Robert Frans

Persoonlijk vrees ik de stilte niet, integendeel. Ik vind het heerlijk.

Wat in China de overheid doet, wordt hier in het westen door grote multinationals gedaan. Privacyschendingen, grootschalige censuur, slechte werkomstandigheden voor lageloonarbeiders, het produceren van kwantiteit ten koste van kwaliteit, massale, constante propaganda voor materialisme in de vorm van reclames en advertenties en zelfs een lichte vorm van sociaal krediet in de vorm van likes, beoordelende algoritmes en canceling op de machtige social media. En die multinationals doen dat om louter commerciele redenen. Ondertussen wordt het straatbeeld en het internet steeds gelijkvormiger, met overal dezelfde winkels en horeca, dezelfde designs voor websites en dezelfde woonwijken. Net als in totalitaire landen eigenlijk.
Het is fascinerend om de gelijkenissen te zien. Reis terug naar de jaren tachtig, omschrijf daar hoe onder meer het internet nu precies zich manifesteert in het dagelijks leven en men zal zich te pletter schrikken en menen dat de wereld een totalitaire dystopie zal worden. Toch zijn we het nu min of meer gewend, omdat het zo geleidelijk ging. Terwijl we ondertussen China erom veroordelen, louter omdat het daar voornamelijk de overheid is die dat allemaal doet. Blijkbaar vertrouwen we de vrije markt meer dan de overheid en vinden we haar per definitie edeler, terwijl daar eigenlijk niet echt aanleiding toe is.
China heeft een machtige overheid, die Chineze bedrijven vrij stevig in de hand houdt en niet toestaat dat zij meer macht en invloed verwerven dan de overheid zelf. Als China bijvoorbeeld vindt dat jongeren teveel gamen, dan vaardigt ze probleemloos wetgeving uit die het gamen beperkt en hebben bedrijven zich daarnaar te schikken. En als China klimaatneutraler wil worden, dan verhuist ze probleemloos een heel dorp om daar in no time megagrote zonneparken neer te kunnen zetten. Ze is het levende bewijs dat je met een staatsgeleide economie, met niet teveel en niet te weinig vrije markt, toch een succesvolle, slagvaardige samenleving en economie kan opbouwen.
Dat alles heeft nogal een prijs inderdaad, vooral als het om mensenrechten gaat. De wil van president Xi is wet, harmonie en eenheid worden er als maatgevend beschouwd en als je als bevolkingsgroep niet voldoende meebeweegt met de overheid en haar staatsideaal, dan kun je serieus vervolgd tot zo goed als uitgeroeid worden. Oeigoeren, queers, christenen, Tibetanen, Falun Gong-volgelingen, mensen die het openlijk niet eens zijn met de overheid; vele gemeenschappen hebben behoorlijk te leiden onder China's ijzeren greep. Daar waar ze de vervolgingen niet ontkent, aanvaardt zij ze als een acceptabele prijs voor de opbloei van haar economie en stabiliteit van haar land. Net zoals wij de vele schandalen en mensenrechtenschendingen van onze multinationals aanvaarden als een acceptabele prijs voor onze welvaart en leefwijze, ook al ontkennen wij dat liever natuurlijk.

Wat in China de overheid doet, wordt hier in het westen door grote multinationals gedaan. Privacyschendingen, grootschalige censuur, slechte werkomstandigheden voor lageloonarbeiders, het produceren van kwantiteit ten koste van kwaliteit, massale, constante propaganda voor materialisme in de vorm van reclames en advertenties en zelfs een lichte vorm van sociaal krediet in de vorm van likes, beoordelende algoritmes en canceling op de machtige social media. En die multinationals doen dat om louter commerciele redenen. Ondertussen wordt het straatbeeld en het internet steeds gelijkvormiger, met overal dezelfde winkels en horeca, dezelfde designs voor websites en dezelfde woonwijken. Net als in totalitaire landen eigenlijk.
Het is fascinerend om de gelijkenissen te zien. Reis terug naar de jaren tachtig, omschrijf daar hoe onder meer het internet nu precies zich manifesteert in het dagelijks leven en men zal zich te pletter schrikken en menen dat de wereld een totalitaire dystopie zal worden. Toch zijn we het nu min of meer gewend, omdat het zo geleidelijk ging. Terwijl we ondertussen China erom veroordelen, louter omdat het daar voornamelijk de overheid is die dat allemaal doet. Blijkbaar vertrouwen we de vrije markt meer dan de overheid en vinden we haar per definitie edeler, terwijl daar eigenlijk niet echt aanleiding toe is.
China heeft een machtige overheid, die Chineze bedrijven vrij stevig in de hand houdt en niet toestaat dat zij meer macht en invloed verwerven dan de overheid zelf. Als China bijvoorbeeld vindt dat jongeren teveel gamen, dan vaardigt ze probleemloos wetgeving uit die het gamen beperkt en hebben bedrijven zich daarnaar te schikken. En als China klimaatneutraler wil worden, dan verhuist ze probleemloos een heel dorp om daar in no time megagrote zonneparken neer te kunnen zetten. Ze is het levende bewijs dat je met een staatsgeleide economie, met niet teveel en niet te weinig vrije markt, toch een succesvolle, slagvaardige samenleving en economie kan opbouwen.
Dat alles heeft nogal een prijs inderdaad, vooral als het om mensenrechten gaat. De wil van president Xi is wet, harmonie en eenheid worden er als maatgevend beschouwd en als je als bevolkingsgroep niet voldoende meebeweegt met de overheid en haar staatsideaal, dan kun je serieus vervolgd tot zo goed als uitgeroeid worden. Oeigoeren, queers, christenen, Tibetanen, Falun Gong-volgelingen, mensen die het openlijk niet eens zijn met de overheid; vele gemeenschappen hebben behoorlijk te leiden onder China's ijzeren greep. Daar waar ze de vervolgingen niet ontkent, aanvaardt zij ze als een acceptabele prijs voor de opbloei van haar economie en stabiliteit van haar land. Net zoals wij de vele schandalen en mensenrechtenschendingen van onze multinationals aanvaarden als een acceptabele prijs voor onze welvaart en leefwijze, ook al ontkennen wij dat liever natuurlijk.

De vrede bewaren is echter iets anders dan ongeïnteresseerd of onverschillig onder het onrecht blijven. Dat laatste is nadrukkelijk niet de bedoeling. Liever zelfs iets te kwaad dan te onverschillig, want kwaad is gemakkelijker tot het goede te bekeren dan onverschilligheid. Het gaat er vooral om dat je je niet door woede laat verteren, dat je wel met Christus verbonden blijft in zijn vrede. Niet woede moet je leidsman zijn, maar de liefde van Christus. Niet het bestrijden van onrecht moet je leidsman zijn, maar het leven vanuit Christus. Geen enkele vorm van activisme mag de plaats van Christus innemen.
Als duurzaam gedachtenexperiment kun je misschien het beste ieder mens proberen te zien als een gebroken kind, ronddolend in een wereld vol kwaad en verleidingen, voorwerp van Gods medelijden en genezende hand. Want waarschijnlijk zit dat niet ver van de waarheid af, als het al niet de waarheid ís.
Mocht dat je echter niet aanspreken, kun je ook de gedachte aanhouden dat als iemand zo zwaar zondigt, de beproeving dan wel heel zwaar moet zijn geweest, zwaarder dan jij je kunt voorstellen. Dat je God dankbaar mag zijn dat je zelf niet met zulke beproevingen te maken krijgt, want wie weet hoe jij zou reageren?
Dat zijn zeker prachtige voorbeelden en hoe bijzonder en dankbaar is het om zulke voorbeelden in je familie te kennen! Deze mag je ook zeker meenemen in je gebeden.
Tenslotte: er is veel kwaad en duisternis, maar er is ook een God die alles in de hand heeft. De wereld is zo slecht nog niet; er gebeuren ook zoveel prachtige, hoopvolle dingen. Vaak zelfs op plaatsen en in gemeenschappen waar je dat niet verwacht. Is het al niet bijzonder dat wij hier gewoon in vrede en vrijheid met elkaar kunnen discussiëren over geloofszaken? God heeft alles in de hand. Je mag dus altijd vreedzaam op Hem blijven vertrouwen en om dat vertrouwen blijven bidden. Ook en juist als je je machteloos voelt. Je bént namelijk machteloos, maar God is dat niet. En Hij wil jou laten delen in zijn genezende macht en zijn onvoorwaardelijke liefde. Daar kan toch geen boosheid tegenop?

Ieder mens is gemaakt om boos te kunnen zijn. Het woord neus (af) in de bijbel betekent ook "woede". De kunst is daarbij om niet te zondigen. Maar aan de andere kant levert het niet boos worden onrecht op en het niet optreden tegen vrienden en bekenden op dat men zich conformeerd aan de wereld. In het boek van Job wordt beschreven hoe de woede van Elihu ontsteekt tegen Job en de andere drie vrienden en daarna spreekt hij zijn hart uit. Het woord dat gebruikt wordt is "af" (neus/woede). In het verhaal van Job zie je ook dat het goed komt met allemaal. Elihu is zijn ei kwijt. Ook Job heeft alles gezegd wat hem dwars zit en de vrienden hebben ook hun zegje kunnen doen. Het bijzondere is dat dit alles zich afspeelt in de vriendenkring waarbij gezocht wordt naar rechtvaardigheid en ieder bereidt is zijn plaats daarin in te nemen. Er wordt naar elkaar geluisterd en er is aandacht voor elkanders spreken. Er wordt gedicussieeerd op stevige toon maar wel met aandacht en het antwoord is eerlijk en oprecht. Wanneer men zijn zegje gedaan heeft en niets meer toe te voegen heeft doet men er het zwijgen toe, dan is het aan de ander. Zo zijn vrienden. Men zoekt de rechtvaardigeheid van Christus en dat is wat de mannen bijeen houd. Dat is waar God op uit is.

Dus dan ook niet over politici. Je uitspraak dat je niet kunt verwachten van politici dat ze heilig zijn is een vrij hard oordeel dat jou niet toekomt. Politici zijn ook gewoon mensen zoals jij en ik, met hun goede en kwalijke kanten. Ook als politicus kun (en moet) je een heilig leven leiden, door de evangelische waarden leidend te laten zijn in je werk en in je keuzes. En wanneer je je verkiesbaar stelt, bega je geen zonde en sluit je dus niet de weg naar heiligheid voor jezelf. Het politieke ambt is niet intrinsiek zondig en is dat ook nooit geweest.

Dus dan ook niet over politici. Je uitspraak dat je niet kunt verwachten van politici dat ze heilig zijn is een vrij hard oordeel dat jou niet toekomt. Politici zijn ook gewoon mensen zoals jij en ik, met hun goede en kwalijke kanten. Ook als politicus kun (en moet) je een heilig leven leiden, door de evangelische waarden leidend te laten zijn in je werk en in je keuzes. En wanneer je je verkiesbaar stelt, bega je geen zonde en sluit je dus niet de weg naar heiligheid voor jezelf. Het politieke ambt is niet intrinsiek zondig en is dat ook nooit geweest.

Als in Jozua 5 de Israëlieten net Kanaän zijn binnengetreden en zich voorbereiden op de slag om Jericho, komt Jozua dichtbij deze stad een man met een getrokken zwaard tegen. Hij stelt hem de vraag of hij een van de Israëlieten is, of een van de vijand. De man antwoord verrassend genoeg dat hij geen van beiden is. Hij behoort tot het leger van de Heer. Alsof je op het slagveld in Oekraïne een militair tegenkomt, hem vraagt of hij voor Rusland of Oekraïne vecht en hij vervolgens dát antwoord geeft.
Het is een korte scène aan het eind van het hoofdstuk en uiteindelijk laat de Heer de Israëlieten Jericho overnemen, maar de boodschap is denk ik toch essentiëel. We kunnen vaak genoeg ergens voor of tegen zijn en menen dat God aan onze zijde zou staan, of dat onze leiders door Hem verkoren zijn. Maar God blijft altijd soeverein. Ook als Hij voor ons strijdt, betekent dat niet dat Hij aan onze zijde zou staan. Zijn leger is zijn leger, zijn kerk is zijn kerk en niemand kan iets anders claimen dan dat.
Heiligheid betekent wellicht ook precies dat: je behoort niet tot de ene of de andere zijde, maar tot God. Ook als je soms partij moet kiezen, blijf je enkel tot Gods leger ofwel kerk behoren en kan soms dan weer de ene zijde juist zijn en dan weer de andere. Gods kerk is soeverein, vrijgekocht door Christus, en gaat alle grenzen en partijen ten boven. Je bent allereerst een kind van God. Alleen daarin ligt je identiteit. Al het andere komt direct daaruit voort, of is irrelevant.

Ik denk dat de door @Petra. aangehaalde stukken al een mooie duiding geven aan vooral Romeinen 13. Maar ook als je die tekst als een oproep tot niet-ironische gehoorzaamheid leest, wijkt Romeinen 13 naar mijn idee niet veel af van wat Paulus verder in zijn brieven schrijft. Hij komt op mij niet echt over als een revolutionair, ook al tekent hij inderdaad wel op soms meer verdekte wijze revolutionaire ideeën op voor die tijd. In zijn brieven geeft hij vooral aan niet teveel aan de status quo te veranderen, daar Jezus wel snel terug zou komen. Het lijkt erop dat hij stabiliteit en orde in zijn (nog kwetsbare) kerken belangrijker vindt dan een fel activisme.

Ik ben een beetje op speur gegaan...er zijn wat verklaringen. Mogelijk zijn..ironie, de overheid leest mee, en Paulus die toch dacht dat de tijd tot de Wederkomst te kort was om nog een klein kind volwassen te zien worden.
https://www.bertaltena.com/paulus-en-de-politiek/
https://www.nieuwwij.nl/opinie/wat-paulus-met-blauwe-inkt-schreef/
 

Dat hoeft natuurlijk niet hè. De Schrift is op verschillende niveaus te lezen. Van het theologische niveau waar jij denk ik op doelt tot het persoonlijk niveau waarbij een tekst jou op een eigen manier raakt. En de verschillende niveaus kunnen en moeten heel goed naast elkaar bestaan en elkaar aanvullen. De theologische betekenis van een tekst kan dan misschien heel anders zijn dan wat jij er persoonlijk bij ervaart, maar zolang je beiden niet met elkaar verwart en beiden niet uitsluit, kan het veel rijkdom in het geloof geven. De prediking en de bijbelstudie kunnen vervolgens die verschillende lagen uitleggen en met elkaar verbinden.
1 Korintiërs 13 wordt door zowel gelovigen als niet-gelovigen als een van de mooiste teksten uit de Bijbel beschouwd. Dat maakt deze tekst heel universeel verstaanbaar, omdat het over een universele oerervaring gaat, namelijk die van de liefde. En daardoor heel toepasbaar bij gelegenheden die juist direct de liefde vieren, zoals dus een bruiloft. Daarin krijgt het dan een andere, meer persoonlijke betekenis die de (oorspronkelijke) theologische betekenis niet hoeft uit te sluiten. Daar een bruiloft geen bijbelstudie is, is daar ook ruimte voor. In de homilie of de preek kan vervolgens ook naar de theologische laag worden verwezen.
Misschien had Paulus wel helemaal geen bruiloft voor ogen, maar de Geest kan teksten nu eenmaal meer bedoelingen en lagen geven dan de gewijde schrijver aanvankelijk bedacht. Daarom geloven wij dat de Schrift geïnspireerd is door God, omdat zij al die lagen kent en elke gelovige en elke gemeenschap daarmee ook persoonlijk kan aanspreken.

Het heeft denk ik vooral ook te maken hoe we kijken naar het aäronitische priesterschap in verhouding tot het priesterschap van Christus. Inderdaad beschouw ik de sabbat als onderdeel van Aäron, net als de besnijdenis en de tempeloffers. Daar wij niet meer onder dat priesterschap vallen (en als heidenen feitelijk ook nooit gedaan hebben), vieren wij geen sabbat, verrichten we geen besnijdenis en brengen we geen tempeloffers. In plaats daarvan vinden we rust en vrede in Christus, worden we door het doopsel opgenomen in zijn bovennatuurlijke familie en stellen we het ene, universele Offer tegenwoordig.
Zoals ik al eerder schreef is de zondag geen vervanging van de sabbat, maar een eigen feestdag die de eerste christenen ons hebben overgeleverd. Het houden van speciale dagen en perioden om bijzondere heilsgebeurtenissen en personen te gedenken is inderdaad zeer heilzaam en dat doet de kerk al vanaf het begin. Ook is het goed om regelmatig te rusten van het werk en daar zijn de zondagen en hoogfeesten het beste geschikt voor. Maar op zaterdag rusten is nog geen sabbat houden. Daarvoor komt er veel meer bij kijken, waaronder dus het brengen van voorgeschreven offers in de tempel.
Het zal je misschien verbazen als ik stel dat we ons inderdaad niet aan de mozaïsche wet houden. Onze gids, onze 'torah' is namelijk het Evangelie. Wat wij moeten doen om gered te worden vinden we terug in de vier evangelieën en in de brieven van de apostelen. Daarnaast hebben wij (als katholieken) de kerk die ons als een herder gidst en onderwijst en het persoonlijk geweten dat ons in het dagelijks leven helpt bij het maken van keuzes. Verschillende evangelische geboden hebben inderdaad een overlap met verschillende mozaïsche geboden of zijn zelfs strenger, daar Jezus duidelijk uit zijn Joodse erfgoed put, maar niet alle. We kunnen en moeten dus wel degelijk veel leren van Mozes, maar wel vanuit het Evangelie.
Sowieso wordt er meestal onderscheid gemaakt tussen de morele en de rituele geboden in de mozaïsche wet. En dan nog worden morele geboden vrijwel altijd verstaan in het licht van de huidige tijd en dus vooral naar de geest ervan begrepen. Zelfs de meest strenge christen zal bijvoorbeeld ongehoorzame kinderen niet willen stenigen, maar wel gehoorzaamheid van belang blijven vinden en op modernere wijze deze waarde willen bijbrengen.

Het heeft denk ik vooral ook te maken hoe we kijken naar het aäronitische priesterschap in verhouding tot het priesterschap van Christus. Inderdaad beschouw ik de sabbat als onderdeel van Aäron, net als de besnijdenis en de tempeloffers. Daar wij niet meer onder dat priesterschap vallen (en als heidenen feitelijk ook nooit gedaan hebben), vieren wij geen sabbat, verrichten we geen besnijdenis en brengen we geen tempeloffers. In plaats daarvan vinden we rust en vrede in Christus, worden we door het doopsel opgenomen in zijn bovennatuurlijke familie en stellen we het ene, universele Offer tegenwoordig.
Zoals ik al eerder schreef is de zondag geen vervanging van de sabbat, maar een eigen feestdag die de eerste christenen ons hebben overgeleverd. Het houden van speciale dagen en perioden om bijzondere heilsgebeurtenissen en personen te gedenken is inderdaad zeer heilzaam en dat doet de kerk al vanaf het begin. Ook is het goed om regelmatig te rusten van het werk en daar zijn de zondagen en hoogfeesten het beste geschikt voor. Maar op zaterdag rusten is nog geen sabbat houden. Daarvoor komt er veel meer bij kijken, waaronder dus het brengen van voorgeschreven offers in de tempel.
Het zal je misschien verbazen als ik stel dat we ons inderdaad niet aan de mozaïsche wet houden. Onze gids, onze 'torah' is namelijk het Evangelie. Wat wij moeten doen om gered te worden vinden we terug in de vier evangelieën en in de brieven van de apostelen. Daarnaast hebben wij (als katholieken) de kerk die ons als een herder gidst en onderwijst en het persoonlijk geweten dat ons in het dagelijks leven helpt bij het maken van keuzes. Verschillende evangelische geboden hebben inderdaad een overlap met verschillende mozaïsche geboden of zijn zelfs strenger, daar Jezus duidelijk uit zijn Joodse erfgoed put, maar niet alle. We kunnen en moeten dus wel degelijk veel leren van Mozes, maar wel vanuit het Evangelie.
Sowieso wordt er meestal onderscheid gemaakt tussen de morele en de rituele geboden in de mozaïsche wet. En dan nog worden morele geboden vrijwel altijd verstaan in het licht van de huidige tijd en dus vooral naar de geest ervan begrepen. Zelfs de meest strenge christen zal bijvoorbeeld ongehoorzame kinderen niet willen stenigen, maar wel gehoorzaamheid van belang blijven vinden en op modernere wijze deze waarde willen bijbrengen.

Ik geloof het scheppingsverhaal, alleen niet dat zij een natuurwetenschappelijke verklaring biedt voor het ontstaan van hemel en aarde. In het scheppingsverhaal heiligt God inderdaad de zevende dag, maar stelt Hij nog niet de sabbat in voor de mens. Adam en Eva kregen niet het gebod om op die dag ook te rusten. Ze kregen enkel de opdracht vruchtbaar te zijn, talrijk te worden en niet van die boom te eten. Pas bij het verbond met Israël wordt het onderhouden van de sabbat nadrukkelijk geboden.
De offerdienst is echter het hart van de mozaïsche wet. In Christus wordt de sabbat zelfs nog directer met het offer verbonden: Hij als Heer van de sabbat brengt immers het Offer aan het kruis. Zonder tempel is de mozaïsche wet niet volledig na te leven, net zoals het christendom zonder het Offer geen bestaansrecht heeft. Het huidige jodendom heeft weliswaar mooie geloofstradities ontwikkeld om zonder tempel toch een rijke godsdienst aan te houden, maar als christenen zijn wij daar niet aan gebonden en worden we volgens hetzelfde jodendom ook niet geacht ons daaraan te binden.
De bijbelse feesten zijn een voorafschaduwing van de sacramenten. Waar deze feesten heenwijzen naar het handelen van Christus, zijn de sacramenten het handelen van Christus zélf. En in de Hebreeënbrief wordt zelfs aangegeven dat de mozaïsche wet als 'oppasser' dient en dat met Christus we onder een nieuw priesterschap vallen, met een eigen wet.
Deze vrijblijvende lezing komt echter niet voor in de mozaïsche wet. Daar moet men de sabbat houden, op straffe des doods. Wanneer je je dus aan die wet wil houden, dan verplicht je je wel degelijk tot het houden van alle geboden.
Bedenk daarbij dat de sabbat niet zomaar een rustdag is. Het is een plechtige feestdag, waarop destijds onder meer offers worden gebracht en vandaag de dag speciale rituelen thuis en in de synagoge worden gehouden. Met alleen maar een rustdag houden op zaterdag vier je nog geen sabbat. Daar het christendom geen eigen sabbatsrituelen kent, kun je dus ook binnen het christendom de sabbat niet vieren.
Overigens is het hemelse al met het aardse verbonden in Christus. Door de sacramenten, in het bijzonder de eucharistie, en de gemeenschap der heiligen kunnen we alreeds aan de ene, universele Kerk deelnemen die tijden en sferen omspant. Straks worden hemel en aarde helemaal één, maar tot die tijd is de scheidsmuur in Christus alreeds neergehaald.

Kwestie is natuurlijk wel dat het feitelijk helemaal niet mogelijk is om de sabbat volledig te houden. Daarvoor ontbreekt namelijk een essentiëel element, namelijk de voorgeschreven offers in de tempel. De offers, de besnijdenis en de aäronitische priesterwijding vormen het hart van de mozaïsche wet en zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het rabbijnse jodendom heeft na de verwoesting van de tempel deze offers vervangen door rituelen thuis en in de synagoge, maar het christendom heeft al een eigen Offer, namelijk dat van Christus. Het Offer van Christus valt echter niet onder het aäronitische priesterschap, maar dat van Melchisédek. Zijn offer kan dus niet als aäronitisch sabbatsoffer dienen en het is het enige bloedige offer dat we als christenen mogen tegenwoordigstellen, onder de onbloedige gedaanten van brood en wijn.
Je kunt dus wel op zaterdag een rustdag houden en in de praktijk hebben de meeste mensen hier al het hele weekend vrij, dus ook op zaterdag. Maar een echte sabbatsviering kan het nooit wezen. Je probeert dan elementen uit het priesterschap van Aäron te combineren met dat van Melchisédek, wat geen bijbelse manier van doen is. Daar we ons niet ritueel mogen laten besnijden, kunnen we ons niet onder Aäron stellen en kunnen we daar dus niet zomaar riten uit overnemen. Het Offer van Christus is bedoeld als vervulling van Aäron en van alle andere offercultussen wereldwijd, waar je door het doopsel aan gebonden wordt, en niet-joden zijn sowieso niet aan Mozes en Aäron gebonden.
De sabbat is vervuld in Christus, net als de besnijdenis en de tempeldienst. Hij is de Heer van de sabbat en in de vele discussies met Hem en de schriftgeleerden in het Evangelie wordt vrij duidelijk dat Hij de sabbatsrust op zichzelf betrekt: 'Komt allen tot Mij, die vermoeid zijt...' Wie in Christus leeft, houdt al als het ware eeuwige sabbat. Dat is niet iets voor de verre toekomst, die rust kunnen we nu al elke dag ingaan.

Kwestie is natuurlijk wel dat het feitelijk helemaal niet mogelijk is om de sabbat volledig te houden. Daarvoor ontbreekt namelijk een essentiëel element, namelijk de voorgeschreven offers in de tempel. De offers, de besnijdenis en de aäronitische priesterwijding vormen het hart van de mozaïsche wet en zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het rabbijnse jodendom heeft na de verwoesting van de tempel deze offers vervangen door rituelen thuis en in de synagoge, maar het christendom heeft al een eigen Offer, namelijk dat van Christus. Het Offer van Christus valt echter niet onder het aäronitische priesterschap, maar dat van Melchisédek. Zijn offer kan dus niet als aäronitisch sabbatsoffer dienen en het is het enige bloedige offer dat we als christenen mogen tegenwoordigstellen, onder de onbloedige gedaanten van brood en wijn.
Je kunt dus wel op zaterdag een rustdag houden en in de praktijk hebben de meeste mensen hier al het hele weekend vrij, dus ook op zaterdag. Maar een echte sabbatsviering kan het nooit wezen. Je probeert dan elementen uit het priesterschap van Aäron te combineren met dat van Melchisédek, wat geen bijbelse manier van doen is. Daar we ons niet ritueel mogen laten besnijden, kunnen we ons niet onder Aäron stellen en kunnen we daar dus niet zomaar riten uit overnemen. Het Offer van Christus is bedoeld als vervulling van Aäron en van alle andere offercultussen wereldwijd, waar je door het doopsel aan gebonden wordt, en niet-joden zijn sowieso niet aan Mozes en Aäron gebonden.
De sabbat is vervuld in Christus, net als de besnijdenis en de tempeldienst. Hij is de Heer van de sabbat en in de vele discussies met Hem en de schriftgeleerden in het Evangelie wordt vrij duidelijk dat Hij de sabbatsrust op zichzelf betrekt: 'Komt allen tot Mij, die vermoeid zijt...' Wie in Christus leeft, houdt al als het ware eeuwige sabbat. Dat is niet iets voor de verre toekomst, die rust kunnen we nu al elke dag ingaan.

Dat klopt, er zijn meerdere (katholieke) gebruiken die gekerstend zijn uit de oude godsdiensten. De Sol Invictus kon daardoor naadloos aansluiten op de Zonne der Gerechtigheid of de Morgenster die Christus is. Veel oude kerken zijn ook nog steeds gericht op het oosten, waar de zon opkomt, en tijdens de oude katholieke liturgie stond de priester samen met het volk richting het oosten (ad orientem) bij het opdragen van de mis, daar waar de priester nu meestal richting het volk staat (ad populum). Sta me toe je post daarom als aanvulling te lezen.

Dat klopt. De eerste christenen kwamen al op de eerste dag van de week bijeen voor het luisteren naar Gods woord en het breken van het brood. Daar de zaterdag traditioneel de laatste dag van de week is, ook in het jodendom, is de zondag automatisch de eerste. De joodse christenen vierden heel in het begin ook de sabbatsplechtigheden op zaterdag en daarna op zondagmorgen de eigen eredienst, maar dat heeft zich niet tot een wereldwijde gewoonte ontwikkeld.

We vieren de sabbat niet, simpelweg omdat we niet vallen onder de mozaïsche verbond en het aäronitische priesterschap. Daarom laten we ons ook niet besnijden en brengen we geen dierenoffers. Ons verbond is dat van de kerk, gesloten op het kruis, en het hogepriesterschap is dat van Christus.
De zondag is geen vervanging of verplaatsing van de sabbat, maar een eigen christelijke feestdag waarop we de dood en verrijzenis van Christus gedenken. We verrichten dan geen zwaar werk, omdat dat nu eenmaal niet past op een feest.

Het is eigenlijk niet zo moeilijk. Wanneer een godsdienst zegt één God te aanbidden, dan ga je er vanuit dat zij één God aanbidt. Ze heeft jou echt niet nodig om te bepalen of zij monotheïstisch is of niet, dat kan zij prima zelf. Ook als de heiligen op goden uit andere religies zouden lijken, zijn het simpelweg geen goden zolang christenen ze niet als goden erkennen. Ook als de hindoestaanse goden op op zichzelfstaande entiteiten lijken, zijn het simpelweg enkel manifestaties van de ene God zolang hindoestanen dat zeggen.
Als je wilt weten wat een godsdienst leert, dien je uit te gaan van wat zij zélf leert, niet van hoe je dingen in het algemeen zou willen definiëren. Je kunt altijd overeenkomsten zoeken tussen de verschillende religies, maar niet omwille daarvan de leer van een godsdienst aanpassen. Als twee schijnbaar gelijke entiteiten toch niet gelijk aan elkaar zijn, dan pas je je visie dus aan op de nuances en ga je de verschillen niet alsnog ontkennen om je eigen narratief aan te kunnen blijven houden.

Ik zelf heb er geen problemen mee om het christelijk geloof als het meest waar te zien en het Evangelie als de vervulling van alles wat goed en schoon is in deze wereld, maar tegelijkertijd de vele lichten van waarheid in andere levensbeschouwingen te erkennen en ze daarin te respecteren tot hoog te achten. Ik herken veel van Christus en zijn Offer in de vele verhalen, rituelen, ideeën en mystieke tradities buiten het christendom en kan me soms zelfs nog meer verwant voelen met een andere godsdienst dan met een andere christelijke kerk. Die moderne Amerikaanse megakerken spreken mij bijvoorbeeld veel minder aan dan het hindoeïsme of zelfs de islam, ondanks dat we het geloof meer gemeen hebben.
Je eigen godsdienst als het meest waar beschouwen hoeft dan ook helemaal geen kwestie van hoogmoed of arrogantie te zijn. Het kan je juist des te meer een gevoel van verantwoordelijkheid geven, van het besef dat hoe meer God jou geeft, hoe meer Hij van jou verwacht. Als je de spelregels kent, zal men je daar nu eenmaal strenger op arbiten. Mijn katholicisme gaat mij minder redden als ik er niet liefdevol naar leef, dan het boeddhisme van een boeddhist die in zijn doen en laten de facto dichter bij Christus leeft. Denk maar aan de Rekabieten in Jeremia 35: zij hielden zich strikt aan allerlei menselijke geboden, maar werden door God ervoor beloond, ten voorbeeld voor het aan God zelf ongehoorzame Israël. God heeft mij door genade alleen toegang verschaft tot die directe, smalle weg naar de hemel, maar ik moet die weg dan wel willen gáán.
Als christenen hebben we de Waarheid niet in pacht, of een monopolie erop. We hebben Hem in onze handen en harten gekregen als een kostbare schat, met de opdracht Hem zichtbaar te maken als een licht in de wereld. En God kan ons Hem net zo goed weer afnemen als wij niet naar Hem willen luisteren. De Waarheid is niet een hoogmoedig eigen gelijk, maar is een kapotgeslagen Man aan een kruis. Wie zich dat beseft, écht beseft, zal God vergeving vragen voor alle keren dat hij of zij misbruik van de Waarheid heeft gemaakt om enkel de eigen eer te redden en het eigen gelijk boven alles te stellen.

Ik zelf heb er geen problemen mee om het christelijk geloof als het meest waar te zien en het Evangelie als de vervulling van alles wat goed en schoon is in deze wereld, maar tegelijkertijd de vele lichten van waarheid in andere levensbeschouwingen te erkennen en ze daarin te respecteren tot hoog te achten. Ik herken veel van Christus en zijn Offer in de vele verhalen, rituelen, ideeën en mystieke tradities buiten het christendom en kan me soms zelfs nog meer verwant voelen met een andere godsdienst dan met een andere christelijke kerk. Die moderne Amerikaanse megakerken spreken mij bijvoorbeeld veel minder aan dan het hindoeïsme of zelfs de islam, ondanks dat we het geloof meer gemeen hebben.
Je eigen godsdienst als het meest waar beschouwen hoeft dan ook helemaal geen kwestie van hoogmoed of arrogantie te zijn. Het kan je juist des te meer een gevoel van verantwoordelijkheid geven, van het besef dat hoe meer God jou geeft, hoe meer Hij van jou verwacht. Als je de spelregels kent, zal men je daar nu eenmaal strenger op arbiten. Mijn katholicisme gaat mij minder redden als ik er niet liefdevol naar leef, dan het boeddhisme van een boeddhist die in zijn doen en laten de facto dichter bij Christus leeft. Denk maar aan de Rekabieten in Jeremia 35: zij hielden zich strikt aan allerlei menselijke geboden, maar werden door God ervoor beloond, ten voorbeeld voor het aan God zelf ongehoorzame Israël. God heeft mij door genade alleen toegang verschaft tot die directe, smalle weg naar de hemel, maar ik moet die weg dan wel willen gáán.
Als christenen hebben we de Waarheid niet in pacht, of een monopolie erop. We hebben Hem in onze handen en harten gekregen als een kostbare schat, met de opdracht Hem zichtbaar te maken als een licht in de wereld. En God kan ons Hem net zo goed weer afnemen als wij niet naar Hem willen luisteren. De Waarheid is niet een hoogmoedig eigen gelijk, maar is een kapotgeslagen Man aan een kruis. Wie zich dat beseft, écht beseft, zal God vergeving vragen voor alle keren dat hij of zij misbruik van de Waarheid heeft gemaakt om enkel de eigen eer te redden en het eigen gelijk boven alles te stellen.

Het is denk ik meer zo dat het niet iets is waarover je snel spreekt in het openbaar, omdat de persoonlijke ervaringen Gods iets intiems zijn en ook niet zonder meer te omschrijven. Het gaat verder en dieper dan vreugde en inspiratie alleen. Daarbij zijn we qua ervaring volstrekt afhankelijk van Gods voorzienigheid. Je kunt dit alles heel devoot doen, maar toch jarenlang totaal niets ervaren, of zelfs complete leegte en dorheid. Dat is dan net zo goed deel van Gods wil voor jou, als wanneer Hij je al heel snel allerlei mooie ervaringen zou geven. Meestal wisselen perioden van volheid en leegte elkaar af, net als de seizoenen, zodat je God in alle hoogten en diepten van het bestaan leert beminnen en navolgen.
Je verlangen moet uiteindelijk daarom uitgaan naar uitsluitend God zelf. En Hij gebruikt onder meer ervaringen, mooi of juist heel confronterend, om je op die weg te leiden. Maar zij vormen niet het doel an sich. Uiteindelijk valt dat allemaal weg en dan sta je met niets anders dan je naakte ziel voor Gods aangezicht. Houd je dan nog steeds van Hem en ben je dan nog steeds bereid alles aan Hem te geven, ook en juist de dingen waar je je identiteit en levensvreugde uit haalde? Zodat Hij het door dood en verrijzenis kan genezen en je ermee kan zegenen? Je wandel met God nu bepaalt in grote mate het antwoord op die vraag.

Ik luister zowel naar Genesis als naar Paulus. De Schrift geeft dus de ruimte om hierin je eigen keuzes te maken. Ook Jezus zelf, die wij als God erkennen, geeft aan dat er mensen zijn die zich onhuwbaar maken omwille van Gods rijk:
Niet iedereen kan dit begrijpen, maar alleen zij aan wie het gegeven is.  Er zijn onhuwbaren die zo uit de moederschoot zijn voortgekomen; en er zijn onhuwbaren die door de mensen zo gemaakt zijn; maar ook zijn er onhuwbaren die zichzelf onhuwbaar hebben gemaakt omwille van het Rijk der hemelen. Wie bij machte is dit te begrijpen, hij begrijpe het!
-Matteüs 19,12-13; WV75
Hij geeft dit als reactie op de apostelen, die geschrokken reageren op zijn strenge leer omtrent het huwelijk. Als zij Hem zeggen dat het dan beter is om niet te trouwen, geeft Hij dit als antwoord: inderdaad, niet iedereen is het gegeven dat te begrijpen en het huwelijk aan te gaan.
Paulus kijk op het huwelijk komt op ons nog weleens wat cynisch over, getekend door de verwachting dat Jezus nog tijdens zijn leven zou terugkeren. Hij adviseert zijn volgelingen om daarom geen radicale levenskeuzes meer te maken, maar zich op die komst voor te bereiden. Wie getrouwd is blijve getrouwd en wie niet getrouwd is, blijve niet getrouwd en wijdde zich geheel aan de Heer. Uiteindelijk bleef die snelle komst uit, zodat ook het christendom een leefwijze voor zegge de lange termijn ontwikkelde, waarin zowel het huwelijk als het celibaat hun eigen plaats hebben in Gods voorzienigheid.
Overigens is ongehuwd zijn niet per se hetzelfde als alleen zijn. Veel ongehuwden, geestelijken incluis, hebben mensen om zich heen en kloosterlingen leven zelf ook in een broederlijke of zusterlijke gemeenschap. Het volstrekt eenzame leven als kluizenaar is niet voor niets een hele speciale, exclusieve roeping, die je over het algemeen pas na tientallen jaren gemeenschappelijk leven in een klooster kunt ontvangen. Zonder die roeping helemaal alleen willen leven is over het algemeen inderdaad géén goed idee en kan leiden tot een verstikkende eenzaamheid. Een eenzaamheid die echter ook kan opduiken als je volop onder de mensen bent.

Ter aanvulling op wat @Willempie hierboven alreeds schreef: ik denk dat Hij bedoelt dat het celibataire leven voor veel mensen onbegrijpelijk overkomt, ook vandaag de dag. Het huwelijk of in elk geval het aanhouden van een seksueel actief leven wordt toch als een essentieel ideaal gezien, ook en vooral in onze verhalen. Natuurlijk werken de misbruikschandalen niet erg mee aan een (her)waardering van het celibaat, maar dergelijke misstanden en anderssoortige ellende kom je ook in het huwelijk tegen. We blijven zondaars, gebroken mensen, geneigd tot het kwaad. Toch blijft God ook mensen tot het ongehuwde leven roepen, al dan niet met een publieke gelofte bezegeld. Het huwelijk is natuurlijk ook heel belangrijk en niet voor niets een sacrament, maar het belangrijkste is de toewijding aan Christus en in het ongehuwde leven kan deze in het bijzonder worden beleefd.
En uiteraard kun je als gehuwde of als andersgeaarde het rijk Gods binnengaan. Gods redding komt voort uit zijn genade alleen en iedereen die daartoe bereid is kan zijn genade ontvangen. Het maakt daarbij niet uit of, hoe en waarin je zondigt, zolang je daar maar berouw over hebt en voornemens bent met Gods hulp de zonde te mijden en het kwaad te verzaken.