Meer weten hoe het niet is

[Redactie 0]

Het mooie van het bestuderen van de bijbel en de theologie is deze onze eigen ideeën steeds opnieuw omver gooit, om slechts soms plaats te maken voor nieuwe. Zoals Paulus zegt (Brief aan de Romeinen, hoofdstuk 12): “…word het hervormd door de vernieuwing van uw denken.†Door te denken, beter: door onze ervaringen te overdenken, bouwen wij een beeld van de werkelijk op, en door ons beeld van de werkelijkheid te overdenken breken wij ons beeld van de werkelijkheid weer af. Of wij bevestigen dit beeld, dan hebben we vaak een buitenstaander nodig om ons te helpen ons beeld van de werkelijkheid af te breken.

Denken, ook ons denken, is eenzijdig. Mijn ervaring is niet die van jullie, de kennis die ik in mijn korte leven heb opgebouwd is anders dan de kennis die jullie hebben opgebouwd. Mijn toren van Babel, een teken van de grootsheid van mijn denken, is een andere toren dan jullie toren van Babel, een teken van de grootsheid van jullie denken. En deze verschillende torens van Babel leveren samen een enorme spraakverwarring op, zodat wij elkaar niet meer begrijpen.

Door debat ruziën mensen over zaken waarin zij van mening verschillen. Dat doe ik regelmatig met anderen, dat gebeurt vooral ook op een forum zoals dat van Credible. Soms gaat dat vriendelijker, soms minder vriendelijk. Onbegrip speelt vaak een rol. De verschillen tussen Jezus en de Farizeeën, om maar een voorbeeld te noemen, waren niet zo fundamenteel als wij wel denken, de theologische opvattingen van Jezus zelf lagen waarschijnlijk dichterbij die van de Farizeeën dan bij de moderne christelijke opvattingen. Toch ruziede Jezus regelmatig en zeer fel met de Farizeeën, waarbij hij grove bewoordingen als ‘kinderen van de duivel’ gebruikte, of ‘witgekalkte graven’. Ondertussen prijzen wij vaak de zachtmoedigheid van Jezus, ook ik.

Ons begrip van hoe Jezus in die tijd leefde, studeerde en lesgaf is vaak beperkt tot het romantische plaatje dat via kinderbijbel, zondagschool en de verhalen in de kerk tot ons gekomen is. Naarmate wij verder studeren in de bijbel en in wat we door de theologie leren, wordt steeds meer van dat romantische plaatje afgebroken. Vaak lukt dat niet alleen. Het is eenvoudiger om een Babylonische spraakverwarring te creëren, dan om de woorden te vinden om begrip te kweken. Vaak zorgen woorden alleen maar voor meer onbegrip. Dit zien we in de debatten van Jezus met de Farizeeën en de Sadduceeën, dat zien we in dat megalomane debat van Job met zijn vrienden, waarin de vrienden van Job stelselmatig de christelijke clichés aanvoeren, terwijl Job met gestrekt been God verwijten maakt. Ook in de politiek zien we dit iedere dag terug. Als journalist weet ik als geen ander hoe groot de impact van woorden ten kwade kan zijn, en hoe klein deze is als het op goed aankomt.  Juist als journalist moet ik mijn eigen ideeën steeds tussen haakjes zetten.

Het is zo gemakkelijk om te horen wat ik wil horen. Het is ook zo gemakkelijk om in wat iemand zegt mijn eigen ideeën over deze persoon weerspiegeld te zien. En dat doe ik bij de bijbel vaak ook. De grote vraag is hoe ik kan luisteren naar wat de bijbel echt te zeggen heeft. Dat kan alleen als ik mijn eigen ideeën ondergeschikt maak aan de bijbel. Ook mijn ideeën over de feilbaarheid hiervan. En steeds opnieuw gooi ik mijn ideeën over de bijbel en over wat in de bijbel staat omver. En lang niet altijd komen daar ideeën bij. Hoe meer ik weet over de bijbel, hoe dommer ik word.

Evert Te Winkel

Terug naar blog

[Ursa 1]

Mooi geschreven. Romeinen 12 vind ik ook een erg mooi hoofdstuk. Ik denk dat het ook met een verandering van paradigma te maken heeft; de wereld met andere ogen bekijken. Denk bijvoorbeeld aan vers 21: Laat u niet overwinnen door het kwade, maar overwin het kwade door het goede. (NBV)

Vernieuwing van het denken is ook je kwade neigingen onderdrukken en het goede doen.