Voortborduren op 'symboliek'

[Andere Jas 2]

De bijbelse interpretaties staan een beetje op losse schroeven heb ik het idee. Of zorgen op zijn minst voor verwarring.

Nummer één; het beruchte scheppingsverhaal.

Als we ervan uitgaan dat het scheppingsverhaal in Genesis geen letterlijk verhaal is maar een mythologisch/symbolisch verhaal. Dit op grond van het onderzoek van de schepping in combinatie met NGB artikel 2 waarin dus natuurwetenschappelijk onderzoek ons inzicht verschaft in Zijn eeuwige kracht en Goddelijkheid mogen we aannemen dat een letterlijke interpretatie niet werkt.

Maar wat heeft dit voor gevolgen voor de interpretatie Exodus 20:11 waarin de God in Zijn wet noemt dat Hij de aarde in 6 dagen heeft gemaakt en deze schijnbaar als historisch feit worden beschouwd en zo ook wordt opgevat in de Joodse traditie waar in de sabbat wordt gevierd aan de hand van deze tekst.

Nummer twee; Jona

Laatst hoorde ik van Michiel dat het verhaal van Jona op te vatten is als een psychodrama in plaats van een waargebeurd verhaal, dus weer een symbolische invulling.

Maar nu verwijst Jezus zelf in Matteüs 16:4 naar het Teken van Jona. Nu snap ik zelf nog niet zo goed wat dit teken inhoudt, maar het lijkt mij dat dit teken een wezenlijk iets moet zijn, iets symbolisch lijkt mij ergens wel wat kunnen betekenen, maar het roept we vragen op.

Natuurlijk blijft de boodschap van de passages die niet als letterlijk te interpreteren blijken te zijn wel gelden in de bijbel als bijdrage aan de kennis van God die we nodig hebben om te geloven zoals Hij het bedoelde, maar het maakt het hele systeem wat de bijbel ons leert wel een stukje lastiger.

[LodewijkNapoleon 0]

Dat hele letterlijk-figuurlijk denken begon al met een valse tegenstelling.

Maar even los daarvan; de boodschap blijft wonderbaarlijk overeind he?

---

Samengevoegd:

Ik zal de verwarring compleet maken. Eerst een kleine inleiding over wat binnen de katholieke Traditio met 'letterlijke lezing' wordt bedoeld:

Letterlijke betekenis

De definitie van de sensus literalis (letterlijke betekenis) is een verwarrend probleem in de geschiedenis van de bijbelexegese. Zelfs nu wordt het woord 'letterlijk' nog in heel tegengestelde betekenissen gebruikt. En in het gewone taalgebruik over de Bijbel suggereert het iets fundamentalistisch. En de meeste mensen zullen als men hun vraagt een definitie van een fundamentalist te geven, zeggen dat dit 'iemand is die de Bijbel letterlijk neemt'. Een van de bekendste voorbeelden is de letterlijke interpretatie van het scheppingsverhaal in Genesis dat de wereld in zes dagen geschapen werd, waarbij het woord 'dag' letterlijk genomen wordt als zou het verwijzen naar gewone dagen. Er dient echter een zorgvuldig onderscheid gemaakt te worden tussen de letterlijke betekenis van een bijbeltekst en het 'letterlijk nemen' waaraan fundamentalisten gehecht zijn.

De letterlijke betekenis wordt vaak gedefinieerd als datgene wat de auteur bedoelt en wat zijn woorden overbrengen, waarbij verder gezegd wordt dat de bedoeling van de auteur en de betekenis die door de woorden wordt overgebracht niet gescheiden kunnen worden. Maar deze definitie van de letterlijke betekenis is ontoereikend. Het is bovendien erg moeilijk, zo niet onmogelijk, om de bedoeling van de auteur uit te leggen zonder te psychologiseren terwijl anderzijds niet gezegd kan worden dat een tekst alleen datgene betekent wat de auteur ervan bewust bedoelde.

Volgens het document van de Pauselijke Bijbelcommissie De interpretatie van de Bijbel in de Kerk, is 'de letterlijke betekenis van de Schrift dat wat direct is uitgedrukt door geïnspireerde menselijke auteurs. Aangezien het de vrucht is van inspiratie is deze betekenis ook bedoeld door God, als belangrijkste auteur.

Deze betekenis achterhaalt men door de tekst zorgvuldig te analyseren binnen zijn literaire en historische context'. Als een tekst metaforisch is, is de letterlijke betekenis niet datgene wat voortvloeit uit een woordelijke vertaling (bijv.:'Houd je lendenen omgord' (Luc. 12,35), maar datgene wat correspondeert met het metaforisch gebruik van deze woorden ('wees gereed om te handelen'). Als het om een verhaal gaat impliceert de letterlijke betekenis niet noodzakelijkerwijs dat de feiten waarvan verslag wordt gedaan echt gebeurd zijn; een verhaal behoort immers niet per definitie tot het genre van de geschiedschrijving, maar kan in plaats daarvan verbeeldingsvolle fictie zijn.

De basis voor alle exegese dient te liggen in het begrijpen van een tekst zoals de auteur en de eerste luisteraars of lezers ervan deze begrepen, geleid door historisch besef en door de inspanning om onszelf in de situatie te verplaatsen waaruit deze voortkwam. Dit betekent dat de exegeet in de eerste plaats een historicus moet zijn om de omstandigheden te begrijpen waarin een bepaalde taal de boodschap uitdrukt waarnaar hij zoekt. Als de letterlijke betekenis veronachtzaamd wordt, verliest de exegese haar kracht, en verliest de bijbelexegese zich in ongebreideld gnostisch of subjectief gespeculeer.

Om uiting te geven aan hun leer spraken de schrijvers van de Bijbel een taal die historisch en geografisch traceerbaar is. Zij gebruikten bepaalde ideeën die hun tijdgenoten vertrouwd waren en die de bouwstenen vormden van hun cultuur, zoals de wetenschappelijke, etiologische, ethische en mythische ideeën van hun tijd.

Hun beweringen mogen niet losgezien worden van de verouderde taal, omdat zij niet in staat waren op een andere manier te communiceren dan via de cultuur van hun eigen tijd. Maar het belangrijke feit ligt er dat via cultuurpatronen en via thema's die veel voorkwamen bij omringende religies, een nieuwe boodschap wordt uitgedrukt in de Bijbel.

De kosmogonie van Genesis 1, waar het eerste element van de schepping water is, komt bijvoorbeeld overeen met de Babylonische mythe die vooral tijdens de ballingschap bekend was bij de Israëlieten. Maar als wij voor ogen houden dat de rol van de Bijbel niet primair het geven van een wetenschappelijke verklaring is of een vervanging voor de wetenschap te zijn, is het mogelijk dat we ons realiseren dat dit alles de taal vormt die tracht een boodschap uit te drukken. In dit geval is de wetenschappelijke waarheid slechts een hulpmiddel om iets uit te drukken en heeft deze niets te maken met het geloof en de boodschap die de auteur beweert te brengen. Belangrijk is niet dat de wereld uit water is gevormd, maar dat deze, om de oude kosmogonische gegevens van Gen. I te gebruiken, een soort residu bevat waarmee God volgens de auteur door middel van zijn almachtige Woord de wereld in het begin geschapen heeft.

Niettemin betekent het vasthouden aan een historische betekenis niet dat we de Bijbel slechts als een getuige van het verleden lezen.

Het betekent alleen dat we deze lezen als het woord van God dat overgebracht wordt binnen de context van een geschiedenis - de geschiedenis van Israël en van de vroege kerk. We hoeven Gen. 1 niet op te geven omdat een dergelijke wetenschap verouderd is; ook hoeven we Gen. 1 en de moderne geologische gegevens niet met elkaar in overeenstemming te brengen door elk van de zes dagen te laten overeenkomen met een geologisch tijdperk. Het enige dat we voor ogen hoeven te houden is dat de Bijbel, gebruikmakend van culturele elementen als communicatiemiddel, ons openbaring over God geeft.

Alles in de tekst is niet de betekenis van de tekst, hoewel de boodschap noodzakelijkerwijs door middel van zulke taal wordt uitgedrukt.

Het is onmogelijk om de tekst in tweeën te verdelen, maar het is mogelijk om, in ieder geval tot op bepaalde hoogte, de waarheid die door God geopenbaard wordt, los te maken van haar talige uitingsvorm. Als de boodschap van God is ontdekt in de taal waarin deze wordt uitgedrukt, verschijnt er een nieuwe taak: het begrijpen hoe deze boodschap voor ons vandaag de dag betekenis heeft en hoe onze taal in staat is hieraan voor ons hier en nu uitdrukking te geven.

Quote:

Op maandag 16 maart 2009 23:01:48 schreef AndreasJ het volgende: De bijbelse interpretaties staan een beetje op losse schroeven heb ik het idee.

Of men keert langzamerhand weer terug naar een manier van lezen zoals in de Kerk altijd gebruikelijk was, voordat er een natuurwetenschappelijk filter werd toegepast.

Quote:

Of zorgen op zijn minst voor verwarring.

Op sommige plaatsen zeker.

Quote:

Nummer één; het beruchte scheppingsverhaal. Als we ervan uitgaan dat het scheppingsverhaal in Genesis geen letterlijk verhaal is maar een mythologisch/symbolisch verhaal. Dit op grond van het onderzoek van de schepping in combinatie met NGB artikel 2 waarin dus natuurwetenschappelijk onderzoek ons inzicht verschaft in Zijn eeuwige kracht en Goddelijkheid mogen we aannemen dat een letterlijke interpretatie niet werkt.

Definieer 'letterlijk'?

Quote:

Maar wat heeft dit voor gevolgen voor de interpretatie Exodus 20:11 waarin de God in Zijn wet noemt dat Hij de aarde in 6 dagen heeft gemaakt en deze schijnbaar als historisch feit worden beschouwd en zo ook wordt opgevat in de Joodse traditie waar in de sabbat wordt gevierd aan de hand van deze tekst.

Zien de Joden dit zelf als probleem? En definieer 'zes dagen' eens? En ''historisch'?

Quote:

Nummer twee; Jona Laatst hoorde ik van Michiel dat het verhaal van Jona op te vatten is als een psychodrama in plaats van een waargebeurd verhaal, dus weer een symbolische invulling.

Het één hoeft het ander natuurlijk niet in de weg te zitten, maar het kan. Definieer 'waargebeurd'?

Quote:

Maar nu verwijst Jezus zelf in Matteüs 16:4 naar het Teken van Jona. Nu snap ik zelf nog niet zo goed wat dit teken inhoudt, maar het lijkt mij dat dit teken een wezenlijk iets moet zijn, iets symbolisch lijkt mij ergens wel wat kunnen betekenen, maar het roept we vragen op.

Weet je wat symbool betekent? Verwijzing naar een andere werkelijkheid. De Eucharistie is ook weldegelijk een symbool.

Quote:

Natuurlijk blijft de boodschap van de passages die niet als letterlijk te interpreteren blijken te zijn wel gelden in de bijbel als bijdrage aan de kennis van God die we nodig hebben om te geloven zoals Hij het bedoelde, maar het maakt het hele systeem wat de bijbel ons leert wel een stukje lastiger.

Nee hoor. De Bijbel bezat al nooit een kant en klaar geloofssysteem. Daar was de Kerk voor, die bepaalde hoe de Bijbel te lezen. Zo geloof ik.

[Andere Jas 2]

Ja, in feite lijken ze daarin wel op de gelijkenissen die Jezus vertelt aan de mensen. Dit zijn zonder twijfel fictieve figuren, wat eigenlijk geen snars uitmaakt voor de boodschap. Als het een anekdote was over een bestaande persoon was het nog een metafoor, een interpretatie van een gebeurtenis die geen letterlijke voorstelling was om een boodschap te kunnen ondersteunen.