Michiel 14 Geplaatst 16 maart 2010 Rapport Share Geplaatst 16 maart 2010 Soms moet je lang zoeken om de religieuze laag die in bijna elke speelfilm zit, te kunnen achterhalen. De mooiste religieuze thematiek zit meestal heel subtiel verborgen, alleen lees- en zichtbaar voor de geoefende luisteraar en kijken. Niet in The Book of Eli. Alleen de titel al brengt je direct op het goede spoor. Predikantenzoon Denzel Washington leest net als zijn karakterrol ‘Eli’ elke dag de bijbel. En dat wil hij ons graag vertellen. Wat volgt is een lawine van bijbelse verwijzingen, die elke geoefende kijker de adem beneemt (en dat is niet per se een compliment). The Book of Eli is in de eerste plaats een postapocalyptische film, een vrij populair genre in Hollywood met als bekende voorbeelden I am Legend, A Boy and his Dog, Mad Max en Waterworld. Dit genre is vanuit zichzelf ‘vatbaar’ voor religieuze connotaties: de wereld is aan zijn eigen waanzin ten onder gegaan, en het is de eenzame loner die de verlossing moet realiseren. In The Book of Eli mag Washington het proberen. Dertig jaar na de ‘flits’ (waarschijnlijk een kernbom) loopt hij eenzaam en alleen door de woestijn die Amerika geworden is. Het enige waardevolle dat hij bezit is een boek, hét boek, de bijbel. Water De radioactieve ‘rumble’ van de Amerikaanse hartlanden is sfeervol weergegeven in grijze en vale tinten. Heldere kleuren ontbreken, veel wordt er niet gesproken. Wel wordt er veel geknokt, vooral om water, het meest schaarse goed in deze hellewereld. . “Ik ben de Alfa en de Omega, het begin en het eind. En ik zal iedereen die dorst heeft te drinken geven uit de fontein van het levende water.†(Apo. 21,6) Vanwege de combinatie van waterschaarste, een postapocalyptische wereld en de figuur van de verlosser doet The Book of Eli heel erg sterk denken aan de computergame Fallout3, waarin deze elementen in een goed uitgewerkte verlosserstheologie ook worden gebruikt. Sommige scènes lijken letterlijk kopieën uit de game. ‘Mijn God’ Het expliciete christelijke verlossingsmotief komt niet alleen voort uit de bekende bijbelse metafoor van het water, maar ook uit de titel van de film. Op de filmposter is het woord ‘believe’ (‘geloof’) zo gespeld dat ‘eli’ eruit springt. Eli is de naam van een oudtestamentische priester onder wiens hoede de profeet Samuël groeit, die op zijn beurt min of meer verantwoordelijk is voor de stichting van het Israëlitisch vorstenhuis (Saul, David en Salomo). De naam ‘Eli’ betekent zelf in het Hebreeuws ‘mijn God’, en verwijst naar de eerste zin van Psalm 22: “Mijn God, mijn God, waarom hebt gij mij verlaten.†Religieuze fijnproevers horen hier gelijk ook de woorden van Jezus aan het kruis. Matteüs laat Hem in zijn stervensuur deze psalm citeren: “Eli, eli, lama sabachtaniâ€. Het ‘Boek van Eli’ is de letterlijke optelsom van oude en nieuwe Testament, en alludeert daarmee de gehele Schrift én het gehele christelijke verlossingsgeloof. Bijbelse verwijzingen De overige bijbelse verwijzingen zijn te talloos om uitputtend op te noemen. Ik geef er een paar ter illustratie. Tijdens zijn gevangenschap biedt Eli zijn brood aan Solara. Zij is naar zijn cel gestuurd om hem te verleiden. Voordat ze samen eten, leert Eli haar bidden. (Allusies van het Laatste Avondmaal en het Onze Vader.) Vervolgens ontsnapt Eli uit zijn cel zonder een spoor van braak. (Verwijzing naar Petrus die in Handelingen met hulp van een engel uit zijn gevangenis ontsnapt.) Eli’s tocht door de woestijn duurt al dertig jaar, naar het aantal van de zogenaamde ‘verborgen jaren’ van Jezus (pas rond zijn dertigste begon hij te prediken). Dat Eli en Solara – ook als zij samen optrekken – geen seksuele relatie krijgen, heeft als zogenaamde ‘zuivere vriendschap’ – een duidelijk christelijke connotatie. Ontspoorde reli-thriller Wat is nu de conclusie van The Book of Eli? Er zit een duidelijke discrepantie tussen het geweld dat Eli gebruikt (om zichzelf te verdedigen, maar toch!) en de boodschap van absolute vrede en geweldloosheid van Jezus van Nazareth. Maar ja, een film moet natuurlijk wel verkopen, ook als hij over de bijbel gaat. Maar hoe moet je Eli’s religieuze boodschap waarderen? Het is op zich al meer dan verbazingwekkend te noemen dat een dergelijke film in zo’n grote Hollywood-productie terecht komt. Qua moraal zou Eli niet misstaan op een willekeurige zondagsschool (als je de geweldscènes eruit knipt, dat wel). Het is al met al een beetje teveel van het (religieuze) goede. Aan het einde van de film (dat overigens nog een goede plot twister kent) blijf je als kijken achter met de vraag of je niet naar een zwaar ontspoorde reli-thriller hebt zitten kijken, waarvan de religieuze boodschap uiteindelijk aan zijn eigen expliciete karakter bezwijkt. Bron: Frank G. Bosman - www.goedgezelschap.eu Book of Eli Trailer Link naar bericht Deel via andere websites
Aanbevolen berichten