Peter B.

Van harte gefeliciteerd, Pius_XII!

Toch denk ik dat Nietzsches versie van het secularisme dodelijker is dan dat van Sartre (ik moet bekennen dat ik van Camus helemaal niets afweet, behalve dat hij de vraag of men al dan niet zelfmoord moest plegen uiteindelijk de enige relevante vond). Sartre verzette zich namelijk actief tegen God, en wel omdat Hij de vrijheid van de mens zou beperken—en dat soort activisme hebben de mensen tegenwoordig wel weer gezien. Nietzsche legde zich simpelweg neer bij het feit dat God voor zijn tijdgenoten en hemzelf geen rol meer speelde—en dat is precies wat tegenwoordig voor het grootste deel van de kudde geldt.

De meeste mensen die geen filosofie gestudeerd hebben, zijn geen existentialisten en denken weinig na over de grote vragen des levens. Ze gaan gewoon hun eigen natuur achterna, precies wat een secularist volgens Nietzsche volgens mij zou moeten doen. Ik heb begrepen dat Sartre af en toe moeilijk zijn verzettelijke levenshouding kon volhouden; tegenwoordig willen de meeste mensen zich niet eens meer verzetten, maar zich in zalige onverschilligheid door de gang des levens laten meevoeren.

De parabel van de grootinquisiteur in De gebroeders Karamazov is een beklemmend portret van de onverschilligheid van ons mensen; het scenario dat Dostojevski daar uit de mond van Ivan Karamazov laat komen, komt nog harder aan dan het simpele verschijnsel kerkverlating, omdat hij inziet dat zelfs mensen die wel graag de godsdienst in ere willen houden uiteindelijk Christus maar moeilijk kunnen verdragen. Die Dostojevski had het wel begrepen: het is geen kleine prestatie om iemand op papier te zetten die het ongeloof beter weet te verdedigen dan zo ongeveer elke atheïst in de echte wereld. Misschien heeft het er juist alles mee te maken dat Dostojevski uiteindelijk wèl aan de kant van Christus stond.

Nééé! Niet Michel Onfray! Ik zag zijn boek "Atheologie" zowat een jaar geleden in de boekwinkel staan, en er staat niets van substantie in: alleen maar wijsneuzerig gedoe over hoeveel fictie er wel niet in de bijbel staat en gezeur over hoeveel kwaad de godsdienst wel niet heeft veroorzaakt. De titel klinkt in Onfrays eigen taal nóg meer als een amalgaam van dikdoenerij en misplaatste scherpzinnigheid (Traité d'athéologie) dan in het Nederlands. Qua niveau vergelijkbaar met het perfide drietal Dawkins, Dennett en Harris. Over Nietzsche wil ik zo scherp niet oordelen; die was tenminste nog intelligent.

Mijn favoriete secularist van het moment is Umberto Eco; die weet meer van het christendom dan al zijn haatzaaiende collega's bij elkaar en heeft bovendien een veel beter gevoel voor humor. Michael Ruse (een Amerikaanse filosoof) komt dicht in de buurt: die maakt ook geen gemene zaak met zijn activistische vrienden, maar geeft simpelweg toe dat hij het laatste boek van Dennett ongelooflijk slecht vindt.

Op dinsdag 05 juni 2007 09:51:34 schreef Pius_XII het volgende: [...] Ik ben benieuwd of er ook filmpjes rondcirculeren van fundamentalistische randChristenen die een boodschap van Jezus hebben gehad waarbij Hij hen aanspoorde om zich aan te sluiten bij de Kerk.

Je hebt de Mariaverschijning van Tre Fontane, die een protestantse communist (of een dergelijk iemand) die van plan was een aanslag op de paus te plegen ertoe gebracht heeft om katholiek te worden.

Iriacynthes laatste zin (bericht van 22:48) roept een vraag op: in hoeverre is de eigenheid van de islam maatgevend voor het respect dat christenen voor hen op moeten brengen? Er zit ongetwijfeld veel goeds in de islam, maar ik wil niet zover gaan om de islam te verheerlijken op een manier zoals bijvoorbeeld Karen Armstrong dat doet; dat zou sommige van mijn eigen opvattingen behoorlijk onderuit halen.

De opvattingen van christenen en moslims over Jezus lopen zo ver uiteen dat je niet redelijkerwijs kunt zeggen dat ze allebei een goede benadering van de werkelijkheid zijn. Stel nu dat een moslim Jezus leert kennen op een manier die voor hem overtuigend duidelijk maakt dat de christelijke opvatting over Hem grotendeels correct is, zou hij dan nog moslim kunnen blijven uit trouw aan de eigenheid van zijn vorige opvattingen? Het is trouwens een actueel discussieonderwerp onder zendelingen in islamitische landen: hoe gaan we om met zogeheten `Jezus-moslims'?

Ik heb geen enkele neiging het filmpje te verdedigen (ik heb het niet eens gezien), en ik denk ook wel dat er voor ons `buitenstaanders' grondigere reden zijn om het christendom te geloven dan een droom van een onbekende aan de andere kant van de wereld. Aan de andere kant lijkt het mij moeilijk te bestrijden dat de opvallende gebeurtenissen waardoor sommige mensen bekeerd worden een fenomeen zijn dat je niet simpelweg kunt afdoen met opmerkingen als `en dat geloven jullie zomaar?'.

Ik denk niet dat het helpt om te zeggen dat bovennatuurlijke verklaringen niet falsifieerbaar zijn, als je dat bedoelt. Het begint ermee dat `falsifieerbaar' niet een etiket is dat je op elke willekeurige uitspraak kunt plakken; alleen van een propositie die de vorm heeft "onder deze omstandigheden treedt dit verschijnsel op [eventueel met een voorspelde kansverdeling]" is het zinvol om te zeggen dat ze falsifieerbaar is.

Kijken we naar onderzoeksprogramma's die niet uit een welomschreven verzameling theorieën bestaan, dan lijkt het mij bijna onmogelijk om het begrip falsifieerbaarheid nog op een zinvolle manier te gebruiken. In de filosofie van Lakatos (waarvan ik overigens alleen de hoofdlijnen ken) is een belangrijke gedachtelijn dat zo'n onderzoeksprogramma nooit in zijn geheel aangenomen of verworpen wordt, doordat het flexibel genoeg is om een verklaring te bieden voor experimenten die het à la Popper zouden ontkrachten.

Wanneer we naar de tegenstelling tussen naturalisme en theïsme gaan kijken, komen we buiten de wetenschapsfilosofie terecht en is het ook niet meer gepast om de term onderzoeksprogramma te gebruiken. Er is geen algemene filosofie die aan beide wereldbeschouwingen ten grondslag ligt. Dat betekent onder andere dat niet vaststaat wat een wonder mag heten. Een naturalist zal zeggen dat een wonder datgene is wat buiten de natuurwetten om gebeurt, en zal dus de mogelijkheid van een wonder afdoen als praktisch onmogelijk. Een empiricus of scepticus à la Hume zal zeggen dat een wonder datgene is wat we op grond van de algemene menselijke ervaring niet kunnen aannemen, ook al kunnen we niet weten dat de `natuurwetten' echte wetmatigheden zijn. Een gelovige ten slotte zal zeggen dat een wonder een opmerkelijke gebeurtenis is die door God gebruikt wordt om iemand op indringende wijze te helpen of aan te spreken.

Om dat laatste hopelijk nog wat te verduidelijken: Wonderen worden niet voor niets vaak in één adem genoemd met tekenen. De be-teken-is is één van de dingen die een gebeurtenis tot een wonder maken. Bovendien is een wonder niet iets is dat wij mensen zelf (hadden) kunnen veroorzaken. It's (not) a kind of magic, als je begrijpt wat ik bedoel. Afhankelijk van je visie op de natuur kun je daar al of niet aan toevoegen: een wonder is iets dat (praktisch) niet op natuurlijke wijze kan gebeuren en waarvoor dus een bijzonder ingrijpen van God nodig is. Dat roept weer vragen op als: hoe kun je weten wat voor dingen op natuurlijke wijze kunnen gebeuren, is er een scherpe grens tussen natuurlijke processen en bijzonder ingrijpen, zo ja: waar ligt die, enzovoorts. Maar ik begin weer eens lang van stof te worden, dus dat is iets om later verder over na te denken.

Het feit dat ik geen enthousiasteling ben, blijkt al duidelijk uit de lage puntenaantallen die ik overal heb gegeven... De uitkomst is wel wat ik zou verwachten, behalve dat ik aanbidder/bewonderaar zelf wat lager zou zetten.

1. intellectueel (18)

2, 3. aanbidder/bewonderaar, traditieliefhebber (15)

4. solist en eenvoudliefhebber (14)

5. zorggever (13)

6. natuurliefhebber (11)

7. activist (9)

8, 9. zintuigliefhebber, enthousiasteling (7)

Om te beginnen denk ik dat Hume heel scherp de enige steekhoudende kritiek heeft gegeven op het geloof in wonderen: het feit dat ze niet passen binnen het geheel aan mogelijkheden die we op grond van onze ervaring mogelijk achten.

Er zijn echter verschillende problemen met zijn argument. Ten eerste is al vaak aangevoerd dat zijn redenering er bijvoorbeeld toe leidt dat als bewoners van Centraal-Afrika op een dag bezoek krijgen van iemand die hun komt vertellen dat er wel eens water in een merkwaardige gekristalliseerde toestand uit de lucht komt vallen, ze dat niet moeten geloven. Ten onrechte, want het is in feite heel goed mogelijk dat de bezoeker niet gelogen heeft en echt sneeuw heeft waargenomen. Hoewel die Afrikanen misschien niet bij voorbaat een goede reden hebben om te geloven dat de bezoeker de waarheid spreekt, doet hij dat wel degelijk.

Ten tweede stond Hume, voor zover ik hem begrepen heb, geen compromissen toe: hij beweerde (aan de hand van de hypothetische situatie waarin, als ik het me goed herinner, hij te horen kreeg dat de koningin van Frankrijk uit de dood was opgestaan) dat geen enkele hoeveelheid bewijs hem er ooit van zou overtuigen dat mensen nooit uit de dood herrijzen. Aangenomen dat het niet principieel onmogelijk is dat er wonderen gebeuren, zal de scepticus dus de kans lopen om bepaalde aspecten van de werkelijkheid simpelweg te negeren.

Ten derde is het simpelweg niet waar dat wonderen niet passen binnen het kader van de ervaring van de mensheid als geheel. Er zijn sinds mensenheugenis voorvallen geweest van ogenschijnlijk `bovennatuurlijke' hulp, onverwachte genezing na gebed, visioenen enzovoorts. Nu wil ik zeker niet beweren dat alleen het geregeld voorkomen ervan aantoont dat al die zaken wel wonderen `moeten' zijn; ik bedoel dat Hume te stellig was met zijn bewering dat ze in onze ervaring niet gebeuren. Overigens nuanceerde hij dit door te zeggen dat dergelijke dingen wel gerapporteerd worden, maar voornamelijk door barbaarse en onderontwikkelde volken; ook dat is overdreven, aangezien bovengenoemde verschijnselen zeker ook onder ontwikkelde westerlingen regelmatig optreden.

De juiste interpretatie van ogenschijnlijk wonderlijke gebeurtenissen is een heel andere zaak; ik wil hier alleen de stelling verdedigen dat Humes standpunt "meldingen van wonderbaarlijke voorvallen hoeven nooit serieus genomen te worden" zwak gefundeerd is.

@PascalPas: Je vat het begrip `ooggetuige' wel erg ruim op. Ik neem tenminste aan dat jij jezelf ook geen ooggetuige zou noemen van iets dat je alleen maar op televisie gezien hebt. Ik weet ook wel dat mensen zich makkelijk dingen kunnen `herinneren' die ze niet echt meegemaakt hebben (vooral als wordt gesuggereerd dat ze die dingen wel meegemaakt hebben, en ze worden aangemoedigd om zich meer details te herinneren). Dat verklaart echter niet, om maar een voorbeeld te noemen, dat de Emmaüsgangers er plotseling zo van overtuigd raakten dat ze een kilometerslange wandeling met Jezus hadden gemaakt en met hem gesproken en gegeten hadden dat ze zich de hele weg weer terug naar Jeruzalem haastten om dat aan de discipelen te vertellen.

-*- Jeremia-modus: aan -*-

Helaas, het is weer zover: de strijd tussen gelovigen en ongelovigen ontaardt wederom tot een moddergevecht tussen geloof en wetenschap of wat daarvoor doorgaat. Elke dag opnieuw wordt hoogachtend de uwe gesterkt in zijn overtuiging dat antiwetenschappelijke gelovigen en antireligieuze wetenschappers gewoonlijk bijzonder weinig van `de andere kant' begrijpen. Waarom hebben maar zo weinig mensen hier het motto fides et ratio hoog staan?

-*- Jeremia-modus: uit -*-

Ik val Pius_XII geheel bij wat betreft het boek van Ratzinger. Ik ben niet rooms-katholiek (en heb in die zin geen oneigenlijke redenen om het eens te zijn met de paus), maar ik ben een groot bewonderaar van zijn buitengewone intellect.

Ka: het boek is een bewerking van een universitair college over het christendom, oorspronkelijk gericht op niet noodzakelijk gelovige studenten. Het vereist wel wat inspanning om het goed te begrijpen. Ik vind het echter niet overbodig hoogdravend.

PascalPas: De eerste reden die je noemt voor het niet geloven in God is een tautologie, tenzij er dingen zijn die je geloofwaardig vindt maar waar je toch niet in gelooft, of andersom; daar zou ik wel eens een voorbeeld van willen zien. Wat de tweede reden betreft: wat bedoel je met `dit wereldbeeld'? Het wel of niet geloven in God is fundamenteler dan het hebben van een bepaald wereldbeeld. Wat de derde reden betreft: het is nogal merkwaardig om iets niet te geloven omdat je het niet op alle punten begrijpt. Als je dat meent, zou ik je aanraden om o.a. je geloof in het bestaan van de wereld en van andere mensen op te geven.

* Familie en vrienden

* Muziek, vooral van Bach

* Een goed gesprek met iemand die het begrepen heeft

* Koffie, vooral een geslaagde zelfgebrouwen espresso of cappuccino

* Goed eten

* Wiskunde, vooral de Aha-Erlebnis als je iets begrijpt of een probleem opgelost hebt

* Taal

* Een boek lezen van iemand die het begrepen heeft, zoals Jean-Pierre Serre (wiskundige), F.M. Dostojevski of Joseph Ratzinger/Benedictus XVI

* Allerlei aspecten van het leven als christen

-eva-, Dostojevski en Pius_XII wisten mij correct aan te wijzen op de foto. Die is echter niet in het Mauritshuis of in Wenen genomen, maar in Versailles. (Over werelddominatie gesproken!)

De Anunnaki's hebben niet zo veel meer te doen gehad sinds de mensen opgehouden zijn in de Soemerische en Akkadische godheden te geloven, en zijn nu via het uitzendbureau Randjeruzalem als engelen in dienst van de enige ware God.

De volgende gebruiker schrijft een bestaand woord op dat alle klinkers a, e, i, o, u precies één keer bevat (niet noodzakelijk in die volgorde).

*edit: Ik zie dat het werkelijke lot van de Anunnaki's al is beschreven, maar dat er nog geen plan is om de wereld te vernietigen. Mijn plan: ik lok via mijn geheime connecties een nucleaire oorlog tussen de VS en Iran uit.

Onopvallend verscholen tussen de toeristen

werkt een misdadig brein aan nieuwe listen.

Zelfs zijn familie heeft niet in de gaten

dat hij met zijn connecties staat te praten.

Weg met het gezag en met de democratie---

Peter B. streeft naar de werelddominatie!

De volgende gebruiker doet een poging te achterhalen wie Peter B. is op de bovenstaande foto en waar deze foto is genomen.

Dat gaat niet samen met je eerdere bewering dat er geen chaos is in de quantumtheorie, maar belangrijker is dat wat je nu schrijft óók niet klopt. Het is niet zo dat het systeem door een `verstoring' in een bepaalde toestand gedwongen wordt, of dat een meting niets anders is dan dat. De oorzaak van de ineenstorting van de golffunctie is daadwerkelijk de gebeurtenis van het meten zelf, hoe gecontroleerd dat ook gebeurt. (De Kopenhagen-interpretatie specificeert helaas niet wat het `meten' precies inhoudt, en dat is ook de grote zwakke plek ervan.) Je kunt niet zeggen dat jouw verstoring, als die opgevat wordt als puur fysisch verschijnsel, het systeem in een bepaalde toestand dwingt; de verstoring is zelf namelijk net zo goed onderdeel bent van het systeem.

De onzekerheid die in de quantummechanica optreedt, is fundamenteel anders dan de onzekerheid die in klassieke veeldeeltjessystemen een rol speelt. Het punt is niet dat kleine dingen grote gevolgen kunnen hebben, zoals in de chaostheorie, maar dat – sterker nog – zelfs vanuit een perfecte kennis van de begintoestand niet is af te leiden wat de man met de witte jas op zijn detector zal zien.

Nee, vanuit de quantummechanica (of wat voor wetenschappelijke theorie dan ook) kun je niets bewijzen over het al dan niet ingrijpen van God of het bestaan van vrije wil. Dat zijn nu eenmaal dingen waarop we geen experimenten kunnen uitvoeren.

Dat wil niet zeggen dat "we niets zeker kunnen weten"; het is zeker mogelijk om een standpunt in te nemen over welke wereldbeschouwing en levenshouding het beste past bij wat wij van de werkelijkheid zien. Uiteindelijk blijft dat een keuze die ieder voor zich moet maken. Ik weet zelf geen overtuigende reden om voor het naturalisme te kiezen, hoewel ik vermoed dat een ongelovige dat snel zal doen om ten minste het gevoel te krijgen de wereld enigszins te bevatten. Dat is trouwens niet als belediging of makkelijke psychologische verklaring bedoeld; je moet voor jezelf nu eenmaal een vereenvoudigde voorstelling van zaken maken over hoe de wereld in elkaar zit, ongeveer zoals gelovigen zich een beeld vormen over de kern van het christendom zonder te begrijpen "hoe het nu eigenlijk precies ziet met God".

Dat weet ik niet zo zeker. Misschien was het jargon in mijn vorige bericht totaal overbodig–maar ja, je moet toch een manier vinden om je gezag kenbaar maken...

Maar dan nu de reden waarom de quantummechanica volgens mij wel enige relevantie heeft voor het debat tussen gelovigen en ongelovigen. Volgens de gangbare interpretaties van de quantummechanica (m.u.v. de veelwereldentheorie) wordt de wereld bepaald door twee processen genaamd `unitaire evolutie' en `ineenstorting van de golffunctie'. Het eerste is deterministisch, het tweede zegt ruwweg dat onze waarnemingen van de wereld niet vastliggen door de `resultaten behaald in het verleden'. Met andere woorden, de wereld heeft zelf niet het laatste woord over `hoe het verder zal gaan'.

Dat betekent dat we moeten accepteren dat een op zichzelf staande, `mechanistische' verklaring van de wereld op een heel fundamenteel niveau altijd onvolledig blijft. Het beeld van de wereld dat sinds de verlichting overheerst, is dat van een soort eeuwig stuk machinerie, een gigantisch uurwerk (met of zonder de deïstische Grote Klokkenmaker). Om begrijpelijke redenen is de vage term `systeem' gebruikelijker geworden. Maar in werkelijkheid is dat beeld betwijfelbaarder dan je misschien zou vermoeden, en de combinatie van wetmatigheid en vrijheid die volgens de huidige stand van kennis de realiteit kenmerkt, past helemaal zo slecht nog niet in de christelijke opvattingen over God, de wereld en de mens.

Behalve dat er ook nog het `ineenstorten' van de golffunctie is op het moment dat er een meting plaatsvindt. Als je een elektron in toestand [|+> + |->] / √2 brengt, waarbij |+> en |-> een orthonormale basis van spintoestanden vormen, en je vervolgens de spin van het elektron meet, dan vind je ofwel |+> ofwel |->, beide met kans 1/2. De quantummechanica (en nee, dat is niet volgens de huidige spellingregels) kan niet voorspellen wat de uitkomst van een dergelijk experiment zal zijn en is dus indeterministisch.

Nog even een taalkundig vraagje: atheïsten staan er vaak op dat het atheïsme geen geloof is, alleen de afwezigheid van geloof. Het atheïsme is echter begonnen in de betekenis van afwijzing van het gevestigde geloof (christenen werden in het oude Romeinse Rijk bijvoorbeeld atheïsten genoemd, omdat ze een bedreiging vormden voor de keizerscultus; de atheïsten rond 1900 bestreden het christendom). Pas met de opkomst van het internet is het onder dorpsatheïsten in de mode geraakt om hun `in-groep' denkbeeldig te vergroten door iedere seculier het stempel `atheïst' te verlenen.

T.H. Huxley heeft de wereld volgens mij een goede dienst bewezen door de term `agnost' te propageren voor iemand die het bestaan van God bevestigt noch ontkent. Als `atheïsme' gedegradeerd wordt tot de simpele afwezigheid van geloof, hoe moeten die koene ridders dan wel niet genoemd worden die niet schaapachtig zeggen `niet genoeg bewijs, God, niet genoeg bewijs!' maar `ik verwerp God met heel mijn hart, heel mijn ziel en heel mijn verstand!'? A-a-atheïsten? Antitheïsten? Assertieve Atheïsten?

Het hangt ervan af welke interpretatie je aanhangt. Het indeterminisme van de `Kopenhagen-interpretatie' (nog steeds de populairste als ik me niet vergis) was, zoals bekend, de reden waarom Einstein zo veel moeite had de theorie te aanvaarden. Als je in volledig determinisme gelooft, is de veelwereldeninterpretatie de aangewezen weg. Maar of een weldenkend mens die kan aanvaarden zonder in een ontologische crisis te verzeilen...

Om wat controverse op te roepen zijn hier de talen waarover ik een mening heb, van meest favoriet naar minst favoriet:

Latijn

Italiaans

Frans

Oudgrieks

Duits

Afrikaans

Nederlands

Engels

Esperanto en andere kunsttalen (uit principe onderaan)

(Mijn mening over het Frans is momenteel bijzonder positief in vergelijking met toen ik in de vierde klas zat en het liet vallen...)

P.S. Na het bovengestaande geschreven te hebben, hoef ik waarschijnlijk niet uit te leggen waarom ik meldingen als "Je reply is gepost, je surft nu terug naar het topic" met onmiddellijke ingang ga uitschakelen...

Ronald Plasterk als minister van Onderwijs lijkt me helemaal zo'n slecht idee niet; hij is intelligent en pragmatisch genoeg. Ik verwacht niet dat hij zal proberen een antireligieuze invloed uit te oefenen. Ten eerste zou dat slecht vallen bij zijn collega-ministers, ten tweede is hij niet een soort Richard Dawkins die denkt dat christenen idioten zijn die van hun geloof afgeholpen dienen te worden. Hij schijnt eens opgekomen te zijn voor een promovendus die God wilde bedanken in zijn proefschrift, terwijl zijn fanatiek-atheïstische collega's daar niets van wilden weten.

* Peter B. pakt zijn U2-collectie erbij...

"40" (een bewerking van Psalm 40) vind ik erg indrukwekkend; verder "Gloria", "I Still Haven't Found What I'm Looking For", "If God Will Send His Angels", "Wake Up Dead Man", "Peace On Earth", "All Because Of You", "Yahweh".

Liedteksten zijn makkelijk te vinden door op internet te zoeken–of in het boekje bij de CD te kijken, maar ja, wie heeft er in dit iPod-tijdperk nog fysieke CD's...

Of deze, als je gelooft dat hij echt is:

(De zeer omstreden lijkwade van Turijn.)

Op woensdag 07 februari 2007 23:06:56 schreef Hester het volgende: [...] [...]Is dat geen kwestie van geloof? Als je gruwelijk je best moet doen om te proberen je te realiseren dat God hier en nu is, is dat dan geen kleingelovigheid? Jezus zei tegen zijn discipelen toen zij vroegen waarom zij geen boze geest uit konden drijven, dat dat hun gebrek aan geloof was. De discipelen wisten dat het zou moeten kunnen (ze hadden Jezus ook al behoorlijk wat bijzondere dingen zien doen), maar toch ontbrak er iets. Geloof! Het net zo vertrouwen op Iemand die je niet ziet als op iets of iemand die je wel ziet.

In een ideale wereld zou dat zeker zo moeten zijn. Maar als gereformeerden moeten we toch de Heidelbergse Catechismus in gedachten houden: zelfs de heiligste gelovigen zijn bij lange na niet vrij van zonde. En het begaan van concrete zonden gebeurt nu eenmaal voornamelijk wanneer je niet op de één of andere manier wordt gewezen op de aanwezigheid van God.

Zeker, het leidt tot zondebesef! (Onvoorstelbaar hoe gereformeerd ik nu klink. ) Maar aan de ándere kant... het feit dat het te denken geeft, betekent ook dat we ons `diep van binnen' toch bewust zijn van God. Of dat geloof mag heten, daar valt nog tot diep in de nacht over te discussiëren...

Op woensdag 07 februari 2007 22:18:19 schreef Hester het volgende: Ik vind het niet leuk, maar ik merk bij mezelf dat ik mijn geloof soms theoretiseer en me niet wil realiseren dat het werkelijk echt, nu, serieus waar is. Dat het wezenlijk iets uitmaakt wat ik doe en laat. Want dan kon ik wel eens een probleem hebben (understatement). Gek genoeg houd ik dat nooit al te lang vol en moet ik toch met hangende pootjes terugkeren en bidden, schuld belijden, vergeving vragen. En dan ervaar ik elke keer weer dat het bij God beter is, dat ik wel gek lijk dat ik steeds mijn eigen weg wil gaan. Maar de periodes waarin je je eigen leven liever niet ziet als iets waar God iets over te zeggen heeft, ken ik te goed.

Dat komt me erg bekend voor... het lijkt wel of we familie zijn of zo! Ik geloof dat ik er nu redelijk overheen ben, maar ik heb verschillende momenten gehad waarop ik (door met anderen te praten of dingen te lezen) een soort epifanie kreeg: wat me vroeger met de paplepel is ingegoten is echt waar, dus niet in de zin van "het is misschien niet echt gebeurd, maar toch waar voor mij"! En inderdaad, dat zorgt ervoor dat je je veel meer bewust raakt van je eigen tekortkomingen. Toch blijft het me nooit lang lukken om mijn gedachten en daden `de goede kant op' te sturen; Paulus' woorden "de geest is gewillig, maar het vlees is zwak" of "ik doe wat ik niet wil en ik doe niet wat ik wil" (o.i.d.) zijn zeker op mij van toepassing.

Om terug te komen op de vraag van diakio: het is volgens mij niet zozeer een kwestie van geloof als wel met het je bewust zijn van de aanwezigheid van God; verreweg de meeste mensen die oprecht gelovig zijn, zijn zich niet elke minuut bewust van die aanwezigheid. Ik ben het dus eens met Thorgrem, MartineV, Tom en Feebs.