Spiritualiteit light kiest alleen het leuke

[Aviator 0]

De populairste geloofsrichting in Nederland is op dit moment "spiritualiteit light" en dat is geen positieve ontwikkeling volgens theoloog Marcel Poorthuis. Aanhangers van deze 'stroming' pikken de krenten uit de pap van allerlei geloofsrichtingen en belijden daarmee voor zichzelf een soort van mystiek geloof, dat alleen bestaat uit de dingen die het leven aangenamer maken en dat alles wat in religie lastig is, terzijde schuift.

Dat stelt Poorthuis, die woensdag zijn intreerede als hoogleraar interreligieuze dialoog aan de Universiteit van Tilburg uitspreekt. Volgens hem is er sprake van postmodernisme in het geloof. "De kerken lopen leeg, maar tegelijkertijd neemt het aantal spirituele zoekers toe. Dat zie je ook veel onder oud-kerkgangers. Mensen hebben wel behoefte aan rituelen, maar sprokkelen dat bij elkaar uit religies uit het Verre Oosten en esoterie. Doordat de wortels aan zulke mystiek ontbreken, wordt de samenleving steeds intoleranter, bijvoorbeeld ten aanzien van de islam.''

Poorthuis wijst op het boeddhisme, dat in Nederland nogal populair is. "Het boeddhisme is een levenshouding, een hyperindividuele zoektocht naar spiritualiteit. Maar het heeft ook nogal wat negatieve kanten, zoals de autoritaire verhouding tussen leraar en leerling. Over dat laatste hoor je nooit iets, terwijl heel veel mensen zeggen:'Ik heb er wel iets mee'."

De nieuwe hoogleraar, die hamert op het belang van communicatie tussen het christendom, de islam en het jodendom, maakt zich zorgen over deze 'light-gelovigen'. "Ze zijn nergens meer op aan te spreken: ze relativeren elke pretentie van het christendom om iets wezenlijks te zeggen door naar andere religies te verwijzen. Maar als die religies dan ook de pretentie van de waarheid hebben, wijzen ze naar nog weer andere religies. Enzovoort. Het resultaat is een schimmig spel van onkwetsbaarheid en ontworteling, dat het einde van de dialoog tussen de verschillende geloofsrichtingen inluidt."

Poorthuis waarschuwt de "romantische zoekers" ook voor de opvoeding van hun kinderen. "Hoe geef je kinderen iets mee voor de rest van hun leven, als je geloof niet is geworteld in een instituut waar veel mensen kennis van hebben en over nadenken? Hoe kun je je hoogstpersoonlijke spirituele oriëntatie doorgeven? Dat lijkt mij nog een enorme klus, die ook niet gaat lukken. Terwijl de overdracht van waarden van het grootste belang is in een maatschappij waarin mensen niet meer naar elkaar luisteren en zeer fundamentalistische uitspraken doen". De hoogleraar pleit voor levensbeschouwelijk onderwijs op de scholen, wat in Nederland bijna helemaal is verdwenen. "Zonder van welke religie dan ook een karikatuur te maken.'

Bron: ANP