zo ánders dan wij denken. Steeds weer moeten wij onze gedachten over God bijstellen.

Wouter Klouwen zegt het zelf ook: ‘Er is in de hele Bijbel nergens sprake van een vanzelfsprekend geloof. Het is voortdurend een aangevochten zaak, geschonken gave, genade. Geloof is een daad van vertrouwen’. Maar, hoe komen mensen vandaag tot dit geloof? Ik vraag mij af of dit boek hen daarin echt kan helpen want staat deze Bijbelse gedachtengang niet te ver van hen af? Daarvoor is een verdere vertaling en doordenking nodig maar dit boek wijst wel de goede weg en legt een stevige theologische basis.

Er wordt een veelzeggende uitspraak aangehaald: ‘Hoe meer het over Hém gaat, des te meer blijkt het te gaan over óns!’. Dat doet mij denken aan wat een kerkvader ooit zei: ‘God werd mens opdat wij God worden’. Daarvoor zet God zich in: de verlamde laten lopen, Zacheüs uit de boom halen, afgedwaalde kinderen terugbrengen.

(N.a.v. Wouter Klouwen, Sta op en wandel. Over de onmogelijkheid van het Bijbels geloof (Zoetermeer 2011).)

Bron: Nederlands Dagblad

Wat denken jullie? Is de kerk te ver doorgeschoten in het zoeken naar wat mensen graag willen, of de menselijke beleving? Of schiet Klouwen - zoals de auteur van het artikel ook al een beetje aangeeft - te ver door?

[Michiel 14]

De vraag sluit mooi aan op de ervaring van vandaag. Het was wederom niet je-dat in de prediking vandaag en deed mij denken waar het gedegen preken nog is gebleven binnen de Gereformeerd gezindte. De ervaringen staan voorop en dat komt wellicht door een hang naar "goed voelen" binnen een dienst. Als we ons onprettig voelen, dan is het geen goede dienst geweest. Maar ik denk dat de mens het nodig heeft om vanaf de kansel een spiegel voor te houden gebonden aan de Schrift om zo te wijzen op de genade Gods. Wij moeten niet kijken naar hoe wij God kunnen ervaren, maar hoe God tot ons kan spreken vanuit het Woord.

[Eulogía 0]

Het gaat inderdaad niet om 'goed voelen', maar om de waarheid en de waarheid doet soms pijn.

De juiste balans is God zowel te kennen als een God 'veraf', groot, Almachtig en rechtvaardig als een liefdevolle Vader, Die dichtbij is en genadig en overvloedig in goedheid.